Karl VIII od Švedske
| Karl VIII | |
|---|---|
| |
| Portret Karla VIII | |
| Švedski kralj | |
| Vladavina | 1448. - 1457. |
| Prethodnik | Christoffer |
| Nasljednik | Christian I |
| Švedski kralj | |
| Vladavina | 1464. - 1465. |
| Prethodnik | Christian I |
| Nasljednik | Kettil Karlsson (Vasa) |
| Švedski kralj | |
| Vladavina | 1467. - 1470. |
| Prethodnik | Erik Axelsson Tott |
| Nasljednik | Sten Sture Stariji |
| Norveški kralj | |
| Vladavina | 1449. - 1450. |
| Prethodnik | Christoffer |
| Nasljednik | Christian I |
| Supruge | Birgitta Turesdotter (Bielke) Katarina Karlsdotter Kristina Abrahamsdotter |
| Djeca | Magdalen Karlsdotter |
| Dinastija | Bonde |
| Otac | Knut Tordsson Bonde |
| Majka | Margareta Karlsdotter |
| Rođenje | oko 1408. |
| Smrt | 15. maj 1470. Stockholm |
Karl VIII rođen kao Karl Knutsson Bonde i tako zvan sve do 1448. (oko 1408. - Stockholm, 15. maj 1470.), bio je švedski kralj u čak tri navrata, od 1448. do 1457., zatim od 1464. do 1465. i posljednji put od 1467. do 1470.[1]
Kako je to bilo vrijeme Kalmarske unije on je od 1449. do 1450. bio i norveški kralj, pod vladarskim naslovom - Karl I.
Karl Knutsson bio je reprezent novog švedskog merkantilistički orjentiranog plemstva, otvorenih protivnika starog zemljoposjedničke aristokracije, simpatizera Kalmarske unije i savezništva sa Danskom.[1]
Zbog tog su ga protivnici dva puta zbacili s trona, na kog se uporno vraćao, pa ga mnogi smatraju pionirom švedske nezavisnosti koju je u punoj mjeri ostvario tek Gustav I Vasa početkom 16. vijeka.[1]
Biografija[uredi | uredi kod]
Karl se kao potomak jedne od vodećih švedskih aristokratskih porodica, pridružio frakciji plemstva koja je podržavala seljačku bunu povedenu 1436. usmjerenu protiv vladavine Erika Pomeranskog, tadašnjeg kralja Kalmarske unije (Ujedinjenog kraljevstva Danske, Norveške i Švedske).[1]
Vješto lavirajući između tadašnjih političkih grupacija koje su podržavale ili seljake, plemstvo il neku od kraljevskih frakcija, huškajući jedne protiv drugih, uspio je da ga - 1438. izaberu za regenta. Nakon tog je 1439. prisilio Erika Pomeranskog da napusti kraljevski tron., a kad je nakon tog 1441. izabran za kralja Christoffer Bavarski, Karl je pristao na to, ali samo nakon što su mu kao kompenzacija za taj čin dati ogromni feudi, uključujući Finsku.[1]
Nakon Christofferove smrti, Karl je - 1448. izabran za novog švedskog kralja.[1]
Karl se otvoreno borio protiv danske dominacije u Skandinaviji, i kao švedski nacionalist želio da to postane Švedska. U periodu između 1451. - 1457. borio se protiv snaga danskog kralja Christiana I., koji je težio da stekne kontrolu nad Švedskom. Karl se u toj borbi služio svakakvim sredstvima, prvenstveno je želio ojačati ekonomski položaj svog dvora, na račun crkve i njenih imanja, ali i traživši povrat velikih feuda pod okrilje dvora, zbog tog je i naišao na snažan otpor moćnih feudalaca predvođenih porodicama Oxenstierna i Vasa, koje su ga i srušile sa trona 1457. i postavile Christiana za švedskoga kralja.[1]
Karl se nakratko vratio na tron u periodu 1464. - 1465., pa nakon tog opet od 1467. do 1470., u doba kad su nacionalističke snage predvođene porodicama Tott i Sture stekle prednost u građanskom ratu protiv snaga okupljenih oko porodice Oxenstierna. On je u tom razdoblju bio figura bez realne moći, jer je stvarna vlast bila je u rukama vlastele okupljene u Državnom savjetu.[1]
Izvori[uredi | uredi kod]
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
| Prethodnik: | Švedski kralj | Nasljednik: |
| Christoffer Christian I Erik Axelsson Tott |
Christian I Kettil Karlsson (Vasa) Sten Sture Stariji |
| Prethodnik: | Norveški kralj | Nasljednik: |
| Christoffer | Christian I |