Prijeđi na sadržaj

1918

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice 1918.)
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 19. vijek20. vijek21. vijek
Decenija: 1880-e  1890-e  1900-e  – 1910-e –  1920-e  1930-e  1940-e
Godine: 1915 1916 191719181919 1920 1921
1918. po kalendarima
Gregorijanski 1918. (MCMXVIII)
Ab urbe condita 2671.
Islamski 1336–1337.
Iranski 1296–1297.
Hebrejski 5678–5679.
Bizantski 7426–7427.
Koptski 1634–1635.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1973–1974.
Shaka Samvat 1840–1841.
Kali Yuga 5019–5020.
Kineski
Kontinualno 4554–4555.
60 godina Yang Zemlja Konj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11918.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1918 (MCMXVIII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 13 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1918:
123456789101112
RođenjaSmrti

Događaji

[uredi | uredi kod]

Januar/Siječanj

[uredi | uredi kod]

Februar/Veljača

[uredi | uredi kod]
Pobuna mornara u Boki Kotorskoj

Mart/Ožujak

[uredi | uredi kod]
Kaiserschlacht, njemačka osvajanja u proljeće
"Pariski top"

April/Travanj

[uredi | uredi kod]
Fragmentacija zapadne Rusije 1918.

Maj/Svibanj

[uredi | uredi kod]
  • maj, početkom - U okupiranu Srbiju stigao "Orijent-korpus" radi čišćenja guvernmana.
  • 7. 5. - Bukureški ugovor Rumunije sa Centralnim silama - ostaje bez Dobrudže, karpatski prevoji Austrougarskoj, 90-godišnji najam naftnih polja Nemačkoj, priznato priključenje Besarabije (Bugari su hteli čitavu Dobrudžu, ali je severni deo stavljen pod kondominijum Centralnih sila).
  • 7. 5. - Mesopotamska kampanja: Britanci zauzeli Kirkuk.
  • 8. 5. - Nemci zauzeli Rostov u ruskoj kozačkoj Oblasti Donske Vojske.
  • 9. 5. - Pucnjava na radnike Ižorskog zavoda u Kolpinu - boljševici, crvenogardejci, su prvi put pucali na nenaoružane radnike - umnožavaju se štrajkovi i protesti protiv boljševičke vlasti.
  • 11. 5. - Sastanak careva Wilhelma II i Karla I. u Spa, pojačana podređenost Austrougarske Nemačkoj - ništa od separatnog mira, saveznici će pružiti podršku separatizmu u AU.
  • 11. 5. - Proglašena Gorska Republika Severnog Kavkaza (do 1920).
  • 12. 5. - U Austrougarskoj zabranjena agitacija u korist Svibanjske deklaracije (iz 1917). Uveče se u Judenburgu pobunila pretežno slovenačka regimenta, pred povratak na Soču - pobuna je ubrzo ugušena, petorica vođa su streljani 16-tog.
  • 14. 5. - Ruski građanski rat: pobuna Čehoslovačke legije u Čeljabinsku protiv boljševika, u narednih nekoliko meseci zajedno sa ruskim monarhistima istisnuli boljševike iz Sibira.
  • 16. 5. - Amandmani na Zakon o špijunaži (prozvani "Zakon o pobuni") ograničavaju slobodu govora u SAD.
  • maj - Pobune slovenačkih vojnika u Štajerskoj i dolini Mure: Judenburg 12, Murau 14, Radgona 23.
  • 18. 5. - Ratni komunizam (1918-21): boljševička vlada donela dekret o borbi protiv "seoske buržoazije", tj. za prinudnu rekviziciju žita (→ prodrazvjorstka) - cilj je nahraniti gradove ali i ideološka borba, doći će do mnogih pobuna na selu.
  • 18. 5. - Nakon što su oterali boljševike, Kozaci proglasili Donsku Republiku, uz pomoć Nemaca (Velika Donska Vojska, traje do 1920), ataman je Pjotr Krasnov.
  • 20. 5. - Pobuna 6. regimente, novosadske, u Pečuju, ugušile je lojalne jedinice[6][7].
  • 21. 5. - Pobuna čeških vojnika u Rumburku.
  • 21 - 29. 5. - Jermenske snage odnose pobede kod Sardarabada, Karakilise i Abarana, čime je zaustavljena turska ofanziva.
  • 24. 5. - Anglo-američka okupacija severne Rusije (Murmansk).
  • 24. 5. - Pobuna u 97. istarskom puku u Radgoni zbog koje će biti streljano šest vojnika.[8]
  • 26. 5. - Demokratska Republika Gruzija se otcepila od Transkavkaske DFR (traje do 1921).
  • 27. 5. - Slovenačke stranke izjavljuju da ne odustaju od ujedinjenja Slovenaca, Hrvata i Srba u vlastitu državu.
  • 27. 5. - 4. 6. - Treća bitka na Eni (Blücher-Yorck): velikim iznenadnim napadom Nemci opet stižu na Marnu, 56 km od Pariza.
  • 28. 5. - Armenija Proglašena Demokratska Republika Jermenija
  • 28. 5. - Azerbejdžan Proglašena Demokratska Republika Azerbejdžan (raspad Transkavkaske Federativne Demokratske Republike, Jermenija i Azerbejdžan traju do 1920).
Renault FT
  • 28. 5. - Ugovor iz Potija: Nemačka daje priznanje i zaštitu DR Gruziji u zamenu za kontrolu nad železnicom i brodovima, zajedničku rudarsku komisiju i okupaciju ključnih tačaka.
  • 28. 5. - Bitka kod Cantigny je prva ofanzivna akcija Američkih ekspedicionih snaga u Francuskoj.
  • 29. 5. - Američki državni sekretar Robert Lansing zvanično izrazio simpatije za Čehoslovake i Jugoslovene u borbi za suverenitet (dva dana kasnije Pitsburški sporazum iskazuje nameru nezavisnosti Čehoslovačke).
  • 29. - 31. 5. - Bitka kod Skra-di-Legena je grčko-francuska pobeda nad Bugarima.
  • 31. 5. - Renault FT, kojeg smatraju prvim modernim tenkom, prvi put na bojištu, tokom Druge bitke na Marni.
  • 31. 5. - Pitsburški sporazum Čeha i Slovaka: za ujedinjenje, uz autonomiju Slovačke.

Jun/Juni/Lipanj

[uredi | uredi kod]
Potonuće SMS Szent István

Jul/Juli/Srpanj

[uredi | uredi kod]
Deo Romanovih u Tobolsku
Amblem RSFSR

Avgust/August/Kolovoz

[uredi | uredi kod]
Ofanziva od sto dana
Oboleli od "Španskog gripa"

Septembar/Rujan

[uredi | uredi kod]
Zejtinlik

Oktobar/Listopad

[uredi | uredi kod]
Efemerna Arapska Kraljevina Sirija (1920)
  • 1. 10. - Program austrijske vlade o ograničenoj autonomiji odbijaju svi slovenski poslanici.
  • 1. 10. - Zauzeće Damaska od strane Lorensa i Fejsala, Alenbi stiže 3. oktobra.
  • 2. 10. - Bitka kod Drača: saveznička flota uništila austrougarske obalne instalacije.
  • 3. 10. - Max von Baden postavljen za novog nemačkog kancelara, saveznicima sutradan ponuđeni mirovni pregovori na osnovu 14 tačaka.
  • 3. 10. - Bugarski car Ferdinand I abdicirao u korist sina Borisa III (do 1943).
  • 4. 10. - Oslobođeno Vranje - kažu da je "cela varoš bila bolesna". Period oktobar-decembar je vrhunac drugog, najopasnijeg, talasa Španske groznice u Beogradu.[11]
  • 4. 10. - Preko 100 mrtvih u eksploziji u fabrici granata u mestu Sayreville, New Jersey.
  • 5. 10. - 30. 11. - Srpska i saveznička ofanziva u Srbiji i dalje.
  • 6. 10. - U Zagrebu osnovano Narodno vijeće Slovenaca, Hrvata i Srba.
  • 7. 10. - U Varšavi proglašena nezavisna Poljska.
  • 7. 10. - Crvena armija zauzela Samaru, čime kontroliše ceo tok Volge.
  • 8. 10. - Francuzi i Britanci stigli u Bejrut (Liban je u francuskoj zoni uticaja).
  • 7. 10. - 4. 11. - Italijanska ofanziva u Albaniji, Crnoj Gori i Sandžaku.
  • 8 - 10. 10. - Bitka kod Cambraia: brza saveznička pobeda, oslobođen grad.
  • 9. 10. - Friedrich Karl von Hessen izabran za kralja Finske (bez efekta, odrekao se u decembru).
  • 10. 10. - Austrougarska vrhovna komanda naredila pripreme za napuštanje Srbije, srpski uspesi oko Toplice, početak operacija za oslobođenje Niša.
  • 10. 10. - U Dablinskom zalivu potopljen RMS Leinster, preko 500 mrtvih.
  • 11. 10. - Razorni zemljotres i cunami pogađaju Portoriko.
  • 12. 10. - Oslobođen Niš; u gradu prvi put izvedena kompozicija "Marš na Drinu" Stanislava Biničkog.
  • 12. 10. - Mesto Cloquet, Minnesota razoreno požarom, 453 mrtvih.
  • oktobar - Slobodne teritorije u dolini Ibra, Sandžaku i Crnoj Gori.
  • 16. 10. - Manifest cara Karla za federalizaciju austrijskog dela monarhije.
  • 17. 10. - Mađari proglašavaju nezavisnost, uz personalnu uniju pod Habzburzima.
  • 18. 10. - 10. 11. - Saveznička jesenja ofanziva na zapadu.
  • 19. 10. - Objava Narodnog vijeća SHS - "preuzima u svoje ruke vođenje narodne politike", Deklaracija o ujedinjenju Južnih Slovena u jednu državu (Država Srba, Hrvata i Slovenaca).
  • 19. 10. - Francuska konjica generala Gambete ušla u Zaječar.
  • 19. 10. - Osnovana ASSR Povolških Nemaca (ukinuta 1941).
  • 23. 10. - Vest o pobuni u hrvatskim jedinicama u Rijeci izaziva pad mađarske vlade. (?)
  • 23. 10. - NV SHS poziva na formiranje mesnih Odbora Narodnog vijeća za očuvanje mira i reda.
  • 23. 10. - Poslednja predstava Srpskog vojničkog pozorišta u Lazuazu u Tunisu.
  • 24. 10. - 4. 11. - Bitka kod Vitorija Veneta: italijanska ofanziva koja vodi raspadu AU armije.
  • 24. 10. - "Skadarske trupe" srpske vojske kreću iz Peći u oslobađanje Crne Gore, u kojoj je već ustanak.
  • 25. 10. - Bitka kod Alepa, Fejsalovi Arapi zauzeli grad.
  • 25. 10. - Parobrod SS Princess Sophia potonuo kod Aljaske, 343 utopljenih.
  • 26. 10. - Formiran Glavni odbor NV SHS u BiH - predsjednik Gligorije Jeftanović, potpredsjednici Halid-beg Hrasnica i Jozo Sunarić.
  • 26. 10. - Oslobođen Kragujevac.
  • 26. 10. - Mađarskim vojnicima saopšteno da se vrate u domovinu - haos na italijanskom frontu.
  • 26. 10. - Kajzer smenio Ludendorffa, koji se koji se usprotivio mirovnim pregovorima.
  • 28. 10. -  Čehoslovačka proglasila nezavisnost (Prva čehoslovačka republika).
  • 28. 10. - Austrougarska Visoka komanda naredila opšte povlačenje nakon što su Italijani juče prešli Pijavu.
Objava o raskidu veza s Austrijom i Ugarskom u Zagrebu

Novembar/Studeni

[uredi | uredi kod]
Potopljeni SMS Viribus Unitis
Kolaps Centralnih sila
Umetnički prikaz potpisivanja Primirja u Compiègnu
  • 11. 11. - Primirje na zapadnom frontu u 11:00, što je datum koji označava kraj prvog svjetskog rata i koji se otada obilježava kao Dan sjećanja na poginule u ratu u mnogim državama.
  • 11. 11. - Ostavka srpske vlade (potpredsednik Stojan Protić a zatim i Pašić), kao reakcija na Ženevski sporazum. Srpska vojska u Tuzli.
  • 11. 11. - Proklamacija cara Karla: odriče se vlasti ali ne i prestola.
  • 11. 11. -  Poljska obnovila nezavisnost posle 123 godine; tri dana kasnije Józef Piłsudski postaje prvi šef države (→ Druga poljska republika).
  • 12. 11. - Austrija Proglašena Republika Nemačka Austrija (nepriznata).
  • 13. 11. - Rusi poništili ugovor iz Brest-Litovska.
  • 13. 11. - U Beogradu potpisano primirje sa Mađarskom - poslednje primirje Prvog svetskog rata; privremeno razgraničenje ide linijom Lipovo-Arad-Segedin, Subotica-Baja-Pečuj-Barč i dalje Dravom. Srpska vojska je danas ušla u Suboticu, Sombor, Dubrovnik.
  • 13. 11. - Počela saveznička Okupacija Istambula (do 1923).
  • 13/14. 11. - Neuspješan pokušaj Oslobađanja Međimurja.
Srpska vojska u Zagrebu
Nastanak Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca
  • 24. 11. - Sjednica središnjeg odbora Narodnog vijeća SHS: usvojen predlog Odbora sedmorice za ujedinjenje DSHS sa Srbijom i Crnom Gorom i Naputak delegaciji za pregovore sa Srbijom (konačnu organizaciju nove države može odrediti "samo sveopća narodna skupština... sa većinom od dvije trećine glasova" itd.); Stjepan Radić: "Gospodo! Još nije prekasno! Ne srljajte kao guske u maglu."
  • 24. 11. - Skupština Srema u Rumi donela odluku o priključenju Srbiji.
  • 25. 11. - Velika narodna skupština Vojvodine (Banat, Bačka i Baranja) za priključenje Srbiji.
  • 26. 11. - Velika narodna skupština srpskog naroda u Crnoj Gori (Podgorička skupština) - zbačen Kralj Nikola, za ujedinjenje sa Srbijom.
  • 27. 11. - Odbori Narodnog vijeća u Banjaluci (i nekim drugim bosanskim gradovima ovih dana) i u Kotoru za ujedinjenje sa Srbijom.
  • 28. 11. - Delegacija NV SHS iz Zagreba stiže u Beograd, uz svečani doček (nema Radića).
  • 28. 11. - Bukovina se izjasnila za priključenje Rumuniji.
  • 28. 11. - Napadom boljševika počinje Estonski rat za nezavisnost (deo Sovjetske zapadne ofanzive prema Baltiku i Poljskoj).
  • 30. 11. - Slovenački delegati stižu u Beograd.

Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]
Kraljevina SHS

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]
  • Prema danskom statističaru Doringu, Srbija je 1914-19. imala povećanu smrtnost od 1.333.000 osoba (28,4% stanovništva iz 1913), od čega je 690.000 poginulih u ratu (14,8%, daleko najveći procenti od svih zemalja); deficit populacije, koji uključuje i negativni priraštaj, iznosi 1.650.000.[13]
  • Snimljeni hrvatski filmovi "Dvije sirotice" i "Vragoljanka", ovaj drugi se prikazuje od 1919. pa se smatra prvim jugoslavenskim filmom.

Rođenja

[uredi | uredi kod]

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

[uredi | uredi kod]
Gamal Abdel Nasser

Mart/Ožujak – April/Travanj

[uredi | uredi kod]

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

[uredi | uredi kod]

Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz

[uredi | uredi kod]
Nelson Mandela

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

[uredi | uredi kod]

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]

Smrti

[uredi | uredi kod]
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1918.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

[uredi | uredi kod]
Gavrilo Princip

April/Travanj – Jun/Lipanj

[uredi | uredi kod]

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

[uredi | uredi kod]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]

Dani sećanja

[uredi | uredi kod]

Povezano

[uredi | uredi kod]

Nobelove nagrade

[uredi | uredi kod]

Reference

[uredi | uredi kod]

Literatura

[uredi | uredi kod]

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar