Nobelova nagrada za hemiju – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m Bot: mijenja Kategorija:Hemija u Kategorija:Kemija
m Bot: popravljanje preusmjeravanja
Red 1: Red 1:
'''Nobelova nagrada za kemiju''' ([[Švedski jezik|švedski]]: ''Nobelpriset i kemi'') je godišnja nagrada Švedske akademije znanosti znanstvenicima [[Kemija|kemičarima]]. To je jedna od pet [[Nobelova nagrada|Nobelovih nagrada]] ustanovljenih oporukom [[Alfred Nobel|Alfreda Nobela]] iz [[1895]]. godine, a koje se dodjeljuju za izuzetne doprinose u kemiji, [[Nobelova nagrada za fiziku|fizici]], [[Nobelova nagrada za književnost|književnosti]], [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|fiziologiji ili medicini]] te za [[Nobelova nagrada za mir|doprinos svjetskom miru]].
'''Nobelova nagrada za kemiju''' ([[Švedski jezik|švedski]]: ''Nobelpriset i kemi'') je godišnja nagrada Švedske akademije znanosti znanstvenicima [[Kemija|kemičarima]]. To je jedna od pet [[Nobelova nagrada|Nobelovih nagrada]] ustanovljenih oporukom [[Alfred Nobel|Alfreda Nobela]] iz [[1895]]. godine, a koje se dodjeljuju za izuzetne doprinose u kemiji, [[Nobelova nagrada za fiziku|fizici]], [[Nobelova nagrada za književnost|književnosti]], [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|fiziologiji ili medicini]] te za [[Nobelova nagrada za mir|doprinos svjetskom miru]].


Prvu je Nobelovu nagradu za kemiju [[1901]]. dobio [[Nizozemska|nizozemski]] kemičar [[Jacobus Henricus van 't Hoff]], "za otkriće zakona [[kemijska dinamika|kemijske dinamike]] i [[osmotski tlak|osmotskog tlaka]] u [[otopina]]ma". Nagrada se tradicionalno dodjeljuje u [[Stockholm]]u na godišnjicu Nobelove smrti, [[10. prosinca]].
Prvu je Nobelovu nagradu za kemiju [[1901]]. dobio [[holandija|nizozemski]] kemičar [[Jacobus Henricus van 't Hoff]], "za otkriće zakona [[kemijska dinamika|kemijske dinamike]] i [[osmotski tlak|osmotskog tlaka]] u [[otopine|otopinama]]". Nagrada se tradicionalno dodjeljuje u [[Stockholm]]u na godišnjicu Nobelove smrti, [[10. 12.|10. prosinca]].


==Popis dobitnika Nobelove nagrade za kemiju od 1901. do danas==
==Popis dobitnika Nobelove nagrade za kemiju od 1901. do danas==
Red 12: Red 12:
! Razlog
! Razlog
|-
|-
|[[1901.]]
|[[1901|1901.]]
|[[Datoteka:Vant Hoff.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Vant Hoff.jpg|75px]]
|[[Jacobus Henricus van 't Hoff]]
|[[Jacobus Henricus van 't Hoff]]
|{{flag|Nizozemska}}
|{{flag|Nizozemska}}
|"za otkriće zakona [[kemijska dinamika|kemijske dinamike]] i [[osmotski tlak|osmotskog tlaka]] u [[otopina|otopinama]]"
|"za otkriće zakona [[kemijska dinamika|kemijske dinamike]] i [[osmotski tlak|osmotskog tlaka]] u [[otopine|otopinama]]"
|-
|-
|[[1902.]]
|[[1902|1902.]]
|[[Datoteka:Hermann Emil Fischer.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Hermann Emil Fischer.jpg|75px]]
|[[Hermann Emil Fischer]]
|[[Hermann Emil Fischer]]
Red 24: Red 24:
|"za rad na sintezama [[šećer]]a i [[purin]]a"
|"za rad na sintezama [[šećer]]a i [[purin]]a"
|-
|-
|[[1903.]]
|[[1903|1903.]]
|[[Datoteka:Arrhenius2.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Arrhenius2.jpg|75px]]
|[[Svante August Arrhenius]]
|[[Svante August Arrhenius]]
|{{flag|Švedska}}
|{{flag|Švedska}}
|"za elektrolitnu teoriju disocijacije (vidjeti [[ion]])"
|"za elektrolitnu teoriju disocijacije (vidjeti [[jon|ion]])"
|-
|-
|[[1904.]]
|[[1904|1904.]]
|[[Datoteka:William Ramsay working.jpg|75px]]
|[[Datoteka:William Ramsay working.jpg|75px]]
|[[Sir (titula)|Sir]] [[William Ramsay]]
|[[Sir (titula)|Sir]] [[William Ramsay]]
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|"za otkriće [[inertni plin|inertnih plin]]ova u [[zrak]]u"
|"za otkriće [[inertni plin|inertnih plin]]ova u [[vazduh|zraku]]"
|-
|-
|[[1905.]]
|[[1905|1905.]]
|[[Datoteka:Adolf von Baeyer (Nobel 1905).jpg|75px]]
|[[Datoteka:Adolf von Baeyer (Nobel 1905).jpg|75px]]
|[[Adolf von Baeyer|Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer]]
|[[Adolf von Baeyer|Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer]]
Red 42: Red 42:
|"za rad na [[ogranske boje|organskim bojama]] i [[hidroaromatski spojevi|hidroaromatskim spojevima]]"
|"za rad na [[ogranske boje|organskim bojama]] i [[hidroaromatski spojevi|hidroaromatskim spojevima]]"
|-
|-
|[[1906.]]
|[[1906|1906.]]
|[[Datoteka:Henri Moissan.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Henri Moissan.jpg|75px]]
|[[Henri Moissan]]
|[[Henri Moissan]]
Red 48: Red 48:
|"za istraživanje i izoliranje [[kemijski element|elementa]] [[fluor]]a i za električnu peć nazvanu po njemu ([[Moissanova električna peć]])
|"za istraživanje i izoliranje [[kemijski element|elementa]] [[fluor]]a i za električnu peć nazvanu po njemu ([[Moissanova električna peć]])
|-
|-
|[[1907.]]
|[[1907|1907.]]
|[[Datoteka:Eduardbuchner.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Eduardbuchner.jpg|75px]]
|[[Eduard Buchner]]
|[[Eduard Buchner]]
|{{flag|Njemačka|empire}}
|{{flag|Njemačka|empire}}
|"za [[biokemija|biokemijsko]] istraživanje i otkriće [[stanica|stanične]] slobodne [[fermantacija|fermantacije]]"
|"za [[biohemija|biokemijsko]] istraživanje i otkriće [[stanica|stanične]] slobodne [[fermantacija|fermantacije]]"
|-
|-
|[[1908.]]
|[[1908|1908.]]
|[[Datoteka:Ernest Rutherford2.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Ernest Rutherford2.jpg|75px]]
|[[Sir (titula)|Sir]] [[Ernest Rutherford]]
|[[Sir (titula)|Sir]] [[Ernest Rutherford]]
Red 60: Red 60:
|"za njegovo istraživanje na polju dezintegracije kemijskih elemenata i kemiju [[radioaktivnost|radioaktivnih supstanci]]"
|"za njegovo istraživanje na polju dezintegracije kemijskih elemenata i kemiju [[radioaktivnost|radioaktivnih supstanci]]"
|-
|-
|[[1909.]]
|[[1909|1909.]]
|[[Datoteka:Wilhelm Ostwald.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Wilhelm Ostwald.jpg|75px]]
|[[Wilhelm Ostwald]]
|[[Wilhelm Ostwald]]
|{{flag|Njemačka|empire}}
|{{flag|Njemačka|empire}}
|"za njegov rad na [[kataliza|katalizi]] i istraživanje [[kemijska ravnoteža|kemijske ravnoteže]] i brzine [[kemijska reakcija|kemijskih reakcija]]"
|"za njegov rad na [[kataliza|katalizi]] i istraživanje [[kemijska ravnoteža|kemijske ravnoteže]] i brzine [[hemijska reakcija|kemijskih reakcija]]"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1910.]]
|[[1910|1910.]]
|[[Datoteka:Otto Wallach.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Otto Wallach.jpg|75px]]
|[[Otto Wallach]]
|[[Otto Wallach]]
Red 72: Red 72:
|"za rad na polju [[aliciklički spojevi|alicikličkih spojeva]]"
|"za rad na polju [[aliciklički spojevi|alicikličkih spojeva]]"
|-
|-
|[[1911.]]
|[[1911|1911.]]
|[[Datoteka:Mariecurie.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Mariecurie.jpg|75px]]
|[[Marie Curie|Marie Sklodowska-Curie]]
|[[Marie Curie|Marie Sklodowska-Curie]]
|{{flag|Poljska}}<br>{{flag|Francuska}}
|{{flag|Poljska}}<br>{{flag|Francuska}}
|"zbog otkrića kemijskih elemenata [[radij]]a i [[polonij]]a te njezinog proučavanja radija"
|"zbog otkrića kemijskih elemenata [[radijum|radija]] i [[polonijum|polonija]] te njezinog proučavanja radija"
|-
|-
|rowspan=2|[[1912.]]
|rowspan=2|[[1912|1912.]]
|[[Datoteka:Viktor-grignard.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Viktor-grignard.jpg|75px]]
|[[Victor Grignard|François Auguste Victor Grignard]]
|[[Victor Grignard|François Auguste Victor Grignard]]
Red 87: Red 87:
|[[Paul Sabatier]]
|[[Paul Sabatier]]
|{{flag|Francuska}}
|{{flag|Francuska}}
|"za njegovu metodu [[hidrogenacija|hidrogenacije]] [[organski spojevi|organskih spojeva]]"
|"za njegovu metodu [[hidrogenacija|hidrogenacije]] [[organska jedinjenja|organskih spojeva]]"
|-
|-
|[[1913.]]
|[[1913|1913.]]
|[[Datoteka:Alfred Werner.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Alfred Werner.jpg|75px]]
|[[Alfred Werner]]
|[[Alfred Werner]]
Red 95: Red 95:
|"za rad na polju povezivanja [[atom]]a u [[molekula|molekule]]"
|"za rad na polju povezivanja [[atom]]a u [[molekula|molekule]]"
|-
|-
|[[1914.]]
|[[1914|1914.]]
|[[Datoteka:Richards Theodore William lab.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Richards Theodore William lab.jpg|75px]]
|[[Theodore William Richards]]
|[[Theodore William Richards]]
Red 101: Red 101:
|"za njegovo određivanje [[atomska masa|atomske mase]] velikog broja elemenata"
|"za njegovo određivanje [[atomska masa|atomske mase]] velikog broja elemenata"
|-
|-
|[[1915.]]
|[[1915|1915.]]
|[[Datoteka:Richard Willstätter.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Richard Willstätter.jpg|75px]]
|[[Richard Martin Willstätter]]
|[[Richard Willstätter|Richard Martin Willstätter]]
|{{flag|Njemačka|empire}}
|{{flag|Njemačka|empire}}
|"za istraživanje [[biljni pigment|biljnih pigmenata]]"
|"za istraživanje [[biljni pigment|biljnih pigmenata]]"
|-
|-
|[[1916.]]
|[[1916|1916.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1917.]]
|[[1917|1917.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1918.]]
|[[1918|1918.]]
|[[Datoteka:Fritz Haber.png|75px]]
|[[Datoteka:Fritz Haber.png|75px]]
|[[Fritz Haber]]
|[[Fritz Haber]]
Red 119: Red 119:
|"za sintezu [[amonijak]]a"
|"za sintezu [[amonijak]]a"
|-
|-
|[[1919.]]
|[[1919|1919.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1920.]]
|[[1920|1920.]]
|[[Datoteka:Walther Nernst.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Walther Nernst.jpg|75px]]
|[[Walther Hermann Nernst]]
|[[Walther Hermann Nernst]]
Red 128: Red 128:
|"za rad na području [[termodinamika|termodinamike]]"
|"za rad na području [[termodinamika|termodinamike]]"
|-
|-
|[[1921.]]
|[[1921|1921.]]
|[[Datoteka:Frederick Soddy (Nobel 1922).png|75px]]
|[[Datoteka:Frederick Soddy (Nobel 1922).png|75px]]
|[[Frederick Soddy]]
|[[Frederick Soddy]]
Red 134: Red 134:
|"za rad ne području kemije radioaktivnih supstanci i istraživanju [[izotop]]a"
|"za rad ne području kemije radioaktivnih supstanci i istraživanju [[izotop]]a"
|-
|-
|[[1922.]]
|[[1922|1922.]]
|
|
|[[Francis William Aston]]
|[[Francis William Aston]]
Red 140: Red 140:
|"za otkriće izotopa kod velikog broja ne-radioaktivnih elemenata i za njegovo [[cjelobrojno pravilo]]
|"za otkriće izotopa kod velikog broja ne-radioaktivnih elemenata i za njegovo [[cjelobrojno pravilo]]
|-
|-
|[[1923.]]
|[[1923|1923.]]
|[[Datoteka:Fritz Pregl.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Fritz Pregl.jpg|75px]]
|[[Fritz Pregl]]
|[[Fritz Pregl]]
Red 146: Red 146:
|"za izum metode mikoranalize organskih spojeva"
|"za izum metode mikoranalize organskih spojeva"
|-
|-
|[[1924.]]
|[[1924|1924.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1925.]]
|[[1925|1925.]]
|
|
|[[Richard Adolf Zsigmondy]]
|[[Richard Adolf Zsigmondy]]
|{{flag|Austrija}}<br>{{flag|Mađarska}}
|{{flag|Austrija}}<br>{{flag|Mađarska}}
|"za njegovu demonstraciju heterogene prirode [[koloid]]nih [[otopina]] i korištenih metoda"
|"za njegovu demonstraciju heterogene prirode [[koloid]]nih [[otopine|otopina]] i korištenih metoda"
|-
|-
|[[1926.]]
|[[1926|1926.]]
|[[Datoteka:The-svedberg-1.jpg|75px]]
|[[Datoteka:The-svedberg-1.jpg|75px]]
|[[Theodor Svedberg|Theodor H. E. Svedberg]]
|[[Theodor Svedberg|Theodor H. E. Svedberg]]
Red 161: Red 161:
|"za rad disperznim sustavima"
|"za rad disperznim sustavima"
|-
|-
|[[1927.]]
|[[1927|1927.]]
|
|
|[[Heinrich Otto Wieland]]
|[[Heinrich Otto Wieland]]
Red 167: Red 167:
|"za njegovo istraživanje [[Žučne kiseline|žučnih kiselina]] i s njima povezanih tvari"
|"za njegovo istraživanje [[Žučne kiseline|žučnih kiselina]] i s njima povezanih tvari"
|-
|-
|[[1928.]]
|[[1928|1928.]]
|[[Datoteka:Windaus.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Windaus.jpg|75px]]
|[[Adolf Otto Reinhold Windaus]]
|[[Adolf Otto Reinhold Windaus]]
Red 173: Red 173:
|"za proučavanje [[sterol]]a i njihove veze s [[vitamin]]ima"
|"za proučavanje [[sterol]]a i njihove veze s [[vitamin]]ima"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1929.]]
|rowspan="2"|[[1929|1929.]]
|[[Datoteka:ArthurHarden.jpg|75px]]
|[[Datoteka:ArthurHarden.jpg|75px]]
|[[Arthur Harden]]
|[[Arthur Harden]]
Red 180: Red 180:
|-
|-
|[[Datoteka:Euler-chelpin.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Euler-chelpin.jpg|75px]]
|[[Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin]]
|[[Hans von Euler-Chelpin|Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin]]
|{{flag|Njemačka}}<br>{{flag|Švedska}}
|{{flag|Njemačka}}<br>{{flag|Švedska}}
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1930.]]
|[[1930|1930.]]
|[[Datoteka:Hans Fischer (Nobel).jpg|75px]]
|[[Datoteka:Hans Fischer (Nobel).jpg|75px]]
|[[Hans Fischer]]
|[[Hans Fischer]]
|{{flag|Njemačka}}
|{{flag|Njemačka}}
|"za njegovo istraživanje hemina i [[klorofil]]a"
|"za njegovo istraživanje hemina i [[hlorofil|klorofila]]"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1931.]]
|rowspan="2"|[[1931|1931.]]
|[[Datoteka:Carl Bosch.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Carl Bosch.jpg|75px]]
|[[Carl Bosch]]
|[[Carl Bosch]]
Red 199: Red 199:
|{{flag|Njemačka}}
|{{flag|Njemačka}}
|-
|-
|[[1932.]]
|[[1932|1932.]]
|[[Datoteka:Irving Langmuir.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Irving Langmuir.jpg|75px]]
|[[Irving Langmuir]]
|[[Irving Langmuir]]
Red 205: Red 205:
|"za rad u površinskoj kemiji"
|"za rad u površinskoj kemiji"
|-
|-
|[[1933.]]
|[[1933|1933.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1934.]]
|[[1934|1934.]]
|[[Datoteka:Harold Urey.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Harold Urey.jpg|75px]]
|[[Harold Clayton Urey]]
|[[Harold Urey|Harold Clayton Urey]]
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|"za otkriće [[Deuterij|teškog vodika]]"
|"za otkriće [[deuterijum|teškog vodika]]"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1935.]]
|rowspan="2"|[[1935|1935.]]
|[[Datoteka:Joliot-fred.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Joliot-fred.jpg|75px]]
|[[Frédéric Joliot]]
|[[Frédéric Joliot-Curie|Frédéric Joliot]]
|{{flag|Francuska}}
|{{flag|Francuska}}
|rowspan="2"|"za sintezu novih radioaktivnih elemenata"
|rowspan="2"|"za sintezu novih radioaktivnih elemenata"
Red 224: Red 224:
|{{flag|Francuska}}
|{{flag|Francuska}}
|-
|-
|[[1936.]]
|[[1936|1936.]]
|[[Datoteka:Debye100.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Debye100.jpg|75px]]
|[[Peter Debye|Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye]]
|[[Peter Debye|Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye]]
|{{flag|Nizozemska}}<br>{{flag|SAD}}
|{{flag|Nizozemska}}<br>{{flag|SAD}}
|"za rad na molekularnoj strukturi kroz istraživanje [[dipolni moment|dipolnih momenata]] i [[difrakciju]] [[X-zrake|X-zraka]] i [[elektron]]a u [[plin]]ovima"
|"za rad na molekularnoj strukturi kroz istraživanje [[dipolni moment|dipolnih momenata]] i [[difrakciju]] [[X-zrake|X-zraka]] i [[elektron]]a u [[gas|plinovima]]"
|-
|-
|rowspan=2|[[1937.]]
|rowspan=2|[[1937|1937.]]
|[[Datoteka:Norman Haworth.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Norman Haworth.jpg|75px]]
|[[Walter Norman Haworth]]
|[[Walter Haworth|Walter Norman Haworth]]
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|"za rad na [[ugljikovodici]]ma i [[vitamin C|vitaminu C]]"
|"za rad na [[ugljikovodici]]ma i [[vitamin C|vitaminu C]]"
Red 241: Red 241:
|"za rad na [[karotenoid]]ima, [[flavin]]ima i vitaminima [[vitamin A|A]] i [[Vitamin B2|B2]]"
|"za rad na [[karotenoid]]ima, [[flavin]]ima i vitaminima [[vitamin A|A]] i [[Vitamin B2|B2]]"
|-
|-
|[[1938.]]
|[[1938|1938.]]
|
|
|[[Richard Kuhn]]
|[[Richard Kuhn]]
Red 247: Red 247:
|"za rad na karotenoidima i vitaminima"
|"za rad na karotenoidima i vitaminima"
|-
|-
|rowspan=2|[[1939.]]
|rowspan=2|[[1939|1939.]]
|
|
|[[Adolf Butenandt|Adolf Friedrich Johann Butenandt]]
|[[Adolf Butenandt|Adolf Friedrich Johann Butenandt]]
Red 258: Red 258:
|"za rad na polimetilenima i višim tarpenima"
|"za rad na polimetilenima i višim tarpenima"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1940.]]
|[[1940|1940.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1941.]]
|[[1941|1941.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1942.]]
|[[1942|1942.]]
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|colspan="4" align="center"|''Nije dodijeljena''
|-
|-
|[[1943.]]
|[[1943|1943.]]
|[[Datoteka:George de Hevesy.jpg|75px]]
|[[Datoteka:George de Hevesy.jpg|75px]]
|[[George de Hevesy]]
|[[George de Hevesy]]
Red 273: Red 273:
|"za rad na upotrebi izotopa kao radioaktivnih pratitelja da bi se proučile kemijske reakcije"
|"za rad na upotrebi izotopa kao radioaktivnih pratitelja da bi se proučile kemijske reakcije"
|-
|-
|[[1944.]]
|[[1944|1944.]]
|[[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-46019-0001, Otto Hahn.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-46019-0001, Otto Hahn.jpg|75px]]
|[[Otto Hahn]]
|[[Otto Hahn]]
Red 279: Red 279:
|"za otkriće [[Nuklearna fisija|nuklearne fisije]] teške atomske jezgre"
|"za otkriće [[Nuklearna fisija|nuklearne fisije]] teške atomske jezgre"
|-
|-
|[[1945.]]
|[[1945|1945.]]
|[[Datoteka:Virtanen.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Virtanen.jpg|75px]]
|[[Artturi Ilmari Virtanen]]
|[[Artturi Ilmari Virtanen]]
Red 285: Red 285:
|"za studiju u agrikulturi i [[prehrana|prehrambenoj]] kemiji"
|"za studiju u agrikulturi i [[prehrana|prehrambenoj]] kemiji"
|-
|-
|rowspan=3|[[1946.]]
|rowspan=3|[[1946|1946.]]
|
|
|[[James Batcheller Sumner]]
|[[James B. Sumner|James Batcheller Sumner]]
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|"za otkriće da enzimi mogu biti kristalizirani"
|"za otkriće da enzimi mogu biti kristalizirani"
Red 300: Red 300:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|[[1947.]]
|[[1947|1947.]]
|
|
|[[Sir (titula)|Sir]] [[Robert Robinson]]
|[[Sir (titula)|Sir]] [[Robert Robinson]]
Red 306: Red 306:
|"za istraživanje biljnih produkata, posebice [[alkaloid]]a"
|"za istraživanje biljnih produkata, posebice [[alkaloid]]a"
|-
|-
|[[1948.]]
|[[1948|1948.]]
|[[Datoteka:Arne Tiselius.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Arne Tiselius.jpg|75px]]
|[[Arne Wilhelm Kaurin Tiselius]]
|[[Arne Tiselius|Arne Wilhelm Kaurin Tiselius]]
|{{flag|Švedska}}
|{{flag|Švedska}}
|"za istraživanje [[Elektroforeza|elektroforeze]] i adsorpcijske analize"
|"za istraživanje [[Elektroforeza|elektroforeze]] i adsorpcijske analize"
|-
|-
|[[1949.]]
|[[1949|1949.]]
|
|
|[[William Francis Giauque]]
|[[William Giaque|William Francis Giauque]]
|{{flag|Kanada}}<br>{{flag|SAD}}
|{{flag|Kanada}}<br>{{flag|SAD}}
|"za doprinose u području kemijske termodinamike"
|"za doprinose u području kemijske termodinamike"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|rowspan="2"|[[1950.]]
|rowspan="2"|[[1950|1950.]]
|
|
|[[Otto Paul Hermann Diels]]
|[[Otto Diels|Otto Paul Hermann Diels]]
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|rowspan="2"|"za njihovo otkriće i razvoj sinteze diena - Diels - Alderova reakcija"
|rowspan="2"|"za njihovo otkriće i razvoj sinteze diena - Diels - Alderova reakcija"
Red 328: Red 328:
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[1951.]]
|rowspan="2"|[[1951|1951.]]
|
|
|[[Edwin Mattison McMillan]]
|[[Edwin Mattison McMillan]]
Red 338: Red 338:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[1952.]]
|rowspan="2"|[[1952|1952.]]
|
|
|[[Archer John Porter Martin]]
|[[Archer John Porter Martin]]
Red 348: Red 348:
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|-
|-
|[[1953.]]
|[[1953|1953.]]
|
|
|[[Hermann Staudinger]]
|[[Hermann Staudinger]]
Red 354: Red 354:
|"za otkriće u području [[makromolekula]]rne kemije"
|"za otkriće u području [[makromolekula]]rne kemije"
|-
|-
|[[1954.]]
|[[1954|1954.]]
|[[Datoteka:Pauling.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Pauling.jpg|75px]]
|[[Linus Pauling|Linus Carl Pauling]]
|[[Linus Pauling|Linus Carl Pauling]]
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|"za proučavanje prirode [[kemijska veza|kemijske veze]]"
|"za proučavanje prirode [[hemijska veza|kemijske veze]]"
|-
|-
|[[1955.]]
|[[1955|1955.]]
|
|
|[[Vincent du Vigneaud]]
|[[Vincent du Vigneaud]]
Red 366: Red 366:
|"za rad na sumpornim spojevima, naročito prve sinteze polipeptida"
|"za rad na sumpornim spojevima, naročito prve sinteze polipeptida"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1956.]]
|rowspan="2"|[[1956|1956.]]
|
|
|[[Sir (titula)|Sir]] [[Cyril Norman Hinshelwood]]
|[[Sir (titula)|Sir]] [[Cyril Norman Hinshelwood]]
Red 376: Red 376:
|{{flag|SSSR}}
|{{flag|SSSR}}
|-
|-
|[[1957.]]
|[[1957|1957.]]
|
|
|[[Alexander Robertus Todd|Alexander Robertus Todd, barun Todd od Trumpingtona]]
|[[Alexander Robertus Todd|Alexander Robertus Todd, barun Todd od Trumpingtona]]
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|"za rad na [[nukleotid]]ima i [[koenzim]]ima nukleotida"
|"za rad na [[nukleotidi]]ma i [[koenzim]]ima nukleotida"
|-
|-
|[[1958.]]
|[[1958|1958.]]
|[[Datoteka:Frederick Sanger2.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Frederick Sanger2.jpg|75px]]
|[[Frederick Sanger]]
|[[Frederick Sanger]]
Red 388: Red 388:
|"za rad na [[struktura|strukturi]] proteina, posebice [[inzulin]]a"
|"za rad na [[struktura|strukturi]] proteina, posebice [[inzulin]]a"
|-
|-
|[[1959.]]
|[[1959|1959.]]
|
|
|[[Jaroslav Heyrovský]]
|[[Jaroslav Heyrovský]]
Red 394: Red 394:
|"za otkriće i razvoj polarografičke metode analize"
|"za otkriće i razvoj polarografičke metode analize"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1960.]]
|[[1960|1960.]]
|
|
|[[Willard Libby|Willard Frank Libby]]
|[[Willard Libby|Willard Frank Libby]]
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|"za metodu korištenja ugljika-14 za [[datiranje ugljikom-14|određivanje starosti]]"
|"za metodu korištenja ugljika-14 za [[radiokarbonsko datiranje|određivanje starosti]]"
|-
|-
|[[1961.]]
|[[1961|1961.]]
|[[Datoteka:Melvin Calvin.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Melvin Calvin.jpg|75px]]
|[[Melvin Calvin]]
|[[Melvin Calvin]]
Red 406: Red 406:
|"za proučavanje asimilacije [[ugljik-dioksid]]a u [[biljka]]ma"
|"za proučavanje asimilacije [[ugljik-dioksid]]a u [[biljka]]ma"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1962.]]
|rowspan="2"|[[1962|1962.]]
|
|
|[[Max Ferdinand Perutz]]
|[[Max Ferdinand Perutz]]
Red 416: Red 416:
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[1963.]]
|rowspan="2"|[[1963|1963.]]
|
|
|[[Karl Ziegler]]
|[[Karl Ziegler]]
Red 426: Red 426:
|{{flag|Italija}}
|{{flag|Italija}}
|-
|-
|[[1964.]]
|[[1964|1964.]]
|
|
|[[Dorothy Crowfoot Hodgkin]]
|[[Dorothy Crowfoot Hodgkin]]
Red 432: Red 432:
|"za njezine odrednice tehnika gama-zraka struktura važnih biokemijskih substanca"
|"za njezine odrednice tehnika gama-zraka struktura važnih biokemijskih substanca"
|-
|-
|[[1965.]]
|[[1965|1965.]]
|[[Datoteka:Woodward.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Woodward.jpg|75px]]
|[[Robert Burns Woodward]]
|[[Robert Burns Woodward]]
Red 438: Red 438:
|"za postignuće u organskoj sintezi"
|"za postignuće u organskoj sintezi"
|-
|-
|[[1966.]]
|[[1966|1966.]]
|
|
|[[Robert S. Mulliken|Robert Sanderson Mulliken]]
|[[Robert S. Mulliken|Robert Sanderson Mulliken]]
Red 444: Red 444:
|"za rad u svezi kemijskih veza i elektronske strukture molekula"
|"za rad u svezi kemijskih veza i elektronske strukture molekula"
|-
|-
|rowspan="3"|[[1967.]]
|rowspan="3"|[[1967|1967.]]
|
|
|[[Manfred Eigen]]
|[[Manfred Eigen]]
Red 458: Red 458:
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|-
|-
|[[1968.]]
|[[1968|1968.]]
|
|
|[[Lars Onsager]]
|[[Lars Onsager]]
Red 464: Red 464:
|"za otkriće obostranih relacija"
|"za otkriće obostranih relacija"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1969.]]
|rowspan="2"|[[1969|1969.]]
|
|
|[[Derek Barton|Derek Harold Richard Barton]]
|[[Derek Barton|Derek Harold Richard Barton]]
Red 474: Red 474:
|{{flag|Norveška}}
|{{flag|Norveška}}
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1970.]]
|[[1970|1970.]]
|[[Datoteka:Luis Federico Leloir - young.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Luis Federico Leloir - young.jpg|75px]]
|[[Luis Federico Leloir]]
|[[Luis Federico Leloir]]
Red 480: Red 480:
|"za otkriće nukleotida šećera i njihovu ulogu u biosintezi ugljikovodika"
|"za otkriće nukleotida šećera i njihovu ulogu u biosintezi ugljikovodika"
|-
|-
|[[1971.]]
|[[1971|1971.]]
|
|
|[[Gerhard Herzberg]]
|[[Gerhard Herzberg]]
Red 486: Red 486:
|"za doprinose o elektronskoj strukturi i geometriji molekula, naročito slobodnih radikala"
|"za doprinose o elektronskoj strukturi i geometriji molekula, naročito slobodnih radikala"
|-
|-
|rowspan=3|[[1972.]]
|rowspan=3|[[1972|1972.]]
|[[Datoteka:Christian B. Anfinsen, NIH portrait, 1969.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Christian B. Anfinsen, NIH portrait, 1969.jpg|75px]]
|[[Christian B. Anfinsen|Christian Boehmer Anfinsen, Jr.]]
|[[Christian B. Anfinsen|Christian Boehmer Anfinsen, Jr.]]
Red 501: Red 501:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[1973.]]
|rowspan="2"|[[1973|1973.]]
|
|
|[[Ernst Otto Fischer]]
|[[Ernst Otto Fischer]]
Red 511: Red 511:
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|-
|-
|[[1974.]]
|[[1974|1974.]]
|
|
|[[Paul Flory|Paul John Flory]]
|[[Paul Flory|Paul John Flory]]
Red 517: Red 517:
|"za temeljni rad, teoretski i eeksperimentalni, u fizikalnoj kemiji makromolekula"
|"za temeljni rad, teoretski i eeksperimentalni, u fizikalnoj kemiji makromolekula"
|-
|-
|rowspan=2|[[1975.]]
|rowspan=2|[[1975|1975.]]
|
|
|[[John Warcup Cornforth]]
|[[John Warcup Cornforth]]
|{{flag|Australija}}<br>{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Australija}}<br>{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|"za rad na [[stereokemija|stereokemiji]] enzimsko-kataliziranih reakcija"
|"za rad na [[stereohemija|stereokemiji]] enzimsko-kataliziranih reakcija"
|-
|-
|
|
Red 528: Red 528:
|"za proučavanje stereokemije organskih molekula i reakcija"
|"za proučavanje stereokemije organskih molekula i reakcija"
|-
|-
|[[1976.]]
|[[1976|1976.]]
|
|
|[[William Lipscomb|William Nunn Lipscomb, Jr.]]
|[[William Lipscomb|William Nunn Lipscomb, Jr.]]
Red 534: Red 534:
|"za proučavanje strukture [[borovodik]]a"
|"za proučavanje strukture [[borovodik]]a"
|-
|-
|[[1977.]]
|[[1977|1977.]]
|
|
|[[Ilya Prigogine]]
|[[Ilya Prigogine]]
Red 540: Red 540:
|"za doprinos neuravnoteženoj [[Termodinamika|termodinamici]]"
|"za doprinos neuravnoteženoj [[Termodinamika|termodinamici]]"
|-
|-
|[[1978.]]
|[[1978|1978.]]
|
|
|[[Peter D. Mitchell|Peter Dennis Mitchell]]
|[[Peter D. Mitchell|Peter Dennis Mitchell]]
Red 546: Red 546:
|"za formulaciju kemiosmotske teorije"
|"za formulaciju kemiosmotske teorije"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1979.]]
|rowspan="2"|[[1979|1979.]]
|
|
|[[Herbert C. Brown|Herbert Charles Brown]]
|[[Herbert C. Brown|Herbert Charles Brown]]
Red 556: Red 556:
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|rowspan="3"|[[1980.]]
|rowspan="3"|[[1980|1980.]]
|[[Datoteka:Paul Berg in 1980.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Paul Berg in 1980.jpg|75px]]
|[[Paul Berg]]
|[[Paul Berg]]
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|"za temeljne studije u [[biokemija|biokemiji]] [[nukleinske kiseline|nukleinskih kiselina]], naročito promatrajući [[rekombinaciju]] [[DNK]]"
|"za temeljne studije u [[biohemija|biokemiji]] [[nukleinska kiselina|nukleinskih kiselina]], naročito promatrajući [[rekombinaciju]] [[DNK]]"
|-
|-
|[[Datoteka:WalterGilbert2.jpg|75px]]
|[[Datoteka:WalterGilbert2.jpg|75px]]
|[[Walter Gilbert]]
|[[Walter Gilbert]]
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|rowspan="2"|"za doprinose u svezi određivanja [[DNK sekvenca|DNK sekvenci]] u [[nukleinske kiseline|nukleinskim kiselinama]]"
|rowspan="2"|"za doprinose u svezi određivanja [[DNK sekvenca|DNK sekvenci]] u [[nukleinska kiselina|nukleinskim kiselinama]]"
|-
|-
|[[Datoteka:Frederick Sanger2.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Frederick Sanger2.jpg|75px]]
Red 571: Red 571:
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[1981.]]
|rowspan="2"|[[1981|1981.]]
|
|
|[[Kenichi Fukui]]
|[[Kenichi Fukui]]
Red 581: Red 581:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|[[1982.]]
|[[1982|1982.]]
|
|
|[[Aaron Klug]]
|[[Aaron Klug]]
Red 587: Red 587:
|"za njegov razvoj kristalografije elektronske mikroskopije"
|"za njegov razvoj kristalografije elektronske mikroskopije"
|-
|-
|[[1983.]]
|[[1983|1983.]]
|
|
|[[Henry Taube]]
|[[Henry Taube]]
Red 593: Red 593:
|"za rad na mehanizmima reakcija elektronskog transfera"
|"za rad na mehanizmima reakcija elektronskog transfera"
|-
|-
|[[1984.]]
|[[1984|1984.]]
|[[Datoteka:Robert B. Merrifield.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Robert B. Merrifield.jpg|75px]]
|[[Robert Bruce Merrifield]]
|[[Robert Bruce Merrifield]]
Red 599: Red 599:
|"za njegov razvoj metodologije za kemijsku sintezu na čvrstom kalupu"
|"za njegov razvoj metodologije za kemijsku sintezu na čvrstom kalupu"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1985.]]
|rowspan="2"|[[1985|1985.]]
|
|
|[[Herbert A. Hauptman|Herbert Aaron Hauptman]]
|[[Herbert A. Hauptman|Herbert Aaron Hauptman]]
Red 609: Red 609:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[1986.]]
|rowspan="3"|[[1986|1986.]]
|[[Datoteka:Herschbach.JPG|75px]]
|[[Datoteka:Herschbach.JPG|75px]]
|[[Dudley R. Herschbach|Dudley Robert Herschbach]]
|[[Dudley R. Herschbach|Dudley Robert Herschbach]]
Red 623: Red 623:
|{{flag|Kanada}}
|{{flag|Kanada}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[1987.]]
|rowspan="3"|[[1987|1987.]]
|
|
|[[Donald J. Cram|Donald James Cram]]
|[[Donald J. Cram|Donald James Cram]]
Red 637: Red 637:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[1988.]]
|rowspan="3"|[[1988|1988.]]
|
|
|[[Johann Deisenhofer]]
|[[Johann Deisenhofer]]
Red 651: Red 651:
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|{{flag|Zapadna Njemačka}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[1989.]]
|rowspan="2"|[[1989|1989.]]
|
|
|[[Sidney Altman]]
|[[Sidney Altman]]
|{{flag|Kanada}}<br>{{flag|SAD}}
|{{flag|Kanada}}<br>{{flag|SAD}}
|rowspan="2"|"za otkriće katalitičkih značajki [[RNK]]"
|rowspan="2"|"za otkriće katalitičkih značajki [[Ribonukleinska kiselina|RNK]]"
|-
|-
|[[Datoteka:Thomas r. cech.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Thomas r. cech.jpg|75px]]
Red 661: Red 661:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|[[1990.]]
|[[1990|1990.]]
|
|
|[[Elias James Corey]]
|[[Elias James Corey]]
Red 667: Red 667:
|"za njegov razvoj teorije i metodologije organske sinteze"
|"za njegov razvoj teorije i metodologije organske sinteze"
|-
|-
|[[1991.]]
|[[1991|1991.]]
|
|
|[[Richard R. Ernst|Richard Robert Ernst]]
|[[Richard R. Ernst|Richard Robert Ernst]]
Red 673: Red 673:
|"za njegove doprinose razvoju visoke rezolucije nuklearno-magnetske rezonance (NMR) spektroskopije"
|"za njegove doprinose razvoju visoke rezolucije nuklearno-magnetske rezonance (NMR) spektroskopije"
|-
|-
|[[1992.]]
|[[1992|1992.]]
|[[Datoteka:Prof. Dr. Rudolph A. Marcus.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Prof. Dr. Rudolph A. Marcus.jpg|75px]]
|[[Rudolph A. Marcus|Rudolph Arthur Marcus]]
|[[Rudolph A. Marcus|Rudolph Arthur Marcus]]
Red 679: Red 679:
|"za njegove doprinose teoriji reakcija elektronskog transfera u kemijskim sistemima"
|"za njegove doprinose teoriji reakcija elektronskog transfera u kemijskim sistemima"
|-
|-
|rowspan="2"|[[1993.]]
|rowspan="2"|[[1993|1993.]]
|[[Datoteka:Kary Mullis.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Kary Mullis.jpg|75px]]
|[[Kary Mullis|Kary Banks Mullis]]
|[[Kary Mullis|Kary Banks Mullis]]
Red 689: Red 689:
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}<br>{{flag|Kanada}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}<br>{{flag|Kanada}}
|-
|-
|[[1994.]]
|[[1994|1994.]]
|
|
|[[George A. Olah|George Andrew Olah]]
|[[George A. Olah|George Andrew Olah]]
Red 695: Red 695:
|"za njegov doprinos karbokatonskoj kemiji"
|"za njegov doprinos karbokatonskoj kemiji"
|-
|-
|rowspan="3"|[[1995.]]
|rowspan="3"|[[1995|1995.]]
|
|
|[[Paul J. Crutzen|Paul Jozef Crutzen]]
|[[Paul J. Crutzen|Paul Jozef Crutzen]]
Red 709: Red 709:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[1996.]]
|rowspan="3"|[[1996|1996.]]
|
|
|[[Robert F. Curl|Robert Floyd Curl, Jr.]]
|[[Robert F. Curl|Robert Floyd Curl, Jr.]]
Red 723: Red 723:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[1997.]]
|rowspan="3"|[[1997|1997.]]
|
|
|[[Paul D. Boyer|Paul Delos Boyer]]
|[[Paul D. Boyer|Paul Delos Boyer]]
Red 738: Red 738:
|"za otkriće ionsko-transportnog enzima, Na+K+-ATPase"
|"za otkriće ionsko-transportnog enzima, Na+K+-ATPase"
|-
|-
|rowspan=2|[[1998.]]
|rowspan=2|[[1998|1998.]]
|[[Datoteka:WalterKohnGraz21042006 1.jpg|75px]]
|[[Datoteka:WalterKohnGraz21042006 1.jpg|75px]]
|[[Walter Kohn]]
|[[Walter Kohn]]
Red 749: Red 749:
|"za njegovo istraživanje i razvoj računske metode u kvantnoj kemiji"
|"za njegovo istraživanje i razvoj računske metode u kvantnoj kemiji"
|-
|-
|[[1999.]]
|[[1999|1999.]]
|
|
|[[Ahmed H. Zewail|Ahmed Hassan Zewail]]
|[[Ahmed H. Zewail|Ahmed Hassan Zewail]]
Red 755: Red 755:
|"za njegove studije tranzacije stanja kemijskih reakcija koristeći femtosekundarnu spektroskopiju"
|"za njegove studije tranzacije stanja kemijskih reakcija koristeći femtosekundarnu spektroskopiju"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|-style = "border-top:3px solid black;"
|rowspan="3"|[[2000.]]
|rowspan="3"|[[2000|2000.]]
|
|
|[[Alan J. Heeger|Alan Jay Heeger]]
|[[Alan J. Heeger|Alan Jay Heeger]]
Red 769: Red 769:
|{{flag|Japan}}
|{{flag|Japan}}
|-
|-
|rowspan=3|[[2001.]]
|rowspan=3|[[2001|2001.]]
|
|
|[[William S. Knowles|William Standish Knowles]]
|[[William S. Knowles|William Standish Knowles]]
Red 784: Red 784:
|"za rad na kiralno kataliziranim [[oksidacija|oksidacijskim]] reakcijama"
|"za rad na kiralno kataliziranim [[oksidacija|oksidacijskim]] reakcijama"
|-
|-
|rowspan="3"|[[2002.]]
|rowspan="3"|[[2002|2002.]]
|[[Datoteka:John B Fenn01.jpg|75px]]
|[[Datoteka:John B Fenn01.jpg|75px]]
|[[John B. Fenn|John Bennett Fenn]]
|[[John B. Fenn|John Bennett Fenn]]
Red 798: Red 798:
|{{flag|Švicarska}}
|{{flag|Švicarska}}
|-
|-
|rowspan="2"|[[2003.]]
|rowspan="2"|[[2003|2003.]]
|
|
|[[Peter Agre]]
|[[Peter Agre]]
Red 808: Red 808:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[2004.]]
|rowspan="3"|[[2004|2004.]]
|[[Datoteka:Nobel2004chemistrylaurets-Ciehanover.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Nobel2004chemistrylaurets-Ciehanover.jpg|75px]]
|[[Aaron Ciechanover]]
|[[Aaron Ciechanover]]
Red 822: Red 822:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[2005.]]
|rowspan="3"|[[2005|2005.]]
|
|
|[[Yves Chauvin]]
|[[Yves Chauvin]]
Red 836: Red 836:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|[[2006.]]
|[[2006|2006.]]
|[[Datoteka:Roger.Kornberg.JPG|75px]]
|[[Datoteka:Roger.Kornberg.JPG|75px]]
|[[Roger D. Kornberg|Roger David Kornberg]]
|[[Roger D. Kornberg|Roger David Kornberg]]
Red 842: Red 842:
|"za proučavanje molekularne baze eukariotske transkripcije"
|"za proučavanje molekularne baze eukariotske transkripcije"
|-
|-
|[[2007.]]
|[[2007|2007.]]
|[[Datoteka:Prof Ertl-Portrait.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Prof Ertl-Portrait.jpg|75px]]
|[[Gerhard Ertl]]
|[[Gerhard Ertl]]
Red 848: Red 848:
|"za proučavanje kemijskih procesa na čvrstim površinama"
|"za proučavanje kemijskih procesa na čvrstim površinama"
|-
|-
|rowspan="3"|[[2008.]]
|rowspan="3"|[[2008|2008.]]
|[[Datoteka:Osamu Shimomura-press conference Dec 06th, 2008-2.jpg|75px]]
|[[Datoteka:Osamu Shimomura-press conference Dec 06th, 2008-2.jpg|75px]]
|[[Osamu Shimomura]]
|[[Osamu Shimomura]]
Red 862: Red 862:
|{{flag|SAD}}
|{{flag|SAD}}
|-
|-
|rowspan="3"|[[2009.]]
|rowspan="3"|[[2009|2009.]]
|[[Datoteka:Venkatraman Ramakrishnan.JPG|75px]]
|[[Datoteka:Venkatraman Ramakrishnan.JPG|75px]]
|[[Venkatraman Ramakrishnan]]
|[[Venkatraman Ramakrishnan]]
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
|rowspan="3"|"za proučavanje strukture i funkcije [[ribosom]]a"
|rowspan="3"|"za proučavanje strukture i funkcije [[ribozom|ribosoma]]"
|-
|-
|
|

Verzija na datum 18 juni 2013 u 10:54

Nobelova nagrada za kemiju (švedski: Nobelpriset i kemi) je godišnja nagrada Švedske akademije znanosti znanstvenicima kemičarima. To je jedna od pet Nobelovih nagrada ustanovljenih oporukom Alfreda Nobela iz 1895. godine, a koje se dodjeljuju za izuzetne doprinose u kemiji, fizici, književnosti, fiziologiji ili medicini te za doprinos svjetskom miru.

Prvu je Nobelovu nagradu za kemiju 1901. dobio nizozemski kemičar Jacobus Henricus van 't Hoff, "za otkriće zakona kemijske dinamike i osmotskog tlaka u otopinama". Nagrada se tradicionalno dodjeljuje u Stockholmu na godišnjicu Nobelove smrti, 10. prosinca.

Popis dobitnika Nobelove nagrade za kemiju od 1901. do danas

Godina Slika Dobitnik Država Razlog
1901. Jacobus Henricus van 't Hoff  Nizozemska "za otkriće zakona kemijske dinamike i osmotskog tlaka u otopinama"
1902. Hermann Emil Fischer  Njemačka "za rad na sintezama šećera i purina"
1903. Svante August Arrhenius  Švedska "za elektrolitnu teoriju disocijacije (vidjeti ion)"
1904. Sir William Ramsay  Ujedinjeno Kraljevstvo "za otkriće inertnih plinova u zraku"
1905. Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer  Njemačka "za rad na organskim bojama i hidroaromatskim spojevima"
1906. Henri Moissan  Francuska "za istraživanje i izoliranje elementa fluora i za električnu peć nazvanu po njemu (Moissanova električna peć)
1907. Eduard Buchner  Njemačka "za biokemijsko istraživanje i otkriće stanične slobodne fermantacije"
1908. Sir Ernest Rutherford  Ujedinjeno Kraljevstvo
 Novi Zeland 		"za njegovo istraživanje na polju dezintegracije kemijskih elemenata i kemiju radioaktivnih supstanci"
1909. Wilhelm Ostwald  Njemačka "za njegov rad na katalizi i istraživanje kemijske ravnoteže i brzine kemijskih reakcija"
1910. Otto Wallach  Njemačka "za rad na polju alicikličkih spojeva"
1911. Marie Sklodowska-Curie  Poljska
 Francuska 		"zbog otkrića kemijskih elemenata radija i polonija te njezinog proučavanja radija"
1912. François Auguste Victor Grignard  Francuska "za otkriće Grignardovog reagenta"
Paul Sabatier  Francuska "za njegovu metodu hidrogenacije organskih spojeva"
1913. Alfred Werner  Švicarska "za rad na polju povezivanja atoma u molekule"
1914. Theodore William Richards  SAD "za njegovo određivanje atomske mase velikog broja elemenata"
1915. Richard Martin Willstätter  Njemačka "za istraživanje biljnih pigmenata"
1916. Nije dodijeljena
1917. Nije dodijeljena
1918. Fritz Haber  Njemačka "za sintezu amonijaka"
1919. Nije dodijeljena
1920. Walther Hermann Nernst  Njemačka "za rad na području termodinamike"
1921. Datoteka:Frederick Soddy (Nobel 1922).png Frederick Soddy  Ujedinjeno Kraljevstvo "za rad ne području kemije radioaktivnih supstanci i istraživanju izotopa"
1922. Francis William Aston  Ujedinjeno Kraljevstvo "za otkriće izotopa kod velikog broja ne-radioaktivnih elemenata i za njegovo cjelobrojno pravilo
1923. Fritz Pregl  Austrija "za izum metode mikoranalize organskih spojeva"
1924. Nije dodijeljena
1925. Richard Adolf Zsigmondy  Austrija
 Mađarska 		"za njegovu demonstraciju heterogene prirode koloidnih otopina i korištenih metoda"
1926. Theodor H. E. Svedberg  Švedska "za rad disperznim sustavima"
1927. Heinrich Otto Wieland  Njemačka "za njegovo istraživanje žučnih kiselina i s njima povezanih tvari"
1928. Adolf Otto Reinhold Windaus  Njemačka "za proučavanje sterola i njihove veze s vitaminima"
1929. Arthur Harden  Ujedinjeno Kraljevstvo "za istraživanje fermetacije šećera i enzima fermentacije"
Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin  Njemačka
 Švedska
1930. Hans Fischer  Njemačka "za njegovo istraživanje hemina i klorofila"
1931. Carl Bosch  Njemačka "za njihov doprinos kemijskim visokotlačnim metodama"
Friedrich Bergius  Njemačka
1932. Irving Langmuir  SAD "za rad u površinskoj kemiji"
1933. Nije dodijeljena
1934. Harold Clayton Urey  SAD "za otkriće teškog vodika"
1935. Frédéric Joliot  Francuska "za sintezu novih radioaktivnih elemenata"
Irène Joliot-Curie  Francuska
1936. Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye  Nizozemska
 SAD 		"za rad na molekularnoj strukturi kroz istraživanje dipolnih momenata i difrakciju X-zraka i elektrona u plinovima"
1937. Walter Norman Haworth  Ujedinjeno Kraljevstvo "za rad na ugljikovodicima i vitaminu C"
Paul Karrer  Švicarska "za rad na karotenoidima, flavinima i vitaminima A i B2"
1938. Richard Kuhn  Austrija
 Njemačka 		"za rad na karotenoidima i vitaminima"
1939. Adolf Friedrich Johann Butenandt  Njemačka "za rad sa seksualnim hormonima"
Datoteka:LRuzicka.jpg Lavoslav (Leopold) Ružička  Švicarska "za rad na polimetilenima i višim tarpenima"
1940. Nije dodijeljena
1941. Nije dodijeljena
1942. Nije dodijeljena
1943. George de Hevesy  Mađarska "za rad na upotrebi izotopa kao radioaktivnih pratitelja da bi se proučile kemijske reakcije"
1944. Otto Hahn  Njemačka "za otkriće nuklearne fisije teške atomske jezgre"
1945. Artturi Ilmari Virtanen  Finska "za studiju u agrikulturi i prehrambenoj kemiji"
1946. James Batcheller Sumner  SAD "za otkriće da enzimi mogu biti kristalizirani"
John Howard Northrop  SAD "za pripravu enzima i virusnih proteina u čistoj formi"
Wendell Meredith Stanley  SAD
1947. Sir Robert Robinson  Ujedinjeno Kraljevstvo "za istraživanje biljnih produkata, posebice alkaloida"
1948. Arne Wilhelm Kaurin Tiselius  Švedska "za istraživanje elektroforeze i adsorpcijske analize"
1949. William Francis Giauque  Kanada
 SAD 		"za doprinose u području kemijske termodinamike"
1950. Otto Paul Hermann Diels  Zapadna Njemačka "za njihovo otkriće i razvoj sinteze diena - Diels - Alderova reakcija"
Kurt Alder  Zapadna Njemačka
1951. Edwin Mattison McMillan  SAD "za otkrića u kemiji transuranijskih elemenata"
Glenn Theodore Seaborg  SAD
1952. Archer John Porter Martin  Ujedinjeno Kraljevstvo "za njihovu intervenciju raspodjele kromatografije"
Richard Laurence Millington Synge  Ujedinjeno Kraljevstvo
1953. Hermann Staudinger  Zapadna Njemačka "za otkriće u području makromolekularne kemije"
1954. Linus Carl Pauling  SAD "za proučavanje prirode kemijske veze"
1955. Vincent du Vigneaud  SAD "za rad na sumpornim spojevima, naročito prve sinteze polipeptida"
1956. Sir Cyril Norman Hinshelwood  Ujedinjeno Kraljevstvo "za istraživanje mehanizma kemijskih reakcija"
Nikolaj Nikolajevič Semjonov  Sovjetski Savez
1957. Alexander Robertus Todd, barun Todd od Trumpingtona  Ujedinjeno Kraljevstvo "za rad na nukleotidima i koenzimima nukleotida"
1958. Frederick Sanger  Ujedinjeno Kraljevstvo "za rad na strukturi proteina, posebice inzulina"
1959. Jaroslav Heyrovský  Čehoslovačka "za otkriće i razvoj polarografičke metode analize"
1960. Willard Frank Libby  SAD "za metodu korištenja ugljika-14 za određivanje starosti"
1961. Melvin Calvin  SAD "za proučavanje asimilacije ugljik-dioksida u biljkama"
1962. Max Ferdinand Perutz  Austrija
 Ujedinjeno Kraljevstvo 		"za njihove studije struktura globularnih proteina"
John Cowdery Kendrew  Ujedinjeno Kraljevstvo
1963. Karl Ziegler  Zapadna Njemačka "za otkrića koja se odnose na visoke polimere"
Giulio Natta  Italija
1964. Dorothy Crowfoot Hodgkin  Ujedinjeno Kraljevstvo "za njezine odrednice tehnika gama-zraka struktura važnih biokemijskih substanca"
1965. Robert Burns Woodward  SAD "za postignuće u organskoj sintezi"
1966. Robert Sanderson Mulliken  SAD "za rad u svezi kemijskih veza i elektronske strukture molekula"
1967. Manfred Eigen  Zapadna Njemačka "za studije o izrazito brzim kemijskim reakcijama"
Ronald George Wreyford Norrish  Ujedinjeno Kraljevstvo
George Porter  Ujedinjeno Kraljevstvo
1968. Lars Onsager  Norveška
 SAD 		"za otkriće obostranih relacija"
1969. Derek Harold Richard Barton  Ujedinjeno Kraljevstvo "za njihove doprinose razvoju koncepata uobličenja"
Odd Hassel  Norveška
1970. Luis Federico Leloir  Argentina "za otkriće nukleotida šećera i njihovu ulogu u biosintezi ugljikovodika"
1971. Gerhard Herzberg  Zapadna Njemačka
 Kanada 		"za doprinose o elektronskoj strukturi i geometriji molekula, naročito slobodnih radikala"
1972. Christian Boehmer Anfinsen, Jr.  SAD "za rad na ribonukleazi"
Stanford Moore  SAD "za doprinos razumijevanju veze između kemijske strukture i katalitičke aktivnosti molekule ribonukleaze"
William Howard Stein  SAD
1973. Ernst Otto Fischer  Zapadna Njemačka "za rad na kemiji organometaličkih spojeva"
Geoffrey Wilkinson  Ujedinjeno Kraljevstvo
1974. Paul John Flory  SAD "za temeljni rad, teoretski i eeksperimentalni, u fizikalnoj kemiji makromolekula"
1975. John Warcup Cornforth  Australija
 Ujedinjeno Kraljevstvo 		"za rad na stereokemiji enzimsko-kataliziranih reakcija"
Vladimir Prelog  Jugoslavija
 Švicarska 		"za proučavanje stereokemije organskih molekula i reakcija"
1976. William Nunn Lipscomb, Jr.  SAD "za proučavanje strukture borovodika"
1977. Ilya Prigogine  Belgija "za doprinos neuravnoteženoj termodinamici"
1978. Peter Dennis Mitchell  Ujedinjeno Kraljevstvo "za formulaciju kemiosmotske teorije"
1979. Herbert Charles Brown  SAD "za razvitak korištenja spojeva bora i fosfora kao reagensa u organskoj sintezi"
Georg Wittig  Zapadna Njemačka
1980. Paul Berg  SAD "za temeljne studije u biokemiji nukleinskih kiselina, naročito promatrajući rekombinaciju DNK"
Walter Gilbert  SAD "za doprinose u svezi određivanja DNK sekvenci u nukleinskim kiselinama"
Frederick Sanger  Ujedinjeno Kraljevstvo
1981. Kenichi Fukui  Japan "za teorije u svezi tijeka kemijskih reakcija"
Roald Hoffmann  SAD
1982. Aaron Klug  Južnoafrička Republika
 Ujedinjeno Kraljevstvo 		"za njegov razvoj kristalografije elektronske mikroskopije"
1983. Henry Taube  Kanada
 SAD 		"za rad na mehanizmima reakcija elektronskog transfera"
1984. Datoteka:Robert B. Merrifield.jpg Robert Bruce Merrifield  SAD "za njegov razvoj metodologije za kemijsku sintezu na čvrstom kalupu"
1985. Herbert Aaron Hauptman  SAD "za njihove postignuća u razvijanju kristalografije za određivanje kristalnih struktura"
Jerome Karle  SAD
1986. Dudley Robert Herschbach  SAD "za doprinose u svezi dinamika elementarih kemijskih procesa"
Datoteka:96703534.lowres.jpeg Yuan Tseh Lee  Tajvan
 SAD
John Charles Polanyi  Kanada
1987. Donald James Cram  SAD "za njhov razvoj i korištenje molekula sa strukturno-specifičnim interakcijama visoke selektivnosti"
Jean-Marie Lehn  Francuska
Charles John Pedersen  SAD
1988. Johann Deisenhofer  Zapadna Njemačka
 SAD 		"za njihovu determinaciju tro-dimenzionalne strukture centra fotosinteske reakcije"
Robert Huber  Zapadna Njemačka
Hartmut Michel  Zapadna Njemačka
1989. Sidney Altman  Kanada
 SAD 		"za otkriće katalitičkih značajki RNK"
Thomas Robert Cech  SAD
1990. Elias James Corey  SAD "za njegov razvoj teorije i metodologije organske sinteze"
1991. Richard Robert Ernst  Švicarska "za njegove doprinose razvoju visoke rezolucije nuklearno-magnetske rezonance (NMR) spektroskopije"
1992. Rudolph Arthur Marcus  Kanada
 SAD 		"za njegove doprinose teoriji reakcija elektronskog transfera u kemijskim sistemima"
1993. Kary Banks Mullis  SAD "za doprinose razvoju metoda kemije bazirane na DNK"
Michael Smith  Ujedinjeno Kraljevstvo
 Kanada
1994. George Andrew Olah  Mađarska
 SAD 		"za njegov doprinos karbokatonskoj kemiji"
1995. Paul Jozef Crutzen  Nizozemska "za njihov rad u atmosferskoj kemiji, u konkretnoj ozonskoj depleciji"
José Mario Molina-Pasquel Henríquez  Meksiko
 SAD
Frank Sherwood Rowland  SAD
1996. Robert Floyd Curl, Jr.  SAD "za njihovo istraživanje o fulerenima"
Sir Harold Walter Kroto  Ujedinjeno Kraljevstvo
Richard Errett Smalley  SAD
1997. Paul Delos Boyer  SAD "za njihovu elucidaciju enzimskog mehanizma temeljne sinteze adenozin trifosfata (ATP-a)"
John Ernest Walker  Ujedinjeno Kraljevstvo
Jens Christian Skou  Danska "za otkriće ionsko-transportnog enzima, Na+K+-ATPase"
1998. Walter Kohn  SAD "za negov razvoj teorije funkcionalne zbijenosti"
John Anthony Pople  Ujedinjeno Kraljevstvo "za njegovo istraživanje i razvoj računske metode u kvantnoj kemiji"
1999. Ahmed Hassan Zewail  Egipat
 SAD 		"za njegove studije tranzacije stanja kemijskih reakcija koristeći femtosekundarnu spektroskopiju"
2000. Alan Jay Heeger  SAD "za otkriće i razvoj vodljivih polimera"
Alan Graham MacDiarmid  Novi Zeland
 SAD
Hideki Shirakawa  Japan
2001. William Standish Knowles  SAD "za njegov rad na kiralno kataliziranim hidriranim reakcijama"
Ryoji Noyori  Japan
Karl Barry Sharpless  SAD "za rad na kiralno kataliziranim oksidacijskim reakcijama"
2002. John Bennett Fenn  SAD "za razvoj metoda za identifikaciju i strukturnu analizu bioloških makromolekula"
Koichi Tanaka  Japan
Kurt Wüthrich  Švicarska
2003. Peter Agre  SAD "za otkrića u svezi ionskih kanala u staničnim membranama"
Datoteka:Roderick MacKinnon 2007.jpg Roderick MacKinnon  SAD
2004. Aaron Ciechanover  Izrael "za otkriće of ubikvitinske proteinske degradacije"
Avram Hershko  Izrael
Irwin Rose  SAD
2005. Yves Chauvin  Francuska "za razvitak metode olefinske metateze u organskoj sintezi"
Robert Howard Grubbs  SAD
Richard Royce Schrock  SAD
2006. Roger David Kornberg  SAD "za proučavanje molekularne baze eukariotske transkripcije"
2007. Gerhard Ertl  Njemačka "za proučavanje kemijskih procesa na čvrstim površinama"
2008. Osamu Shimomura  Japan "za otkriće i razvoj zelenog fluorescentnog proteina (GFP)"
Martin Chalfie  SAD
Roger Yonchien Tsien  SAD
2009. Datoteka:Venkatraman Ramakrishnan.JPG Venkatraman Ramakrishnan  Ujedinjeno Kraljevstvo "za proučavanje strukture i funkcije ribosoma"
Thomas Arthur Steitz  SAD
Ada E. Yonath  Izrael

Eksterni linkovi

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Nobelova_nagrada_za_hemiju&oldid=1657993