1728
Idi na navigaciju
Idi na pretragu
- Ovo je članak o godini 1728.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1690-e 1700-e 1710-e – 1720-e – 1730-e 1740-e 1750-e |
| Godine: | 1725 1726 1727 – 1728 – 1729 1730 1731 |
| Gregorijanski | 1728. (MDCCXXVIII) |
| Ab urbe condita | 2481. |
| Islamski | 1140–1141. |
| Iranski | 1106–1107. |
| Hebrejski | 5488–5489. |
| Bizantski | 7236–7237. |
| Koptski | 1444–1445. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1783–1784. |
| • Shaka Samvat | 1650–1651. |
| • Kali Yuga | 4829–4830. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4364–4365. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11728. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1728 (MDCCXXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.
Događaji[uredi | uredi kôd]
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak[uredi | uredi kôd]
- 24. 1. - Dužd Alvise III Mocenigo naredio generalnom providuru Pietru Vendraminu da se očuvaju verske povlastice pravoslavnih Zadrana[1] - izuzetak u inače antipravoslavnoj mletačkoj politici.
- 29. 1. - U Londonu prikazana The Beggar's Opera.
- 28. 2. - Bitka kod Palkheda u kojoj Maratha vojska pod Badži Raom I nanosi težak poraz hajderabadskom nizamu Asaf Džahu I.
- 7. 3. (25. 2. po j.k.) - Krunisanje Petra II. u Moskvi, prva imperatorska koronacija. Prestonica Rusije je vraćena u Moskvu (ali carica Ana je vraća u Sankt Peterburg 1730/32). Porodica Dolgorukov ima veliki uticaj na dvoru.
- 12. 3. - Portugalci su ponovo zauzeli Mombasu, ali Omanci se vraćaju dogodine.
April/Travanj – Jun/Lipanj[uredi | uredi kôd]
- 15. 4. - Banska krajina: regulament za Kostajničku kapetaniju - doneseni su neki propisi, ali nezadovoljni su i krajišnici i oficiri[2], njihova primjena dovodi do novih nesuglasica između časnika i krajišnika i otvorene pobune 1730.[3]
- 21. 4. - Vršački episkop Nikola Dimitrijević je prebačen u Temišvarsku eparhiju (do 1744), a u Vršac dolazi Maksim Nestorović (do 1738). Takođe ove godine, umro kostajnički episkop Nikanor Dimitrijević, zamenjuje ga Stefan Ljubibratić (do 1737), nekadašnji dalmatinski episkop.
- 30. 4. - Preživeli sa holandskog broda Zeewijk, koji se prošle godine slupao ispred Zapadne Australije, stigli u Bataviju/Džakartu brodom Sloepie koji su sami napravili.
- 6. 5. - Kazneni zakoni u Irskoj: stupio je na snagu zakon kojim je rimokatolicima u Irskoj oduzeto pravo glasa (opozvan 1793).
- 15. 5. (4. 5. po j.k.) - Umire velika kneginja Ana Petrovna, naslednica ruskog prestola, ubrzo nakon rođenja budućeg Petra III (po starijem mišljenju datum je 15. mart, po novom)
- maj - Mitropolit beogradski Mojsije daje u Beču protivpredloge na deklaratoriju iz 1727. kojom se sužavaju srpske povlastice - bez uspeha.[4]
- 25. 5. - Francuski kralj Louis XV dozvoljava da se vino transportuje i u bocama, a ne samo bačvama - ova odluka omogućuje transport penušavog vina i razvoj njegove proizvodnje.
- 1. 6. (ili 25. 5.[5])- Car Karlo VI imenuje Antona von Thurna za smederevskog biskupa, na osnovu privilegije ugarskih kraljeva - međutim, papa se ovome protivi[6].
- 14. 6. - Počinje Soissonski kongres za rešavanje pitanja između V. Britanije i Španjolske (do 1729).
- jun - Počinje Drugi rat Lisica, tj. Meskwakija sa Francuzima i njihovim indijanskim saveznicima, u okolini Detroita (do 1733).
- jun? - Pobuna krajišnika u Lici i Krbavi.[7]
- 25. 6. - Razmenjen tekst Kjahtinskog ugovora između Rusije i Kine. Sava Vladislavić Raguzinski se vratio u Peterburg (Moskvu?) ove godine, odlikovan je ordenom svetog Aleksandra Nevskog, unapređen je u aktivnog državnog savetnika (4. rang).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan[uredi | uredi kôd]
Beringov prolaz (karta 1798)
- 5. 7. - Građanski rat na Tibetu: Polhané Sönam Topgyé je zarobio svoje suparnike nakon opsade palate Potala, vlada zemljom do 1748, pod kineskim sizerenstvom - carske trupe stižu u septembru, kada je rat već gotov.
- 14. 7. - Prva kamčatska ekspedicija: više od tri godine nakon polaska iz Sankt Peterburga, Vitus Bering je konačno zaplovio u istraživanje, uskoro ulazi u, po njemu nazvani, Beringov prolaz.
- 20 - 27. 7. - Bombardovanje Tripolija. Nakon što je korsarski Tunis bez otpora pristao na zahteve francuske flote - oslobođanje robova, odšteta - Tripoli je nakon odbijanja skoro razoren, a Francuzi se povlače zbog potrošene municije.
- 23. 7. - U Segedinu je po šest muškaraca i žena spaljeno kao veštice.
- leto - Voltaire se vraća u Francusku iz progonstva u Engleskoj.
- 8. 8. - Bering je video Čukotski rt i razgovarao sa Čukčima.
- 21. 8. (10. 8. po j.k.) - Vitus Bering posjetio otok sv. Lovrijenca, prvi dio Aljaske poznat zapadnjacima, šest dana kasnije vidio je i Diomedove otoke. Vratio se nazad prerano zbog leda, tako da nije došao do najistočnije tačke, niti je, zbog vremena, video Aljasku.
- 29. 8. - Dano-norveški guverner Grenlanda Claus Paarss preseljava koloniju misionara Hansa Egedea - nastaje grad Godthåb, današnji Nuuk.
- 4. 9. - Qingovske carske trupe stižu na Tibet, krivci za građanski rat su surovo kažnjeni. Istok provincije Kham je priključen kineskim provincijama.
- 16. 9. - Svečano otvorenje ceste Karoline, car/kralj Karlo putuje od Rijeke do Bakra.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac[uredi | uredi kôd]
- 20 - 23. 10. - Veliki požar u Kopenhagenu koji će uništiti veliki dio grada, ali prije svega vrijedne kulturne spomenike i dokumente.
- 29. 11. - Bitka kod Amjhere: poginuo je subahdar Malwe Girdhar Bahadur, tokom maratske invazije na tu mogulsku pokrajinu.
- 23. 12. - Tajni Berlinski ugovor između pruskog kralja i austrijskog cara: obnovljen Wusterhausenski ugovor iz 1726. kojim Pruska priznaje Pragmatičnu sankciju a car priznaje kralju Vojvodstvo Berg - međutim car je prošlog avgusta priznao Berg i Jülich grofu Palatinat-Sulzbacha.
Kroz godinu[uredi | uredi kôd]
- Slabije poznata buna na imanjima prepošta (glavara) Zagrebačkoga kaptola.[8]
- Mnoga komorska dobra u Slavoniji i Sremu se prodaju privatnim gospodarima, spahijama - razvoj feudalnog kmetskog sistema znači veću bedu za stanovništvo.[9]
- Zulum trebinjskog kapetana Osmana Resulbegovića: tri hiljade raje iz Hercegovine odlazi na austrijsku teritoriju, verovatno severnu Srbiju (Resulbegovića je Porta osudila na smrt).[10]
- Kraljevina Srbija: Komisija za reviziju i regulisanje srpske narodne milicije ukinula Kolarski kapetanat i priključila ljudstvo Gročanskom (tako ima 18 kapetanata). Celokupna milicija je stavljena pod komandu oberkapetana Vuka Isakovića.[11]
- Đaci u Latinskoj školi u Beogradu igraju školske drame.[12]
- Engleski astronom James Bradley prvi izračunava brzinu svjetlosti.
- Na španjolskoj Kubi osnovan Univerzitet u Havani.
- Ignjat Đurđević: "Uzdasi Mandalijene pokornice".
- Ardelio Della Bella: Dizionario italiano-latino-ilirico.
- Sagrađena prva cesta preko prijevoja Semmering.
- Ephraim Chambers objavio Cyclopædia, or an Universal Dictionary of Arts and Sciences, jednu od prvih generalnih enciklopedija na engleskom - inspiracija za francusku Encyclopédie (1751-72).
- Pierre Fauchard: Le Chirurgien Dentiste, prvi kompletan naučni opis zubarstva.
- James Bradley, koji je mjerio paralaksu jedne zvijezde sa Samuelom Molyneuxom, otkrio aberaciju svjetlosti, što je prvi definitivni dokaz da se Zemlja kreće, i uz čiju pomoć računa brzinu svjetlosti. Bradley nastavlja promatranje nutacije Zemlje.
- c. Počinje Prvi marunski rat na Jamajci, desetak godina sukoba između britanskih vlasti i potomaka izbeglih robova.
- Jemenski Sultanat Lahidž se osamostaljuje od Zaidijskog imamata.
Rođenja[uredi | uredi kôd]
- 12. 2. - Étienne-Louis Boullée, arhitekt († 1799)
- 14. 2. - John Hunter, pionir eksperimentalne hirurgije († 1793)
- 21. 2. - Petar III od Rusije († 1762)
- 25. 3. - Mojsije Putnik, mitropolit karlovački († 1790)
- 16. 4. - Joseph Black, fizičar, hemičar († 1799)
- 28. 8. - Johann Heinrich Lambert, polihistor († 1777)
- 28. 8. - Josip Visković, kapetan Perasta († 1801, ili '04)
- 3. 9. - Matthew Boulton, proizvođač parnih mašina († 1809)
- 7. 11. - James Cook, moreplovac († 1779)
Smrti[uredi | uredi kôd]
- 28. 1. - Antun Gleđević, književnik (* 1656-57)
- 28. 2. - Ogyū Sorai, japanski konfučijanac (* 1666)
- 20. 3. - Camille d'Hostun, maršal Francuske (* 1652)
- 15. 5. - Ana Petrovna, najstarika kći Petra Velikoga (* 1708)
- 15. 8. - Marin Marais, kompozitor (* 1656)
- 26. 8. - Anne Marie d'Orléans, sardinska kraljica-supružnica (* 1669)
- 21. 11. - Fjodor Apraksin, ruski admiral (* 1661)
- 13. 12. - Đuro Matijašević, leksikograf, pjesnik (* 1670)
- Nikanor Dimitrijević, episkop kostajnički
Reference[uredi | uredi kôd]
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 49
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 178-9
- ↑ Historija n. J. II, 1029
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 129
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 139
- ↑ Politika, 17. apr. 1929. digitalna.nb.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 181
- ↑ Historija n. J. II, 1030
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 168
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 100
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 115-6
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 140
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
