Sveti Petar – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Red 7: Red 7:
== Život ==
== Život ==


Šimun je rođen u [[Židovstvo|židovskoj]] obitelji Jonaha u [[Betsaida|Betsaidi]], gradiću sjeverno od [[Galilejsko more|Galilejskog jezera]], a živio je u kući u blizini jezera u [[Kafarnaum]]u. Bavio se [[Ribarstvo|ribarenjem]] na [[Galilejsko jezero|Tiberijskom jezeru]], zajedno sa bratom [[Sveti Andrija|Andrijom]], te [[Ivan Evanđelist|Ivanom]] i [[Jakov Zebedejev (stariji)|Jakovom]], Zebedejevim sinovima.
⚫
Šimun je bio ribar na [[Galilejsko jezero|Tiberijskom jezeru]]. Sa bratom [[Andrija Prvozvani|Andrejem]] odlučio je da postane [[Isusovi učenici|Isusov učenik]]. Isus ga je tada nazvao Kamen ([[aramejski|ar]]. ''Kefa''), što je kasnije na grčki prevedeno kao Petar ({{Jez-grč|Πέτρος}}).

=== Život sa Isusom ===
{{main|Isusovi učenici}}

⚫
Šimun je, sa bratom [[Andrija Prvozvani|Andrejem]], odlučio postati [[Isusovi učenici|učenik]] jevrejskog proroka [[Istorijski Isus|Ješue]] i priključi se njegovoj zajednici. Ješua ga je tada nazvao Kamen ili Stijena ([[aramejski|ar]]. ''Kefa''), što je kasnije na grčki prevedeno kao Petar ({{Jez-grč|Πέτρος}}).


Petar se često u [[Biblija|Bibliji]] spominje, zajedno sa [[Jakov Zavedejev|Jakovom]] i [[Apostol Jovan|Jovanom]], kao svedok važnih događaja poput [[Preobraženje Gospodnje|preobraženja]].
Petar se često u [[Biblija|Bibliji]] spominje, zajedno sa [[Jakov Zavedejev|Jakovom]] i [[Apostol Jovan|Jovanom]], kao svedok važnih događaja poput [[Preobraženje Gospodnje|preobraženja]].
Red 13: Red 18:
Kanonska [[Evanđelje|evanđelja]] tvrde da je [[Ješua]] na [[Tajna večera|tajnoj večeri]] predskazao da će ga se Petar tri puta odreći pre nego što petao zakukuriče tri puta. Nakon hapšenja Ješue, vođe pokreta, evanđelja prenose da je Petar tri puta izjavio kako nema veze sa njim, bojeći se posledica.
Kanonska [[Evanđelje|evanđelja]] tvrde da je [[Ješua]] na [[Tajna večera|tajnoj večeri]] predskazao da će ga se Petar tri puta odreći pre nego što petao zakukuriče tri puta. Nakon hapšenja Ješue, vođe pokreta, evanđelja prenose da je Petar tri puta izjavio kako nema veze sa njim, bojeći se posledica.


=== Sukob Pavla i Petra ===
=== Petrovo propovedanje i hapšenje ===
{{main|Judeohrišćani|Pavle od Tarsa|Jeruzalemski sabor}}
{{main|Judeohrišćani|Rano hrišćanstvo i judaizam}}

⚫
Nakon [[Isusova smrt|Isusovog pogubljenja]] od strane rimskih okupacionih vlasti, [[Jakov Pravedni]] postaje poglavar [[Judeohrišćani|hrišćanske zajednice]] u Jerusalimu.<ref name="Eusebije">[http://www.scribd.com/doc/53070992/Eusebije-Istorija-crkve Eusebije, Istorija crkve] (scribd)</ref> Petar i drugi učenici nastavljaju da šire učiteljevu poruku prvenstveno među Jevrejima, dok [[Pavle od Tarsa|Pavle]] započinje da propoveda gotovo isključivo „[[nejevreji|nejevrejima]]“. Prva ozbiljna kriza glede položaja „nejevreja“ u zajednici nastaje u Galatiji i Antiohiji [[49]]. godine, po pitanju obaveznosti [[obrezanje|obrezanja]].<ref name="Зизијулас">[http://www.verujem.org/pdf/Ziziulas_jelinizam_i_hriscanstvo.pdf Јован Зизијулас, Јелинизам и хришћанство]</ref> Među hrišćanima su se razvile dve struje. [[Judeohrišćani]], među kojima je bio Petar, su zastupali obaveznost Mojsijevog zakona, dok je Pavle govorio da su nejevreji slobodni od njega. Pavle je želeo da ukine [[obrezivanje]] i ostale zakone kojih su se oni pridržavali,<ref>Dela apostola 21:21</ref> zbog čega je sav [[Jerusalim]] bio u pometnji.<ref>Dela apostola 21:31</ref>
Nakon [[Isusova smrt|Isusovog pogubljenja]] od strane rimskih vlasti, [[Jakov Pravedni]] postaje poglavar [[Judeohrišćani|hrišćanske zajednice]] u Jerusalimu.<ref name="Eusebije">[http://www.scribd.com/doc/53070992/Eusebije-Istorija-crkve Eusebije, Istorija crkve] (scribd)</ref> Jakov, Petar i drugi [[apostoli]] nastavljaju da šire učiteljevu poruku, u početku poglavito među svojim sunarodnicima Jevrejima.

Zbog širenja Isusova učenja, namesnik [[Herod Antipa]] je uhapsio Petra i htio ga pogubiti, no Petar je uspio pobeći iz zatvora, u čemu mu je, prema Novom zavetu, pomogao [[anđeo]]. Petar je potom napustio [[Jeruzalem]] i tako se spasio. Potaknut viđenjem, odlazi propovijedati u [[Cezareja|Cezareju]], a potom i u [[Antiohija|Antiohiji]].

=== Sukob sa Pavlom ===
{{main|Pavle od Tarsa|Jeruzalemski sabor}}
⚫
Sa dolaskom sve više novoobraćenih hrišćana iz nejevrejskih sredina, rano hrišćanstvo prestaje biti isključivo [[Rano hrišćanstvo i judaizam|jevrejska sledba]]. Prva ozbiljna kriza glede položaja „[[nejevreji|nejevreja]]“ u zajednici nastaje u Galatiji i Antiohiji [[49]]. godine, po pitanju obaveznosti [[obrezanje|obrezanja]].<ref name="Зизијулас">[http://www.verujem.org/pdf/Ziziulas_jelinizam_i_hriscanstvo.pdf Јован Зизијулас, Јелинизам и хришћанство]</ref> Među hrišćanima su se razvile dve struje. [[Judeohrišćani]], među kojima je bio Petar, su zastupali obaveznost Mojsijevog zakona, dok je [[Pavle od Tarsa]] govorio da su nejevreji slobodni od njega. Pavle je želeo da ukine [[obrezivanje]] i ostale zakone kojih su se oni pridržavali,<ref>Dela apostola 21:21</ref> zbog čega je sav [[Jerusalim]] bio u pometnji.<ref>Dela apostola 21:31</ref>


Radi rešavanja spora, je li [[nejevreji]]ma koji su prihvatili [[Isusovo učenje]] obavezan [[Mojsije]]v [[Tora|Zakon]], sazvan je [[Jeruzalemski sabor|sabor]] [[rano kršćanstvo|ranih kršćanskih]] vođa u [[Jeruzalem]]u oko [[49]]. godine.<ref name="Зизијулас"/> Pavle je bio glavni zastupnik stava da nejevreje treba osloboditi od poštovanja jevrejskog zakona. Zastupnici tvrde struje, predvođeni Petrom, se nisu slagali sa tim. Pavle je na saboru optužio Petra za licemerje, postaviši mu pitanje: „Kada ti koji si Jevrejin živiš neznabožački a ne judejski, zašto prisiljavaš neznabošce da žive judejski?“<ref>Gal. 2, 14</ref>. Nakon toga, sabor je na [[Jakov Pravedni|Jakovljev]] predlog prihvatio kompromisno gledište. Odlučeno je da se nejevreji preobraćeni na kršćanstvo ne moraju držati [[Mojsijev zakon|Mojsijevih zakona]], uključujući [[obrezivanje]] muške djece, ali su zadržane zabrane konzumacije [[krv]]i, [[tabui vezani uz prehranu|krvavog mesa]], mesa nepravilno zaklanih životinja, [[blud]]a i [[idolatrija|idolatrije]].
Radi rešavanja spora, je li [[nejevreji]]ma koji su prihvatili [[Isusovo učenje]] obavezan [[Mojsije]]v [[Tora|Zakon]], sazvan je [[Jeruzalemski sabor|sabor]] [[rano kršćanstvo|ranih kršćanskih]] vođa u [[Jeruzalem]]u oko [[49]]. godine.<ref name="Зизијулас"/> Pavle je bio glavni zastupnik stava da nejevreje treba osloboditi od poštovanja jevrejskog zakona. Zastupnici tvrde struje, predvođeni Petrom, se nisu slagali sa tim. Pavle je na saboru optužio Petra za licemerje, postaviši mu pitanje: „Kada ti koji si Jevrejin živiš neznabožački a ne judejski, zašto prisiljavaš neznabošce da žive judejski?“<ref>Gal. 2, 14</ref>. Nakon toga, sabor je na [[Jakov Pravedni|Jakovljev]] predlog prihvatio kompromisno gledište. Odlučeno je da se nejevreji preobraćeni na kršćanstvo ne moraju držati [[Mojsijev zakon|Mojsijevih zakona]], uključujući [[obrezivanje]] muške djece, ali su zadržane zabrane konzumacije [[krv]]i, [[tabui vezani uz prehranu|krvavog mesa]], mesa nepravilno zaklanih životinja, [[blud]]a i [[idolatrija|idolatrije]].


=== Pogubljenje ===
=== Petrovo pogubljenje ===


Petar je posle provedenih tridesetak godina među Jevrejima, krenuo za [[Rim]] da propoveda [[hrišćanstvo]].
Petar je posle provedenih tridesetak godina među Jevrejima, krenuo za [[Rim]] da propoveda [[hrišćanstvo]].

Verzija na datum 20 april 2020 u 15:06

James Tissot, Sveti Petar

Sveti Petar, po rođenju Šimon (aram. ‏שמעון‏‎), nazvan Kamen (aram. כאפא Kifa, gr. πέτρος Petros) od strane Isusa, bio je jedan od najbližih Isusovih učenika i apostola.

Njegov život je opisan u evanđeljima Novi zavjeta, Djelima apostolskim i mnogim apokrifnim spisima.

Život

Šimun je rođen u židovskoj obitelji Jonaha u Betsaidi, gradiću sjeverno od Galilejskog jezera, a živio je u kući u blizini jezera u Kafarnaumu. Bavio se ribarenjem na Tiberijskom jezeru, zajedno sa bratom Andrijom, te Ivanom i Jakovom, Zebedejevim sinovima.

Život sa Isusom

Glavni članak: Isusovi učenici

Šimun je, sa bratom Andrejem, odlučio postati učenik jevrejskog proroka Ješue i priključi se njegovoj zajednici. Ješua ga je tada nazvao Kamen ili Stijena (ar. Kefa), što je kasnije na grčki prevedeno kao Petar (grč. Πέτρος).

Petar se često u Bibliji spominje, zajedno sa Jakovom i Jovanom, kao svedok važnih događaja poput preobraženja.

Kanonska evanđelja tvrde da je Ješua na tajnoj večeri predskazao da će ga se Petar tri puta odreći pre nego što petao zakukuriče tri puta. Nakon hapšenja Ješue, vođe pokreta, evanđelja prenose da je Petar tri puta izjavio kako nema veze sa njim, bojeći se posledica.

Petrovo propovedanje i hapšenje

Glavni članci: Judeohrišćani i Rano hrišćanstvo i judaizam

Nakon Isusovog pogubljenja od strane rimskih vlasti, Jakov Pravedni postaje poglavar hrišćanske zajednice u Jerusalimu.[1] Jakov, Petar i drugi apostoli nastavljaju da šire učiteljevu poruku, u početku poglavito među svojim sunarodnicima Jevrejima.

Zbog širenja Isusova učenja, namesnik Herod Antipa je uhapsio Petra i htio ga pogubiti, no Petar je uspio pobeći iz zatvora, u čemu mu je, prema Novom zavetu, pomogao anđeo. Petar je potom napustio Jeruzalem i tako se spasio. Potaknut viđenjem, odlazi propovijedati u Cezareju, a potom i u Antiohiji.

Sukob sa Pavlom

Glavni članci: Pavle od Tarsa i Jeruzalemski sabor

Sa dolaskom sve više novoobraćenih hrišćana iz nejevrejskih sredina, rano hrišćanstvo prestaje biti isključivo jevrejska sledba. Prva ozbiljna kriza glede položaja „nejevreja“ u zajednici nastaje u Galatiji i Antiohiji 49. godine, po pitanju obaveznosti obrezanja.[2] Među hrišćanima su se razvile dve struje. Judeohrišćani, među kojima je bio Petar, su zastupali obaveznost Mojsijevog zakona, dok je Pavle od Tarsa govorio da su nejevreji slobodni od njega. Pavle je želeo da ukine obrezivanje i ostale zakone kojih su se oni pridržavali,[3] zbog čega je sav Jerusalim bio u pometnji.[4]

Radi rešavanja spora, je li nejevrejima koji su prihvatili Isusovo učenje obavezan Mojsijev Zakon, sazvan je sabor ranih kršćanskih vođa u Jeruzalemu oko 49. godine.[2] Pavle je bio glavni zastupnik stava da nejevreje treba osloboditi od poštovanja jevrejskog zakona. Zastupnici tvrde struje, predvođeni Petrom, se nisu slagali sa tim. Pavle je na saboru optužio Petra za licemerje, postaviši mu pitanje: „Kada ti koji si Jevrejin živiš neznabožački a ne judejski, zašto prisiljavaš neznabošce da žive judejski?“[5]. Nakon toga, sabor je na Jakovljev predlog prihvatio kompromisno gledište. Odlučeno je da se nejevreji preobraćeni na kršćanstvo ne moraju držati Mojsijevih zakona, uključujući obrezivanje muške djece, ali su zadržane zabrane konzumacije krvi, krvavog mesa, mesa nepravilno zaklanih životinja, bluda i idolatrije.

Petrovo pogubljenje

Petar je posle provedenih tridesetak godina među Jevrejima, krenuo za Rim da propoveda hrišćanstvo.

U Rimu je osuđen na smrt razapinjanjem od strane rimskih vlasti. Prema tradicija koja se navodi u apokrifnim Djelima Petrovima, bio je razapet s glavom nadolje. Apokrifna „Petrova pisma“ kažu da je raspet na krstu postavljenom natraške, jer je rekao da ne zaslužuje da umre na isti način kao Isus.

Većina protestantskih i katoličkih teologa,[6] i mnogi istoričari,[7] smatraju da je Petar pogubljen za vreme Nerona u Rimu. Rimska martirologija navodi 29.6., ca. 64 kao datum njegove smrti. Neki naučnici misle da je umro 13.10. 64.

Neki od istraživača sumnjaju u crkvene stavove o ulozi Petra u ranom hrišćanstvu.[8][9][10][11][12] Na primer, istoričar Oto Cvirlajn je u dve opsežne studije demonstrirao da ne postoje dokazi, ni pisani, ni arheološki, da je Petar ikada bio u Rimu.[13][14][15]

Katolička tradicija smatra da je sahranjen na budućoj lokaciji Bazilike sv. Petra, odnosno da se njegovo tijelo nalazi u katakombi ispod visokog oltara Bazilike.

Štovanje

Marco Zoppo, Sveti Petar

Petrovo prvenstvo unutar rane Crkve su među prvima naglašavali Kliment Rimski[16] i Irinej[17].

Rimokatolička crkva smatra da je apostol Petar bio prvi antiohijski episkop i osnivač rimske crkve, to jest prvi papa, i da je rimskim biskupima Isus odredio primat u hrišćanskoj zajednici. Ostale hrišćanske crkve ne dele ovo mišljenje. Za pravoslavnu, anglikansku i drevnoistočne crkve, Petar je svetac i prvi rimski episkop.

Drugi pak smatraju da Petar nikada nije imao službu biskupa ili nadzornika, te tvrde da je funkcija biskupa nastala kasnijim razvojem kršćanstva. Nadalje, mnogi protestanti ne drže da bi se za njega trebala koristiti titula "sveti".

Šijiti vjeruju da je Šimun (Sham'oon na arapskom) od Boga odabran da bude nasljednik Isusa (Ise).

Kritike

Helenistički filozof Porfirije kritikuje apostole, uključujući Petra, jer su pripisali Isusu stvari koje nije učinio niti rekao. Porfirije piše da je Petar bio kukavica, podlac, licemjer, impulzivni kavgadžija, te sumnja da ga je Isus učinio prvakom apostola:

Jer kako čovjek ne bi zadrhtao pri pomisli da onakav čovjek prima ključeve nebeske i vlast da veže i razrešuje, čovjek koji je tako bio zapleten u svoje vlastite mane![18]

– Porfirije

Prikaz u umjetnosti

U umjetnosti se često prikazuje kako drži ključeve vrata nebeskog kraljevstva (simbol njegovog primata nad ostatkom Crkve), što je referenca na Matiju 16:18.

Literatura

Izvori

  1. ↑ Eusebije, Istorija crkve (scribd)
  2. ↑ 2,0 2,1 Јован Зизијулас, Јелинизам и хришћанство
  3. ↑ Dela apostola 21:21
  4. ↑ Dela apostola 21:31
  5. ↑ Gal. 2, 14
  6. ↑ Keener 2009: str. 425
  7. ↑ O'Connor, Daniel William (2013). „Saint Peter the Apostle”. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. pp. 5. Pristupljeno 12. 04. »[M]any scholars… accept Rome as the location of the martyrdom and the reign of Nero as the time.«. 
  8. ↑ Brown, Raymond E. & Meier, John P. (1983). Antioch and Rome: New Testament Cradles of Christianity. Paulist Press. str. 98. ISBN 978-0-8091-0339-3. »As for Peter, we have no knowledge at all of when he came to Rome and what he did there before he was martyred. Certainly he was not the original missionary who brought Christianity to Rome (and therefore not the founder of the church of Rome in that sense). There is no serious proof that he was the bishop (or local ecclesiastical officer) of the Roman church—a claim not made till the third century. Most likely he did not spend any major time at Rome before 58 when Paul wrote to the Romans, and so it may have been only in the 60s and relatively shortly before his martyrdom that Peter came to the capital.« 
  9. ↑ Cullmann 1962: str. 234
  10. ↑ Chadwick 1993: str. 18
  11. ↑ J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of the Popes (Oxford University Press) (1996). str. 6. "Ignatius assumed that Peter and Paul wielded special authority over the Roman church, while Irenaeus claimed that they jointly founded it and inaugurated its succession of bishops. Nothing, however, is known of their constitutional roles, least of all Peter's as presumed leader of the community."
  12. ↑ Building Unity, Ecumenical Documents IV (Paulist Press) (1989). str. 130. "There is increasing agreement that Peter went to Rome and was martyred there, but we have no trustworthy evidence that Peter ever served as the supervisor or bishop of the local church in Rome."
  13. ↑ Pieter Willem van der Horst, review of Otto Zwierlein, Petrus in Rom: die literarischen Zeugnisse. Mit einer kritischen Edition der Martyrien des Petrus und Paulus auf neuer handschriftlicher Grundlage, Berlin: Walter de Gruyter, 2009, in Bryn Mawr Classical Review 2010.03.25 arhivirano 5. maja 2010. na sajtu Wayback Machine.
  14. ↑ James Dunn, review of Zwierlein 2009, in Review of Biblical Literature 2010.
  15. ↑ Zwierlein, Otto: Petrus und Paulus in Jerusalem und Rom. Vom Neuen Testament zu den apokryphen Apostelakten. Berlin: Walter de Gruyter. 2013. 2013. ISBN 978-3-11-030331-5. pp.
  16. ↑ Prva poslanica Korinćanima,1,59:1
  17. ↑ Adversus Haereses 3:3:20
  18. ↑ Adolf Harnack, Die Mission und Ausbreitung des Christentums, n. 26

Vidi još

Vanjski linkovi

Prethodi:
nema 		Biskup Antiohije
37–53 		Slijedi:
Evodije
Prethodi:
nema 		Pape
30–64 or 67 		Slijedi:
Linus
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Sveti_Petar&oldid=40987693