1. 12.

Dani - Godine
prethodni dan - sledeći dan

---

Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpt.

Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartnd.

Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpn.

1. prosinca/decembra (1. 12.) je 335. dan godine po gregorijanskom kalendaru (336. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 30 dana.

Događaji

• 1455. — Umro italijanski vajar, zlatar i slikar Lorenco Giberti, koji je izradio čuvena vrata na krstionici katedrale u Firenci. Njegov spis "Commentarii" predstavlja vrijedan dokument za izučavanje italijanske arhitekture i slikarstva.
• 1640. — Portugalija posle ustanka kojim je zbačena španska vlast ponovo stekla nezavisnost. Dve sedmice kasnije vojvoda od Braganse krunisan za portugalskog kralja pod imenom Žoao IV. Španija nezavisnost Portugalije priznala tek 1668.
• 1640. — Portugal je poslije ustanka kojim je zbačena španska vlast ponovo stekla nezavisnost. Dvije sedmice kasnije vojvoda od Braganse krunisan je za portugalskog kralja pod imenom Žoao IV. Španija je nezavisnost Portugala priznala tek 1668.
• 1761. — Rođena Mari Tiso, koja se proslavila praveći voštane maske ličnosti pogubljenih u Francuskoj revoluciji, a u Velikoj Britaniji je 1802. postavila stalnu izložbu voštanih figura svojih savremenika - danas Muzej Madam Tiso.
• 1803. — Stupile su u Francuskoj na snagu nove odredba o pravu na rad po kojima su radnici morali imati radnu knjižicu potvrđenu od policije ili gradskih činovnika. S takvim dokumentom, bez koje više nitko nije mogao dobiti posao, omogućena je državna kontrola radništva.
• 1821. — Dominikanska Republika, koja obuhvata dve trećine istočnog dela karipskog ostrva Haiti, tada poznatog kao Hispanjola, proglasila nezavisnost od Španije.
• 1821. — Dominikanska Republika, koja obuhvata dvije trećine istočnog dela karipskog ostrva Haiti, tada poznatog kao Hispanjola, proglasila je nezavisnost od Španije.
• 1822. — osnivač brazilskog carstva Dom Pedro krunisan za prvog cara Brazila pod imenom Pedro I.
• 1822. — Osnivač brazilskog carstva Dom Pedro krunisan je za prvog cara Brazila pod imenom Pedro I.
• 1825. — Umro ruski car Aleksandar I Romanov, koji je tokom vladavine 1801-1825. proširio teritoriju [[Rusije (Gruzija 1801, Finska 1809, Besarabija 1812, Azerbejdžan 1813). Nakon poraza Napoleona u Rusiji 1812. imao je vodeću ulogu u antifrancuskoj koaliciji evropskih sila i jedan je od glavnih incijatora stvaranja Svete alijanse 1815. Uspješno je ratovao protiv Otomanskog carstva (1806-1812) i pomagao je srpskim ustanicima.
• 1906. — u Parizu otvoren bioskop „Omnija Pate“, prva dvorana u svetu namenski izgrađena za prikazivanje filmova.
• 1906. — U Parizu je otvoren bioskop "Omnija Pate", prva dvorana u svijetu namjenski izgrađena za prikazivanje filmova.
• 1918. — odlukom danskog parlamenta Island stekao nezavisnost.
• 1918. — Odlukom danskog parlamenta Island je stekao nezavisnost.
• 1918. — Proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.
• 1918. — provincija Transilvanija, ranije u sastavu Mađarske, odnosno Austro-Ugarske, ujedinila se s Rumunijom. U sastav Rumunije ušao i rumunski deo Banata i još neke pokrajine. Taj datum Rumuni slave kao nacionalni praznik, Dan ujedinjenja.
• 1918. — Provincija Transilvanija, ranije u sastavu Mađarske, odnosno Austro-Ugarske, ujedinila se sa Rumunijom. U sastav Rumunije ušao je i rumunski dio Banata i još neke pokrajine. Ovaj datum Rumuni slave se kao nacionalni praznik Dan ujedinjenja.
• 1918. — U Beogradu je proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, s princem Aleksandrom I Karađorđevićem kao regentom i Beogradom kao prijestonicom.
• 1925. — u Lokarnu u Švajcarskoj potpisani sporazumi evropskih država o garanciji mira i nepovredivosti granica. Najvažnijim smatra se Rajnski pakt kojim su se Nemačka, Francuska i Belgija obavezale na poštovanje granica, a Nemačka prihvatila demilitarizaciju Rajnske oblasti. Te sporazume prekršio Hitler 1936, kada je okupirao Rajnsku oblast, a potom napao Čehoslovačku i Poljsku.
• 1925. — U Lokarnu u Švajcarskoj potpisani su sporazumi između evropskih država o garanciji mira i nepovredivosti granica. Najvažnijim smatra se Rajnski pakt kojim su se Njemačka, Francuska i Belgija obavezale na poštovanje granica, a Njemačka prihvatila demilitarizaciju Rajnske oblasti. Ove sporazume prekršio je Hitler 1936, kada je okupirao Rajnsku oblast, a potom napao Čehoslovačku (1938) i Poljsku (1939).
• 1934. — U Lenjingradu ubijen Sergej Kirov, blizak Staljinov saradnik, član Politbiroa i sekretar Centralnog komiteta sovjetske Komunističke partije. Atentat na Kirova bio je Staljinu povod da otpočne sa žestokim obračunima sa protivnicima.
• 1971. — u Karađorđevu, na sednici Predsedništva Saveza komunista Jugoslavije, smenjen deo rukovodstva Saveza komunista Hrvatske, nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Usledile čistke u političkim i privrednim vrhovima u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji, čime je sprečen pokušaj političkih i privrednih reformi u SFRJ.
• 1971. — U Karađorđevu je na sjednici Predsjedništva Saveza komunista Jugoslavije smijenjen dio rukovodstva Saveza komunista Hrvatske - nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Uslijedile su "čistke" u političkim i privrednim vrhovima u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji, čime je spriječen pokušaj političkih i privrednih reformi u SFR Jugoslaviji.
• 1973. — Umro izraelski državnik David Ben Gurion, vođa borbe za stvaranje države Izrael i njen prvi premijer 1948-1953. i ponovo 1955-1963.
• 1976. — Angola postala članica Ujedinjenih nacija.
• 1981. — u najvećoj nesreći u istoriji jugoslovenskog vazduhoplovstva, avion „DC-9 super 80“ ljubljanskog „Inex-adria avio-prometa“ udario u planinu u blizini Ajačija na Korzici. Poginulo svih 178 putnika i članova posade.
• 1981. — U najvećoj nesreći u istoriji jugoslovenskog vazduhoplovstva, avion "DC-9 super 80" ljubljanskog "Inex-adria avioprometa" udario je u planinu u blizini Ajačija na Korzici. Poginulo je svih 178 putnika i članova posade.
• 1988. — Benazir Buto postala premijer Pakistana, kao prva žena na čelu jedne islamske zemlje.
• 1988. — Benazir Buto je postala premijer Pakistana, kao prva žena na čelu jedne islamske zemlje.
• 1989. — Mihail Gorbačov kao prvi sovjetski lider posetio Vatikan i dogovorio se s papom Jovanom Pavlom II o uspostavljanju diplomatskih odnosa SSSR i Vatikana.
• 1989. — Mihail Gorbačov kao prvi sovjetski lider posjetio Vatikan i dogovorio se s papom Jovanom Pavlom II o uspostavljanju diplomatskih odnosa SSSR-a i Vatikana.
• 1991. — na referendumu u sovjetskoj republici Ukrajini nadmoćna većina birača izjasnila se za nezavisnost od SSSR.
• 1991. — Na referendumu u sovjetskoj republici Ukrajini nadmoćna većina birača izjasnila se za nezavisnost od SSSR-a.
• 2000. — lider Partije nacionalne akcije Vinsent Foks inaugurisan za predsednika Meksika, čime je okončan 71 godinu dug period vladavine Institucionalne revolucionarne partije. To je bio prvi poraz te partije od 1929.
• 2000. — Lider Partije nacionalne akcije Vinsent Foks inaugurisan je za predsjednika Meksika, čime je okončan 71 godinu dug period vladavine Institucionalne revolucionarne partije. To je bio prvi poraz te partije od 1929.
• 2001. — u dva napada palestinskih bombaša-samoubica u Jerusalimu poginulo 10 Izraelaca, a u eksploziji autobusa u Haifi ubijeno njih 30. U napadima povređeno preko 200 osoba.
• 2001. — U dva napada palestinskih bombaša samoubica u Jerusalimu poginulo je 10 Izraelaca, a u eksploziji autobusa u Haifi ubijeno je 30. U tim napadima ranjeno je preko 200 ljudi.
• 2001. — Japanski kraljevski par, princeza Masako i prestolonaslednik princ Naruhito dobili su, nakon osam godina braka, prvo dijete, kćerku Aiko.
• 2001. — Na Filmskom festivalu u Berlinu bh. režiseru i scenaristi Danisu Tanoviću za scenarij "Ničija zemlja" dodijeljena prestižna nagrada Felix za najbolji evropski filmski scenarij u 2001. godini.
• 2002. — za predsednika Slovenije izabran dotadašnji premijer u više mandata Janez Drnovšek.
• 2002. — Za predsjednika Slovenije izabran je dotadašnji premijer u više mandata Janez Drnovšek.
• 2004. — Umro holandski princ Bernard, otac kraljice Beatrise. Bernard de Lip-Bisterfeld rođen je u Njemačkoj, a kralj Holandije postao je 7. januara 1937. godine, kada je oženio tadašnju holandsku kraljicu Julijanu.

.

Rođenja

• 1081. — Luj VI, francuski kralj. (†1137).
• 1761. — Mari Tiso, poznata vajarka. (†1850).
• 1793. — Nikolaj Ivanovič Lobačevski, ruski matematičar. (†1856).
• 1891. — Slavko Kolar, hrvatski književnik i filmski scenarist († 1963.).
• 1924 (1925.?) - Dara Janeković, novinarka i publicistkinja.
• 1932. — Antun Šoljan, hrvatski književnik.
• 1935. — Vudi Alen, američki komičar, režiser, autor i glumac.
• 1935. — Ivica Šerfezi, hrvatski kantautor i pjevač zabavne glazbe († 2004.).
• 1945. — Bette Midler, američka glumica.
• 1964. — Salvatore Schillaci (Totò), talijanski nogometni reprezentativac.
• 1988. — Manuel Štrlek, poznati hrvatski rukometaš.

.

Smrti

• 1455. — Lorenco Giberti, italijanski vajar, zlatar i slikar. (*1378.).
• 1563. — Andrija Medulić, talijanski maniristički slikar.
• 1654. — Jakov Mikalja, hrvatski jezikoslovac.
• 1825. — Aleksandar I Romanov, ruski car. (*1777.).
• 1934. — Sergej Kirov, blizak Staljinov saradnik.
• 1973. — David Ben Gurion, vođa borbe za stvaranje države Izrael. (*1886.).
• 1998. — Freddie Young, britanski direktor filmske fotografije.

.

Praznici i dani sećanja

• Svetski dan borbe protiv side.

.

---

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar