1982 – razlika između verzija

**1982. po kalendarima**
Gregorijanski	1982. (MCMLXXXII)
Ab urbe condita	2735.
Islamski	1402–1403.
Iranski	1360–1361.
Hebrejski	5742–5743.
Bizantski	7490–7491.
Koptski	1698–1699.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	2037–2038.
• Shaka Samvat	1904–1905.
• Kali Yuga	5083–5084.
	Kineski
• Kontinualno	4618–4619.
• 60 godina	Yang Voda Pas; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11982.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na datum 13 novembar 2016 u 17:57

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | 2000-e | 2010-e | >
<< | < | 1978. | 1979. | 1980. | 1981. | 1982. | 1983. | 1984. | 1985. | 1986. | > | >>

Ovo je članak o godini 1982.

Godina 1982 (MCMLXXXII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Javier Pérez de Cuéllar novi generalni sekretar UN (do 1991).
januar - U Čehoslovačkoj se izdaju pasoši koji vrede samo za Jugoslaviju, kako bi se sprečili prebezi na zapad.
6. 1. - Izvešteno da je na južnom Jadranu nađeno nešto nafte.
9. 1. - Nakon ranjavanja Srpkinje kod Peći, "Politika" piše da su Srbi na Kosovu izloženi "fašističkom terorizmu".
13. 1. - 19. plenum CK SK Srbije - rezolucijom se naglašava "jedinstvo i zajedništvo" Srbije i njenih pokrajina (nakon zagrejane debate u decembru, "otvaranje srpskog pitanja"^[1]).
13. 1. - Milka Planinc, preds. CK SK Hrvatske, predložena za preds. Saveznog izvršnog veća (SIV).
15. 1. - Članak u "Komunistu" o opasnostima širenja "panislamskih ideja"^[2].
januar - Peticija beogradskih intelektualaca skupštini Srbije povodom milicijskog uznemiravanja potpisnika peticije protiv ratnog stanja u Poljskoj.
17. 1. - "Hladna nedelja" donosi rekordno niske temperature u mnogim gradovima SAD.
21. 1. - Socijalistički savez Beogradskog univerziteta kritikuje studentske časopise "Vidici" i "Student" za "kriptografsko" značenje reči i zastupanje "terorističkih" teorija^[3].
26. 1. - Nezaposlenost u Ujedinjenom Kraljevstvu premašila tri miliona, prvi put od '30-tih.
27. 1. - Salvadorski građanski rat: gerilci napali avio-bazu Ilopango i uništili dobar deo vazduhoplovstva.
28. 1. - Italijanska antiteroristička jedinica spasila američkog generala Jamesa L. Doziera od Crvenih brigada posle 42 dana.
31. 1. - 7. 2. - Svetsko prvenstvo u skijanju (Schladming, Austrija). Medalje osvojili Boris Strel (bronzana, veleslalom) i Bojan Križaj (srebrna, slalom).
koncem siječnja - Nadbiskup Franjo Kuharić odbija nazočiti novogodišnjem prijemu u Hrvatskom saboru (loši odnosi crkve i države).
30. 1. - Pronađen jedan od prvih kompjuterskih virusa, Elk Cloner, namenjen sistemu Apple II.
januar-februar - Na koncertu Riblje čorbe u Zagrebu u gužvi stradala jedna devojka; istovremeno imaju problema zbog stihova "Za ideale ginu budale".
januar-april - Izbori delegata na svim nivoima u SFRJ^[4].

Februar/Veljača

1. 2. - Osnovana labava konfederacija Senegambija (Senegal + Gambija), trajala do 1989.
1. 2. - Rafinerija Rijeka prekinula rad zbog nestašice nafte (tokom meseca restrikcije struje u Beogradu i Zagrebu, takođe nestašica benzina).
2. 2. - Islamistička pobuna u Siriji — Masakr u Hami: veliki broj mrtvih u konačnom obračunu vojske sa Muslimanskim bratstvom.
3. 2. - U avionskoj nesreći u Džibutiju poginulo 29 pripadnika Legije stranaca.
7. 2. - Gvatemalski građanski rat: osnovan gerilski pokret Gvatemalsko nacionalno revolucionarno jedinstvo (legaln partija od 1998).
14. 2. - Rasturene albanske demonstracije u Prištini.
15. 2. - Morska bušotina Ocean Ranger potonula blizu Newfoundlanda sa čitavom ekipom od 84 člana; u istoj oluji je potonuo i sovjetski kontejnerski brod Mekhanik Tarasov sa 32 od 37 članova posade.
22. 2. - Zapadna Sahara primljena u Organizaciju afričkog jedinstva (AU), zbog čega će je Maroko napustiti 1984.
23. 2. - MMF odobrio 700 miliona dolara Jugoslaviji (druga rata stand-by kredita od 2,2 milijarde iz februara 1981).
23. 2. - Grenland se sa 53% izjasnio protiv članstva u Evropskoj zajednici (povukao se 1985).
februar - Otvoreno pismo nekih sveštenika SPC patrijarhu Germanu, u kojem se traži da Crkva prekine ćutanje i preduzme nešto da spreči "izumiranje srpskog naroda" na Kosovu.
24. 2. - Osnovana kompanija Sun Microsystems (od 2010. deo Oracle Corporation).
28. 2. - Osnovana softverska kompanija Adobe Systems.

Mart/Ožujak

1. 3. - Sovjetska sonda Venera 13 se spustila na tu planetu i poslala fotografije u boji.
5. 3. - U Nemačkoj prikazan film Fitzcarraldo.
7. 3. - Mima Jaušovec osvojila teniski turnir Avon u Kaliforniji.
10. 3. - Sizigija: sve planete na istoj strani Sunca; katastrofe koje su pojedinci predviđali (npr. u knjizi The Jupiter Effect) nisu se dogodile.
11. 3. - Rasturene demonstracije u Prištini, povodom godišnjice nemira 1981.
14. 3. - Liberali pobeđuju na parlamentarnim izborima u Kolumbiji, Pablo Escobar je alternativni član Predstavničkog doma.
15. 3. - U Nikaragvi uvedeno vanredno stanje nakon što su kontraši razneli dva mosta.
16. 3. - XXIV plenum CK SKJ - Dolančev referat o domaćoj i stranoj situaciji, usvojen nacrt novog partijskog statuta.
16. 3. - Svetska premijera filma Conan the Barbarian u Madridu.
19. 3. - Predigra Falklandskog rata: Argentinski "trgovci starim metalom" podigli zastavu na britanskoj Južnoj Georgiji.
20. 3. - Bojan Križaj pobedio na Kranjskoj Gori.
22 - 28. 3. - Iransko-irački rat: operacija Fath ol-Mobin ("Neporeciva pobeda"), Iranci povratili područje Dezfula i Šuša.
23. 3. - Gvatemalski general Efraín Ríos Montt dolazi pučem na vlast (do 1983) - pokreće kampanju progona protiv disidenata i taktiku spržene zemlje protiv Maja sa desetinama hiljada mrtvih, biće mu suđeno za genocid 2012.
24. 3. - Vojni udar u Bangladešu, general Hussain Muhammad Ershad će biti predsednik 1983-90.
29. 3. - 54. dodjela Oscara: najbolji film su Chariots of Fire, ukupno četiri nagrade od sedam nominacija; "Crveni" tri nagrade od 12 nominacija.
mart-april - Kontroverza Dedijer-Bakarić oko Dedijerovih Novih priloga za biografiju Josipa Broza Tita, istoričar preti da će tužiti Kostu Nađa, Ivicu Račana pa i samog Bakarića^[5].

April/Travanj

1. 4. - SAD formalno Panami vratile Panamski kanal.
2. 4. - Falklandski rat: Argentinske vojne snage iskrcale se na Falklande (Malvine), britansku koloniju u Južnom Pacifiku, koju su čuvala 84 britanska marinca; sutradan invazija i na Južnu Georgiju.
4. 4. - Sovjetski ino. ministar Andrej Gromiko stigao u posetu Jugoslaviji.
9. 4. - "Rezime mišljenja..." Veća republika i pokrajina SFRJ - pogoršanje ekonomske situacije rezultat pogrešne razvojne politike u poslednjih 10 godina ("zatvaranje prema svetskoj privredi i enormno širenje potrošnje... u svim oblastima").
10. 4. - Sirija zatvorila naftovod Kirkuk-Banijas^[6], kojim je izvožena iračka nafta - manjak u budžetu će nadoknađivati arapske zalivske države.
13. 4. - Predsedništvo SFRJ proklamovalo novi Zakon o opštenarodnoj odbrani.
17. 4. - "Patriran" ustav Kanade (tj. njen parlament umesto britanskog može donositi amandmane na njega), čime je ona stekla punu političku nezavisnost.
22. 4. - Poslednje obraćanje Veselina Đuranovića, predsednika SIV-a, Skupštini: problem otplate inostranih kredita je najvažniji (4,5 milijarde dolara glavnice i kamate).
23. 4. - U Britaniji pušten u prodaju ZX Spectrum.
24. 4. - Pjesma Eurovizije: pobjedila njemačka pjevačica Nicole, jugoslovenska "Aska" 14.
25. 4. - Izrael završava povlačenje sa Sinaja u skladu sa Egipatsko-izraelskim mirovnim ugovorom iz 1979., pre dva dana je uz nešto otpora evakuisano jevrejsko naselje Yamit na Sinaju, jugozapadno od Gaze.
25. 4. - Operacija Paraquet: Britanci povratili Južnu Georgiju.
26. 4. - CAAC Flight 3303: avion udario u planinu pre sletanja kod mesta Yangshuo u Kini, 112 mrtvih.
29. 4. - Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije odobrio predloženi sastav SIV-a Milke Planinc (predsednica CK SK Hrvatske, smatra se "liberalnom" u ekonomiji).
april - Apel za zaštitu srpskog naroda i njihovih svetih spomenika na Kosovu - pismo 21 sveštenika, monaha i monahinje (među kojima i Atanasije Jevtić, Amfilohije Radović i Irinej Bulović).
april (avgust?) - "Krajgerova komisija" predala svoj izveštaj (Dugoročni program ekonomske stabilizacije).

Maj/Svibanj

30. 4./1. 5. - Prva od operacija Black Buck: britanski bombarderi Avro Vulcan sa otoka Ascension gađaju aerodrom Port Stanley na Falklandima.
2. 5. - Manji zemljotres u Crnoj Gori.
2. 5. - Potopljena argentinska laka krstarica General Belgrano, 323 mrtvih.
4. 5. - Britanski razarač HMS Sheffield pogođen raketom Exocet, tone šest dana kasnije, 20 mrtvih.
6. 5. - Osnovan Pozorišni muzej Vojvodine.
8. 5. - Vozač F1 Gilles Villeneuve poginuo na kvalifikacijama u Belgiji.
12. 5. - Dve eksplozije metana u jami Raspotočje zeničkog rudnika uglja - poginulo 39 rudara iz treće smene.
12. 5. - Zakon o upotrebi i raspolaganju čvrste valute u 1982 - delimična centralizacija deviza u SFRJ (Slovenija i Hrvatska se protivile).
12. 5. - Ekstremno desni španjolski svećenik pokušao ubosti papu bajonetom u Fatimi.
14/15. 5. - Napad na Pebble Island: britanski komandosi uništili 11 argentinskih aviona na severozapadu otočja.
15. 5. - Rotacija u Predsedništvu: Petar Stambolić umesto Sergeja Krajgera.
15. 5. - Nikola Ljubičić, dugogodišnji ministar odbrane (SSNO), novi predsednik predsedništva SR Srbije.
16. 5. - Milka Planinc izabrana za predsednika savezne vlade - prva i jedina žena na takvom položaju u socijalističkom svetu. Ostali važniji položaji - odbrana: admiral Branko Mamula, unutrašnji poslovi Stane Dolanc, inostrani poslovi Lazar Mojsov^[7].
21. - 25. 5. - Operacija Sutton - britansko iskrcavanje i Bitka u zalivu San Carlos između argentinskih i britanskih aviona i brodova, Britanci su uprkos velikim gubicima (razarač Coventry i dve fregate), osigurali mostobran.
22. 5. - Ranija Međuvladina pomorska konsultativna organizacija postaje Međunarodna pomorska organizacija, sedište u Londonu.
23. 5. - Ušao u saobraćaj voz "Bosna ekspres".

24. 5. - Iransko-irački rat: iranska operacija Beit-ol-Moqaddas okončana oslobođenjem Horamšahera, Iračani su izbačeni iz grada i južnog Irana.
26. 5. - Grčki premijer Andreas Papandreu u trodnevnoj poseti Jugoslaviji.
28. 5. - Prva poseta vladajućeg pape Velikoj Britaniji.
29. 5. - "Sovjetskaja Rosija" kritikuje predstavu beogradskog Narodnog pozorišta "Lenjin, Staljin, Trocki", nazivajući je uvredljivom i štetnom za odnose dve zemlje.
30. 5. - Španija postaje 16. članica NATO-a (prvo proširenje od ulaska SR Nemačke 1955).
31. 5. - Oružani konflikt u Peruu: Revolucionarni pokret Tupac Amaru opljačkao jednu banku, što je njihova prva akcija.

Jun/Juni/Lipanj

1. 6. - Stupila na snagu Bernska konvencija o očuvanju evropskog divljeg sveta i staništa.
2. 6. - U selu Samodreža kod Vučitrna Albanac Ferat Muja ubio Danila Milinčića i ranio njegovu majku - porodica Milinčić nekoliko dana kasnije napušta Kosovo (ilustracija problema iseljavanja Srba sa Kosova).
4. 6. - Prikazan film Star Trek II: The Wrath of Khan.
4. 6. - Prikazan film Poltergeist.
6. 6. - Rat u Libanu (1982), izraelska Operacija Mir za Galileju: trupe predvođene ministrom Sharonom ulaze u južni Liban, Savet bezbednosti zahteva povlačenje.
7. 6. - Hissène Habré sa svojim Snagama severne armije zauzima N'Djamenu postaje predsednik Čada (do 1990), vlada uz pomoć tajne policije i torture.
8. 6. - Ronald Reagan je prvi američki predsednik koji se obraća britanskom parlamentu.
8. 6. - Argentinski vazdušni napadi u Bluff Cove: među ostalim, pogođen britanski logistički brod za iskrcavanje Sir Galahad, 48 mrtvih.
8. 6. - VASP Flight 168: avion udario u planinu pre sletanja u Fortalezu, Brazil, 137 mrtvih.
10. 6. - Kanadski premijer Pierre Trudeau stigao u posetu Jugoslaviji.
10. 6. - Salvadorska vojska u operaciji čišćenja u provinciji Chalatenango, stotine mrtvih.
11. 6. - Film E.T.: The Extra-Terrestrial prikazan u SAD, sledećih 11 godina će biti film s najvećim prihodom ikad.
12. 6. - U New Yorku se okupilo 750.000 demonstranata protiv nuklearnog oružja.
13. 6. - 11. 7. - U Španiji Svetsko prvenstvo u fudbalu 1982. - pobeđuje Italija, Jugoslavija nije prošla u drugi krug.
13. 6. - Fahd postaje kralj Saudi Arabije nakon smrti brata Halida (do 2005).

14. 6. - Formalnom argentinskom predajom završen Falklandski rat; argentinski vojni diktator Leopoldo Galtieri daje ostavku dva dana kasnije.
jun - SFRJ: izložen antiinflacioni program ("Dugoročni program ekonomske stabilizacije").
19. 6. - Roberto Calvi, "Božji bankar", pronađen obešen ispod mosta Blackfriars u Londonu.
20. 6. - Sadam Husein predlaže mir sa Iranom, Homeini odgovara da će rat trajati dok se u Iraku ne uspostavi nova vlada. Ove godine u Iranu je osnovano Vrhovno vijeće islamske revolucije u Iraku.
21. 6. - Rođen princ William, drugi po redu naslednik britanskog prestola.
24. 6. - British Airways Flight 9 uleteo u oblak vulkanskog pepela iznad Indonezije, privremeno se ugasila sva 4 motora.
25. 6. - Prikazan film Blade Runner.
26 - 29. 6. - XII kongres SKJ, prvi posle Titove smrti - u žiži ekonomski problemi (inflacija, niska produktivnost, nezaposlenost, prezaduženost) i podele u zemlji. Na prvom glasanju za izbor u predsedništvo CK, srpski predstavnik Draža Marković neočekivano nije dobio dvotrećinsku većinu, što je izazvalo negodovanje srpske delegacije^[8] - ipak izabran nakon pretnje predstavnika Srbije da će dati ostavke u CK; Rade Končar, sin narodnog heroja, privukao pažnju govorom kritičkim prema sistemu^[9]. Mitja Ribičič na čelu partije nakon Dušana Dragosavca^[10].
29. 6. - U Ženevi predstavljen Reganov predlog za smanjenje naoružanja - Ugovor o redukciji strateškog naoružanja (START I) potpisan 1991.
30. 6. - U SAD istekao rok za ratifikaciju Amandmana o jednakim pravima žena (Equal Rights Amendment - ERA), ratifikovalo ga je 35 država od potrebnih 38.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Reynaldo Bignone novi vojni diktator u Argentini (do 1983).
2. 7. - Larry Walters iz Kalifornije poleteo u stolici sa prikačenim balonima do 4900 m visine.
2 - 4. 7. - Konferencija u Tirani ističe "ilirsko-albanski" kontinuitet i "autohtonost Albanaca na njihovim istorijskim teritorijama", pod kojima se smatraju i delovi Jugoslavije i Grčke.
9. 7. - U Beogradu organizovane demonstracije podrške PLO, za vreme kojih je šestoro (sedmoro?^[11]) studenata razvilo plakat poljske Solidarnosti - milicija ih uhapsila (osuđeni na 60 dana zatvora).
9. 7. - Izvesni Michael Fagan ušao u spavaću sobu britanske kraljice Elizabete.
9. 7. - Pan Am Flight 759: avion pao u Kenner, Louisiana, 153 mrtvih od čega osam na zemlji.
11. 7. - Finale Svetskog kupa: Italija - Zapadna Nemačka 3:1.
13. 7. - 1. 8. - Operacija Ramadan: iranska ofanziva na Irak u blizini Basre, velike bitke sa upotrebom ljudskih talasa ne donose veliku promenu na terenu.
18. 7. - Masakr u Plan de Sánchez, Gvatemala: vojska ubila 250 ljudi u majanskom selu.
19. 7. - Zapadnonemački komandoski tim oslobodio četvoro otete dece, po dvoje jugoslovenske i američke i uhapsio kidnapera u Crnoj Gori (???).
20. 7. - Privremena IRA detonirala dve bombe u Londonu, poginulo 11 vojnika i sedam konja.
21 - 30. 7. - 29. Pulski filmski festival: Velika zlatna arena nije dodijeljena^[12].
23. 7. - Jake kiše i klizišta u Nagasakiju, 299 mrtvih.
23. 7. - Na snimanju Twilight Zone: The Movie poginuo glumac Vic Morrow i dvoje dece glumaca.
30. 7. - Prilikom protesta zbog hapšenja studenata 9. jula uhapšen Boris Tadić, budući predsednik Srbije (osuđen na 25 dana zatvora).
30. 7. - SIV objavio šestomesečno zamrzavanje cena roba i usluga i prodaje na kredit (mera protiv inflacije).
jul - ? Osuđeno preko 60 Albanaca zbog pripadnosti "tajnoj grupi" koja je agitovala za republiku Kosovo.
31. 7. - Autobus udario u automobile kod mesta Beaune u Francuskoj, dolazi do požara - 53 mrtvih, od čega 46 dece.

Avgust/August/Kolovoz

1. 8. - Pokušaj vojnog udara protiv kenijskog predsednika Daniel arap Moija.
12. 8. - Meksiko objavljuje da nije u stanju otplaćivati dugove, počinje Latinoamerička dužnička kriza.
avgust - Polemika u magazinu "Danas" sarajevskih profesora Fuada Muhića i Vojislava Šešelja: prvi poriče rast "panislamskog nacionalizma", drugi tvrdi da je cilj muslimanskog nacionalizma dominacija nad BiH^[13].
avgust - Na tržište SAD pušten Commodore 64, cena $595.
21. 8. - Kralj Svazilenda Sobhuza II umro posle 82 godine vladavine, naslediće ga sin Mswati III.
21. 8. i 25. 8. - Libanski građanski rat: francuski vojnici i američki marinci stižu u Bejrut radi nadgledanja povlačenja PLO-a.

Septembar/Rujan

3. 9. - Italijanski general Carlo Alberto Dalla Chiesa ubijen u mafijaškoj zasedi.
13. 9. - Masakr u Padkhwab-e-Shani: sovjetski vojnici i afganistanski komunisti ubijaju 105 Afganistanca u raciji, a dio guše bacanjem praha u podzemni kanal u kojem su se sakrila djeca i starci.^[14]
14. 9. - Libanski predsednik Bachir Gemayel ubijen u eksploziji bombe u sedištu Kataiba (Falange), poginulo još 26 osoba.
14. 9. - Kneginja Monaka i bivša glumica Grace Kelly umire dan nakon fatalne saobraćajne nesreće.
17. 9. - Raspala se koalicija socijaldemokrata i liberala u Nemačkoj, Helmut Schmidt nastavlja s manjinskom vladom a liberali se približavaju demohrišćanima.

18. 9. - Masakr u Sabri i Šatili - libanska hrišćanska milicija iz osvete ubila hiljade Palestinaca u izbegličkim logorima kod Bejruta.
19. 9. - Scott Fahlman prvi put upotrebio emotikone na BBS-u.
23. 9. - Amine Gemayel, Baširov brat, izabran za predsednika Libana (do 1988).
24. 9. - "Operacija u Wimpyju": izraelski oficir ubijen i dvojica vojnika ranjena u bejrutskom kafiću, početak otpora protiv Izraelaca u tom gradu.
30. 9. - Sedmoro ljudi umire u Čikagu nakon što je u kapsule analgetika ubačen kalijum cijanid.

Oktobar/Listopad

oktobar? - Crvena Zvezda - Barselona 2:4, Maradona dao lep gol lob udarcem.
1. 10. - Nakon što je Schmidtu izglasano nepoverenje, Helmut Kohl (CDU) novi je nemački kancelar (do 1998).
1. 10. - Sony CDP-101 je prvi komercijalni CD uređaj na svetu (oko $730), pušteni u prodaju i prvi komercijalni diskovi.
1. 10. - U Walt Disney Worldu na Floridi otvoren tematski park EPCOT Center.
1 - 7. 10. - Operacija Muslim ibn Aqil: Iranci zauzeli 150 kv.km kod iračkog grada Mandalija.
8. 10. - U Poljskoj zabranjen sindikat "Solidarnost" (suspendovan prošlog decembra).
8. 10. - Olof Palme ponovo švedski premijer (do 1986).
10. 10. - Povratak civilne vlasti u Boliviji, Hernán Siles Zuazo po drugi put predsednik, dve godine nakon što je izabran - ostaje do 1985, u zemlji je hiperinflacija.
10. 10. - Kanonizovan Maximilian Kolbe.
11. 10. - Brod Mary Rose, potonuo 1545, izvučen na površinu.
15. 10. - Usvojene radikalne mere štednje u SFRJ usled nestašice energije i 20 milijardi dolara duga: za putovanje u inostranstvo potrebno položiti depozit od 5000 dinara (oko 100 dolara) za godinu dana; ograničenje potrošnje električne energije i goriva, veličine hleba, temperature u stanovima (stupa na snagu 20.10.)^[15].
17. 10. - SIV ograničava količinu novca koja se može izneti iz zemlje ("crna nedelja" za trgovinu u Trstu).
19. 10. - Finansijer John DeLorean uhapšen kada ga je FBI naveo na trgovinu kokainom - oslobođen 1984.
20. 10. - SFRJ: benzin i dizel se od sada dobijaju na bonove (40 litara mesečno za automobile).
20. 10. - Katastrofa na Lenjinovom stadionu (danas Lužnjiki) u Moskvi - u stisci poginulo 66 osoba na utakmici Spartak-Haarlem.
21 - 23. 10. - U Zagrebu održan VI Svetski kup u gimnastici. Dominira Kinez Li Ning sa osvojenih 6 od 7 zlatnih medalja (na otvaranju pekinških Olimpijskih igara 2008. on će zapaliti olimpijsku vatru).
22. 10. - Devalvacija dinara sa oko 52,6 na oko 62,9 za američki dolar (želi se uvećati izvoz).
22. 10. - Prikazan film First Blood, prvi iz serijala o Rambou.
25. 10. - Nikolae Čaušesku u poseti Jugoslaviji.
28. 10. - Socijalisti Felipea Gonzáleza pobedili na izborima u Španiji.

Novembar/Studeni

1. 11. - Jedna Honda Accord je prvi japanski automobil proizveden u SAD, u fabrici u Marysville, Ohio.
1 - 21. 11. - Operacija Muharram: Iranci zauzimaju deo naftnog polja Bayat, sledi irački kontranapad novodobijenim tenkovima T-72.
2. 11. - Kongresni izbori u SAD u vreme vrhunca recesije ranih '80-tih u SAD dovode do uspeha Demokratske stranke.
2. 11. - U UK pokrenuta televizija Channel 4.
3. 11. - Nesreća u tunelu Salang u Afganistanu: u eksploziji cisterne s gorivom poginula 64 sovjetska vojnika i 112 Afganaca.
3. 11. - Dow Jones skočio 43,41 poen tj. 4,25% na 1.065,49 - najviša vrednost od januara 1973.
6. 11. - Paul Biya novi predsednik Kameruna nakon iznenadne ostavke prvog predsednika te zemlje, Ahmadou Ahidjoa (Biya je 2016. još uvek na položaju).
7. 11. - Predstavljena Thames Barrier, zaštita Londona od poplave na Temzi.
7. 11. - Vojni udar u Gornjoj Volti, zbačen pukovnik Saye Zerbo, sledi Jean-Baptiste Ouédraogo (do 1983).

Datoteka:Yuri Andropov - Soviet Life, August 1983.jpg

Jurij Andropov

10. 11. - Umro generalni sekretar CK KPSS Leonid Brežnjev (sahrana 15. 11.).
11. 11. - Auto-bomba uništila zgradu izraelske komande u Tiru, Liban, poginulo 75 Izraelaca i 14-27 libanskih i palestinskih zatvorenika.
11 - 13. 11. - Deveti kongres Saveza sindikata Jugoslavije.
12. 11. - Jurij Andropov, bivši šef KGB, novi je čelnik SSSR (do smrti 1984). Pokušava da poveća efikasnost i iskoreni korupciju.

13. 11. - U Washingtonu D.C. posvećen Vietnam Veterans Memorial.
14. 11. - Lech Wałęsa, vođa poljskog pokreta Solidarnost, oslobođen nakon 11 mjeseci zatočeništva blizu ruske granice.
17. 11. - Kosovski novinar Hidajet Hiseni osuđen na 15 godina zatvora zbog "antidržavne delatnosti" (predvodio grupu Marksisti-lenjinisti Kosova).
17. 11. - Skupštinski izbori u Albaniji: za Partiju rada glasalo 1.627.959 birača, jedan protiv i sedam nevažećih listića; Enver Hodža tvrdi da je Mehmet Šehu, premijer koji je izvršio samoubistvo prošlog decembra, bio "strani agent".
18. 11. - Duk Koo Kim neočekivano umire od ozlijeda koje je pretrpio u boksačkom meču, nakon 14 rundi sa Rayjom Mancinijem. Posljedica toga bio je niz reformi u boksu.
27. 11. - Yasuhiro Nakasone novi premijer Japana (do 1987).
30. 11. - Michael Jackson izdaje album Thriller, najprodavaniji u istoriji.
novembar - Bomba (treća ove jeseni) eksplodirala u Prištini, blizu sedišta pokr. komiteta^[16].
novembar - Sukobi islamista i marksista na Alžirskom univerzitetu.

Decembar/Prosinac

1. 12. - Amintore Fanfani po četvrti put premijer Italije (do 1983).
1. 12. - Felipe González premijer Španije (do 1996).
2. 12. - Pacijentu u SAD ugrađeno prvo veštačko srce, Jarvik 7 - umire posle 112 dana tegoba.
3. 12. - Caspar Weinberger, američki ministar odbrane, stigao u posetu Jugoslaviji (u Dubrovnik, zbog magle u Batajnici) - predao Reganovo pismo koje podvlači značaj nezavisnosti SFRJ i pomoć za njenu ekonomiju.
3. 12. - Oružani konflikt u Peruu: Sendero Luminoso osnovao "Narodnu gerilsku armiju", ranije tokom godine su uništavali državnu infrastrukturu.
6. 12. - Masakr u Dos Erresu, Gvatemala: vojska ubila preko 200 seljana.
7. 12. - U Teksasu prvi put upotrebljena smrtonosna injekcija za pogubljenje.
7 - 9. 12. - Decembarska ubistva u Surinamu: ubijena 15-torica kritičara vojne diktature Dési Boutersa.
9. 12. - Sastanak ministara finansija i zvaničnika centralnih banaka SAD, Japana, Francuske, Zapadne Nemačke i V.Britanije u Frankfurtu, razgovara se o pomoći Jugoslaviji.
10. 12. - U Montego Bayu, Jamajka, potpisana Konvencija Ujedinjenih naroda o pravu mora (na snazi od 1994).
11. 12. - Poslednji javni nastup ABBA-e.
12. 12. - Oko 30.000 žena okružilo bazu RAF Greenham Common na jugu Engleske.
13. 12. - Zemljotres u Severnom Jemenu, 2.800 mrtvih.
14. 12. - Delegati savezne skupštine iznenađeni povećanjem budžeta za vojsku od 22 milijarde dinara (oko 350 miliona dolara).
19. 12. - Tragedija u Tacoi, Venecuela: prilikom pretakanja lož-ulja za elektranu došlo do eksplozije, 160 mrtvih.
21. 12. - Nikaragvanska revolucija: stupio na snagu Bolandov amandman, prvi od tri akta Kongresa SAD kojima se ograničava ili zabranjuje pomoć kontrašima u borbi protiv sandinističke vlade (biće izigran u Iran-Kontra aferi 1985).
26. 12. - Time magazin proglašava kompjuter za "Čoveka godine".
decembar - Dopisnica "Vjesnika" iz Beograda Ranka Čičak osuđena na dve i po godine nakon što je izveštavala o "svinjskoj mafiji" u Pećincima, što će izazvati talas protesta novinstva^[17].

Tokom godine

SFRJ: Godišnja inflacija oko 30%, devalvacija dinara, zaduženost oko 20 mlrd. dolara (od čega polovinu treba vratiti ove i sledeće godine^[18]), najesen uvedene mere štednje.
Servisiranje glavnice i kamate duga SFRJ zahteva oko 5 milijardi dolara.
U Ljubljani izgrađen Cankarjev dom.
Romani: "Nož" Vuka Draškovića o pokoljima u II svetskom ratu; "Tren 2" Antonija Isakovića i "Noć do jutra" Branka Hoffmana o Golom otoku.
NK Dinamo Zagreb osvaja četvrtu i poslednju titulu u SFRJ.
Završena prvi tri agregata HE Čakovec [1].
Inicirana akcija "Imaš kuću, vrati stan" (proveriti).
Početak Konflikta u Kazamansi - separatistički pokret u južnom kraku Senegala.

1982. u temama

Televizija: TV serije: "Kože" (TV Sarajevo), "Priče iz radionice (snim. 1981)", "Doktorka na selu", "Lukićijada", "Podvizi družine 'Pet petlića'", "Sijamci" (snim. 1981), "Pop Ćira i pop Spira", "Španac" (TV Beograd); "Smogovci 1", "Nevolje jednog Branimira" (TV Zagreb).

Neki domaći filmovi: "Maratonci trče počasni krug", "Idemo dalje", "Tesna koža", "Direktan prenos", "Nedeljni ručak", "Savamala", "Miris dunja", "Smrt gospodina Goluže", "Variola vera", "Moj tata na određeno vreme", "Živeti kao sav normalan svet", "13. jul", "Kiklop", "Crveni bugi (Rdeči boogie)", "Servantes iz Malog Mista" (→ Kategorija:Filmovi 1982.).

Neki domaći muzički/glazbeni albumi^[19]:
- Pop/rock: Idoli: "Odbrana i poslednji dani"; Riblja čorba: "Buvlja pijaca" i "U ime naroda"; Azra: "Filigranski pločnici" i "Ravno do dna"; Električni orgazam: "Lišće prekriva Lisabon"; Divlje jagode: "Motori"; Aerodrom: "Obične ljubavne pjesme"; Pankrti: "Državni ljubimci"; (kompilacija): "Vrući dani i vrele noći"; Film: "Zona sumraka"; Bijelo dugme: "Singl ploče (1974-1975)" i "Singl ploče (1976-1980)"; Parni valjak: "Koncert - Live '82"; Atomsko sklonište: "Mentalna higijena"; Leb i sol: "Akustična trauma"; Zana: "Dodirni mi kolena", Oliver Mandić: "Zbog tebe bih tucao kamen"; Makadam: "Balerina"; Stijene: "Jedanaest i petnaest"; Stil: "Putovanje"; Đorđe Balašević: "Pub";
- Zabavna: Tereza: "Prijatelji stari gdje ste"; Neda Ukraden: "To mora da je ljubav";
- Folk: Miroslav Ilić: "Shvatio sam, ne mogu bez tebe"; Toma Zdravković: "Dva smo sveta različita"; Lepa Brena & Slatki Greh: "Čačak, Čačak"; Nada Topčagić: "Treba mi rame tvoje"; Nedžad Salković: "Ne klepeći nanulama"; Rade Jorović: "Selo moje lepše od Pariza"; Rokeri s Moravu: "Ja Tarzan a ti Džejn", Louis: "Ne kuni me, ne ruži me, majko"; Merima Njegomir: "Mezimica";
- Debitantske albume su imali (ne mora biti početak karijere): Magazin, U škripcu, Boa, Divlji anđeli, Đorđe Balašević (solo), Poslednja igra leptira, Daniel Popović, Sinan Sakić, Mile Kitić, Sejo Pitić, Lepa Brena, Vesna Zmijanac, Šemsa Suljaković, Zorica Marković, Šeki Turković, Rade Jorović, Savo Radusinović, Boban Zdravković, Louis, Jašar Ahmedovski (→ Kategorija:Albumi 1982.)

Neka vozila uvedena 1982:

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1982.

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

1. 1. - David Nalbandian, argentinski teniser
5. 1. - Janica Kostelić, hrvatska skijašica
6. 1. - Eddie Redmayne, glumac
9. 1. - Catherine, Duchess of Cambridge, supruga princa Williama
14. 1. - Caleb Followill, pevač Kings of Leon
15. 1. - Emina Jahović, srpska pevačica
18. 1. - Ariadne Artiles, španski model
19. 1. - Jodie Sweetin, glumica
25. 1. - Noemi, talijanska pjevačica
26. 1. - Branko Radaković, multimedijalni umetnik
31. 1. - Helena Paparizu, pevačica

6. 2. - Alice Eve, glumica
7. 2. - Ivana Hodak, pravnica, žrtva zločina († 2008)
10. 2. - Justin Gatlin, atletičar
11. 2. - Natalie Dormer, glumica
25. 2. - Lena Kovačević, džez-muzičarka
26. 2. - Na Li, teniserki
27. 2. - Maja Mandžuka, srpska glumica
28. 2. - Natalija Vodjanova, model, glumica, filantrop

Mart/Ožujak – April/Travanj

3. 3. - Jessica Biel, glumica
9. 3. - Mirjana Lučić-Baroni, tenisačica
15. 3. - Wilson Kipsang Kiprotich, kenijski atletičar
25. 3. - Danica Patrick, vozačica auto-trka
26. 3. - Hristina Popović, glumica

2. 4. - David Ferrer, teniser
14. 4. - Fuad Backović Deen, bosanskohercegovački pjevač
15. 4. - Seth Rogen, glumac, komičar
22. 4. - Kaká, brazilski fudbaler
29. 4. - Marija Karan, glumica
30. 4. - Kirsten Dunst, glumica

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

1. 5. - Darijo Srna, hrvatski nogometaš
9. 5. - Ivan Kolić, avio-modelar, svetski šampion
17. 5. - Tony Parker, francuski košarkaš
20. 5. - Petr Čech, golman

1. 6. - Justine Henin, belgijska tenisačica
3. 6. - Jelena Isinbajeva, ruska atletičarka i časnica ruske vojske
5. 6. - Zvjezdan Misimović, fudbaler
21. 6. - Prince William, Duke of Cambridge, drugi u naslednom nizu britanske krune
24. 6. - Nataša Janić, kajakašica
29. 6. - Admir Vladavić, bosanskohercegovački nogometaš

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

18. 7. - Priyanka Chopra, glumica, misica sveta
24. 7. - Elisabeth Moss, glumica
24. 7. - Anna Paquin, glumica
29. 7. - Allison Mack, njemačko-američka filmska glumica

5. 8. - Nada Macanković, glumica
9. 8. - Tyson Gay, atletičar
29. 8. - Dado Polumenta, pevač
30. 8. - Andy Roddick, američki teniser

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

5. 9. - Roko Karanušić, tenisač
12. 9. - Vanja Udovičić, srpski vaterpolista, političar
22. 9. - Billie Piper, glumica, pevačica
22. 9. - Aleksandra Jerkov, srpska političarka
27. 9. - Lil Wayne, reper, kantautor

8. 10. - Miloš Pavlović (automobilista)
13. 10. - Ian Thorpe, plivač
20. 10. - Ana Mihajlovski - Grubin, TV voditeljka
28. 10. - Matt Smith, glumac

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

3. 11. - Boris Pašanski, srpski teniser
12. 11. - Anne Hathaway, glumica
14. 11. - Gradimir Crnogorac, bosanskohercegovački nogometaš
23. 11. - Asafa Powell, jamajčanski atletičar
30. 11. - Elisha Cuthbert, glumica

4. 12. - Nick Vujičić, motivacioni govornik
5. 12. - Marija Omaljev-Grbić, glumica
6. 12. - Alberto Contador, biciklista
8. 12. - Nicki Minaj, pevačica
17. 12. - Dynamo (mađioničar)
30. 12. - Kristin Kreuk, američka glumica

Kroz godinu

Sofija Jović, glumica, režiserka

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1982.

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

1. 1. - Frano Kršinić, hrvatski kipar (* 1897.)
2. 1. - Nikola Šop, hrvatski pjesnik, prozaist i prevoditelj (* 1904.)
2. 1. - Ivana Lang, hrvatska skladateljica (* 1912.)
5. 1. - Dimitrije Konjović, predratni osnivač "Ikarusa" (* 1888)
13. 1. - Marcel Camus, filmski režiser (* 1912)
18. 1. - Emilijan Marinović, episkop slavonski (* 1902)
22. 1. - Eduardo Frei Montalva, bivši predsednik Čilea (* 1911)
23. 1. - Jovan Gligorijević, profesor BU, bivši rektor (* 1918)
25. 1. - Mihail Suslov, ideolog KPSS (* 1902)
30. 1. - Mihailo Konstantinović, pravnik, predratni ministar (* 1897)

8. 2. - Jovan Veselinov, visoki funkcioner NR/SR Srbije, narodni heroj (* 1906)
9. 2. - Marko Mesić, oficir KJ, NDH i NOVJ (* 1901)
11. 2. - Redžo Mulić, kompozitor (* 1923)
17. 2. - Thelonious Monk, džez pijanista (* 1917)
17. 2. - Lee Strasberg, glumac, pedagog (* 1901)
18. 2. - Djuna Barnes, američka književnica (* 1892.)
21. 2. - Geršom Šolem, istoričar, filozof (* 1897)

Mart/Ožujak – April/Travanj

2. 3. - Philip K. Dick, pisac, filozof (* 1928)
3. 3. - Stanko Parmać, učitelj, kontraadmiral JRM, narodni heroj (* 1913)
3. 2. - Georges Perec, francuski književnik (* 1936)
5. 3. - John Belushi, glumac, komičar, muzičar (* 1949)
6. 3. - Ayn Rand, književnica, filozof (* 1905)
11. 3. - Salih Alić, bosanskohercegovački pjesnik (* 1906)
18. 3. - Vasilij Čujkov, maršal i dvostruki heroj SSSR (* 1900)
19. 3. - Randy Rhoads, gitarista za Ozzyja Osbournea (* 1956)
29. 3. - Carl Orff, nemački kompozitor (* 1895)

3. 4. - Warren Oates, glumac (* 1928)
11. 4. - Aleksandar M. Leko, srpski hemičar (* 1890)
17. 4. - Mensur Dervišević, slikar (* 1928)
25. 4. - Celia Johnson, glumica (* 1908)
27. 4. - Viktor Hajon, učesnik NOB, vaterpolist, novinar, gospodarstvenik (* 1916)
28. 4. - Jovan Cekić, lekar, delegat (* 1918)
30. 4. - Lester Bangs, muzički novinar (* 1948)

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

8. 5. - Gilles Villeneuve, vozač F1 (* 1950)
17. 5. - Jovan Marinović pravnik, crnogorski i jugoslovenski revolucionar (* 1908)
18. 5. - Vojin Đurašinović, učesnik NOB, narodni heroj (* 1919)
23. 5. - Jovan Beljanski, učesnik NOB, političar, narodni heroj (* 1901)
29. 5. - Romy Schneider, glumica (* 1938)

2. 6. - Danilo Milinčić, ubijeni Srbin na Kosovu (* 1960)
9. 6. - Mirza Nasir Ahmad, ahmadijski kalif (* 1909)
10. 6. - Rainer Werner Fassbinder, filmski režiser, scenarista, glumac (* 1945)
10. 6. - Gala Dalí, supruga i muza Salvadora Dalija (* 1894)
13. 6. - Riccardo Paletti, vozač F1 (* 1958)
17. 6. - Roberto Calvi, italijanski bankar (* 1920)
18. 6. - Curd Jürgens, glumac (* 1915)
20. 6. - Uglješa Kojadinović, glumac (* 1936)
29. 6. - Henry King, filmski režiser (* 1886)

Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz

4. 7. - Antonio Guzmán Fernández, predsednik Dominikanske Republike (* 1911)
11. 7. - Meša Selimović, bosanski književnik (* 1910)
19. 7. - David Frankfurter, jugoslavenski Židov, predratni borac protiv nacizma (* 1909)
27. 7. - Sofka Nikolić, pevačica narodne muzike (* 1907)
29. 7. - Vladimir Zvorikin, pionir TV tehnologije (* 1888)

2. 8. - Veljko Mićunović, bivši ambasador u SSSR (* 1916)
2. 8. - Čedomil Bachrach, ilustrator, crtač stripa (* 1924)
10. 8. - Anderson Bigode Herzer, brazilski pisac
12. 8. - Henry Fonda, američki glumac (* 1905.)
21. 8. - Mirko Rački, hrvatski slikar (* 1879)
21. 8. - Sobhuza II, kralj Svazilenda (* 1899)
23. 8. - Alberto Cavalcanti, brazilski filmski redatelj (* 1897.)
29. 8. - Ingrid Bergman, švedska filmska i kazališna glumica (* 1919.)

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

1. 9. - Władysław Gomułka, poljski političar (* 1905)
2. 9. - Seraphim Rose, američki pravoslavni jeromonah (* 1934)
14. 9. - Grace Kelly, američka glumica i monegaška princeza (* 1929.)
14. 9. - Bachir Gemayel, izabrani predsednik Libana (* 1947)
sept. - Sava Mikić, pilot, istoričar vazduhoplovstva (* 1884)
19. 9. - Stjepan Škreblin, matematičar (* 1888)
21. 9. - Ivan Bagramjan, maršal i dvostruki heroj SSSR (* 1897)

3. 10. - Vivien Merchant, glumica (* 1929)
4. 10. - Leroy Grumman, industrijalac aviona (* 1895)
8. 10. - Philip Noel-Baker, britanski političar, diplomat, humanista i sportaš (* 1889.)
9. 10. - Anna Freud, psihoanalitičarka (* 1895)
10. 10. - Boško Petrović, srpski slikar (* 1922)
14. 10. - Tihomir Polanec, glumac (* 1935)
16. 10. - Jakov Gotovac, operni dirigent i skladatelj (* 1895.)
16. 10. - Mario del Monaco, talijanski tenor (* 1915.)
18. 10. - Pierre Mendès France, bivši premijer Francuske (* 1907)
24. 10. - Ante Roje, narodni heroj (* 1914)
25. 10. - Karl Bruckner, austrijski književnik (* 1906)
26. 10. - Nikša Allegretti, fiziolog, imunolog, akademik JAZU (* 1920)

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

1. 11. - King Vidor, filmski režiser, scenarista, producent (* 1894)
4. 11. - Dominique Dunne, glumica (* 1959)
5. 11. - Jacques Tati, filmski radnik, komičar (* 1907)
8. 11. - Paško Romac, narodni heroj (* 1913)
10. 11. - Leonid Brežnjev, generalni sekretar CK KPSS (* 1906)
12. 11. - Patrick Cowley, pionir elektro dens muzike (* 1950)
22. 11. - Radomir Stević Ras, srpski slikar (* 1931)

1. 12. - Kosta Sivčev, konstruktor aviona (* 1903)
2. 12. - Marty Feldman, glumac, komičar, pisac (* 1934)
18. 12. - Hans-Ulrich Rudel, nemački avijatičar-bombaš (* 1916)
20. 12. - Arthur Rubinstein, američki pijanist poljskog porijekla (* 1887.)
20. 12. - Milan Ristić, kompozitor, akademik SANU (* 1908)
22. 12. - Marko Peričin Kamenjar, general-pukovnik JNA, narodni heroj (* 1912)
23. 12. - Jack Webb, američki glumac i TV-producent (* 1920.)
24. 12. - Louis Aragon, francuski književnik (* 1897)

Kroz godinu

Ivan Babić, časnik KJ i NDH (* 1904)
Branko Janković, muzičar "Rokeri s Moravu"
Vladimir Vasiljević, "Beogradski fantom" (* 1950)
Boško Petrović (slikar) i tapiserista (* 1922)

Nobelova nagrada za 1982. godinu

Fizika: Kenneth G. Wilson (teorija za kritične fenomene u vezi sa faznim prelazima)
Kemija: Aaron Klug (razvoj kristalografske elektronske mikroskopije i strukturalno rasvetljavanje biološki značajnih kompleksa nukleinska kiselina - protein)
Fiziologija i medicina: Sune K. Bergström, Bengt I. Samuelsson i John Robert Vane (otkrića u vezi prostaglandina i srodnih biološki aktivnih supstanci)
Književnost: Gabriel García Márquez (romani i kratke priče u kojima je fantastično i realistično povezano u bogato komponovanom svetu mašte, odražavajući život i konflikte jednog kontinenta)
Mir: Alva Myrdal (zalaganje za razoružanje i beznuklearne zone u Evropi) i Alfonso García Robles (rad na razoružanju i beznuklearnoj zoni u Latinskoj Americi)
Ekonomija: George Stigler (začetne studije industrijskih struktura, funkcionisanja tržišta te uzroka i posledica javne regulacije)

Literatura

↑ The Serbian Question -- One of Yugoslavia's Major Internal Problems, S.Stanković, RFE Research
↑ Yugoslav Officials Concerned About Pan-Islamic Nationalism, Z.Antić, RFE Research
↑ Some Yugoslav Party Quarters Concerned About the Student Press, Z.Antić, RFE Research
↑ Yugoslavia's Elections, S.Stanković, RFE Research
↑ Dedijer-Bakaric Controversy over Tito's Biography, Z.Antić, RFE Research
↑ Fred Haley Lawson (1996). Why Syria Goes to War: Thirty Years of Confrontation. Cornell University Press. str. 99–. ISBN 0-8014-2373-2.
↑ Yugoslavia's New Federal Government Formed, S.Stanković, RFE Research
↑ The Twilight Years of Serbian Communism by Slavoljub Ðukic (Bosnia Report)
↑ Yugoslavia: Struggle over Party Unity Sharpens, Stanković, RFE Research
↑ The Aftermath of the Yugoslav Party Congress, S.Stanković, RFE Research
↑ Boris psiholog, seksolog, disident, beskućnik..., list Tabloid
↑ 29. Pulski filmski festival. arhiv.pulafilmfestival.hr
↑ Danger of Pan-Islamism in Yugoslavia?, S.Stanković, RFE Research
↑ Komisija za ljudska prava Ujedinjenih nacija (19.2. 1985). „Report on the situation of human rights in Afghanistan / prepared by the Special Rapporteur, Felix Ermacora, in accordance with Commission on Human Rights resolution 1984/55”. str. 30-31.
↑ "Radical Measures" Adopted in Yugoslavia
↑ Sabrina Ramet, Tri Jugoslavije...
↑ Why was Ranka Cicak Put in Prison?, Z.Antić, RFE Research
↑ Yugoslavia: Problems over Foreign Debts Continue, Stanković
↑ Explore Yugoslavia LP Album from 1982 on Discogs. discogs.com (pristup. 31. 5. 2016.)

Collier's Year Book za 1982. (Microsoft Encarta 2004).

Spoljne veze

(en) OSA,RFE/RL Background Reports, Page #19
The Political Situation in Kosovo Today, Louis Zanga, Open Society Archives - Radio Free Europe
Why Are So Many Serbs Leaving Kosovo?, L.Zanga, OSA-RFE
Kosovo, One Year After the Riots, Zdenko Antić, OSA-RFE
Albanian Ethnic Origin as Related to the Yugoslav Nationality Issue, L.Zanga, OSA-RFE
The Present Status Of Former Kosovar Provincial Leaders, L.Zanga, OSA-RFE
Yugoslav-Albanian "War Of Words", S.Stanković, OSA-RFE
Yugoslavia's Foreign Debts, Zdenko Antić, OSA-RFE
Bakaric Deplores Yugoslavia's Weaknesses After Tito, S.Stanković, OSA-RFE
Yugoslavia's New Federal Government Formed, Slobodan Stanković, OSA-RFE
Yugoslav Army's New Leaders, S.Stanković, OSA-RFE
Yugoslavia's Federal System put in Question, S.Stanković, OSA-RFE
Vukmanovic-Tempo and the Situation in Yugoslavia, S.Stanković, OSA-RFE
Yugoslav Veteran Communist Recalls Soviet Gulags, S.Stanković, OSA-RFE
Yugoslav Author Claims no Difference Between Hitler and Stalin, S.Stanković, OSA-RFE
Yugoslav Diplomat who Defied Soviet Leaders Dies, S.Stanković, OSA-RFE
Wars Between Communist Countries a Reality, Yugoslav Theorist Claims, S.Stanković, OSA-RFE
Relations Still Tense between Catholic Church and the State, Zdenko Antić, OSA-RFE
Vladimir Dedijer, A Whipping Boy for Tito?, S.Stanković, OSA-RFE
Dedijer-Bakaric Controversy over Tito's Biography, Z.Antić, OSA-RFE
Belgrade Weekly On "Internal Emigration" In Poland, S.Stanković, OSA-RFE
Milovan Djilas Discusses Self-Managment and Socialism, Z.Antić, OSA-RFE

[1] The Serbian Question -- One of Yugoslavia's Major Internal Problems, S.Stanković, RFE Research

[2] Yugoslav Officials Concerned About Pan-Islamic Nationalism, Z.Antić, RFE Research

[3] Some Yugoslav Party Quarters Concerned About the Student Press, Z.Antić, RFE Research

[4] Yugoslavia's Elections, S.Stanković, RFE Research

[5] Dedijer-Bakaric Controversy over Tito's Biography, Z.Antić, RFE Research

[Lawson1996-6] Fred Haley Lawson (1996). Why Syria Goes to War: Thirty Years of Confrontation. Cornell University Press. str. 99–. ISBN 0-8014-2373-2.

[7] Yugoslavia's New Federal Government Formed, S.Stanković, RFE Research

[8] The Twilight Years of Serbian Communism by Slavoljub Ðukic (Bosnia Report)

[9] Yugoslavia: Struggle over Party Unity Sharpens, Stanković, RFE Research

[10] The Aftermath of the Yugoslav Party Congress, S.Stanković, RFE Research

[11] Boris psiholog, seksolog, disident, beskućnik..., list Tabloid

[12] 29. Pulski filmski festival. arhiv.pulafilmfestival.hr

[13] Danger of Pan-Islamism in Yugoslavia?, S.Stanković, RFE Research

[14] Komisija za ljudska prava Ujedinjenih nacija (19.2. 1985). „Report on the situation of human rights in Afghanistan / prepared by the Special Rapporteur, Felix Ermacora, in accordance with Commission on Human Rights resolution 1984/55”. str. 30-31.

[15] "Radical Measures" Adopted in Yugoslavia

[16] Sabrina Ramet, Tri Jugoslavije...

[17] Why was Ranka Cicak Put in Prison?, Z.Antić, RFE Research

[18] Yugoslavia: Problems over Foreign Debts Continue, Stanković

[19] Explore Yugoslavia LP Album from 1982 on Discogs. discogs.com (pristup. 31. 5. 2016.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

@@ Red 18: / Red 18: @@
 * [[21. 1.]] - Socijalistički savez Beogradskog univerziteta kritikuje studentske časopise "Vidici" i "Student" za "kriptografsko" značenje reči i zastupanje "terorističkih" teorija<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/85-4-193.shtml Some Yugoslav Party Quarters Concerned About the Student Press], Z.Antić, RFE Research</ref>.
 * [[26. 1.]] - Nezaposlenost u Ujedinjenom Kraljevstvu premašila tri miliona, prvi put od '30-tih.
+* [[27. 1.]] - [[Salvadorski građanski rat]]: gerilci napali avio-bazu Ilopango i uništili dobar deo vazduhoplovstva.
 * [[28. 1.]] - Italijanska antiteroristička jedinica spasila američkog generala [[James L. Dozier|Jamesa L. Doziera]] od Crvenih brigada posle 42 dana.
 * [[31. 1.]] - [[7. 2.]] - Svetsko prvenstvo u skijanju ([[Schladming]], [[Austrija]]). Medalje osvojili [[Boris Strel]] (bronzana, [[veleslalom]]) i [[Bojan Križaj]] (srebrna, [[slalom]]).
@@ Red 30: / Red 31: @@
 * 1. 2. - Rafinerija Rijeka prekinula rad zbog nestašice nafte (tokom meseca restrikcije struje u Beogradu i Zagrebu, takođe nestašica benzina).
 * [[2. 2.]] - [[Islamistička pobuna u Siriji]] — [[Masakr u Hami (1982)|Masakr u Hami]]: veliki broj mrtvih u konačnom obračunu vojske sa [[Muslimansko bratstvo|Muslimanskim bratstvom]].
+* [[3. 2.]] - U avionskoj nesreći u Džibutiju poginulo 29 pripadnika Legije stranaca.
+* [[7. 2.]] - [[Gvatemalski građanski rat]]: osnovan gerilski pokret [[Gvatemalsko nacionalno revolucionarno jedinstvo]] (legaln partija od 1998).
 * [[14. 2.]] - Rasturene albanske demonstracije u Prištini.
 * [[15. 2.]] - Morska bušotina ''Ocean Ranger'' potonula blizu Newfoundlanda sa čitavom ekipom od 84 člana; u istoj oluji je potonuo i sovjetski kontejnerski brod ''Mekhanik Tarasov '' sa 32 od 37 članova posade.
+* [[22. 2.]] - [[Zapadna Sahara]] primljena u [[Organizacija afričkog jedinstva|Organizaciju afričkog jedinstva]] ([[Afrička unija|AU]]), zbog čega će je Maroko napustiti 1984.
 * [[23. 2.]] - MMF odobrio 700 miliona dolara Jugoslaviji (druga rata stand-by kredita od 2,2 milijarde iz februara 1981).
 * 23. 2. - [[Grenland]] se sa 53% izjasnio protiv članstva u [[Evropska zajednica|Evropskoj zajednici]] (povukao se 1985).
@@ Red 45: / Red 49: @@
 * [[11. 3.]] - Rasturene demonstracije u [[priština|Prištini]], povodom godišnjice [[Nemiri u Socijalističkoj Autonomnoj Pokrajini Kosovo 1981.|nemira 1981]].
 * [[14. 3.]] - Liberali pobeđuju na parlamentarnim izborima u [[Kolumbija|Kolumbiji]], [[Pablo Escobar]] je alternativni član Predstavničkog doma.
+* [[15. 3.]] - U [[Nikaragva|Nikaragvi]] uvedeno vanredno stanje nakon što su [[kontraši]] razneli dva mosta.
 * [[16. 3.]] - XXIV plenum CK SKJ - [[Stane Dolanc|Dolančev]] referat o domaćoj i stranoj situaciji, usvojen nacrt novog partijskog statuta.
 *   16. 3. - Svetska premijera filma ''[[Conan the Barbarian (film, 1982)|Conan the Barbarian]]'' u Madridu.
@@ Red 50: / Red 55: @@
 * [[20. 3.]] - [[Bojan Križaj]] pobedio na [[Kranjska Gora|Kranjskoj Gori]].
 * [[22. 3.|22]] - [[28. 3.]] - [[Iransko-irački rat]]: operacija Fath ol-Mobin ("Neporeciva pobeda"), Iranci povratili područje [[Dezful]]a i [[Šuški okrug|Šuša]].
+* [[23. 3.]] - [[Gvatemala|Gvatemalski]] general [[Efraín Ríos Montt]] dolazi pučem na vlast (do 1983) - pokreće kampanju progona protiv disidenata i taktiku spržene zemlje protiv Maja sa desetinama hiljada mrtvih, biće mu suđeno za genocid 2012.
 * [[24. 3.]] - Vojni udar u [[Bangladeš]]u, general [[Hussain Muhammad Ershad]] će biti predsednik 1983-90.
 * [[29. 3.]] - [[54. dodjela Oscara]]: najbolji film su ''[[Chariots of Fire]]'', ukupno četiri nagrade od sedam nominacija; "[[Crveni (film)|Crveni]]" tri nagrade od 12 nominacija.
@@ Red 74: / Red 80: @@
 === Maj/Svibanj ===
+* 30. 4./[[1. 5.]] - Prva od operacija Black Buck: britanski bombarderi [[Avro Vulcan]] sa [[Otok Ascension|otoka Ascension]] gađaju aerodrom Port Stanley na Falklandima.
 * [[2. 5.]] - Manji zemljotres u Crnoj Gori.
 *   2. 5. - Potopljena argentinska laka krstarica ''[[ARA General Belgrano (C-4)|General Belgrano]]'', 323 mrtvih.
@@ Red 82: / Red 89: @@
 * 12. 5. - Zakon o upotrebi i raspolaganju čvrste valute u 1982 - delimična centralizacija deviza u SFRJ (Slovenija i Hrvatska se protivile).
 * 12. 5. - Ekstremno desni španjolski svećenik pokušao ubosti papu bajonetom u Fatimi.
+* 14/15. 5. - Napad na Pebble Island: britanski komandosi uništili 11 argentinskih aviona na severozapadu otočja.
 * [[15. 5.]] - Rotacija u [[Predsedništvo SFRJ|Predsedništvu]]: [[Petar Stambolić]] umesto [[Sergej Krajger|Sergeja Krajgera]].
 * 15. 5. - [[Nikola Ljubičić]], dugogodišnji ministar odbrane (SSNO), novi predsednik predsedništva SR Srbije.
 * [[16. 5.]] - [[Milka Planinc]] izabrana za predsednika savezne vlade - prva i jedina žena na takvom položaju u socijalističkom svetu. Ostali važniji položaji - odbrana: admiral [[Branko Mamula]], unutrašnji poslovi [[Stane Dolanc]], inostrani poslovi [[Lazar Mojsov]]<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-324.shtml Yugoslavia's New Federal Government Formed], S.Stanković, RFE Research</ref>.
-* 21. - 25. 5. - Bitka u zalivu San Carlos između argentinskih i britanskih aviona i brodova, Britanci su uprkos velikim gubicima (razarač ''Coventry'' i dve fregate), osigurali mostobran.
+* 21. - 25. 5. - Operacija Sutton - britansko iskrcavanje i Bitka u zalivu San Carlos između argentinskih i britanskih aviona i brodova, Britanci su uprkos velikim gubicima (razarač ''Coventry'' i dve fregate), osigurali mostobran.
 * [[22. 5.]] - Ranija Međuvladina pomorska konsultativna organizacija postaje [[Međunarodna pomorska organizacija]], sedište u Londonu.
 * [[23. 5.]] - Ušao u saobraćaj voz "Bosna ekspres".
@@ Red 94: / Red 102: @@
 * [[29. 5.]] - "Sovjetskaja Rosija" kritikuje predstavu beogradskog Narodnog pozorišta "Lenjin, Staljin, Trocki", nazivajući je uvredljivom i štetnom za odnose dve zemlje.
 * [[30. 5.]] - [[Španija]] postaje 16. članica [[NATO]]-a (prvo proširenje od ulaska SR Nemačke 1955).
+* [[31. 5.]] - [[Oružani konflikt u Peruu]]: [[Revolucionarni pokret Tupac Amaru]] opljačkao jednu banku, što je njihova prva akcija.
 === Jun/Juni/Lipanj ===
@@ Red 101: / Red 110: @@
 *   4. 6. - Prikazan film ''[[Poltergeist (film, 1982)|Poltergeist]]''.
 * [[6. 6.]] - [[Rat u Libanu (1982)]], izraelska Operacija Mir za Galileju: trupe predvođene ministrom [[Ariel Sharon|Sharonom]] ulaze u južni [[Liban]], Savet bezbednosti zahteva povlačenje.
+* [[7. 6.]] - [[Hissène Habré]] sa svojim Snagama severne armije zauzima [[N'Djamena|N'Djamenu]] postaje predsednik [[Čad]]a (do 1990), vlada uz pomoć tajne policije i torture.
 * [[8. 6.]] - Ronald Reagan je prvi američki predsednik koji se obraća britanskom parlamentu.
-* 8. 6. - Pogođen britanski logistički brod za iskrcavanje ''Sir Galahad'', 48 mrtvih.
+* 8. 6. - Argentinski vazdušni napadi u Bluff Cove: među ostalim, pogođen britanski logistički brod za iskrcavanje ''Sir Galahad'', 48 mrtvih.
 * 8. 6. - VASP Flight 168: avion udario u planinu pre sletanja u [[Fortaleza|Fortalezu]], Brazil, 137 mrtvih.
 * [[10. 6.]] - Kanadski premijer [[Pierre Trudeau]] stigao u posetu Jugoslaviji.
+*   10. 6. - Salvadorska vojska u operaciji čišćenja u provinciji Chalatenango, stotine mrtvih.
 * [[11. 6.]] - Film ''[[E.T.: The Extra-Terrestrial]]'' prikazan u SAD, sledećih 11 godina će biti film s najvećim prihodom ikad.
 * [[12. 6.]] - U New Yorku se okupilo 750.000 demonstranata protiv nuklearnog oružja.
@@ Red 117: / Red 128: @@
 * [[24. 6.]] - [[British Airways Flight 9]] uleteo u oblak vulkanskog pepela iznad [[Indonezija|Indonezije]], privremeno se ugasila sva 4 motora.
 * [[25. 6.]] - Prikazan film ''[[Blade Runner]]''.
-* [[26.6.|26]] - [[29. 6.]] - XII kongres [[SKJ]], prvi posle [[Tito]]ve smrti - u žiži ekonomski problemi (inflacija, niska produktivnost, nezaposlenost, prezaduženost) i podele u zemlji. Na prvom glasanju za izbor u predsedništvo CK, srpski predstavnik [[Draža Marković]] neočekivano nije dobio dvotrećinsku većinu, što je izazvalo negodovanje srpske delegacije<ref>[http://www.bosnia.org.uk/bosrep/report_format.cfm?articleid=3033&reportid=169 ''The Twilight Years of Serbian Communism'' by Slavoljub Ðukic (Bosnia Report)]</ref> - ipak izabran nakon pretnje predstavnika Srbije da će dati ostavke u CK; Rade Končar, sin [[Rade Končar|narodnog heroja]], privukao pažnju govorom kritičkim prema sistemu<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-145.shtml Yugoslavia: Struggle over Party Unity Sharpens], Stanković, RFE Research</ref>. [[Mitja Ribičič]] na čelu partije nakon [[Dušan Dragosavac|Dušana Dragosavca]]<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-261.shtml The Aftermath of the Yugoslav Party Congress], S.Stanković, RFE Research</ref>
+* [[26.6.|26]] - [[29. 6.]] - XII kongres [[SKJ]], prvi posle [[Tito]]ve smrti - u žiži ekonomski problemi (inflacija, niska produktivnost, nezaposlenost, prezaduženost) i podele u zemlji. Na prvom glasanju za izbor u predsedništvo CK, srpski predstavnik [[Draža Marković]] neočekivano nije dobio dvotrećinsku većinu, što je izazvalo negodovanje srpske delegacije<ref>[http://www.bosnia.org.uk/bosrep/report_format.cfm?articleid=3033&reportid=169 ''The Twilight Years of Serbian Communism'' by Slavoljub Ðukic (Bosnia Report)]</ref> - ipak izabran nakon pretnje predstavnika Srbije da će dati ostavke u CK; Rade Končar, sin [[Rade Končar|narodnog heroja]], privukao pažnju govorom kritičkim prema sistemu<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-145.shtml Yugoslavia: Struggle over Party Unity Sharpens], Stanković, RFE Research</ref>. [[Mitja Ribičič]] na čelu partije nakon [[Dušan Dragosavac|Dušana Dragosavca]]<ref>[http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/86-1-261.shtml The Aftermath of the Yugoslav Party Congress], S.Stanković, RFE Research</ref>.
+* [[29. 6.]] - U Ženevi predstavljen Reganov predlog za smanjenje naoružanja - [[Ugovor o redukciji strateškog naoružanja]] (START I) potpisan 1991.
 * [[30. 6.]] - U SAD istekao rok za ratifikaciju [[Amandman o jednakim pravima|Amandmana o jednakim pravima]] žena (''Equal Rights Amendment'' - ERA), ratifikovalo ga je 35 država od potrebnih 38.
@@ Red 129: / Red 141: @@
 * [[11. 7.]] - Finale Svetskog kupa: Italija - Zapadna Nemačka 3:1.
 * [[13. 7.]] - [[1. 8.]] - Operacija Ramadan: iranska ofanziva na Irak u blizini Basre, velike bitke sa upotrebom ljudskih talasa ne donose veliku promenu na terenu.
+* [[18. 7.]] - Masakr u Plan de Sánchez, Gvatemala: vojska ubila 250 ljudi u majanskom selu.
 * [[19. 7.]] - Zapadnonemački komandoski tim oslobodio četvoro otete dece, po dvoje jugoslovenske i američke i uhapsio kidnapera u Crnoj Gori (???).
 * [[20. 7.]] - Privremena IRA detonirala dve bombe u Londonu, poginulo 11 vojnika i sedam konja.
@@ Red 193: / Red 206: @@
 * [[6. 11.]] - [[Paul Biya]] novi predsednik [[Kamerun]]a nakon iznenadne ostavke prvog predsednika te zemlje, [[Ahmadou Ahidjo]]a (Biya je 2016. još uvek na položaju).
 * [[7. 11.]] - Predstavljena ''[[Thames Barrier]]'', zaštita Londona od poplave na Temzi.
+* 7. 11. - Vojni udar u [[Gornja Volta|Gornjoj Volti]], zbačen pukovnik [[Saye Zerbo]], sledi  [[Jean-Baptiste Ouédraogo]] (do 1983).
 [[Datoteka:Yuri Andropov - Soviet Life, August 1983.jpg|mini|160px|[[Jurij Andropov]]]]
 * [[10. 11.]] - Umro generalni sekretar CK [[KPSS]] [[Leonid Brežnjev]] (sahrana 15. 11.).
@@ Red 214: / Red 228: @@
 * [[2. 12.]] - Pacijentu u SAD ugrađeno prvo [[veštačko srce]], Jarvik 7 - umire posle 112 dana tegoba.
 * [[3. 12.]] - [[Caspar Weinberger]], američki ministar odbrane, stigao u posetu Jugoslaviji (u Dubrovnik, zbog magle u Batajnici) - predao [[Ronald Reagan|Reganovo]] pismo koje podvlači značaj nezavisnosti SFRJ i pomoć za njenu ekonomiju.
+*  3. 12. - [[Oružani konflikt u Peruu]]: [[Sendero Luminoso]] osnovao "Narodnu gerilsku armiju", ranije tokom godine su uništavali državnu infrastrukturu.
+* [[6. 12.]] - Masakr u Dos Erresu, Gvatemala: vojska ubila preko 200 seljana.
 * [[7. 12.]] - U Teksasu prvi put upotrebljena [[smrtonosna injekcija]] za pogubljenje.
 * 7 - 9. 12. - [[Decembarska ubistva]] u [[Surinam]]u: ubijena 15-torica kritičara vojne diktature [[Dési Bouterse|Dési Boutersa]].
 * [[9. 12.]] - Sastanak ministara finansija i zvaničnika centralnih banaka SAD, Japana, Francuske, Zapadne Nemačke i V.Britanije u Frankfurtu, razgovara se o pomoći Jugoslaviji.
+* [[10. 12.]] - U Montego Bayu, Jamajka, potpisana [[Konvencija Ujedinjenih naroda o pravu mora]] (na snazi od 1994).
 * [[11. 12.]] - Poslednji javni nastup [[ABBA]]-e.
 * [[12. 12.]] - Oko 30.000 žena okružilo bazu RAF Greenham Common na jugu Engleske.
@@ Red 234: / Red 251: @@
 * Završena prvi tri agregata [[HE Čakovec]] [http://www.hep.hr/proizvodnja/osnovni/hidroelektrane/sjever/cakovec.aspx].
 * Inicirana akcija "Imaš kuću, vrati stan" (<small>proveriti</small>).
+* Početak [[Konflikt u Kazamansi|Konflikta u Kazamansi]] - separatistički pokret u južnom kraku [[Senegal]]a.
 == 1982. u temama ==

1982 – razlika između verzija

Verzija na datum 13 novembar 2016 u 17:57

Događaji

Januar/Siječanj

Februar/Veljača

Mart/Ožujak

April/Travanj

Maj/Svibanj

Jun/Juni/Lipanj

Jul/Juli/Srpanj

Avgust/August/Kolovoz

Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad

Novembar/Studeni

Decembar/Prosinac

Tokom godine

1982. u temama

Rođenja

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

Mart/Ožujak – April/Travanj

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Smrti

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

Mart/Ožujak – April/Travanj

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Nobelova nagrada za 1982. godinu

Literatura

Spoljne veze

Navigacija

Pretraga