Baku
- Vidi takođe: Baku (razvrstavanje)
 | |
| Koordinate: 40°23′N 49°52′E / 40.383°N 49.867°E | |
| Država |  Azerbejdžan
|
| Vlast | |
| - gradonačelnik | |
| Površina | |
| - Ukupna | 2130 km²[1] |
| Visina | 28 |
| Stanovništvo (2011.) | |
| - Grad | 2,045.815[2] |
| - Gustoća | 957.6/km² |
| Vremenska zona | UTC+4 (UTC) |
| Poštanski broj | 1000 |
| Pozivni broj | 12 |
| Službene stranice www.Baku | |
| Karta | |
Baku (azer. Bakı, rus. Баку, perz. باکو [Badkube][3]) je glavni i najveći grad Azerbejdžana. Baku ima 2,045.815 stanovnika po procjeni iz 2011.[2] iako se prepostavlja da je broj stanovnika daleko veći, zbog velikog nekontroliranog priljeva izbjeglica posljednjih dekada od osamostaljenja zemlje.
Geografija[uredi | uredi kod]
Baku leži na zapadnoj obali Kaspijskog mora na južnoj strani poluotoka Abseron duž obala prostranog Bakuanskog zaljeva. Luka Bakua je najbolja na Kaspijskom moru jer je brda poluotoka Abseron štite od snažnih sjevernih vjetrova.[1]
Upravo zbog toga i ime grada vjerojatno dolazi od iskrivljenih perzijskih riječi bād-kube što znači dignut na planinskim vjetrovima.
Historija[uredi | uredi kod]
Prvi pisani izvori o Bakuu datiraju iz 885., ali arheološki nalazi pokazuju da je naselje na tom mjestu egzistiralo nekoliko vjekova prije naše ere.[1] Sve do 11. vijeka, Baku je bio u posjedu Širvan-šahova, on je tokom 12. vijeka bio i njihova prijestolnica. Od 12. vijeka i tokom 14. vijeka grad je došao pod uticaj Mongola.[1]
Ruski car Petar Veliki zauzeo je Baku 1723., ali je grad vraćen u Iranu 1735.[1] i nakon tog je nekoliko puta padao u ruke jedne ili druge strane sve do 1806. kad ga je Rusija definitivno anektirala.[1]
Demografija[uredi | uredi kod]
Po proceni iz 2007 u Bakuu ima 2.075.000 stanovnika, a glavne etničke grupe su:
Tokom 19. vijeka, etnička struktura grada se znatno menjala prvo kao posledica naftnog buma krajem 19. vijeka koji je uslovio veliki priliv stanovništva iz okolnih zemalja, a potom i usled rata sa Jermenima povodom Nagorno-Karabaha.
| Godina | Jermeni | Azeri | Gruzijci | Građani Irana | Jevreji | Rusi | Ukupno |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1897 | 19.060 | 40.148 | 971 | 9.426 | 2.341 | 37.399 | 111.904 |
| 1903 | 26.151 | 44.257 | 11.132 | 56.955 | 155.876 | ||
| 1913 | 41.680 | 45.962 | 4.073 | 25.096 | 9.690 | 76.288 | 214.672 |
Religija[uredi | uredi kod]
Preko 94% stanovnika Bakua su muslimani (većinom šijiti). Oko 4% pripada raznim hrišćanskim grupama (najviše ima pripadnika Ruske i Gruzijske pravoslavne crkve). U Bakuu žive i pripadnici tri jevrejske grupe.
Klima[uredi | uredi kod]
| Mesec | Jan | Feb | Mar | Apr | Maj | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec | Godišnje | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Prosek (°F) | 37 | 37 | 42 | 51 | 62 | 71 | 77 | 77 | 69 | 60 | 51 | 42 | 55 | |
| Prosek (°C) | 3 | 3 | 6 | 11 | 17 | 22 | 25 | 25 | 21 | 16 | 11 | 6 | 13 | |
| Padavine (in) | 1.4 | 0.8 | 0.8 | 0.8 | 0.5 | 0.3 | 0.1 | 0.3 | 0.8 | 1.3 | 1.2 | 1.3 | 9.4 | |
| Padavine (cm) | 3.6 | 2.0 | 2.0 | 2.0 | 1.3 | 0.8 | 0.3 | 0.8 | 2.0 | 3.3 | 3.0 | 3.3 | 23.9 | |
| Izvor: Weatherbase | ||||||||||||||
Znamenitosti, kultura i školstvo[uredi | uredi kod]
Najveća atrakcija grada je njegov historijski centar Stari grad (İçəri Şəhər), koji je 2000. uvršten na UNESCO-vu listu Svjetske baštine u Aziji i Oceaniji.[1]
Transport[uredi | uredi kod]
Za vreme SSSR-a u Baku je sagrađen i metro sistem. Trenutno on ima dve linije ukupne dužine preko 30,2 km i 21 stanicu. Ostali vidovi javnog prevoza slabo funkcionišu. Većinom se prevoz obavlja minibusevima, koji se kao i u drugim delovima bivšeg SSSR-a nazivaju maršutka. Maršutke, osim u pojedinim delovima najužeg centru grada staju gde god im putnih mahne. Postoje još neke trolejbuske linije. Aerodrom Hejdar Alijev služi Baku.
Galerija[uredi | uredi kod]
Palata za venčavanje
Azerska akademija nauka
Devičanski toranj
Ulaz u Stari grad (İçəri Şəhər)
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 „Baku” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 12. 11. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 „Azərbaycanın regionları” (azerski). Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Pristupljeno 12. 11. 2012.
- ↑ „Culture & Religion on Podium: Politicizing Linguistics”. Web.archive.org. Arhivirano iz originala na datum 13.10.2007. Pristupljeno 25.08.2009.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Službene stranice grada (az) (en) (ru)
- Baku na portalu Encyclopædia Britannica (en)
- Azerbaijan Travel Guide Arhivirano 2010-01-31 na Wayback Machine-u
- UNESCO World Heritage Site listing: "Walled City of Baku with the Shirvan-shah's Palace and Maiden Tower"
- Bakutürkleri Arhivirano 2007-12-13 na Wayback Machine-u
- Baku Pages
- Baku Hotels Directory Arhivirano 2017-10-31 na Wayback Machine-u
- Hotels in Baku Arhivirano 2010-01-31 na Wayback Machine-u
- Baku Hotels Arhivirano 2019-03-07 na Wayback Machine-u
- American Embassy in Baku Azerbaijan
- British Embassy in Baku Azerbaijan Arhivirano 2008-03-03 na Wayback Machine-u
- Baku now known as Baky
