Kettil Karlsson (Vasa)
| Kettil Karlsson (Vasa) | |
|---|---|
| |
| Grb Dinastije Vasa | |
| Regent Švedske | |
| Vladavina | februar 1464. - august 1464. |
| Prethodnik | Christian I od Danske |
| Nasljednik | Karl XIII |
| Regent Švedske | |
| Vladavina | decembar 1464. - august 1465. |
| Prethodnik | Karl VIII |
| Nasljednik | Jöns Bengtsson Oxenstierna |
| Dinastija | Vasa |
| Otac | Karl Kristiernsson (Vasa) |
| Majka | Ebba Eriksdotter |
| Rođenje | oko 1433. - |
| Smrt | 11. august 1465 Stockholm |
| Vjera | katolik |
Kettil Karlsson (Vasa) (-, oko 1433.. - Stockholm, 11. august 1465.[1]), bio je nadbiskup Linköpinga i kratkotrajni (od februara 1464. do augusta 1464.) švedski regent (riksföreståndare) u burna vremena Kalmarske unije za vladavine Christiana I od Danske i još jednom od decembra 1464. do svoje iznenadne smrti 1465.
Biografija[uredi | uredi kod]
Kettil Karlsson član moćne plemićke porodice - Vasa, izabran za biskupa Linköpinga 1459., uz podršku tadašnjeg kralja Christiana I i nadbiskupa Uppsale Jöns Bengtsson Oxenstierne.[1]
Christian I je 1463. dao zatvoriti nadbiskupa Bengtssona, koji je upravljao Švedskom, za vrijeme njegova boravka u Finskoj, jer je ovaj odbio provesti njegovu poreznu politiku. Zbog tog su brojni članovi porodica Oxenstierna i Vasa (među njima Kettil Karlsson), ustali na oružani ustanak, okupivši uz sebe seljake i plemiće. Karlsson je postao vođa ustanika u Östergötlandu i sjevernom Smålandu, a njegovi rođaci podigli su ustanike po sjevernim pokrajinama Västmanland, Dalarna i Uppland.
Kettil Karlsson je u februaru 1464. izabran u Västeråsu za zapovjednika (rikshövitsman) a odtad je i de facto regent.
Pobunjenička vojska Kettila Karlssona izvojevala je odlučujuću pobjedu protiv unionističke vojske kralja Christiana I 17. aprila 1464. u Bitci kod Harakera, sjeverno od Västeråsa. Nakon tog je čitava Švedska bila u njihovim rukama, osim Stockholma kog su i nadalje kontrolirali unionisti. On je zauzet uz pomoć snaga prognanog kralja Karla VIII, koji se po drugi put uspeo na švedski tron. Njegova vladavina trajala je kratko jer se posvadio sa moćnim članovima Državnog savjeta pa je već 30. januara 1465. bio prisiljen na abdikaciju.
Mjesec dana ranije u decembru 1464. - Karlsson je ponovno izabran za švedskog regenta, ovaj put zajedno sa Jöns Bengtssonom Oxenstiernom kao suvladarom.
I ovaj put nije dugo vladao je je već u augustu obolio od kuge i umro, pokopan je ispod oltara linčepinske katedrale.[1]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Kettil Vasa (Karlsson)” (švedski). Historiska Personer. Arhivirano iz originala na datum 2016-09-09. Pristupljeno 29. 08. 2015.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Kettil Vasa (Karlsson) na portalu Historiska Personer Arhivirano 2016-09-09 na Wayback Machine-u (sv)
| Prethodnik: | Regent Švedske | Nasljednik: |
| Christian I od Danske | Karl XIII |
| Prethodnik: | Regent Švedske | Nasljednik: |
| Karl XIII | Jöns Bengtsson Oxenstierna |