Prijeđi na sadržaj

Valga, Estonija

Izvor: Wikipedija
Za ostale upotrebe, v. Valga (razvrstavanje).
Valga
Centar grada
Centar grada
Centar grada
Koordinate: 57°47′N 26°02′E / 57.783°N 26.033°E / 57.783; 26.033
Država  Estonija
Okrug Valga
Gradska prava 1584.[1]
Vlast
 - gradonačelnik Kalev Härk
Površina
 - Ukupna 16.6 km²[2]
Stanovništvo (2021.)
 - Grad 11,792[2]
 - Gustoća 708.2 stan. / km²[2]
Vremenska zona UTC+2 (UTC+3)
Poštanski broj 68230[2]
Pozivni broj 8-10-372-76[2]
Karta
Valga na mapi Estonije
Valga
Valga
Pozicija Valge u Estoniji

Valga (njemački: Walk) je grad od 11,792 stanovnika[2] na jugu Estonije, ona je i administrativni centar Okruga Valga.[1]

Geografske karakteristike

[uredi | uredi kod]

Valga se prostire na estonsko-latvijskoj granici duž rijeke rijeke Pedeli, udaljena 75 km jugozapadno od Tartua.[1] S druge strane granice prostire se latvijski grad - Valka.

Sve do teritorijalnog razgraničenja između Estonije i Latvije 1920. današnja Valga i Valka u Latviji bili su jedinstveni grad - Walk. Nakon što su obje zemlje pristupile Šengenskom sporazumu od 1. januara 2009. granica je uklonjena i stanovnici se ponovno mogu slobodno kretati u oba grada.[3]

Historija

[uredi | uredi kod]
Željeznička stanica

Mjesto je prvi put dokumentirano 1286. u riškom popisu livonijskih domena pod njemačkim imenom Walk. Iako nije bio utvrđen Walk je bio mjesto u kom je do 1500. održano 36 livonijskih skupština.[4]

Walk je status grada dobio 11. juna 1584. od kralja Stefana Batorya, jer je od kraja 16. do početka 17. vijeka bio dio Poljsko-Litvanske Unije.[4]

Walk je bio jako opustošen za Velikog sjevernog rata, pa je kao mještašce od svega 400 stanovnika pripao Ruskom Carstvu, nakon tog su bile potrebne dekade da se oporavi.[4]

Nakon reforme državne uprave koju je 1783. provela ruska carica Katarina Velika po tadašnjim baltičkim gubernijama - stvoreno je Vicekraljevstvo Riga u kom su glavnu riječ dobili njemački magnati.[4]

Walk je postao administrativni centar Kreisa (okruga) Walk, koji se sastojao od jedanaest parohija, od kojih se devet nalazilo na današnjem latvijskom teritoriju. U periodu 1783.-1786. podignute su zgrade državne uprave i velika crkva sv. Ivana.[4]

Rast grada ubrzao se kad je Walk 1889. postao važno raskršće željezničkih pruga prema Rigi, Tartuu i Pskovsku, a nakon 1896. i prema Alūksni.[1] Krajem 19. i početkom 20. vijeka Walk je bio grad koji je najbrže rastao u Estoniji, broj njegovih stanovnika se od 4200 -1881. povećao na 20 000 krajem Prvog svjetskog rata.[4]

Prvi estonski gradonačelnik u historiji izabran je u Walku 1902., to je bio Johannes Märtson kom je mandat potrajao do 1917.[1]

Između 20. septembra 1917. - 22. februara 1918. i ponovno od 18. januara 1918. do 1. februara 1919. grad je okupirala Crvena armija, u to vrijeme u njemu se nalazila i latvijska sovjetska vlada. Valgu su Estonci oslobodili 1. januara 1919. nakon pobjede u Pajskoj bitci.[1]

Nakon Prvog svjetskog rata i proglašenja nezavisnosti Estonije i latvije granica je ostala nedefinirana sve do 1920.[1] Međunarodna komisija na čelu sa britanskim komesarom za Baltik Stephenom Tallentsom definirala je granicu i od tad je grad podjeljen. Nakon osnivanja Okruga Valka 6. septembra 1920. estonska Valka postala je njegov administrativni centar. Gotovo istovremeno to je postala i latvijska Valka.[1]

Za Drugog svjetskog rata period 8. jul 1941. - 13. septembar 1944. bio je doba njemačke okupacije. Centar grada i dio uz željezničku stanicu teško su oštećeni u borbama za između jedinica Crvene armije i Wehrmachta u septembru 1944.[1]

U periodu sovjetske vladavine 1944. -1990. Valga-Valka postala je snažan industrijski centar i velika vojna baza Sovjetske vojske. Iako granica nije postojala i grad je funcionirao ekonomski kao jedan organizam stanovnici su živjeli u dvije sovjetske republike Estonskoj i Latvijskoj Sovjetskoj Socijalističkoj Republici u kojima su svaki na svojoj strani bio od 1950. do 1990. administrativni centar vlastitog rajona.[1]

Nakon proglašenja nezavisnosti 1991. granica je ponovno uvedena, a ukinuta je 2009.[4]

Privreda

[uredi | uredi kod]

U Valgi je 2009. bilo registrirano 378 poduzeća, od tog se 109 bavilo trgovinom, 50 građevinarstvom, 37 proizvodnjom i 31 transportom i logistikom. Veća proizvodna poduzeća su; AS Valga Gomab Mööbel (namještaj), Atria Eesti AS (prehrana). Aclima Baltic AS i AS Sangar Valga Vabrik (odjeća), OÜ Moon obuća i Valga Ferrum i Moodul (metalurgija).[1]

Pobratimski gradovi

[uredi | uredi kod]

Valga ima ugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[3]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Valga” (estonski). Eesti Entsüklopeedia. Pristupljeno 20.09. 2021. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Estonia: Counties, Cities and Towns (engleski). City population. Pristupljeno 20.09. 2021. 
  3. 3,0 3,1 „Sister cities of Valga” (engleski). Sister cities. Pristupljeno 20.09. 2021. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 „History” (engleski). Valga and Valka municipalities. Pristupljeno 20.09. 2021. 

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]