1433
< |
14. vijek |
15. vijek
| 16. vijek
| >
< |
1400-e |
1410-e |
1420-e |
1430-e
| 1440-e
| 1450-e
| 1460-e
| >
<< |
< |
1429. |
1430. |
1431. |
1432. |
1433.
| 1434.
| 1435.
| 1436.
| 1437.
| >
| >>
| Gregorijanski | 1433. (MCDXXXIII) |
| Ab urbe condita | 2186. |
| Islamski | 836–837. |
| Iranski | 811–812. |
| Hebrejski | 5193–5194. |
| Bizantski | 6941–6942. |
| Koptski | 1149–1150. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1488–1489. |
| • Shaka Samvat | 1355–1356. |
| • Kali Yuga | 4534–4535. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4069–4070. |
| • 60 godina | Yin Voda Vo(l) (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11433. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1433 (MCDXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak (1. 1. po julijanskom kalendaru).
- 4. 1. - Petnaest čeških poslanika-husita stiglo na Bazelski sabor - predstavljaju Četiri članka ali na pregovorima do aprila nema rezultata (Prokop Veliki protestuje jer ih Ivan Stojković naziva hereticima).
- 2. 3. - Kralj Tvrtko II potvrdio u Sutisci mir između Dubrovnika i Radoslava Pavlovića.
- mart-april - Francuski putopisac Bertrandon de la Broquière prošao kroz Srbiju, gde se sreo sa despotom Đurđem.
- proleće - Pobuna u Grblju protiv kotorske vlastele.
- 4. i 8. 4. - Rimski sporazum cara Sigismunda i pape Eugena IV. (jedan od dvojice carevih zastupnika je Matko Talovac, beogradski kapetan): car će štititi papine interese na Bazelskom koncilu - sporazum omogućava caru da 25. 4. konačno napusti Sijenu.
- april - Tvrtko II i despot Đurđe nastavljaju rat, u okolini Zvornika.
- 31. 5. (Duhovi) - Žigmund Luksemburški krunisan carskom krunom u Rimu - prvo krunisanje od 1355 (Žigmundov otac Karlo IV).
- 4. 6. - Primirje na pet godina između Žigmunda i Mlečana (papino posredovanje).
- jun - Sandalj Hranić se pridružuje despotu protiv Tvrtka.
- do jeseni - Turci dovode Radivoja Ostojića u Bosnu, iz koje Tvrtko beži u Ugarsku; despot Đurđe uzeo Zvornik i Teočak (sa Sandaljem je od Turaka "kupio" Tvrtkovu zemlju).
- 17. 7. - Totalno pomračenje Sunca vidljivo i u sh. krajevima, izuzev Primorja, totalitet traje oko 3,5 minuta[1].
- 14. 8. - Umro João I. Portugalski, nasleđuje ga sin Duarte zvani Filozof.
- 11. 9. - Car Sigismund stigao na koncil u Bazelu.
- septembar - Cosimo de' Medici proteran iz Firence, vraća se sledeće godine.
- novembar - Srpsko-mletački pregovori u Kotoru - despotu da se vrati Svetomiholjska metohija (Luštica) i deo Paštrovića, zauzvrat pomoć u gušenju pobune u Grblju; sklapanje sporazuma proslavljeno vatrometom od kojeg je izgoreo krov crkve sv. Franje.
- 30. 11. - Češko-moravski sabor prihvatio "Praške kompaktate" - umereni husiti se izmirili sa katoličkom crkvom.
- 22. 12. - Bazelski sabor izdao Dubrovačkoj Republici dozvolu trgovine s Turcima.
- prosinac - Umro Nikola II. Gorjanski, Ugarski Palatin.
- Okončano poslednje putovanje Zheng Heove flote - on ubrzo umire a brodovlje je zapušteno.
- Arijanit Spata diže trogodišnji ustanak protiv Turaka u Albaniji, nakon lažne vesti o Muratovoj smrti; Mlečani privremeno preuzeli Danj od turskog komandanta (okolinu zauzeo Nikola Dukađin); napadan i despotov Drivast, zbog Đurđevih veza sa sultanom.
- pre aprila - Franjevac Jakob de Marchia došao u Bosnu radi inspekcije samostana i preobraćanja heretika - ubrzo odlazi zbog nesuglasica sa domaćim franjevcima i kraljem.
- prva pol. godine - Umro Ivan Alben, zagrebački biskup, nakon čega ponovo dolazi do sukoba između Kaptola i Gradeca - kralj Žigmund šalje Matka Talovca da upravlja oboma.
- Na inicijativu Ivana Stojkovića, dominikanskog generala, Bazelski sabor poziva Dubrovnik da bude posrednik u privođenju "patarena" i pravoslavaca katoličkoj crkvi - grad šalje izaslanike u Bosnu i Srbiju, bez uspeha.
- Ugarsko-hrvatski kralj Žigmund koncipirao vojne kotare za odbranu od Mlečana, Turaka i husita.
- Dogovoren brak Ulriha II Celjskog i Katarine Branković.
- 1431-33? - Konstantin Filozof: "Život despota Stefana".
- 19. 10. - Marsilio Ficino, italijanski filozof († 1499)
- Ladislav Hunjadi, mađarski državnik († 1457)
- Marcin Bylica, poljski astronom i astrolog († 1493)
- Giovanni Giocondo, italijanski fratar, arhitekt, arheolog, klasični učenjak († 1515)
- Mirhond, persijski istoričar († 1498)
- prva pol. godine - Ivan Alben, zagrebački biskup
- 14. 8. - João I. Portugalski, (* 1358)
- 1. 12. - Go-Komatsu, bivši japanski car (* 1377)
- prosinac - Nikola II. Gorjanski, Ugarski Palatin
