Fatos Arapi

Fatos Arapi
Biografske informacije
Rođenje	19. 7. 1930. (1930-07-19) Zvërnec kod Valone
Smrt	11. 10. 2018. (dob: 88) Tirana
Nacionalnost	Albanac
Opus
Jezik	Albanski
Znamenita djela
Drejt shekujve shkojmë (1977)
Potpis

Fatos Arapi (Zvërnec, 19. jula 1930. – Tirana, 11. oktobar 2018.), albanski pjesnik. Poznatiji kao lirik, pisao je također eseje i romane.

Životopis

Rođen je 1930. godine u Zvërnecu pokraj Valone, za vrijeme Kraljevine Albanije pod kraljom Zogom. Odrastao je u razdoblju obilježenom značajnim društvenim i političkim promjenama, uključujući talijansku i njemačku okupaciju Albanije tijekom Drugog svjetskog rata, nakon koje je uslijedila uspostava komunističkog režima pod Enverom Hoxhom.

Nakon studija ekonomije u Sofiji od 1949. do 1954. radio je u Tirani kao novinar i predavač u suvremenoj albanskoj književnosti.

Njegova prava strast bila je književnost, a počeo je pisati 1953/54. Debitirao je kao pjesnik u drugoj polovici 1950-ih, postavši jedan od vodećih autora suvremene albanske književnosti u narednim desetljećima. U osnovi pjesnik, poznat je i kao pisac kratkih priča i romanopisac, a također se bavio prevođenjem i napisao nekoliko eseja. Godine 1960. postao je član Saveza albanskih pisaca i umjetnika koji je vodio Dritëro Agolli. Godine 1962. i 1966. objavio je sveske „Pjesničke staze” i „Pjesme i stihovi”. Od 1970. predavao je kolegij o albanskom jeziku iz razdoblja neovisnosti na Filološkom fakultetu, te će dugih godina raditi kao profesor historije i filologije na Univerzitetu u Tirani. Godine 1972. objavio je knjigu „Dajte mi ime” (Më jepni një emër), koja se nije se svidjela cenzorima režima Envera Hoxhe te je zabranjena i progonjena. Kritiziran je 1973. zbog pozorišnog djela „Bezimeni partizan” (Partizani pa emër). Zatim, dugo je bio odsutan od javnosti do 1989.

Godine 2008. bio je prvi albanski pjesnik koji je osvojio Zlatnu krunu na Festivalu poezije u Strugi. Umro je 11. oktobra 2018. u Tirani.

Djelo

Autor je više od dvadeset i pet knjiga, uključujući šest zbirki poezije te mnoštvo kratkih priča i romana. Na albanski je prevodio djela Sapfe, Pabla Nerude i Nikole Vapcarova. Istaknuo se kao velik stilist u poeziji, snažne emocionalnosti i prigušene meditativnosti, suzdržane riječi. Posebno se ističe zbirka „Idemo u buduća stoljeća” (Drejt shekujve shkojmë, 1977) kao potvrda visoke umjetničke vrijednosti suvremene albanske poezije. Bio pionir slobodnog stiha i eksperimentalne poezije u albanskoj književnosti 1960-ih. Pisao je o pomorskom svemiru.

Poezija

• „Pjesničke staze” (Shtigje poetike, 1962)
• „Pjesme i stihovi” (Poema dhe vjersha, 1966)
• „Dajte mi ime” (Më jepni një emër, 1972)
• „Idemo u buduća stoljeća” (Drejt qindra shekujsh shkojmë, 1977)
• „Željezni ritmovi” (Ritme të hekurta, 1968)
• „Gdje idete vi, kipovi?” (Ku shkoni ju statuja, 1990)
• „Pomrčina sunca” (Eklipsi i endrrës, 2002)
• „Gloria victis” (1997)

Kratka proza

• „Kiseli krumpir” (Patat e egra, 1969)
• „Netko mi se nasmiješio” (Dikush më buzëqeshte, 1972)
• „Bezglavi genij” (Gjeniu pa kokë, 1999)

Drame

• „Bezimeni partizan” (Partizani pa emër, 1962)
• „Cezar i dobri vojnik Švejk” (Qezari dhe ushtari i mirë Shvejk, në front diku, 1995)

Povezano

• Albanska književnost