Jelica Mašković

Jelica Mašković
Jelica Mašković
Mesto rođenja	Plana, kod Kolašina Kraljevina SHS Kraljevina SHS
Datum smrti	13. 8. 1942. (17 godina)
Mesto smrti	Kupres ND Hrvatska
Profesija	učenica
Članica KPJ od	1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
U toku NOB-a	desetar u Četrvom bataljonu Četvrte proleterske brigade
Služba	NOP i DV Jugoslavije
Čin	desetar
Narodni heroj od	20. decembra 1951.

Jelica Mašković Jeja (Plana, kod Kolašina, 1. decembar 1924 — Kupres, 13. avgust 1942), učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođena je 1. decembra 1924. godine, u selu Plana, kod Kolašina, u siromašnoj seljačkoj porodici.

Osnovnu školu završila je u rodnom mjestu. Školovanje je nastavila u Domaćičkoj školi u Nikšiću, gdje se veoma rano opredjeljuje za revolucionarni omladinski pokret. Njena porodica je, takođe, bila lijevo orijentisana. Otac Novica je pripadao revolucionarnom radničkom pokretu i borio se za ideje KP Jugoslavije. Stric Mijat, student prava, učestvovao je u Španskom građanskom ratu, i tamo poginuo kao rukovodilac čete u jednoj od Internacionalnih brigada.

Jelica je, kao učenik Domaćičke škole, postala član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) 1939. godine. Uoči rata, izabrana je za člana opštinskog rukovodstva SKOJ-a u bivšoj lipovskoj opštini. U pripremama za Trinaestojulski ustanak, veoma je politički angažovana u radu s omladinom u svome mjestu. Od 13. jula 1941. aktivno učestvuje u Narodnooslobodilačkoj borbi, kao i cela njena porodica, roditelji i braća bili su u jedinicama Komskog partizanskog odreda. Krajem 1941. postala je član Komunističke partije Jugoslavije.

Prilikom formiranja Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade, postaje borac Prve čete Četvrtog bataljona. U istoj jedinici postala je desetar i jedan od istaknutih boraca. Pokazala je veliku neustrašivost u svim borbama koje je njena jedinica vodila od Gornjeg Vakufa i Bugojna do herojske pogibije na Kupresu.

U borbi za Bugojno, pripadala je grupi od 12 odabranih bombaša, čime je potvrdila mišljenje drugova u četi da je jedan od njenih najboljih boraca. U borbi na Okolištu, gdje se takođe hrabro držala, primila je puškomitraljez.

U prvom napadu na Kupres učestvovala je kao puškomitraljezac i desetar. Posle neuspjeha, pri izvlačenju bataljona, ustaše su jurišale na zaštitnicu i ranjene drugove, opkoljavajući bočno. U tom času Jelica je, kao puškomitraljezac, zajedno sa svojim komandirom, junački dočekala neprijatelje, rafalima pokosila prve redove, i zadržala ih sve dok se bataljon nije izvukao iz okruženja. U drugom napadu na Kupres, dva dana kasnije, u strahovitom okršaju s ustaškim crnim legijama u Kupresu, iz Jeličine desetine poginulo je 8 boraca. Uskoro je i sama podijelila njihovu sudbinu. Teško ranjena, nije dozvolila četnom bolničaru Ikoniji Radović da je izvlači s bojišta, da se ne izloži smrtnoj opasnosti. Da ne bi pala živa u ustaške ruke, aktivirala je bombu i hrabro završila život, 13/14. avgusta 1942. godine.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije 20. decembra 1951. godine, proglašena je za narodnog heroja.

Literatura

• „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975. 
• Heroine Jugoslavije. „Spektar“, Zagreb 1980. godina.
• Milan Inđić Djeca heroji. „Dom štampe” Zenica, 1985. godine.