1723
Izgled
- Ovo je članak o godini 1723.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
Decenija: | 1690-e 1700-e 1710-e – 1720-e – 1730-e 1740-e 1750-e |
Godine: | 1720 1721 1722 – 1723 – 1724 1725 1726 |
Gregorijanski | 1723. (MDCCXXIII) |
Ab urbe condita | 2476. |
Islamski | 1135–1136. |
Iranski | 1101–1102. |
Hebrejski | 5483–5484. |
Bizantski | 7231–7232. |
Koptski | 1439–1440. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1778–1779. |
• Shaka Samvat | 1645–1646. |
• Kali Yuga | 4824–4825. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4359–4360. |
• 60 godina | Yin Voda Zec (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11723. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Godina 1723 (MDCCXXIII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.
- 25. 1. - Engleski pirat Edward Low zarobio u Karibima portugalski brod: pošto je kapetan bacio vreću zlatnika u more, masakrirana je cela posada.
- 4. 2. - Krunisanje novog qingovskog kineskog cara, Yongzhenga ("Harmonična pravda", do 1735). Mnoga braća smatraju njegovo nasledstvo nelegitimnim.
- 15. 2. - Louis XV od Francuske puni 13 godina, što se smatra punoletstvom. Raniji regent Filip II. Orleanski i dalje ima važnu ulogu u vladi.
- 9. 3. - Još jedan ustanak Mapuchea u Čileu (do 1726).
- 28. 3. - Rusko-persijski rat: Rusi su zauzeli Rašt.
- 31. 3. - Major Abraham Davel pokušao odvojiti kanton Vaud od bernske vlasti - sutradan uhapšen, pogubljen 24. aprila.
- 20. 4. - Gen. providur Marko Antonio Diedo poziva da se prijave sveštenici koji misle da bi mogli biti izabrani za pravoslavnog episkopa u mletačkoj Dalmaciji - ali to je samo kratkotrajno popuštanje.[1]
- 23. 4. - Počinje gradnja tvrđave Temišvar (do 1765, sadašnji guverner je grof Mercy).
- proleće - Izbila pobuna seljaka, i Hrvata i Srba, u Požeškom polju, uputili su delegate u Beč sa memorijalom za dvor, ali gen. Petraš je brzo došao s konjicom u Požegu i pohvatao vođe pobunjenika.[2]
- 15. 5. - Osnivanje Perma na Uralu - Vasilij Tatiščev otvara topionicu bakra.
- 27. 5. - U Velikoj Britaniji uveden Crni zakon, odgovor na grupe "Crnih" koji se bave krivolovom na gospodskim imanjima: smrtne kazne su uvedene za još 50 dela (do 1823).
- 4. 6. - Umro Léopold-Clément de Lorraine, naslednik Lorene i zaručnik Marije Terezije - nasleđuje ga mlađi brat François Étienne (brak sa M. T. 1736, sveti rimski car 1745-65).
- jun - Izveštaj podbana Ivana Draškovića iz Banske krajine: haramije, milicija hrvatskog porekla, su plaćene a Srbi vojnu službu vrše besplatno, oficiri ih koriste za privatne poslove i oduzimaju im zemlju. Tužbe su najviše usmerene protiv komandanta Kostajničke krajine Emerika Erdedija, koji će biti smenjen[3]
- 7. 7. - Prvi rusko-perzijski rat: Ruske trupe zauzimaju Baku u današnjem Azerbejdžanu, ubrzo zatim i Širvan.
- 12. 7. - Filozof Christian Wolff drži predavanje zbog koga će biti proteran iz Pruske kao ateista.
- 10. 8. - Umro kardinal Guillaume Dubois, francuski glavni ministar, nasleđuje ga Filip II. Orleanski.
- 11. 8. - Ostendska kompanija izdaje akcije u Austrijskoj Nizozemskoj - trguje sa Indijom dok nije raspuštena 1731. pod britanskim pritiskom.
- 15. 8. - Otvoren ruski dvorski kompleks Peterhof. Završena je palata Monplezir.
- 20. 8. - Juraj Branjug postaje zagrebačkim biskupom (do 1748), pošto Emerik Esterházy de Galantha odlazi u Vesprem.
- 5. 9. - Car Karlo VI se kruniše u Pragu za Karla II, kralja Češke.
- 14. 9. - Veliki majstor Malteških vitezova António Manoel de Vilhena postavlja prvi kamen utvrđenja nazvanog Fort Manoel (završeno 1733, u upotrebi do 1964).
- 20. 9. - Mošti Aleksandra Nevskog prenete iz Vladimira u Šliselburg, a dogodine u Sankt Peterburg.
- 23. 9. (12. 9. po j.k.) - Izaslanici perzijskog šaha Tahmaspa II u Sankt Peterburgu sklapaju mirovni sporazum sa ruskim carem Petrom Velikim temeljem koga je okončan Prvi rusko-perzijski rat, a Rusija pripojila Baku i Derbent na Kavkazu te sjeverne perzijske provincije Širvan, Gilan, Mazandaran i Astrabad (vraćeno ugovorima 1732. i '35).
- 17. 10. - Švedski kralj Frederik I neuspešno pokušao ojačati kraljevsku vlast - više se neće mešati u politiku.
- 23. 10. - "Pozivna gramota" ruskog cara Petra I: poziv Srbima da se presele u Ukrajinu gde bi bili graničari - major Jovan Albanez deluje od sledeće godine u tom smislu i okuplja jedinicu, Srpski husarski puk - prva seoba Srba u Rusiju[4]
- 31. 10. - Umro veliki vojvoda Toskane Cosimo III de' Medici, nasleđuje ga Gian Gastone (do 1737), poslednji vladar Medici. Toskana je jedna od najsiromašnijih zemalja Evrope.
- jesen - Epidemija u Lisabonu, izgleda prva pojava žute groznice u Evropi.
- 18. 11. - Na Uralu osnovan Jekaterinburg, početkom rada železare, inicijativom Vasilija Tatiščeva.
- 2. 12. - Umire i Filip II. Orleanski, sledeći francuski glavni ministar je Louis IV Henri de Bourbon-Condé (do 1726).
- Nicolas Doxat započinje radove na Beogradskoj tvrđavi (do 1736).
- Veliki radovi na gradnji turske tvrđave u Nišu.[5]
- Ugarski sabor priznaje žensko nasledstvo Habsburga, potvrđena su prava ugarskog plemstva.
- Hrvatska
- Ugarska pragmatička sankcija ozakonjuje nerazdruživost zemalja krune sv. Stjepana, tj. Hrvatskoj je osporeno pravo da se, eventualno, po svojoj volji odvoji od Ugarske.[6]
- U Hrvatskoj ustanovljen Banski stol umjesto oktavalnog suda.
- Osnovan Palatinski ili Namjesnički savet u Požunu, čime su smanjene kompetencije ugarske dvorske kancelarije u Beču - to se odnosi i na Hrvatsku, što znači početak politike smanjivanja njene autonomije.[7]
- Karlo VI traži da se u Hrvatsku uvede jedinstveni kraljevski novac, a zabranjuje se dubrovački dinar, solid i stari "horvatski novac" - to će biti ostvareno tek monetarnom reformom Marije Terezije 1750. Prema zakonu požunskog sabora, ekonomski princip u Ugarskoj i Hrvatskoj je da seljak sam slobodno prodaje svoje proizvode[8]
- Opatija: eponimna opatija sv. Jakoba prelazi od augustinaca isusovcima (do 1774).
- Jeromonah Arsenije radi ikonostas u manastiru Komogovina, sjedištu Kostajničke eparhije.
- Ivan Franjo Čikulin: Delecti Pannoniae Saviae Heroes.
- Cithara octochorda: drugo bečko izdanje.
- U Bosni je preostalo samo 25.000 katolika, jer su se zbog progona odselili na austrijsku teritoriju - naročito iz Posavine i Pounja.[9]
- Članom 27 Ugarskog sabora, Srbi su proglašeni kmetovima ugarske gospode - narod se tome opire, pozivajući se na povlastice.[10]
- Temišvarsko trgovačko udruženje počinje izvoz bakra iz Orahovice u Banatu i Majdanpeka u Srbiji, preko Bakra i Trsta u Italiju.[11]
- Pietro Giannone objavljuje "Historiju Napuljskog kraljevstva" koja mu donosi ekskomunikaciju.
- Afganski Hotaci uništili provincijski glavni grad Damgan na severu Irana.
- Francuzi uspostavili treću trgovačku postaju u Indiji: Yanam na istočnoj obali (napuštena 1727, vratili se 1727-1954, s tri pauze).
- 11. 1. - Prithvi Narayan Shah, prvi monarh Nepala († 1775)
- 31. 3. - Frederik V, kralj Danske i Norveške († 1766)
- 5. 6. - Adam Smith, škotski ekonomist i filozof († 1790)
- 11. 7. - Jean-François Marmontel, pisac, Enciklopedista († 1799)
- 16. 7. - Joshua Reynolds, slikar († 1792)
- 21. 10. - Iyasu II, etiopski car († 1755)
- 8. 12. - Paul Henri Thiry d’Holbach, francuski filozof i Enciklopedist († 1789)
- 26. 12. - Friedrich Melchior von Grimm, kritičar umetnosti, Enciklopedist († 1807)
- 18. 2. - Zanabazar, poglavar budizma u Mongoliji (* 1635)
- 8. 3. - Christopher Wren, arhitekta (* 1632)
- 30. 3. - Filippo Bonanni, začetnik konhologije (* 1638)
- 5. 4. - Johann Bernhard Fischer von Erlach, arhitekta (* 1656)
- 4. 8. - William Fleetwood, engleski biskup, začetnik indeksa cena (* 1656)
- 10. 8. - Guillaume Dubois, francuski kardinal i glavni ministar (* 1656)
- 21. 8. - Dimitrije Kantemir, bivši moldavski vojvoda, polihistor (* 1673)
- 26. 8. - Antoni van Leeuwenhoek, nizozemski trgovac i znanstvenik (* 1632)
- 3. 9. - Increase Mather, klerik i političar u Koloniji Massachusetts (* 1639)
- 24. 10. - Praskovija Saltikova, udovica cara Ivana V (* 1664)
- 31. 10. - Cosimo III de' Medici, veliki vojvoda Toskane (* 1642)
- 2. 12. - Filip II. Orleanski, francuski glavni ministar (* 1674)
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)