Čehoslovačka

Čehoslovačka Československo ←     ←   1918. – 1939. 1945. – 1992.   →     →     → Zastava (od 1920.) Geslo: Pravda vítězí / Pravda víťazí Himna: "Kde domov můj?" • "Nad Tatrou sa blýska" Lokacija Čehoslovačke Glavni grad Prag Jezik/ci češki, slovački Vlada Republika Predsjednik Čehoslovačke  • 1918. – 1935. Tomáš Masaryk (prvi)  • 1935. – 1938. Edvard Beneš  • 1938. – 1939. Emil Hácha  • 1945. – 1948. Edvard Beneš  • 1989. – 1992. Václav Havel (zadnji) Premijer  • 1918. – 1919. Karel Kramář (prvi)  • 1992. Jan Stráský (zadnji) Historija  • Nezavisnost 28. listopada 1918.  • Prva Republika 1918. – 1938.  • Druga Republika 1938. – 1939.  • Njemačka okupacija 15. ožujka 1939.  • Protektorat 1939. – 1945.  • Oslobođenje Praga 11. svibnja 1945.  • Treća republika 1945. – 1948.  • Komunistički puč 25. veljače 1948.  • Socijalistička republika 1948. – 1990.  • Baršunasta revolucija 1989.  • Federativna republika 1990. – 1992.  • Raspad 31. prosinca 1992. Površina  • 1921. 140.446 km² (54.227 mi² )  • 1938. 140.800 km² (54.363 mi² )  • 1939. 99.348 km² (38.358 mi² )  • 1992. 127.900 km² (49.382 mi² ) Stanovništvo  • 1921. (procjena) 13.607.385       Gustoća 96,9 /km²  (250,9 /mi² )  • 1938. (procjena) 14.800.000       Gustoća 105,1 /km²  (272,2 /mi² )  • 1939. (procjena) 10.400.000       Gustoća 104,7 /km²  (271,1 /mi² )  • 1992. (procjena) 15.600.000       Gustoća 122 /km²  (315,9 /mi² ) Valuta čehoslovačka kruna Pozivni broj +42 Internetski nastavak .cs Danas dio Češka Slovačka Ukrajina

Čehoslovačka, ili Češko-Slovačka (češki i slovački: Československo, Česko-Slovensko), je bivša država u centralnoj Evropi koja je egzistirala od 1918. do 1992. 1. januara 1993. je miroljubivo podeljena na Češku i Slovačku, čin koji je više poznat kao Baršunast razvod, po analogiji sa Baršunastom revolucijom.

Osnovne karakteristike

Državna uređenja:

• 1918-1968. (osim 1938-1945): centralizovana država;
• 1969-1992. federalna republika sastavljena od Češke Socijalističke Republike (1990-1992: Češka Republika) i Slovačke Socijalističke Republike (1990-1992: Slovačka Republika);
• 1918-1939. i 1945-1948. i 1990-1992: demokratska republika
• 1939 – 1945: podeljena na Protektorat Bohemije i Moravske i Slovačku
• 1948-1989: komunistička država sa centralizovanom ekonomijom

Susedi: Nemačka (1945-1990: Zapadna Nemačka i Istočna Nemačka), Poljska, Sovjetski Savez (od 1992: Ukrajina), Rumunija (do 1939), Mađarska i Austrija

Topografija: uglavnom neravnomerna područja. Zapadni delovi pripadaju centralnoevropskim visoravnima. U istočni region zalaze severni delovi Karpata i dunavski basen.

Klima: dominira kontinentalna klima gde temperatura varira od umerene temperature na granici sa Zapadnom Evropom na zapadu, do oštre na istoku na granici sa Sovjetskim Savezom.

Zvanična imena

• 1918-1920: Češko-Slovačka Republika i Republika Čehoslovačka (skraćeno RČS);
• 1920-1938. i 1945-1960. Čehoslovačka Republika (ČSR) ili Čehoslovačka
• 1938-1939: Češko-Slovačka Republika
• 1960-1990: Čehoslovačka Socijalistička Republika (ČSSR)
• 1990-1992: Češka i Slovačka Federativna Republika (ČSFR)

Grb

1920-1945: [1] mali grb, [2] srednji grb, [3] veliki grb

1945-1960: [4]

1960-1990: [5]

1990-1992: [6]

Historija

Glavni članak: Istorija Čehoslovačke

Čehoslovačka je nastala u oktobru 1918. kao jedna od sukcesora Austro-Ugarske posle Prvog svetskog rata. Bila je sastavljena od današnjih teritorija Češke Republike, Slovačke i (do 1939.) Karpatske Ukrajine (Rutenije). Njena teritorija je bio najindustralizovaniji deo Austro-Ugarske, bila je najdemokratskija republika tokom perioda pre Drugog svetskog rata, ali su je karakterisali etnički problemi. Ti problemi su uzrok nezadovoljstva druge i treće po brojnosti etničkih grupa u Čehoslovačkoj - Nemaca i Slovaka, zbog dominacije Čeha, koji su bili najbrojniji.

Čehoslovačka 1920-1938

Čehoslovačka je postala Hitlerova meta. Posle Minhenskog sporazuma 1938, Hitlerove trupe izvršile su invaziju na Bohemiju i Moravsku. Mađarskoj su pripojene južna Slovačka, a Slovačka i Rutenija su dobile autonomiju za neko vreme. Konačno, Čehoslovačka je prestala da postoji u martu 1939, kada je Hitler okupirao celu Češku, a ostatak Slovačke je primoran da proglasi nezavisnost.

Posle Drugog svetskog rata, predratna Čehoslovačka je rekonstituisana, dok je Rutenija (koja je bila njen deo) odcepljena od države i pripojena Sovjetskom Savezu. Tri godine kasnije (1948-1989), Komunistička partija Čehoslovačke je došla na vlast i država se našla pod uticajem Sovjetskog saveza. U kasnim '60. godinama, u vreme Praškog proleća, pokušano je da se komunistički sistem promeni u demokratski. SSSR je strahovao da bi Prag stoga mogao prijeći u kapitalizam, te je pokrenuo invaziju na zemlju 1968. kojom je suzbio sve reforme. Religija je bila zabranjena, a ateizam je postao zvanična glavna misao. 1969. Čehoslovačka je pretvorena u federaciju Čeških zemalja i Slovačke.

1989. godine država je ponovo postala demokratska posle Plišane revolucije, 1992. savezni parlament je odlučio da se država podeli u Češku i Slovačku 1. januara 1993.

Geografija

Topografija

Uglavnom neravnomjerna područja. Zapadni djelovi pripadaju centralnoevropskim visoravnima. U istočni region zalaze sjeverni djelovi Karpata i Dunavski bazen.

Države s kojima je graničila su: Njemačka (1945-1990: Zapadna Njemačka i Istočna Njemačka), Poljska, Sovjetski Savez (od 1992. Ukrajina), Rumunija (do 1939.), Mađarska i Austrija.

Klima

Dominira kontinentalna klima gdje temperatura varira od umjerene temperature na granici sa Zapadnom Europom na zapadu, do oštre na istoku na granici sa Sovjetskim Savezom.

Predsednici države i vlade

• Lista predsednika Čehoslovačke
• Lista premijera Čeholovačke
• videti takođe članak: Komunistička partija Čehoslovačke - lideri

Međunarodni sporazumi i članstva

Posle Drugog svetskog rata, aktivno je učestvovala u Mešovitom Veću ekonomske asistencije (Komekon), Varšavskom paktu, Ujedinjenim nacijama i njihovim agencijama, kao i u Pokretu nesvrstanih; jedna od članica OEBS-a.

Stanovništvo i etničke grupe

Čehoslovačka posle 1969.godine

Sastav

Prema popisu iz 1991. godine Čehoslovačka je brojala 15.600.000 stanovnika. Etnički sastav stanovništva bio je sljedeći: Česi 54,1%, Slovaci 31%, Moravci 8,7%, Mađari 3,8%, Romi(Cigani) 0,7%

Religija

1991: Katolici: 46.4%, Evangelisti: 5.3%, Ateisti: 29.5%, neizjašnjenih: 16.7%. u pogledu religije su postojale razlike između dve konstitutivne republike .

Zdravstvo i socijalna zaštita

Posle Drugog svetskog rata zdravstvena zaštita je je svim građanima bila dostupna, '60. i '70. godina radilo se na poboljšanju zdravstva u ruralnim sredinama.

Politika

Posle Drugog svetskog rata, monopol nad politikom je držala Komunistička partija Čehoslovačke. Gustav Husak (Gustáv Husák), je postao prvi sekretar KPČ 1969. (kasnije je funkcija preimenovana u generalnog sekretara), a predsednik Čehoslovačke je postao 1975. Ostale političke organizacije su bile podređene KPČ. Sve političke partije, grupe i organizacije su grupisane pod kišobranom Nacionalnog fronta Čehoslovačke Socijalističke Republike. Nad pobornicima ljudskih prava i religije su vršene represije.

Obrazovanje

Besplatno osnovno obrazovanje. Veliki broj građana bio je pismen.

Energetski resuri

Posle Drugog svetskog rata energetski potencijali države su bilo mali. Iz Sovjetskog Saveza je uvožena nafta, a u državi je funkcionisala proizvodnja mrkog uglja i električna energija na hidro pogon.

Ekonomija

Posle II sv. rata, ekonomija je centralizovana po ugledu na ekonomiju Sovjetskog Saveza. Teška metalurgija koja je zavisila od uvoza gvožđa.

Sport

Čehoslovački fudbalski tim je bio vrlo jak na svetskoj sceni, sa 8 učešća na Svetskom prvenstvu, završivši kao drugi na Svetskim prvenstvima 1934. i 1962. Tim je takođe osvojio i Evropsko prvenstvo 1976.

Čehoslovačka je imala vrlo jak hokejaški tim, koji je osvojio mnoštvo medalja na svetskim šampionatima i olimpijskim igrama.

Poznati teniseri Ivan Lendl i Martina Navratilova su rođeni u Čehoslovačkoj.

Kultura

Pogledajte:

• Češka Republika, Slovačka
• Lista poznatih Čeha, Lista poznatih Slovaka