Sokolarstvo

Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije
Idi na navigaciju Idi na pretragu

Sokolarstvo, živa baština

UNESCO logo.svg Nematerijalna svjetska baština
Sokolarstvo, živa baština
Ujedinjeni Arapski Emirati Belgija Njemačka Kazahstan
Češka Francuska Južna Koreja Italija
Pakistan Portugal Mongolija Maroko Španija
Saudijska Arabija Katar Sirija Austrija Mađarska
Regija: Europa i Sjeverna Amerika
Arapske zemlje
Azija i Pacifik
Godina upisa: 2010, 2012, 2016
ID: 00442
Ugroženost: -
Poveznica: UNESCO

Sokolarstvo je jedan od načina lova pomoću posebno uvježbanih ptica grabljivica poput sokola, jastreba ili orlova. Koristi se za lov primjerice zečeva i ptica. Sokolarstvo se obično može naći na prostorima velikih seoba ptica i njime se bave ljudi svakog godišta, spola, amaterski ili profesionalno[1]. Osoba koji se bavi sokolarstvom naziva se sokolar.

Sokolar u UAE-u za „Dan sokolarenja”, 14. siječnja 2012.

Nije točno poznato gdje je nastalo sokolarstvo, ali se pretpostavlja da je nastalo negdje u stepama južne Azije.

Sokolarka na konju
Sokolar s orlom iz Karakola, Kirgistan

U Europi je sokolarstvo stoljećima bilo privilegija plemstva, a u Hrvatskoj se pojavljuje već od 9. stoljeća.

Kultura sokolarstva[uredi - уреди | uredi kôd]

Sokolarstvo je tradicijska djelatnost koja uključuje odgoj i treniranje ptica grabljivica da love plijen u prirodi. Iako je izvorno bio jedan od načina prikupljanja hrane, danas se više smatra tradicijskom vještinom i umijećem kojemu cilj nije uzimanje iz prirode, nego dijeljenje plijena s grabežljivcem[1]. Sokolari razvijaju snažne duhovne veze sa svojim pticama za čiji uzgoj, trening i rukovanje je potrebna iznimna požrtvovanost. Sokolarstvo se također i prenosi s koljena na koljeno kao obiteljska baština (npr. u Mongoliji, Maroku, Kataru, Saudijskoj Arabiji i Ujedinjenim Arapskim Emiratima gdje očevi vode djecu u pustinju kako bi izgradili povjerenje putem treninga), ali i formalizirana obuka u klubovima.

Iako svjetski sokolari potječu iz različitih sredina oni svi dijele zajedničke vrijednosti poput tradicija i navika, te metoda treninga i skrbi za ptice, ali i opreme koju koriste i veza koje ostvaruju sa svojim pticama.[2] Zbog toga je ova djelatnost upisana na UNESCO-v popis nematerijalne svjetske baštine prvi put 2010. godine kao zajednička nematerijalna baština više zemalja, a dopunjavana 2012. i 2016. god. Na listi su: Njemačka, Italija, Kazahstan, Pakistan, Portugal, Ujedinjeni Arapski Emirati, Belgija, Češka, Francuska, Južna Koreja, Mongolija, Maroko, Katar, Saudijska Arabija, Španjolska, Sirija, Austrija i Mađarska[1].

Sokolarstvo danas[uredi - уреди | uredi kôd]

U nekim zračnim lukama (pr. Zračna luka Zagreb) postoje zaposlenici sokolari koji uvježbanim sokolovima protjeruju jata ptica koje predstavljaju opasnost za zrakoplove prilikom polijetanja ili slijetanja.

Mnogi sokolari prezentiraju umjetnost sokolarstva, kojom prilikom ptice pokazuju svoje vještine leteći iznad gledatelja, obrušavajući se i vraćajući se na ruku sokolara.

Izvori[uredi - уреди | uredi kôd]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Falconry, a living human heritage na službenim stranicama UNESCO-a ((en)) Preuzeto 5. studenog 2012.
  2. ↑ UNESCO: Sokolarstvo - Pristupljeno 17.11.2021.((en))

Vanjske veze[uredi - уреди | uredi kôd]

Commons-logo.svg
Flag of UNESCO.svg

Historijski centar Beča • Historijski centar Graza i Dvorac Eggenberg • Hallstatt-Dachstein u području Salzkammerguta • Nacionalni park Nežidersko jezero (zajedno s Mađarskom) • Prahistorijska naselja sojenica oko Alpa (zajedno s 5 drugih alpskih zemalja) • Historijski centar Salzburga • Palača Schönbrunn • Željeznica Semmering • Dolina Wachau

Austrijska zastava

1) Nematerijalna svjetska baština više zemalja [1] 

Flag of UNESCO.svg
Belgijska zastava

1) Zajednička svjetska baština Belgije i Francuske  2) Nematerijalna svjetska baština više zemalja [2] 

Flag of UNESCO.svg
Český Krumlov • Palača Kroměříž s parkom • Historijsko selo Holašovice  • Stup Presvetog Trojstva u Olomoucu  • Jevrejska četvrt i Bazilika sv. Prokopija u Třebíču  • Kutná Hora • Lednice-Valtice  •  Dvorac Litomyšl  • Hodočasnička crkva sv. Ivana Nepomuka  • Prag • Historijski centar Telča  • Vila Tugendhat u Brnu
Češka zastava

1) Nematerijalna svjetska baština više zemalja [3] 

Flag of UNESCO.svg

Episkopalni grad Albi • Rimski i romanički spomenici u Arlesu • Kraljevske solane u Arc-et-Senansu • Stara jezgra Avignona • 23 zvonika Beffroi1) • Gradsko središte Bordeauxa • Katedrala u Bourgesu • Canal du Midi • Utvrda Carcassonne i stari dio grada • Mediteranski poljoprivredno-pastirski kulturni krajolik Caussesa i Cévennesa • Dvorac Fontainebleau s parkom • Opatija Fontenay • Grande Île u Strasbourgu • Obnovljeno središte Le Havrea • Historijska mjesta u Lyonu • Mont Saint Michel i njegov zaljev • Katedrala Notre-Dame u Amiensu • Katedrala Notre-Dame u Chartresu • Notre-Dame, Bazilika Saint-Remi i palača Tau u Reimsu • Dolina rijeke Loire između Sully-sur-Loire i Chalonnesa • Rimski spomenici u Orangeu uključujući kazalište i slavoluk • Pont du Gard • Zaljev Porto uključujući park prirode Scandola na Korzici • Pireneji-Mont Perdu3) • Prahistorijska naselja sojenica oko Alpa 2) • Srednjevjekovni trgovački grad Provins • Francuski dio puta Svetog Jakova prema Santiago de Composteli3) • Vinogradsko područje Saint-Emiliona • Opatijska crkva Saint-Savin-sur-Gartempe • Obala Seine u Parizu • Stanislavov trg zajedno s trgovima Place de la Carrière i Place d'Alliance u Nancyju • Vaubanove utvrde • Versajski dvorac • Opatija Vézelay s brežuljkom • Prahistorijski lokaliteti u dolini Vézère (Lascaux, Cro-Magnon, La Madeleine, Le Moustier)

Francuska zastava
Francuski prekomorski posjedi:
Francuska nematerijalna svjetska baština

Alençonska čipka, vještina pravljenja • Aubussonska tapiserija • Cantu in paghjella sekularno i liturgijsko pjevanje s Korzike • Compagnonnage, mreža za prenošenje znanja i identiteta • Equitation, francuska škola jahanja • Fest-noz, festivalno okupljanje zajedničkih tradicionalnih plesova Bretanje • Francuski gastronomski obrok • Francuska tradicija crtanja krovišta • Maloya • Procesija divova i zmajeva1) • Sokolarstvo 4)

1) Zajednička svjetska baština Belgije i Francuske  2) Zajedno sa 5 drugih alpskih zemalja  3) Zajednička svjetska baština Francuske i Španije  4) Nematerijalna svjetska baština više zemalja [4]

Flag of UNESCO.svg

Palača Changdeokgung u Seulu  • Dolmeni Gochanga, Hwasuna i Ganghwadoa  • Historijska korejska sela: Hahoe i Yangdong  • Historijska mjesta u Gyeongju  • Utvrda Hwaseong u Suwonu  • Vulkanski otok Jeju i njegove vulkanske cijevi  • Svetište Jongmyo u Seulu  • Kraljevske grobnice dinastije Joseon  • Janggyeong Panjeon, skladište spisa Tripitaka Koreana u hramu Haeinsa  • Hram u stijeni Seokguram i hram Bulguksa u Gyeongju

Zastava Južne Koreje
Nematerijalna svjetska baština Južne Koreje

Dvorski ples Cheoyongmu  • Žetveni ritual Ganggangsullae  • Festival Gangneung Danoje  • Ritual Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut  • Glazbeni kraljevski ritual predaka u hramu Jongmyo, Jongmyo jerye  • Namsadang Nori, narodni klauni lutalice  • Epsko pjevanje Pansori  • Budistički ritual Yeongsanjae

Flag of UNESCO.svg
Mađarska zastava

1) Zajednička svjetska baština Mađarske i Slovačke  2) Zajednička svjetska baština Mađarske i Austrije  2) Nematerijalna svjetska baština više zemalja [5]

Flag of UNESCO.svg
Zastava Maroka
Nematerijalna svjetska baština Maroka
Mediteranska prehrana1)  • Anualno okupljanje stanovnika Sahare Musem u Tan-Tanu  • Kulturni prostor trga Džemaa el-Fna u Marakešu

1) Zajednička svjetska baština Italije, Grčke, Španije i Maroka

Flag of UNESCO.svg
Kulturna baština (3)
Mongolijska zastava
Prirodna baština (2)
Nematerijalna
svjetska baština (10)
1) Zajednička svjetska baština Rusije i Mongolije. 2) Zajednička svjetska baština više zemalja (Ujedinjeni Arapski Emirati, Belgija, Češka, Francuska, Južna Koreja, Mongolija, Maroko, Katar, Saudijska Arabija, Španjolska i Sirija). 3) Zajedno s Kinom.
Materijalna baština
Univerzitet i historijska župa Alcalá de Henares  • Alhambra, Generalife i Albayzin u Granadi  • Špilja Altamira i paleolitska umjetnost sjeverne Španije  • Mudéjar arhitektura u Aragonu  • Kulturni krajolik Aranjuez  • Arheološki lokalitet Atapuerca  • Stari grad Ávila s crkvama izvan zidina (extra muros)  • Palau de la Música Catalana i Hospital de Sant Pau u Barceloni  • Biskajski most  • Katedrala u Burgosu  • Stari grad Cáceres  • Historijski centar Cordobe  • Zidine historijskog grada Cuenca  • Doñana  • Zasad palmi (Palmeral) u Elcheu  • El Escorial  • Paleolitska umjetnost Foz Côa i Siega Verde 1)  • Nacionalni park Garajonay  • Djela Antonija Gaudíja  • Herkulesov toranj  • Ibiza (bioraznolikost i kultura)  • Las Médulas  • Llotja de la Seda (Postaja za razmjenu svile) u Valenciji  • Rimske zidine Luga  • Arheološki kompleks Mérida  • Pyrénées-Monte Perdido 2)  • Spomenici Kraljevine Asturije u Oviedu i okolici  • Put Svetog Jakova 2)  • Samostan Poblet  • Špiljska umjetnost iberijskog mediteranskog bazena  • Stari grad Salamanca  • San Cristóbal de La Laguna  • Samostani San Millán Yuso i Suso  • Kraljevski samostan Santa Maria de Guadalupe  • Stari grad Santiago de Compostela  • Stari grad Segovia s akveduktom  • Kulturni krajolik gorja Serra de Tramontana  • Katedrala, Alcázar i Archivo de Indias u Sevilli  • Arheološki kompleks Tàrraco  • Nacionalni park Teide  • Stari grad Toledo  • Renesansni spomenički kompleksi Úbeda i Baeza  • Katalonske romaničke crkve doline Vall de Boi
Flag of UNESCO.svg

Španska zastava

1) Zajedno s Portugalom  2) Zajedno s Francuskom  3) Zajednička svjetska baština Italije, Grčke, Španije i Maroka  4) Nematerijalna svjetska baština više zemalja [6] 

Normativna kontrola Uredi na Wikidati
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Sokolarstvo&oldid=41229722