1755

Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije
Idi na navigaciju Idi na pretragu
Ovo je članak o godini 1755.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1720-e  1730-e  1740-e  – 1750-e –  1760-e  1770-e  1780-e
Godine: 1752 1753 1754 – 1755 – 1756 1757 1758
Lisabonski zemljotres.
1755. po kalendarima
Gregorijanski 1755. (MDCCLV)
Ab urbe condita 2508.
Islamski 1168–1169.
Iranski 1133–1134.
Hebrejski 5515–5516.
Bizantski 7263–7264.
Koptski 1471–1472.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1810–1811.
• Shaka Samvat 1677–1678.
• Kali Yuga 4856–4857.
Kineski
• Kontinualno 4391–4392.
• 60 godina Yin Drvo Svinja
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11755.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1755 (MDCCLV) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po julijanskom kalendaru.

Događaji[uredi - уреди | uredi kôd]

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak[uredi - уреди | uredi kôd]

  • siječanj, početkom - "Nov proplamsaj" bune u Virovitičkoj županiji, na Špišićevom bukovičkom vlastelinstvu (već krajem mjeseca kraljica Marija Terezija naređuje istragu zbog njegovih postupaka prema seljacima). Buna se širi i na druga vlastelinstva: virovitičko, našičko, orahovičko, voćinsko i podgoračko. Začeci bune u Požeškoj županiji su odmah ugušeni.[1][2]
  • ca. 20. 1. - Pobuna u Varaždinskom generalatu: neposredni povod je pokušaj vojnog zapovjedništva da silom utjera novac za nove uniforme ("zbog kojih Turci krajišnike 'kakti babe preštimavaju'").[3][4]
  • 25. 1. - Ruska carica Elizabeta osnovala Moskovski univerzitet.
  • 20. 2. - Deputacija pobunjenih krajišnika na čelu sa kap. Petrom Ljubojevićem ponijela pritužbe, "Poteščice", carici u Beč: da im se ne oduzimaju privilegije, različiti ekonomski zahtjevi,[5] i pravoslavci i katolici krajišnici traže da se unijati uklone iz Marče jer izazivaju "veliku konfuziju i neslogu".[6]
  • 24. 2. - Seljačka buna oko Križevaca, u Ravenu, (neposredno: porezni popis, javni radovi u očekivanju posjete Marije Terezije, od ranije povećane feudalne obveze).[7], pale prema Gradecu i Preseki, strah i metež u Zagrebu. U "poteščicama" traže priključenje Krajini.[8]
    • U vrijeme ravenske bune, digli su se i seljaci oko Velikog Otoka u Podravini i u Biškupcu kod Varaždina, što je ugušio varaždinski general Josip grof Drašković.[9]
  • 3. 3. - Podban Ivan Rauch krenuo iz Zagreba da dovrši smirivanje seljačke bune, što se pretvara u pljačkaški pohod a seljaci umiru u pretrpanim zagrebačkim zatvorima.[10]
  • 24. 3. - Carica/kraljica dekretom zabranjuje dalje progone pobunjenih seljaka u Hrvatskoj.

April/Travanj – Jun/Lipanj[uredi - уреди | uredi kôd]

  • april - Hadži Mehmed-paša šalje preteće pismo crnogorskom vladici Vasiliju, zbog izneveravanja prošlogodišnjeg sporazuma sa Savom o plaćanju harača - preti mu nabijanjem na kolac.[11]
  • 15. 4. - U Zagrebu počinje rad posebna komisija načelu sa međimurskim grofom Althanom - Marija Terezija je naredila istragu o nedavnoj buni - stvarni nosilac vlasti u Hrvatskoj do 5. rujna, vladarka koristi priliku da smekša vlastodršce koji se protive centralizaciji.[12] Slična komisija je upućena i u Viroviticu (grofovi Keglević i Serbeloni[13]).
    • Althan je povjerio B. A. Krčeliću izradu projekta administrativne reforme u Hrvatskoj, u skladu s centralističkim nastojanjima.[14]
  • travanj, krajem i kasnije - Grof Neipterg uhapsio Ljubojevića u Kanjiži. Komisija će osuditi 100 ljudi (62 katolika, 38 pravoslavaca). Ugušen je pokušaj bune u Lici. U selima su knezovi zamenjeni oficirom i podoficirom (kraj krajiške autonomije i značajnih krajiških buna).[15]
  • 16. 6. - Bitka za Fort Beauséjour: britanska pobeda je uvod u iseljenje frankofona iz Akadije u dan. Kanadi.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan[uredi - уреди | uredi kôd]

  • august - Britanci počinju zaplijene francuskih brodova.
  • 4. 9. - Kraljičinim mandatom su određene kazne za nasilja u buni, među kojima i osam smrtnih za seljake, ali je i podban oglobljen za opljačkanu imovinu seljaka.
  • 11. 9. - Kraljica potvrdila privremenu regulaciju urbarijalnih odnosa u Virovitičkoj županiji.[16] Privremeni urbar za Slavoniju i Srem povećava terete kmetovima, izaziva otpor Srba u Sremu.[13]
  • 30. 9. - Britanci obećavaju finansijsku pomoć Rusiji kako bi se postavilo 50.000 vojnika na livonsko-litvanskoj granici - ali Britanci kontaktiraju i sa Prusima, što je uvod u Diplomatsku revoluciju sledeće godine.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac[uredi - уреди | uredi kôd]

  • jesen - Bosanski vezir dobija ferman s Porte da sukob s Crnom Gorom reši mirnim putem.
  • 1. 11. - Portugalski glavni grad Lisabon razoren u katastrofalnom potresu i tsunamijima nakon njega, u kojima je poginulo 60.000 - 90.000 stanovnika. Događaj ima velike posledice za evropsku misao.
  • 8. 11. - Kraljičinim mandatom uvedeno, umjesto pojedinačnih urbara, "privremeno uređenje urbarskih podavanja" u banskoj Hrvatskoj, kojim su zabranjeni najgori oblici vlastelinske samovolje (konačno uređenje 1773-80, reformama Josipa II.[17]).
    • Seljaci u Moslavini, koji su ranije imali drugačiji status (nepovezano s ravenskom bunom), ne priznaju ovo uređenje, neposlušnost traje do 1757.[18]
  • novembar - Pasquale Paoli, vođa Korzikanaca pobunjenih protiv đenoveške vlasti, ustav tzv. Korzikanske Republike, a koji se ponekad navodi kao prvi moderni pisani ustav u historiji Evrope i prvi dokument takve vrste temeljen na idealima Prosvjetiteljstva.

Kroz godinu[uredi - уреди | uredi kôd]

  • Britanski kemičar Joseph Black u radu za Filozofsko društvo Edinburgha opisuje otkriće karbon dioksida.
  • U Hrvatskoj i Slavoniji ima 48 važnijih sajmova u 12 mjesta.[19]
  • U habsburškim zemljama se uvodi jako protekcionistička carinska politika - prevladava sve više manufakturni izvoz u Tursko carstvo.[20]
  • Banatski guverner grof Mersi donio poseban statut za vojne komunitete.[21]
  • Benedikt Stay Stojković u latinskom spjevu prikazao Newtonovu filozofiju.[22]
  • 1755-56 - "Grimanijev zakon": generalni providur Francesco Grimani regulira agrarno pitanje u sjevernim delovima Dalmacije, osvojenim od Turaka (slabo se primjenjuje).[23]
  • Mlečani blokiraju Crnu Goru zbog Vasilijeve agitacije, od kraja 1755. do kraja iduće godine inkvizitori tri puta ponavljali naređenje da bude otrovan.[24]
  • Raja u Beogradskom pašaluku se žali da je spahije iz osvete (zbog ranijih Portinih mera) "zlostavljaju i ... upropašćuju teškim globama". Ipak, već od kraja 1750-tih spahije i raja su suočeni s janičarskim nasiljem.[25] Ove godine u Beogradu se odigrala bitka, sa topovima, između dve grupe janičara.[26]
  • Nekoliko stotina janičara napalo begovski odžak na Glasincu, tako da na njih mora poći paša Kukavica.[27]
  • Pominje se srpska škola u Skradinu, učitelj je Hilandarac Jefrem Koreski.[28]

Rođenja[uredi - уреди | uredi kôd]

Smrti[uredi - уреди | uredi kôd]

Reference[uredi - уреди | uredi kôd]

  1. ↑ Historija n. J. II, 1066
  2. ↑ Istorija s. n. IV-1, 206
  3. ↑ Historija n. J. II, 1052-53
  4. ↑ Istorija s. n. IV-1, 220
  5. ↑ Historija n. J. II, 1053-54
  6. ↑ Historija n. J. II, 1049
  7. ↑ Historija n. J. II, 1058
  8. ↑ Historija n. J. II, 1060-61
  9. ↑ Historija n. J. II, 1063
  10. ↑ Historija n. J. II, 1062
  11. ↑ Istorija s. n. IV-1, 506
  12. ↑ Historija n. J. II, 1063-64
  13. ↑ 13,0 13,1 Istorija s. n. IV-1, 207
  14. ↑ Historija n. J. II, 1089
  15. ↑ Historija n. J. II, 1055
  16. ↑ Historija n. J. II, 1067
  17. ↑ Historija n. J. II, 1097
  18. ↑ Historija n. J. II, 1068
  19. ↑ Historija n. J. II, 1084
  20. ↑ Historija n. J. II, 1087
  21. ↑ Historija n. J. II, 1168
  22. ↑ Historija n. J. II, 1223
  23. ↑ Historija n. J. II, 1235
  24. ↑ Historija n. J. II, 1266
  25. ↑ Istorija s. n. IV-1, 317
  26. ↑ Istorija s. n. IV-1, 319
  27. ↑ Istorija s. n. IV-1, 445
  28. ↑ Istorija s. n. IV-2, 59
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

Vanjske poveznice[uredi - уреди | uredi kôd]

Commons-logo.svg
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1755&oldid=41022784