Prijeđi na sadržaj

1795.

Izvor: Wikipedija
Ovo je članak o godini 1795.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek18. vijek19. vijek
Decenija: 1760-e  1770-e  1780-e  – 1790-e –  1800-e  1810-e  1820-e
Godine: 1792 1793 179417951796 1797 1798
1795.. po kalendarima
Gregorijanski 1795.. (MDCCXCV)
Ab urbe condita 2548.
Islamski 1209–1210.
Iranski 1173–1174.
Hebrejski 5555–5556.
Bizantski 7303–7304.
Koptski 1511–1512.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1850–1851.
Shaka Samvat 1717–1718.
Kali Yuga 4896–4897.
Kineski
Kontinualno 4431–4432.
60 godina Yin Drvo Zec
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11795.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1795 (MDCCXCV) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

1795:
123456789101112
RođenjaSmrti

Događaji

[uredi | uredi kod]

Januar/Siječanj

[uredi | uredi kod]

Februar/Veljača

[uredi | uredi kod]
  • 1. 2.? - Antijakobinska reakcija u Francuskoj: radikal François-Noël Babeuf je uhapšen, antijakobinska "zlatna mladež" spaljuje njegove novine Le tribun du peuple - njegov uticaj ipak raste zbog ekonomske krize.
  • 4. 2. (16 Pluviôse) - Pirinejski rat: Francuzi zauzeli utvrđenje Roses u Kataloniji.
  • 7. 2. - Jedanaesti amandman na ustav SAD: savezne države imaju suvereni imunitet.
  • 8. 2. (20 Pluviôse) - Jean-Paul Marat uklonjen iz Panteona, njegove spomenike uništavaju.
  • 9. 2. - Ferdinand III, veliki vojvoda Toskane sklopio mir sa Francuskom.
  • 15. 2. (27 Pluviôse) - Jaunayeski mir sa vandejskim pobunjenicima na čelu sa de Charetteom: sloboda religije, izuzeće od regrutacije - ali rojalisti se uz pomoć Engleza ponovo dižu u junu.
  • 18. 2. - Rusko-engleska alijansa u slučaju rata, izuzimajući tekući rat sa Francuskom[2].
  • c. februar - Kamehameha osvaja havajska ostrva Maui i Molokai.
  • 21. 2. (3 Ventôse) - Zvanično razdvajanje Crkve i Države i sloboda religije u Francuskoj.

Mart/Ožujak

[uredi | uredi kod]
  • 8. 3. (18 Ventôse) - Preživeli žirondinci vraćeni u Konvent.
  • 8. 3. - Akcija od 8. marta 1795: zarobljen jedan britanski brod - francuska flota je ponovo aktivna u Ligurskom moru, demonstrira prema Đenovi i Korzici.
  • 14. 3. (24 Ventôse) - Bitka kod Đenove: britansko-napuljska flota porazila francusku.
  • mart - Drugi karipski rat: Crni Karibi (→ Garifuna) se uz pomoć Francuza pobunili protiv Britanaca na Svetom Vincentu - vladaju unutrašnjošću do 1797.
  • 21. 3. (1 Germinal) - Određena komisija za sastavljanje novog ustava Francuske.
  • 27. 3. (16. 3. po j.k.) - Crnogorski mitropolit Petar I obaveštava da je odlučio od crkve stanovnika Mokrinja koji su učestvovali u kamenovanju navodne veštice.[3]
  • 28. 3. - U kontekstu završne Podjele Poljske, Vojvodstvo Kurlandija i Semigalija priključeno Rusiji.
  • 29. 3. - Ludwig van Beethoven prvi put nastupio javno u Beču, svira svoj 2. klavirski koncert.

April/Travanj

[uredi | uredi kod]

Maj/Svibanj

[uredi | uredi kod]

Jun/Juni/Lipanj

[uredi | uredi kod]
  • 5 - 7. 6. - Kopenhagenski požar, izgorilo preko 900 kuća.
  • 7. 6. (19 Prairial) - Sedmomesečna francuska Opsada Luksemburga okončana habsburškom kapitulacijom - kraj Flandrijske kampanje, Francuska osvojila Nizozemlje, neće biti ugrožena sve do 1814.
  • 8. 6. (20 Prairial) - Francuski prijestonasljednik, 10-godišnji princ Louis umire u zatočeništvu; posthumno će od rojalista dobiti kraljevsku titulu "Louis XVII"; titularnim kraljem postaje njegov stric Louis XVIII koji se nalazi u egzilu (na prijestolju 1814-24).
  • 10. 6. - Britanska invazija holandske Kolonije Rta dobre nade - osvajaju je do septembra, ostaju do Amijenskog mira 1802.
  • 11. 6. - Nakon kratkog perioda direktne osmanske vlasti u Tripoliju, vlast ponovo uzima jedan Karamanid, Jusuf Karamanli (do 1832).
  • 14. 6. (26 Prairial) - Bitka kod Bascare: francuski poraz u Kataloniji.
  • 15. 6. - Nakon što je porazila Hadži-Mustafinu vojsku kod Jagodine i Boleča, vojska janičarskih vođa Hadži-Hasana, Hadži-Bišća i Kara-Ismaila zauzela beogradsku Varoš i opsela Hadži-Mustafu u tvrđavi; hrišćani stradaju i od njih i od varoških Turaka.
  • jun - Rusija mobilizovala snage na poljskoj i pruskoj granici, u slučaju rata sa Pruskom[2].
  • 16 - 17. 6. - Cornwallisovo povlačenje: britanski eskadron se odbranio od nadmoćnije francuske mornarice pored Bretanje.
  • 19. 6. (1 Messidor) - Britanci poraženi na Santa Luciji od francuskih vojnika (Victor Hugues), republikanaca i oslobođenih robova - beže zajedno sa rojalističkim plantažerima.
  • 23. 6. (5 Messidor) - Quiberonska ekspedicija: Englezi iskrcali 4.000 emigranata u Bretanji, gde se pridružuju šuanima. Istog dana Britanci odneli pobedu u pomorskoj Bitci kod Groixa, pored biskajske obale Bretanje.
  • 24. 6. - Senat SAD ratifikovao Jayov ugovor o prijateljstvu i trgovini sa V. Britanijom; džefersonovci su bili protiv a Hamiltonovi federalisti za.
  • jun, krajem - Hadži-Mustafa rasterao janičarsku opsadu beogradske tvrđave. Varoš je dosta razorena, paša pomaže Srbima, koji takođe hvataju i ubijaju buntovnike za novčanu nagradu.
  • 30. 6. - Turske vojske iz Nikšića i Kolašina napadaju Moraču, zapaljena neka sela, ali snažan otpor ih prisiljava na povlačenje[5]

Jul/Juli/Srpanj

[uredi | uredi kod]
Iriška kuga: Spomenik kugi "Kipovi"

Avgust/August/Kolovoz

[uredi | uredi kod]
Gore: Francuska krajem 18. veka, proširenja u revolucionarnom periodu označena zeleno
  • 3. 8. - Invazija Cejlona: počinje britansko iskrcavanje na holandsko ostrvo, koje do februara zauzimaju u potpunosti.
  • 3. 8. - Greenvillskim ugovorom okončan Severozapadni indijanski rat u SAD, Indijanci predaju veliki deo današnjeg Ohaja.
  • avgust - U vreme kada je Karabah prinuđen na danak, snage Muhamed-han Kadžara su prinudile kanate Gandža i Jerevan na savezništvo, kao i Širvan i Dagestan. Glavni cilj je Gruzija, nekada deo Persije, a sada u savezu sa Rusijom.
  • avgust - Ruski eskadron stiže u Severno more, pomaže Britancima u blokadi holandskih luka[2]
  • 17. 8. - Pobuna robova na holandskom ostrvu Curaçao, na čelu s Tulom, ugušena 19. septembra.
  • 17. 9. - Britanci zauzimaju holandsku Malaku na Malajskom poluostrvu (do 1818).
  • 22. 8. (5 Fructidor) - Ustav III godine: uvedeni petočlani Direktorijum i dvodomna legislatura (Savjet drevnih i Savjet pet stotina), pravo glasa ograničeno na poreske obveznike. Donet Dekret dve trećine kako bi većina članova konventa prešla u novu legislaturu.
  • 22. 8. (kalendar?) - Počinje obnova manastira Rače.
  • 26. 8. - Britanci zauzimaju Trincomalee na Cejlonu.

Septembar/Rujan

[uredi | uredi kod]

Oktobar/Listopad

[uredi | uredi kod]
13 Vendémiaire
  • 5. 10. - 13 Vendémiaire - Rojalistički ustanak u Parizu ugušen intervencijom artiljerije kojom je komandirao mladi Napoleon Bonaparte.
  • 7. 10. (15 Vendémiaire) - Bitka Levantskog konvoja: Francuzi zarobili pored Portugala 30 britanskih trgovačkih brodova iz Levanta. Britanci će držati pod blokadom francuski eskadron koji se sklonio u Kadiz.
  • 11. 10. (19 Vendémiaire) - Pariz podeljen na 12 arondismana.
  • 11 - 12. 10. - Bitka kod Höchsta, nadomak Frankfurta: Habsburzi porazili Francuze, Jourdanova armija se mora povući na zapadnu obalu Rajne.
  • oktobar, sredinom - Sultanovi komandanti poraženi pod Vidinom, tako da se privremeno miri sa Pazvanogluom. Srbi će za vernost dogodine biti nagrađeni proširivanjem povlastica.
  • oktobar - Pasquale Paoli se uklonio sa Korzike u Britaniju, gde ostaje do kraja života.
  • 20. 10. - George Vancouver se vratio u Englesku nakon 4,5-godišnje ekspedicije.
Podjele Poljske.
  • 24. 10. - Treća Podjela Poljske kojom prestaje postojati Poljsko-Litavska Unija, čije posljednje ostatke teritorija preuzimaju Rusija, Pruska i Austrija (suverenitet Poljske i Litve obnovljen 1918). Poslednji kralj, Stanislav II (abdicira 25. 11.), provodi poslednje godine kao "trofej" u Rusiji.
  • 25. 10. (3 Brumaire) - Osnovan Institut de France, zamena za ranije ukinute kraljevske akademije.
  • 26. 10. (4 Brumaire) - Raspušten Konvent.
  • 27. 10. - Potpisan Pinckneyev ugovor između SAD i Španije o prijateljstvu i razgraničenju: španska Zapadna Florida sužena do 31. paralele.
  • 29. 10. (7 Brumaire) - Bitka kod Mainza: Habsburzi su potisnuli Francuze od grada. Gen. Jean-Charles Pichegru kontaktira u ovo vreme sa rojalistima.
  • 29. 10. - U Londonu napadnuta kočija sa kraljem Georgem III, koji je išao na otvaranje parlamenta. Povici: "Dole Pitt", "Nećemo rat", "Hoćemo hleba", "Nećemo Džordža" - usled loše žetve i rata, Britanija skoro gladuje.
  • jesen - Tek sada se pristupa razgraničenju Austrije i Turske na Uni, turske vlasti su pod pritiskom morale upotrebiti silu[8]. Oslobođeno Ličko Pounje podjeljeno između Ličke i Otočke pukovnije.

Novembar/Studeni

[uredi | uredi kod]
Paul Barras u odeždi directeur-a
  • 2. 11. (11 Brumaire) - U Francuskoj na vlast dolazi Direktorij. Od petorice članova najuticajniji je Paul Barras. Državna kasa je prazna, vrednost inflatornih asignata brzo opada.
  • 10. 11. (19 Brumaire) - Bitka kod Pfeddersheima je još jedna austrijska pobeda na Rajni, Francuzi u Mannheimu su izolovani.
  • 14. 11. (23 Brumaire) - Okršaj kod Lambsheima je habsburški uspeh.
  • 22. 11. (1 Frimaire) - Okončana petosedmična opsada Mannheima, Dagobert Sigmund von Wurmser je zauzeo grad (učestvovao i general Pavle Davidović) - faktički kraj ovogodišnje kampanje.
  • 23-24. 11. - Bitka kod Loana je francuska pobeda nad Austrijancima i Sardincima u Liguriji - sledećeg proleća u Italiju stiže Napoleon.
  • novembar-decembar - Nakon napada na kraljevu kočiju, a u strahu od francuskog uticaja, u Britaniji doneseni zakoni kojima je napad na kralja označen kao veleizdaja (Treason Act), odn. ograničena veličina okupljanja i zabranjene neke teme (Seditious Meetings Act).

Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]
  • 2. 12. - Škotski istraživač Mungo Park kreće iz današnje Gambije u istraživanje unutrašnjosti, prema reci Niger.
  • 13. 12. - U selu Wold Newton u Jorkširu pao meteor od 25 kg.
  • 19. 12. (28 Frimaire) - Princeza Marie-Thérèse, posljednja članica francuske kraljevske obitelji, odlazi u Beč nakon što je puštena iz zatočenja po dogovoru sa Austrijom.

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]

Rođenja

[uredi | uredi kod]

Smrti

[uredi | uredi kod]
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1795.

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. Istorija s. n. IV-2, 63
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Catherine the Great’s Military Contribution to the Struggle against France: 1793-1796. napoleon-series.org
  3. "Politika", 6-9. jan. 1941
  4. Istorija s. n. IV-1, 409
  5. Istorija s. n. IV-1, 529
  6. Mesto na kome je kuga zaustavljena. politika.rs 07.05.2011.
  7. Istorija s. n. IV-2, 58
  8. Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Začeci ustanka u Srbiji. rastko.rs
  9. Historija n. J. II, 1337
  10. Ćorović, BiH, Kulturne prilike, rastko.rs
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I) i drugi tom (IV-2)