1769

Ovo je članak o godini 1769.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1730-e  1740-e  1750-e  – 1760-e –  1770-e  1780-e  1790-e
Godine:	1766 1767 1768 – 1769 – 1770 1771 1772

Cugnotovo parno vozilo.

1769. po kalendarima

Gregorijanski	1769. (MDCCLXIX)
Ab urbe condita	2522.
Islamski	1182–1183.
Iranski	1147–1148.
Hebrejski	5529–5530.
Bizantski	7277–7278.
Koptski	1485–1486.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1824–1825.
• Shaka Samvat	1691–1692.
• Kali Yuga	4870–4871.
Kineski
• Kontinualno	4405–4406.
• 60 godina	Yin Zemlja Vo(l) (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11769.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1769 (MDCCLXIX) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

Događaji

• 5. 1. - Škotski izumitelj James Watt patentirao je svoj parni stroj.
• 26. 1. (15. 1. po j.k.) - Početak dejstava u Rusko-turskom ratu: Krimski Tatari su prešli granicu i upali u Novorosijsku guberniju i Slavenosrbiju, na povratku i u poljsko Kijevsko (žitomirsko) vojvodstvo.
• 30. 1. (19. 1. po j.k.) - Proglas carice Katarine pravoslavnim Slovenima pod turskom vlašću. Crnogorski arhimandrit Grigorije Drekalović je trebalo da ga prenese u Srbiju, ali je zadržan u Erdelju.
• zima-proleće? - Povodom početka rata sa Rusijom, razoružava se raja u graničnim provincijama Osmanskog carstva, što je praćeno nasiljem, naročito prema knezovima i sveštenstvu; nasilja vrše i lokalni Turci koji kreću na ratište.
• mart - Rusi zauzeli Azov i Taganrog.
• 13. 4. - Britanski pomorac James Cook sa svojim brodom HMS Bark Endeavour dolazi na Tahiti gdje će nekoliko sljedeći mjeseci provesti obavljajući astronomske opservacije.
• 15. 4. - Golicinova ruska armija prešla Dnjestar, nakon borbe dolazi do Hotina, ali zbog nedostatka topova se vraća u Podoliju (u ovoj bici su na ruskoj strani učestvovale i srpske jedinice, kao i kod Kamenec-Podolska i Lorge).
• maj - Johann Friedrich Struensee, dvorski ljekar danskog kralja Christiana VII imenovan državnim savjetnikom nakon što je njegova terapija počela poboljšavati kraljevo duševno zdravlje.
• 4. 5. - U Sremskim Karlovcima počinje narodno-crkveni sabor (do oktobra), prisustvuje carski komesar general grof Andrija Hadik. Pre izbora novog mitropolita se dosta razgovara o novčanim potraživanjima sveštenstva, od mitropolita do paroha.
• 9. 5. - Bitka kod Ponte Novua u kojoj francuske snage nanose odlučujući poraz korzikanskim pobunjenicima Pascqualea Paolija i dovršavaju francusko osvajanje Korzike.
• 14. 5. - Španski kralj Karlo III šalje niz rimokatoličkih misionara koji će započeti sistem misija i evropskog naseljavanja današnje Kalifornije.
• 3. 6. - Tranzit Venere: među mnogim posmatračima je i ekspedicija Jamesa Cooka na Tahitiju. Zapečaćena naređenja ga zatim upućuju na potragu za pretpostavljenom Terra Australis.
• 3. 6. (kal?) - Nakon prelaza Dunava 21. maja, veliki vezir prevodi glavnu tursku armiju preko Pruta.
• 6. 6. - Poveljom Marije Terezije, Veliki Bečkerek (Zrenjanin) postaje trgovište.
• jul - avgust - Golicin opseda Hotin, ali će se opet povući preko Dnjestra, pod borbom.
• jul - avgust - Prije potrage za Južnom zemljom, Cook istražuje i imenuje Društvene otoke.
• 16. 7. - Španski franjevac Junípero Serra osniva misiju San Diego de Alcala od koje će nastati današnji grad San Diego.
• avgust - septembar - James Cook plovi na jug do 40. stepena pa na zapad u uzaludnoj potrazi za kontinentom.
• 12. 8. - Moldovandži Ali-paša je novi veliki vezir - prethodni je pogubljen, kao i gospodar Moldavije Grigore Callimachi (u septembru).
• 17. 8. - Veliki zbor na Cetinju, sazvan po zahtevu ruskog izaslanika, gen. Jurija Vladimiroviča Dolgorukova: rečeno da je Šćepan Mali varalica, pročitan proglas carice Katarine balkanskim hrišćanima, Crnogorci obećavaju da će se boriti.
• 18. 8. - Grom pogađa bastion San Nazaro u italijanskom gradu Brescia izazvaši eksploziju tamo uskladištenih 90 tona baruta u kojoj je uništena 1/6 grada i poginulo 3000 ljudi.
• 6. 6. - Veliki Bečkerek (Zrenjanin) postao grad.
• 6. 9. - Izbor novog karlovačkog mitropolita na saboru: gornjokarlovački episkop Danilo Jakšić dobija 44 potpisa prema 29 za vršačkog Jovana Đorđevića i nijedan za bačkog Mojsija Putnika - ali komesar Hadik podseća da je carica naklonjena Đorđeviću (ustoličen 26. 9., mitropolit do 1773).
• 20. 9. - Rusko-turski rat (1768 - 1774): nakon što su turske snage razbijene, Ruske trupe Aleksandra Mihajloviča Golicina zauzimaju bez otpora tursko uporište Hotin na sjeveru Moldavije.
• 26. 9. (kal.?) - Rusi generala Elmpta zauzimaju Jaš, Moldavci se zaklinju ruskoj carici.
• 7. 10. - James Cook se iskrcava na Sjevernom otoku Novog Zelanda - prvi Evropljanin od Tasmana 1642.
• 21. 10. - Rusko-turski rat (1768 - 1774): Ruska flota pod grofom Aleksejem Orlovom isplovljava iz Kronštata u Baltičkom moru na tzv. Prvu arhipelašku ekspediciju čiji su cilj turska uporišta na obalama Mediterana.
• 23. 10. - Kapetan Nicholas Cugnot, Francuski vojni inženjer, prvi put javno demonstrira vozilo pokretano parnim strojem, poznato kao prvi automobil.
• oktobar, krajem - Ruska misija odlazi iz Crne Gore, ostavivši municiju. Šćepan Mali je bio hapšen, ali Dolgoruki ga je pustio i ostavio na čelu. Bivši patrijarh Vasilije Brkić odlazi sa Rusima. Crna Gora ipak nije učestvovala u ratu.
• 21. 11. (kal.?) - Ruska vojska u Bukureštu.
• 12. 12. - Francuska ekspedicija Jean-François de Survillea je opazila Novi Zeland - 16-og su kog Severnog rta, gde su se za par dana mimoišli sa Cookom.

Kroz godinu

• Ističe deset godina u kojima je Banat bio ustupljen kao zalog Bečkoj banci. Uz nemački i srpski puk, osnovan i "vlaški".
• Šajkaškom bataljonu dodeljeno još šest opština.
• Potiski distrikt ima deset umesto 14 naselja.
• U Bosnu u početku stižu dobre vesti sa ruskog ratišta, navodno je Avdi-aga zarobio 1.000 i pobio 200 nevernika - topovi pucaju tri dana, ali kada se otpušteni deo bosanske vojske vratio kući saznala se istina.
• Zabrinutost u Dubrovniku zbog vijesti da Rusi spremaju ekspediciju u Sredozemlje - strah da će biti na meti kao turski haračari i da ne dođe do ustanka u zaleđu.
• Mletački konzul u Solunu javlja da su se makedonske spahije vratile pješice i poderane iz ruskog rata i da se bave pljačkanjem i ubistvima. Abdilaga Šabanderoglu, koji vlada južnom Makedonijom iz Dojrana, pobedio je juručkog beja Hasana, carskog štićenika, uz pomoć Albanaca.

Rođenja

• 1. 5. - Vojvoda od Wellingtona, britanski vojskovođa i državnik († 1852)
• 15. 8. - Napoleon Bonaparte, francuski vojskovođa, državnik, car i vladar († 1821)

Reference

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

1769 na Wikimedijinoj ostavi