1772
Prijeđi na navigaciju
Prijeđi na pretragu
- Ovo je članak o godini 1772.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1740-e 1750-e 1760-e – 1770-e – 1780-e 1790-e 1800-e |
| Godine: | 1769 1770 1771 – 1772 – 1773 1774 1775 |
| Gregorijanski | 1772. (MDCCLXXII) |
| Ab urbe condita | 2525. |
| Islamski | 1185–1186. |
| Iranski | 1150–1151. |
| Hebrejski | 5532–5533. |
| Bizantski | 7280–7281. |
| Koptski | 1488–1489. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1827–1828. |
| • Shaka Samvat | 1694–1695. |
| • Kali Yuga | 4873–4874. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4408–4409. |
| • 60 godina | Yang Voda Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11772. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1772 (MDCCLXXII) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u nedjelju po julijanskom kalendaru.
Događaji[uredi | uredi kod]
- 17. 1. - U Danskoj izvršen puč u kome je svrgnut i uhapšen danski kraljevski "tajni savjetnik" Johann Friedrich Struensee zajedno sa njegovom ljubavnicom, kraljicom Karolinom Matildom, suprugom kralja Christiana VII; Strueensee će kasnije biti pogubljen, a Karolina protjerana iz Danske.
- 1. 2. - Francuski istraživač Yves-Joseph de Kerguelen-Trémarec otkriva otoke Kerguelen na jugu Indijskog oceana.
- 17. 2. - Rusija, Austrija i Pruska sklapaju sporazum kojom diplomatsku krizu i međusobne nesuglasice izazvane ustankom u Poljskoj i rusko-turskim ratom rješavaju prvom podjelom Poljske.
- 30. 5. - Sklopljeno primirje kojim je privremeno obustavljen Rusko-turski rat (1768 - 1774).
- 9. 6. - Afera Gaspée, incident na obalama Rhode Islanda gdje radikalni sjevernoamerički kolonisti, pripadnici pokreta Sinova slobode napadaju, zauzimaju i spaljuju britanski carinski brod HMS Gaspée koji je nastojao sprovoditi nepopularne zakone o oporezivanju i carinama.
- 21. 8. - Švedski kralj Gustav III donosi novi ustav kojim je de facto izveo puč, odnosno uveo apsolutnu monarhiju, oduzevši sve ovlasti parlamentu i okončavši više od pola vijeka tzv. Doba slobode u Švedskoj.
- 22. 6. - Sudska parnica Somerset v Stewart završava kada Lord Mansfield, vrhovni sudac Engleske i Velsa presuđuje da ropstvo nije u skladu s anglosaksonskim običajnim pravom čime je de facto ukinuto na području Engleske i Walesa, dok će se u ostatku Britanskog Imperija prakticirati još nekoliko decenija.
- 22. 12. - U Sarajevo je stigao kul-ćehaja (kul-čauš) Ali-aga, koga je Porta poslala umesto bosanskog valije Abdulah-paše Muhsinzadea, koga se "nitko ne bojaše" - velika ovlašćenja koristi za likvidiranje zlikovaca, zulumćari su se smirili u vladavini straha (ostaje do 1776). U Travnik je u ovo vreme došao muselim Stambolija, koji je zadao mnogo straha vilajetu.[1]
- potkraj godine - U Crnu Goru stiže ruski podoficir Savić Barjanović, Crnogorac, sa instrukcijama ruskog dvora da se formiraju oružani organi vlasti - Šćepan Mali je formalno poglavar ali pravu vlast bi imao neki Crnogorac na čelu odreda od osamdeset ljudi za vršenje pravde.[2]
Kroz godinu[uredi | uredi kod]
- U Hrvatskoj se provodi popis bez sudjelovanja sabora - predmeti oporezivanja su svrstani u razrede. Hrvatska više nema svoj proračun - sredstva za škole i slično se dodjeljuju iz vojne blagajne, organe kraljevske uprave od sljedeće godine isplaćuje Ugarska komora.[3]
- Na snagu je stupila urbarijalna regulacija u Ugarskoj - ograničena prava plemića i dužnosti kmetova prema vlasteli.[4]
- Vodi se računa da mlinovi na (habsburškom) Dunavu, kojih ima 600, ne ometaju plovidbu.[5]
- Stefan Vujanovski: "Nemeckaja grammatika" - prvi praktični udžbenik nemačkog jezika među Srbima, na crkvenoslovenskom.
- Zaharije Orfelin izdaje u Veneciji "Žitije i slavnija dela Gosudara imperatora Petra Velikago".[6]
Rođenja[uredi | uredi kod]
- 7. 4. - Charles Fourier, francuski filozof
- 9. 9. - Joakim Vujić, srpski književnik († 1847)
- 21. 10. - Samuel Taylor Coleridge, engleski književnik
Smrti[uredi | uredi kod]
- 22. 4. - Johann Friedrich Struensee, njemački ljekar i danski državnik (* 1737)
Reference[uredi | uredi kod]
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)
