1762

Ovo je članak o godini 1762.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1730-e  1740-e  1750-e  – 1760-e –  1770-e  1780-e  1790-e
Godine:	1759 1760 1761 – 1762 – 1763 1764 1765

Ruska carica Elizabeta, čija je smrt predstavlja odlučujuću prekretnicu Sedmogodišnjeg rata.

1762. po kalendarima

Gregorijanski	1762. (MDCCLXII)
Ab urbe condita	2515.
Islamski	1175–1176.
Iranski	1140–1141.
Hebrejski	5522–5523.
Bizantski	7270–7271.
Koptski	1478–1479.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1817–1818.
• Shaka Samvat	1684–1685.
• Kali Yuga	4863–4864.
Kineski
• Kontinualno	4398–4399.
• 60 godina	Yang Voda Konj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11762.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1762 (MDCCLXII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po julijanskom kalendaru.

Događaji

• 4. 1. - Sedmogodišnji rat: Velika Britanija objavljuje rat Španiji i Napulju.
• 5. 1. (25. 12. po j.k.) - Nakon smrti ruske carice Elizabete, čije su trupe u Sedmogodišnjem ratu dovele Prusku na sam rub potpune propasti, na prijestolje dolazi njen sin Petar III, otvoreni simpatizer pruskog kralja Friedricha II koji odmah započinje pregovore o primirju; taj događaj će kasnije u pruskoj i njemačkoj historiografiji biti slavljen kao Drugo Čudo dinastije Brandenburg.
  • Tokom šestomesečne vlasti, Petar donosi 220 reformskih zakona koje je koncipirao kao krunski princ.

• 5. 2. - Holokaust Sikha 1762: Masovni pokolj Sikha u Pendžabu koje su izvele trupe afganistanskog vladara Ahmada Shaha Durranija.
• 12. 2. - Jezuiti na udaru u Francuskoj: parlement grada Ruana proglašava da su izvan zakona, zabranjuje im javne pozicije i podučavanje - niz gradova, uključujući Pariz, čini isto ove i sledeće godine, a kolebljivi kralj ih proteruje 1764.

• 10. 3. - Jean Calas, protestantski trgovac u francuskom gradu Toulouseu je javno pogubljen lomljenjem na kotaču dan nakon što ga je lokalni sud (parlement) osudio zbog navodnog ubistva sina kome je zamjerao preobraćenje na katoličanstvo; poznati filozof Voltaire će, smatrajući cijeli slučaj primjerom religijske netrpeljivosti kasnije započeti kampanju sa ciljem da se Calas posthumno rehabilitira (→ Traktat o toleranciji).
• 17. 3. - Prva parada za sv. Patrika u Njujorku.

• 2. 4. - Arakanski zemljotres izaziva razaranja u Chittagongu u dan. Bangladešu, praćen je cunamijem.

• 5. 5. - Sporazum u Sankt Peterburgu kojim su Rusija i Pruska prekinula neprijateljstva po načelu status quo ante bellum, a Rusija je uz to obećala 18.000 vojnika za rat protiv Austrije (mada je ovo bilo nepopularno u Rusiji, odnos će biti proširen u alijansu 1764-1781/88).
• 19. 5. - Umro je mletački dužd Francesco Loredan, 31. maja ga nasljeđuje Marco Foscarini - teško se razbolio već krajem ljeta, umire sljedećeg marta.
• 22. 5. - Sporazum u Hamburgu kojim Švedska prekida Pomeranski rat, neprijateljstva protiv Pruske - status kvo ante.
• 26. 5. - Kralje George III smjenjuje whigovskog premijera vojvodu od Newcastlea i postavlja svog tutora torijevca earla od Butea (manje od godinu dana) - valjda poslednji put da britanski monarh smeni premijera zbog ličnog animoziteta,

• 8. 6. - Kralj George III je primio čiroki poglavicu Ostenacoa, i dvojicu njegovih pomoćnika.
• 24. 6. - Sedmogodišnji rat: Bitka kod Wilhelmstahla u kojoj britansko-hanoversko-pruska vojska pod vojvodom Ferdinandom od Braunschweiga nanosi poraz francuskim snagama i tako zaustavlja posljednji, očajnički pokušaj Francuske da okupacijom Hanovera preokrene rat na svoju stranu.

• 1. 7. - Bečka gradska banka izdaje prve novčanice u Austriji - Bancozettel (u opticaju do 1812). U vrijeme rata, rashodi znatno nadmašuju prihode.
• 9. 7. - Pobunom Carske garde svrgnut ruski car Petar III, a njegova supruga Katarina proglašena novom caricom (do 1796).
  • Petar je odveden na imanju u Ropši, gde umire osam dana kasnije, verovatno ubijen.
  • Nikita Panin je Katarinin politički mentor, zadužen je za inostrane poslove (do 1780). Grigorij Orlov, lider puča i Katarinin ljubavnik, praktično je suvladar do 1772.
• 21. 7. - Sedmogodišnji rat: Bitka kod Bukersdorfa u današnjoj Poljskoj, u kojoj je Friedrich II odnosi pobjedu nad Austrijancima maršala Dauna.
• 23. 7. (1. muharem 1176) ili 31. 7. (20. temuz) - Po Bašeskijinoj zabilješci, kuga je stigla u Sarajevo - odnosi 15.000 žrtava za tri godine. (u Hercegovini teško 1764, Kreševu 1765)). Kuga zahvata "prostrane oblasti Balkana", Austrijanci će zatvoriti granicu.

• 13. 8. - Sedmogodišnji rat: Na kraju bitke za Havanu britanski ekspedicioni korpus zauzima Havanu, sjedište Španske Zapadne Indije.
• 31. 8. - Umire japanski car Momozono, nasleđuje ga sestra Go-Sakuramachi (do 1771), poslednja žena na carskom prestolu (stvarnu vlast imaju šoguni Tokugawe, konkretno Tokugawa Ieharu).

• 15. 9. - Bitka na Signal Hillu je poslednja u Francuskom i indijanskom ratu: Britanci su povratili St. John's na Newfoundlandu koji su Francuzi uzeli prošlog juna.

Ruska imperatorska kruna

• 22. 9. - Krunidba carice Katarine. Za ovu prigodu je kreirana Velika imperatorska kruna Rusije, rabljena do kraja monarhije.

• 5. 10. - Praizvedba Gluckove opere Orfeo ed Euridice u Beču - njegova prva i uticajna "reformska" opera (napravio je i francusku verziju 1774).
• 6. 10. - Sedmogodišnji rat: Na kraju bitke za Manilu trupe Britanske istočnoindijske kompanije zauzimaju Manilu, sjedište Filipina; vijest o tom događaju će do Evrope doći tek sljedeće godine, nakon što je sklopljen mirovni sporazum kojim su Filipini ostali pod vlašću Španije (Britanci se povlače 1764).
• listopad - veljača 1763 - Spor između stare i nove vlastele u Dubrovniku oko pristupa na više položaje: nema sjednica Velikog vijeća od 25. 10. do 28. 2. ni Vijeća umoljenih od 9. 11. do 20. 1., u siječnju i veljači neće biti kneza.
• 29. 10. - Sedmogodišnji rat: Bitka kod Freiberga u kojoj pruski princ princ Heinrich odnosi veliku pobjedu nad Austrijancima u posljednjem značajnijem okršaju rata.

• 3. 11. - Počinju preliminarni razgovori o miru u Fontainebleauu (sporazum u februaru).
• 13. 11. - Sporazum u Fontainebleauu, tajni dogovor kojim se francuski kralj Louis XV obavezuje svom rođaku, španskom kralju Karlu III prepustiti Lujzijanu, francuske kolonije u Sjevernoj Americi (Louisiana) kao kompenzaciju za terirtorije koje je Španija u dotadašnjem ratu izgubila od Britanaca.
• novembar - Anglo-nemački saveznici zauzimaju Kassel nakon opsade, nakon što je preliminarni mir već postignut.

Kroz godinu

Saborna crkva u Sremskim Karlovcima (izgled iz 1911)

• Završena Saborna crkva u Sremskim Karlovcima.
• Matija Antun Reljković: "Satir iliti divji čovik" (dopunjeno izdanje 1779).
• 1762-63 - Zaharije Orfelin objavljuje "Plač Serbiji" u Veneciji (prevod sa svoje pesme na ruskoslovenskom iz 1761).
• Urbarijalni zakon za Slavoniju iz 1756. je stupio na snagu.
• Koparski načelnik o mletačkoj Istri: lijenost, glad i bijeda stanovništva, nedovoljnog broja; pasivna trgovina, nema obrta ni industrije (sličan prikaz i 1769).
• Nakon Vasilija Jovanović-Brkića, novi dabrobosanski mitropolit je Dionisije Nikšić, bivši eklisijarh i iguman pećki (do 1765/66). Već u njegovo vreme prodiru zastupnici carigradske patrijaršije, koji prikupljaju crkvene poreze u korist fanariota. Sarajevski Srbi su ove godine ponovo dobili ferman da janičari i kuluk-čohadari ne smiju ići po hrišćanskim svadbama i uzimati svadbarinu.
• Beogradski pašaluk doveden "do potpunog rasula", muhafiz Abdi-paša vrši pogrom nosilaca nereda, ali Porta ga premešta u drugi ejalet zbog janičarske pobune. Ranije izagnani Arbanasi se ponovo uvlače u Beograd.
• Francuski filozof i politički pisac Jean-Jacques Rousseu objavljuje svoju znamenitu knjigu O društvenom ugovoru u Amsterdamu, a u Hagu Émile, ou De l’éducation.
• U Versaju počinje gradnja Malog Trijanona - namenjen je madam Pompadour, ali u njemu će prvo živeti Madame du Barry.
• c. 1761-62 - Indijanski prorok Neolin propoveda o potrebi vraćanja tradicionalnim vrednostima (nove engleske vlasti gledaju na Indijance kao na podanike, kojima ne treba davati poklone, kako su činili Francuzi).
• James Stuart i Nicholas Revett objavili The Antiquities of Athens and Other Monuments of Greece, što će imati uticaja na arhitekturu Greek Revival.
• Bugarski monah Pajsije Hilandarac napisao "Istoriju Slavjanobugarsku" - štampana teka 1914, ali smatra se početkom Bugarskog narodnog preporoda.

Rođenja

• 8. 2. - Gia Long, vijetnamski car, osnivač dinastije Nguyễn († 1820)
• 29. 4. - Jean-Baptiste Jourdan, maršal Francuske († 1833)
• 19. 5. - Johann Gottlieb Fichte, njemački filozof († 1814)
• 12. 8. - George IV, kralj Ujedinjenog Kraljevstva i kralj Hannovera († 1830)
• 30. 10. - André Chénier, francuski pjesnik († 1794)
• 1. 11. - Spencer Perceval, premijer UK († 1812)
• Milutin Savić Garašanin, vojvoda oba ustanka († 1842)

Smrti

• 5. 1. - Elizabeta, ruska carica (* 1709)
• 8. 1. - Teimuraz II, vladar gruzinskog Kartlija (* 1700)
• 11. 1. - Louis-François Roubiliac, vajar (* 1702)
• 15. 1. - Petar Šuvalov, ruski feldmarša, državnik i privrednik (* 1711)
• 20. 2. - Tobias Mayer, astronom Mjeseca (* 1723)
• 10. 3. - Jean Calas, francuski trgovac, žrtva netrpeljivosti (* 1698)
• 18. 3. - Paul II Anton Esterházy de Galántha, mađarski knez (* 1711)
• 21. 3. - Nicolas-Louis de Lacaille, astronom južnog neba (* 1713)
• 19. 5. - Francesco Loredan, mletački dužd (* 1685)
• 26. 5. - Alexander Gottlieb Baumgarten, njemački filozof (* 1714)
• 13. 7. - James Bradley, kraljevski astronom (* 1692)
• 17. 7. - Petar III od Rusije, bivši car (* 1728)
• 21. 8. - Mary Wortley Montagu, putopisateljica (* 1689)
• 31. 8. - Momozono, japanski car (* 1742)
• 23. 12. - Johanna Gabriele von Österreich, nadvojvotkinja (* 1750)

Reference

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

1762 na Wikimedijinoj ostavi