Žene narodni heroji Jugoslavije

„Žena heroj“ - detalj reljefa sa Groblja oslobodilaca Beograda 1944.

U Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije borilo se preko sto hiljada žena, od kojih je oko 25.000 poginulo. Od oko 40.000 žena, koliko je ranjeno tokom NOB-a, preko 3.000 su postali teški invalidi. Za narodne heroje proglašena je 91 žena, a njih 3.344 dobilo je Partizansku spomenicu 1941. Više od 2.000 žena postale su oficiri Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Žene-borci su bile: delegati, politički komesari, komandiri i komandanti, referenti saniteta, bolničarke, borci, puškomitraljesci, bombaši, partijski i skojevski rukovodioci i odbornici Narodnooslobodilačkih odbora. Od oko 1.700.000 Jugoslovena, koliko je stradalo tokom Drugog svetskog rata, oko 620.000 su žene, a samo u logorima ih je ubijeno više od 282.000.

Od 91 žene, koliko je proglašeno za narodne heroja, njih 73 je poginulo tokom NOB-a, dok je samo njih 17 odlikovano za života. Za prvog narodnog heroja proglašena je, 15. oktobra 1943. godine, Marija Bursać, borac-bomabaš Desete krajiške brigade. Prva žena koja je za života odlikovana Ordenom narodnog heroja je Spasenija Cana Babović, koja je odlikovana 5. jula 1952. godine.

Spisak žena narodnih heroja Jugoslavije

• Jelisaveta Andrejević Aneta (1923–1943), za narodnog heroja proglašena 9. oktobra 1953. godine
• Vera Aceva (1919–2006), Ordenom narodnog heroja odlikovana 27. novembra 1953. godine
• Spasenija Cana Babović (1908–1977), Ordenom narodnog heroja odlikovana 5. jula 1952. godine
• Rajka Baković (1920–1941), za narodnog heroja proglašena 24. jula 1953. godine
• Olga Ban (1926–1943), za narodnog heroja proglašena 26. septembra 1973. godine
• Malči Belič (1908–1943), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Anka Berus (1903–1991), Ordenom narodnog heroja odlikovana 24. jula 1953. godine
• Vera Blagojević (1920–1942), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1953. godine
• Persa Bosanac (1922–1943), za narodnog heroja proglašena 23. jula 1952. godine
• Milka Bosnić (1928–1944), za narodnog heroja proglašena 17. maja 1974. godine
• Marija Bursać (1921–1943), za narodnog heroja proglašena 15. oktobra 1943. godine
• Anka Butorac (1905–1942), za narodnog heroja proglašena 14. decembra 1949. godine
• Marija Vidović Abesinka (1924–1942), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Rada Vranješević (1918–1944), za narodnog heroja proglašena 5. jula 1951. godine
• Đina Vrbica (1913–1943), za narodnog heroja proglašen 24. jula 1953. godine
• Majda Vrhovnik (1922–1945), za narodnog heroja proglašena 5. jula 1951. godine
• Milica Vučetić (1920–1944), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Milica Vučinić (1921–1943), za narodnog heroja proglašena 13. jula 1953. godine
• Ljubica Gerovac (1919–1942), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Božidarka Damjanović-Marković Kika (1920–1996), Ordenom narodnog heroja odlikovana 9. oktobra 1953. godine
• Nada Dimić (1923–1942), za narodnog heroja proglašena 7. jula 1951. godine
• Đurđelina Đuka Dinić (1913–1943), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1945. godine
• Rezeka Dragar (1913–1941), za narodnog heroja proglašena 15. jula 1952. godine
• Dara Dragišić (1921–1944), za narodnog heroja proglašena 9. oktobra 1953. godine
• Andreana Družina (1920–2021), Ordenom narodnog heroja odlikovana 22. jula 1953. godine
• Kata Dumbović-Kovačić (1903–1941), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Ovadija Estreja Mara (1922–1944), za narodnog heroja proglašen 11. oktobra 1953. godine
• Savka Javorina-Vujović (1918–2002), Ordenom narodnog heroja odlikovana 9. oktobra 1953. godine
• Vida Janežić Vilma Lučka (1914–1944), za narodnog heroja proglašena 22. jula 1953. godine
• Ravijojla Janković Rava (1919–1944), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Lizika Jančar Majda (1919–1943), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Olga Jovičić (1920–1942), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Vera Jocić (1923–1944), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Elpida Karamandi (1920–1942), za narodnog heroja proglašena 11. oktobra 1951. godine
• Milka Kerin Pohorska (1923–1944), za narodnog heroja proglašena 21. jula 1953. godine
• Slava Klavora (1921–1941), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Milanka Kljajić (1924–1943), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Dragica Končar (1915–1942), za narodnog heroja proglašena 23. jula 1952. godine
• Fana Kočovska-Cvetković (1927–2004), Ordenom narodnog heroja odlikovana 9. oktobra 1953. godine
• Danila Kumar (1921–1944), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Milka Kufrin (1921–2000), Ordenom narodnog heroja odlikovana 23. jula 1953. godine
• Antonija Kuclar (1896–1942), za narodnog heroja proglašena 21. jula 1953. godine
• Radojka Lakić (1917–1941), za narodnog heroja proglašena 8. avgusta 1945. godine
• Vahida Maglajlić (1907–1943), za narodnog heroja proglašena 20. decembar 1951. godine
• Zagorka Zaga Malivuk (1919–1942), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Albina Mali-Hočevar (1925–2001), Ordenom narodnog heroja odlikovana 13. septembra 1952. godine
• Sonja Marinković (1916–1941), za narodnog heroja proglašena 25. oktobra 1943. godine
• Danica Materić (1921–1943), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Anka Matić Grozda (1918–1944), za narodnog heroja proglašena 2. oktobra 1953. godine
• Nada Matić (1924–1944), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1953. godine
• Jelica Mašković Jeja (1924–1942), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Pavla Mede Katarina (1919–1943), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Danica Milosavljević (1925–2018), Ordenom narodnog heroja odlikovana 6. jula 1953. godine
• Rada Miljković (1917–1942), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1953. godine
• Vukica Mitrović (1912–1941), za narodnog heroja proglašena 9. maja 1945. godine
• Vukosava Mićunović (1921–2016), Ordenom narodnog heroja odlikovana 10. jula 1952. godine
• Vera Miščević (1925–1944), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Nada Naumović (1922–1941), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Mara Naceva (1920–2013), Ordenom narodnog heroja odlikovana 27. novembra 1953. godine
• Ljubica Odadžić (1913–1942), za narodnog heroja proglašena 26. septembra 1953. godine
• Dobrila Ojdanić (1919–1995), Ordenom narodnog heroja odlikovana 10. jula 1953. godine
• Drinka Pavlović (1919–1943), za narodnog heroja proglašena 06. jula 1953. godine
• Milica Pavlović Dara (1915–1944), za narodnog heroja proglašena 14. decembra 1949. godine
• Anka Pađen (1924–1945), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Ibe Palikuća (1927–1944), za narodnog heroja proglašena 8. oktobra 1953. godine
• Katarina Patrnogić (1921–1971), Ordenom narodnog heroja odlikovana 27. novembra 1953. godine
• Kata Pejnović (1899–1966), za narodnog heroja proglašena 3. juna 1968. godine
• Olga Petrov (1921–1942), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Smilja Pokrajac (1920–1943), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Ljubica Popović (1921–1942), za narodnog heroja proglašena 12. jula 1949. godine
• Dragica Pravica (1919–1942), za narodnog heroja proglašena 8. juna 1945. godine
• Nada Purić (1903–1941), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1953. godine
• Jovanka Radivojević (1922–1943), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1953. godine
• Lepa Radić (1925–1943), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Darinka Radović (1896–1943), za narodnog heroja proglašena 9. oktobra 1953. godine
• Vera Radosavljević Nada (1922–1943), za narodnog heroja proglašena 5. jula 1951. godine
• Anđa Ranković (1909–1942), za narodnog heroja proglašena 6. jula 1953. godine
• Zorka Regancin (1921–1944), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Sofija Ristić (1900–1944), za narodnog heroja proglašena 9. oktobra 1953. godine
• Mira Svetina (1915–2007), Ordenom narodnog heroja odlikovana 27. novembra 1953. godine
• Silvira Tomazini (1913–1942), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Vida Tomšič (1913–1998), Ordenom narodnog heroja odlikovana 27. novembra 1953. godine
• Radmila Trifunović (1919–1943), za narodnog heroja proglašena 27. novembra 1953. godine
• Ivanka Trohar (1923–1944), za narodnog heroja proglašena 24. jula 1953. godine
• Jelena Ćetković (1916–1943), za narodnog heroja proglašena 5. jula 1952. godine
• Tončka Čeč Olga (1896–1943), za narodnog heroja proglašena 21. jula 1953. godine
• Lidija Šentjurc (1911–2000), Ordenom narodnog heroja odlikovana 27. novembra 1953. godine
• Majda Šilc (1923–1944), za narodnog heroja proglašena 19. juna 1945. godine
• Radmila Šišković (1923–1943), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine
• Mihaela Škapin (1924–1943), za narodnog heroja proglašena 4. septembra 1953. godine
• Milka Šobar (1922–1943), za narodnog heroja proglašena 20. decembra 1951. godine

Statistika

• ukupno proglašenih: 91
• iz Srbije: 28
  • iz centralne Srbije: 20
  • iz Vojvodine: 6
  • iz Kosova i Metohije: 2
• iz Hrvatske: 17
• iz Slovenije: 16
• iz Bosne i Hercegovine: 10
• iz Crne Gore: 8
• iz Makedonije: 8
• van Jugoslavije: 4

• poginule u toku rata: 73
• poginule 1941. godine: 9
• poginule 1942. godine: 18
• poginule 1943. godine: 25
• poginule 1944. godine: 19
• poginule 1945. godine: 2

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• Narodni heroji Jugoslavije, „Mladost“, Beograd 1975. godina
• Žene Srbije u NOB-u, „Nolit“, Beograd 1975. godina
• Špiro Lagator i Milorad Čikuć „Partizanke Prve proleterske“, NIP „Eksport-pres“ i Konferencija za pitanja društvenog polžaja žena u Jugoslaviji, Beograd 1978. godina