Pakistan – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m robot Dodaje: szl:Pakistan
m robot Dodaje: hak:Pâ-kî-sṳ̂-thán
Red 219: Red 219:
[[gu:પાકિસ્તાન]]
[[gu:પાકિસ્તાન]]
[[gv:Yn Phakistaan]]
[[gv:Yn Phakistaan]]
[[hak:Pâ-kî-sṳ̂-thán]]
[[he:פקיסטן]]
[[he:פקיסטן]]
[[hi:पाकिस्तान]]
[[hi:पाकिस्तान]]

Verzija na datum 8 juni 2008 u 01:33

Islamska Republika Pakistan'
اسلامی جمہوریت پاکستان
Islāmī Jumhūrīyat-e Pākistān
Datoteka:EmblemofPakistan.jpg
Zastava Grb
Geslo: Iman, Ittehad, Nazm
(urdu, "Vjera, jedinstvo, stega")
Državna himna: "Pak sarzamin shad bad"
Glavni gradIslamabad
Službeni jezici urdu, engleski, pandžabi, paštu, sindi, beludžistanski
Vođe
 -  Predsjednik Pervez Musharraf
Uspostava Od Ujedinjenog kraljevstva
14. kolovoz 1947.
Površina
 -  Ukupno 803,940 km2 (34.)
 -  Voda (%) 3,1
Stanovništvo
 -  Popis iz 2003  150.694.740 (6.)
 -  Gustoća 188/km2
Valuta pakistanska rupija
Vremenska zona +5
Pozivni broj 92
Web domena .pk


Islamska Republika Pakistan (urdu: اسلامی جمہوریۂ پاکستان, islāmī jamhūriya i pākistān), ili Pakistan (urdu: پاکستان, pākistān) je zemlja koja se nalazi u Južnoj Aziji i izlazi na širi Bliski istok i Srednju Aziju. Graniči se sa Iranom, Avganistan, Kinom, Indijom i izlazi na Arabijsko more. Ime "Pakistan" na urduu i persijskom znači zemlja čistih. Po broju stanovnika je 6. najnaseljenija zemlja i druga je najveća muslimanska zemlja. Pakistan je član UN, Svetske trgovinske organizacije, Organizacije islamske konferencije, Organizacije za ekonomsku saradnju, Komonvelta nacija i Južnoazijske asocijacije za regionalnu saradnju.

Poreklo naziva

Ime Pakistan na urdu i persijskom jeziku znači država čistih. Čodhari Rahmat Ali smislio je ime 1933. godine i objavio ga u pamfletu Sad ili nikad [1] . Reč je zapravo akronim naziva muslimanskih teritorija zapadne Indije - P za Pendžab, A za Afganija, K za Kašmir, S za Sind i -tan za Beludžistan (provincija u Pakistanu). Veznik I dodat je kasnije, jer istan na urduu znači zemlja, dok pak znači čist. Država je nazvana Pakistan 1947. godine, dok je današnji naziv, Islamska Republika Pakistan, u upotrebi od 1957. godine.

Istorija

Današnji građani Pakistana predstavljaju mešavinu različitih rasa i etničkih grupa (Harapani, Persijci, Parćani, Kušani, Huni, Afgani, Arapi, i Turci). Tokom viševekovnih napada, osvajanja i migriranja, svaka od gore pomenutih grupa je ostavila trag na prostoru današeg Pakistana i mnogi običaji i tradicije su postale sastavni deo kulture Pakistana. Današnji Pakistan takođe predstavlja teritoriju treće najstarije civilizacije (posle Mesopotamije i Egipta), koja je postojala još 2500 godine p.n.e i trajala sve do njenog pada 1500 godine p.n.e. Današnji Pakistan je osnovan 1947. godine, 14. avgusta, ali teritorije koje mu danas pripadaju se preklapaju sa istorijom i razvojem teritorija koje pripadaju danas drugim državama - Indiji, Iranu i Afganistanu. Region je vekovima bio trgovinska putanja. Najveća trgovina svilom se nekada obavljala rutom koja prolazi kroz teritorije današnjeg Pakistana i ruta se zvala Svileni Put. Neretko se ova teritorija zove Muzej rasa, upravo zbog mešavine kultura i etničkih grupa na ovoj teritoriji kao rezultat trgovine. Poznati istoričar i geografičar de Muler je često poredio ovaj region sa regionom severne Afrike: Ako je, kako se kaže, Egipat dar Nila, onda je Pakistan dar Inda.[2].

Ova treća po starosti i razvijenosti civilizacija, nestala je sredinom drugog milenijuma p.n.e. i zamenila ju je Vedik Civilizacija, koja se prostirala velikim delom severne Indije i Pakistana. Velike sile, carstva i vojske su vladale regionom, od Persijskog Carstva oko 543. godine p.n.e.[3], Aleksandra Velikog 326. godine p.n.e.[4] do Maurija Carstva. Indijsko-Grčka Kraljevina je obuhvatala region Gandare i Pendžaba oko 184. godine p.n.e. U ovom periodu grad Takšašila postaje centar obrazovanja. Ostatci nekadašnjeg grada, koji se nalazio zapadno od Islamabada, je jedan od najvećih arheoloških iskopina u Pakistanu.

712 godine n.e. arapski general Muhamad bin Kasim[5] osvaja Sind i Multan u južnom delu Pendžaba, i time započinje vladavina nekoliko muslimanskih carevina (Gaznavid Carstvo, Delhijski Sultanat i Mogulsko carstvo). Tokom dugog perioda mnogi verski učitelji uspešno upoznaju lokalno stanovništvo sa novom religijom - Islam. Tokom postepenog slabljenja uticaja Mogulskog Carstva u regionu početkom XVIII veka, pripadnici etničkih grupa Afgana, Baloka i Sika zauzimaju veliki deo teritorije Pakistana sve do dolaska Britanske istočnoindijske kompanije[6].

Indijski rat za Nezavisnost 1857. godine je bio poslednji veliki oružani sukob protiv Britanske vladavine u regionu. Politička stranka Muslimanska Liga postaje sve popularnija tokom kasnih 30-tih godina HH veka, kao rezultat straha lokalnih muslimana da nisu dovoljno zastupljeni u politici, kao i u društvu. 29. decembra 1930. godine, tokom predsedničkog obraćanja, Alama Ikbal se obraća naciji i zahteva osnivanje samostalne muslimanske države na severo-zapadu južne Azije. Muhamad Ali Džina objavljuje Teoriju dveju nacija.

Muhamad Ali Džina (levo) sa Mahatmom Gandijem

Ova teorija je direktno dovela do Lahorske Rezolucije[7] 1940. godine, koja je za rezultat imala kreiranje države Pakistan 1947. godine.

Pakistan je postao međunarodno priznata država 14. avgusta 1947. godine. Tadašnja teritorija Pakistana se sastojala iz dva muslimanska dela koja nisu bila spojena, već je izmeđi njih bila Indija. Jedan deo se nalazio na zapadu južne Azije i graničio se sa Iranom, dok se drugi deo nalazio na istočnom delu južne Azije. Ovakva podela sa Indijom između, je dovela do sukoba između dva naroda koja su pripadala različitim religijama[8]. Oružani sukobi su izbili oko nejasno definisanih granica, naročito oko teritorija Džamu i Kašmir. Sukobi oko Kašmira su prerasli u rat, tzv. Indijsko-pakistanski rat 1947. ili Prvi Kašmirski rat (1947. -1948. godine), u kojem su obe strane, Indija i Pakistan, osvojile jednako velike delove teritorije. Republika Pakistan je proglašena 1958. godine nakon vojnog puča na čelu sa Ajub Kanom (1958-69 godine). On je bio predsednik novonastale republike tokom veoma nestabilnih, kako unutrašnjih tako i političkih odnosa sa Indijom. Politička nestabilnost u regionu dovela je do Drugog rata sa Indijom 1965. godine. Njegov naslednik Jaja Kan (predsednik u periodu od 1969. godine do 1971.) je pored političkih problema morao da se suoči i sa elementarnom nepogodom - ciklonom - koji je Pakistan koštao 500.000 života[9] . Nestabilnost u istočnom Pakistanu je prerasla u novi ratni sukob (Oslobodilački rat Bangladeša]][10] i Indijsko-pakistanski rat 1971. godine, i napokon gubljenjem teritorije na istočnom delu Azije i stvaranje samostalne države Bangladeš[11].

Od 1972. do 1977. godine Pakistanom je vladao Zulfikar Ali Buto. 1977. godine Buto je zbačen i 1979. godine osuđen na smrt. Na čelu vojnog suda je bio general Zia-ul-Hak, koji postaje treći vojni diktator. Pakistanski građanski ustav, dolaskom generala na vlast, je zamenjen Islamskim šerijatskim zakonikok, kojim se vladalo kako građanskim pravom tako i vojnim. 1988. godine u avio nesreći general Zia gine, a na čelo vlade dolazi prva žena premijer Benazir Buto, kćerka ubijenog Zulfikar Ali Buta.

Datoteka:BUSHPERVEZ.jpg
Predsednici Mušaraf i Buš tokom konferencije za štampu

Tokom narednih deset godina, na parlamentarnim izborima gospođa Buto biva zamenjena Navaz Šarifom da bi nakon tri godine opet bila izabrana. 1991. godine Pakistan učestvuje u vojnoj koaliciji na čelu sa SAD u Zalivskom ratu. Pakistan ulazi u koaliciju sa jasnom ulogom - odbrana Saudijske Arabije i šalje 5.000 vojnika[12]. Vojna napetost u Kargil konfliktu[13] sa Indijom 1999. godine završava se vojnim pučem u kojem general Pervez Mušaraf zauzima parlament[14]. 2001. godine Mušaraf postaje predsednik i premijer nakon ostavke Rafik Tarara. 2002. godine Mušaraf prepušta mesto premijera (ali zadržava funkciju predsednika) i predaje ga izabranom Zafarula Kan Džamaliju, kojeg je nasledio na parlamentarnim izborima 2004. godine Šaukat Aziz.

Vlada

Muslimanska Liga je formirala prvu pakistansku vladu na čelu sa Muhamad Ali Džinom i Liakutom Ali Kanom. Vremenom je moć Muslimanske Lige opala usled formiranja većeg broja političkih stranaka i uvođenjem višestranačkog sistema. U zapadnom Pakistanu popularnost je imala Pakistanska Narodna Partija, a u istočnom delu je vladala Avami Liga (partija koja je forsirala nezavisnost istočnog dela Pakistana i osnivanje Bangladeša). Prvi ustav Pakistana je usvojen 1956. godine, ga je Ajub Kan 1958. godine suspendovao. Ustav iz 1973. godine, kojeg je suspendovao 1977. godine Zia-ul-Hak, je ponovo usvojen 1991. godine. Po ovom ustavu, Pakistan je federalna Demokratska republika sa Islamom kao državnom religijom. Sistem se sastoji od Senata (koji broji 100 članova) i Nacionalnog Saveta (koji broji 342 člana). Predsednik je vrhovni komandar vojnih snaga. Premijer je obično lider najveće političke partije u Nacionalnom Savetu. Svaka provincija funkcioniše po ovom sistemu samo na manjem nivou (svaka provincija ima svoj Nacionalni Savet, sa najbrojnijom partijom i vođom te partije kao premijerom te provincije).

Pakistanske vojne snage su uvek igrale veliku ulogu u političkom životu. U tri slučaja vojno lice je vladalo Pakistanom (sva tri su bili generali: Ajub Kan od 1958. do 1971., Zia-ul-Hak od 1977. do 1988., i Pervez Mušaraf od 1999. do sada). Pakistanska Narodna Partija, na čelu sa Zulfikar Ali Butom je tokom 70-tih godina HH veka postala popularna među običnim svetom, kao alternativa već postojećih stranaka. Pod vladavinom Zia-ul-Haka, Pakistan se transformisao od slobodnog tržišta i sekularne države u zatvoreno tržište i islamsku državu sa usvojenim šerijatskim Zakonikom.

Gradovi

Popis gradova u Pakistanu

Državna uprava

Administrativna podela Pakistana
Glavni članak: Administrativna podela Pakistana

Pakistan je federacija od 4 provincije, teritorije glavnog grada i Plemenskih područja po federalnom upravom. Pakistan vrši faktičku vlast nad spornim zapadnim delovima regiona Kašmir, koji su organizovani kao dva posebna politička entiteta (Azad Kašmir i Severna područja). Provincije se dele na ukupno 107 distrikata. Plemenska područja obuhvataju sedam plemenskih upravnih područja i šest manjih graničnih regiona.

Provincije:

  1. Beludžistan
  2. Severo-zapadna granična provincija
  3. Pendžab (Pakistan)
  4. Sind

Teritorije:

  1. Teritorija Islamabada
  2. Plemenska područja pod federalnom upravom


Delovi Kašmira pod pakistanskom upravom:

  1. Azad Kašmir
  2. Severna područja (Kašmir)

Geografija i Klima

Pakistan obuhvata oblast od 803.940 km²[15]. Istočni region Pakistana se nalazi na indijskoj tektonskoj ploči, dok se zapadni i severni delovi nalaze na iranskom i evroazijskom platou. Pakistan ima 1.046 kilometara dugačku pomorsku granicu na Arabijskom moru, dok ukupna zemljišna granica broji 6.774 kilometara (2.430 km sa Afganistanom, 523 km sa Kinom, 2.912 km sa Indijom i 909 km sa Iranom)[16].

K2 - drugi po visini vrh na svetu, posle Mont Everesta. Visina 8.611 metara

Pakistan je geografski raznolika zemlja. Na jugu se nalaze doline i ravnice, peskovite plaže i prijatna klima, dok se na severu nalazi lanac Himalaja sa vrhovima visokim preko 8.000 metara. Pakistan broji oko 108 planinskih vrhova preko 7.000 metara i pet vrhova preko 8.000 metara (K2 i Nanga Parbat). Reka Ind protiče kroz Pakistan. Severni deo zemlje je veoma atraktvino turističko mesto i Meka za planinarce. Zapadno od Inda se nalazi provincija Beludžistan sa suvom klimom i zelenim dolinama, dok su na istoku peščane dine i pustinja Tar u oblasti Tarparker.

Datoteka:Tvrdjava Tar.jpg
Utvrđenje oko grada koji se nalazi y pustinji Tar

Tar pustinja (na Urdu jeziku تھرپارکر) u južnoj provinciji Sind je sedma po veličina i jedina plodna pustinja u svetu. Mnoge oblasti Pendžab i Sind regiona su veoma plodne, pa je poljoprivreda veoma razvijena u njima.

Klima varira zajedno sa geografijom. Hladne zime i vruća leta dominiraju severom, dok blaga klima dominira jugom. U centralnim delovima nije retkost da tokom letnjih meseci živa pređe 45°C, dok su zime jako hladne sa temperaturama ispod nule. Tokom kasnih meseci letnje sezone, nepredvidljivi monsunski vetrovi donose varljive količine kiše - od 250 milimetara do preko 1.250 milimetara.

Ekonomija

Karači je finansijski centar zemlje

Pakistan, zemlja u razvoju, je imala velikih uspona i padova kao rezultat političke i ekonomske nestabilnosti. Uprkos tome što je Pakistan 1947. godine bio veoma siromašna zemlja, njegov zazvoj je bio bolji nego prosečni globalni razvoj u narednih četiri decenije. Međutim, često preke i nerazmotrene političke odluke su dovele do usporenog razvoja zemlje tokom kasnih devedesetih[17]. Sveobuhvatne reforme u podslednjih par godina rezultirale su u boljem ekonomskom stanju zemlje i ubrzale rast proizvodnog i finansijskog sektora. Pakistan je poboljšao sopstvenu poziciju na svetskoj trgovinskoj sceni. 2005. godine strani dug je bio blizu 40 milijardi američkih dolara. Ovaj dug je smanjen zahvaljujući pomoći Međunarodnog Monetarnog Fonda i otpisivanje dela duga od strane SAD-a. Pakistanski bruto domaći proizvod, meren na osnovu pariteta kupovne moći, je procenjen na 439,7 milijardi američkih dolara[18], dok je dohodak po glavi stanovnika 2.803 USD dolara[19].

Demografija Pakistana

Najveće etničke grupe u Pakistanu i okolnim područjima 1980
Glavni članak: Demografija Pakistana

Za Pakistan se procenjuje da ima preko 166 miliona stanovnika u 2006. Predstavlja šestu državu na svetu po broju stanovnika. Od 1951. do 1998. gradsko stanovništvo Pakistana se povećalo sedam puta. Pakistan je 1951. imao samo 33 miliona stanovnika. Tako dramatičan rast ipak pokazuje znakove usporavanja. Natalitet u Pakistanu je 34 promila, a mortalitet je 10 promila. Stopa prirodnog priraštaja je 24 promila. Urdu je nacionalni jezik iako je materinji jezik za samo 8% stanovništva, a engleski je službeni jezik, koji se koristi u ustavu, biznisu i na većini univerziteta. Pendžabi govori 60 miliona , ali nije priznat za službeni jezik.

Praznici

Veliki broj praznika i festivala se godišnje slavi u Pakistanu. Pored mnogobrojnih muslimanskih praznika, velik broj sekularnih praznika se takođe obeležava. Tabla predstavlja najveće praznike Pakistana.

DatumNazivLokalni nazivUrdu(Nastalik)
1 JanuarNova Godina- 
23 MartDan Pakistana--
1 MajDan rada--
8 JuliSmrt Fatime DžinaMadar-e-Millatفاطمہ جناح
30 JuliRođendan Fatime DžinaMadar-e-Millatفاطمہ جناح
14 AvgustDan nezavisnosti--
6 SeptembarDan odbrane Pakistana--
11 SeptembarSmrt Muhamad Ali DžineQuaid-e-Azamقائد اعظم
9 NovembarMuhamad IkbalAllama Iqbalمحمد اقبال
Datumi koji prate islamski kalendar
Dul HiđaId al-Adha-عيد الأضحى
ŠavaalId al-Fitr-عيد الفطر
Rabi`-ul-AvaalMavlidMawlid an-Nabiمولد، مولد النبي، ميلاد النبي‎


Badšai džamija u Lahoru
Datoteka:Eid Prayers at the Badshahi Mosque.jpeg
Molitva u Badšai džamiji tokom Id al-Fitra

Kultura i društvo

Datoteka:Shalvare.jpg
Pakistanska nacionalna nošnja

Demografska slika Pakistana je odraz viševekovnog mešanja kultura, religija i etničkih grupa. Kuhinja, arhitektura, odeća i literatura je rezultat velikog uticaja muslimanskih vladara koji su ili vladali Pakistanom ili bili u prolazu. Dubok trag u kulturi Pakistana su ostavili Moguli i Afgani, koji su između ostalog doneli novi materijal za pravljenje odeđe i novu modu odevanja, koje se može danas videti u nacionalnoj nošnji Pakistana. Nacionalna nošnja se sastoji od širokih pantalona (svetlih i raznolikih boja za žene i jednobojnih za muškarce) koje se zovu šalvare (na Urduشلوار قمیض). Gornji deo nošnje se sastoji od dugačke majice ili tunike koja se zove šervan (na Urdu شیروانی). Muškarac pored šalvari i šervana nosi i pravougaonu kapu na glavi (bele, crvene ili zelene - boja Islama), koja se zove Fez.

Fez

Muzika Pakistana varira od regiona do regiona. Narodna muzika sa tradicionalnim prizvukom se naziva Kavali (قوٌالی,). Oralna poezija se naziva gazal (غزل‎) i arapskog je porekla. U modernoj muzici često dolazi do spajanja elemenata folk muzike sa elementima zapadne muzike. Poznati pakistanski izvođači narodne muzike su Nusrat Fateh Ali Kan, Mehdi Hasan, Gulan Ali, Farida Kanum, Tahira Sid i Ikbal Bano. Po dolasku Afganskih izbeglica, Pašto i persijska narodna muzika je postala popularna u zapadnim provincijama.

Do 1990. godine, državna televizija PTV je dominirala medijskim nebom, ali nakon privatizacije, pojavile su se mnoge privatne TV stanice (GeoTV, Indus TV, Xum, Državna Televizija Pakistana). Mnoge američke, evropske i azijske TV stanice su dostupne većini stanovništvu Pakistana putem kablovske pretplate ili satelita. Postoji i mala filmska industrija u Lahoru i Pešavaru (lokalno se zove Lolivud i Polivud). Iako su filmovi iz Bolivuda zabranjeni, indijske filmske zvezvde su veoma popularne.

Najvećim delom, stanovništvo Pakistana su poliglote, znajući najmanje dva jezika. 96% stanovništva čine muslimani. Porodica i tradicionalne vrednosti se visoko kotiraju. U posledljih nekoliko godina došlo je do stvaranja srednje klase u gradovima kao što su Karači, Lahor, Hajderabad, Fajsalabad i Pešavar. Ti gradovi se kreću više ka slobodnoj ekonomiji i liberalizmu [20] , dok je sever zemlje veoma konzervativan. Globalizacija i zapadna kultura je imala ogroman uticaj na Pakistan. Prema Kernijevom/FP Indeksu Globalizacije, Pakistan je na 46. mestu[21]. Oko četiri miliona Pakistanaca živi van zemlje [22] (pola miliona u SAD-u[23], oko milion u Saudijskoj Arabiji[24] , i oko milion u Velikoj Britaniji.[25].

Šiš kebab se na Urdu piše سيخ کباب

Kuhinja Pakistana je slična kuhinji severne Indije. Geografska lokacija Pakistana takođe određuje kuhinju koja varira od regiona do regiona. Na primer, kuhinja zapadnog dela zemlje ima elemente kuhinje Bliskog Istoka, dok istočni deo zemlje ima elemente kuhinje Dalekog istoka. Stanovništvo na severnom delu zemlje ne jede začinjenu hranu, ali jedu puno domaćeg hleba. Nakon svakog obroka, sledi šolja čaja. Kako je Pakistan pretežno muslimanska zemlja, svinjetina i svinjski proizvodi se ne konzumiraju. Napopularnija jela se sastoje od piletine i jagnjetine sa roštilja.

Chicken Tikka Jalfrezi

Na istoku zemlje pilav je osnovni sastav svakog ručka. Veoma popularan obrok je piletina, kuvana u sosu sa iseckanim povrćem. Sos se kuva dok ne proključa i ne postane gust. Komadići piletine prethodno potope u jogurt, a zatim kuvaju zajedno sa sosem. Pilav se služi odvojeno. Ovakav obrok se zove na engleskom Chicken Tikka Jalfrezi.

Glavni članak: Kuhinja Pakistana

Religija

Prema popisu iz 1998. godine 96,3% ukupnog stanovništva Pakistana se izjasnilo kao pripadnici islama. Najveći procenat stanovništva, oko 80%, pripada tradicionalnom obliku islama i nazivaju se Suniti. Manjinske grupe, koje pripadaju drugim religijama, kao na primer Indusi, nemaju pravo da javno obeležavaju praznike svoje religije niti da pokazuju na javnim mestima simbole.

Većina pripadnika islamske veroispovesti se izjašnjavaju kao Suniti. Međitim ova velika grupa nije centralizovana i u zavinosti od provincije do provincije drugačijeg su stepena konzervativnosti i različitih pravaca u pogledu filozofije. Islamski misticizam, iliti sufizam, je grupa sa najvećim brojem verskih sledbenika i obuhvata velike ruralne delove zemlje, provincije Sind i Pendžab, kao i gradove Lahor, Multan i Ravalpindi. Sledbenici pokreta Deobandis su konzervativnijeg shvatanja. Pokret Deobandis potiče iz male verske škole koja je osnovana 1866. godine u malom gradu Deoband, u indijskoj provinciji Utar Pradeš. Na urdu pokret se naziva جامعه اسلاميه دار العلوم ديوبند, tj. Dar ul-'Ulum Deoband, što u prevodu znači Kuća znanja u Deobandu. Veliki broj stanovnika provincije Baludžistan pripada ovom pokretu. Pored ove velike dve škole, manji procenat stanovnika pripada puritanskom Ahl i Hadit pokretu (takođe poznat kao Vahabije). Ovaj pokret potpuno odbacuje učenja sufizma kao i krajnje konzervativni pokret Deobandisa. Ovaj pokret je popularan u manjem obliku u gradovima Lahor, Sijalkot i Fejsalabad.

Ne zna se tačno koliki je procenat šiita muslimana, odnosno kako se lokalno nazivaju Dvanaestorica, u Pakistanu. Procenjuje se da broje oko 15% ukupnog stanovništva. Razlog zašto ih lokalno stanovništvo naziva Dvanaestorica je taj što oni veruju da u islamu ukupno ima dvanaest imama, tj. hodže.

Spoljašne poveznice


Reference

  1. ↑ Tekst pamfleta Sad ili nikad, objavljen 28. januara, 1933 godine
  2. ↑ Arheološko istraživanje u Pakistanu Univerziteta Šefild
  3. ↑ Persijsko Crastvo
  4. ↑ Život Aleksandra Makedonskog
  5. ↑ Muhamad bin Kasim
  6. ↑ Biblioteka Kongresa (SAD), Pakistan
  7. ↑ Lahor Rezolucija
  8. ↑ Broj poginulih tokom sukoba 1947. godine
  9. ↑ Broj poginulih u ciklonu
  10. ↑ BBC stranica o Oslobodilačkom ratu
  11. ↑ SAD Studije o ratu za nezavisnost Bangladeša
  12. ↑ [1]
  13. ↑ Kargil komflikt - BBC stranica
  14. ↑ Vojni puč - Pervez Mušaraf
  15. ↑ Ova brojka ne broji površinu osporene teritorije Kašmir], 2006
  16. ↑ [https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/pk.html Granice Pakistana 2006
  17. ↑ Studije o Pakistanu, 2006
  18. ↑ MMF izveštaj o kupovnoj moći građana Pakistana
  19. ↑ Izveštaj MMF-a o finansjskoj stabilnosti Pakistana
  20. ↑ Beinart, Peter. "Understate". The New Republic Online. July 01, 2002.
  21. ↑ Kearney Foreign Policy Globalization Index
  22. ↑ name="expats">http://www.pakistaneconomist.com/database1/cover/c2000-50.asp URL accessed March 17, 2006
  23. ↑ Ahmed, Fasih. "U.S. Rules Give Pakistan a Windfall". Wall Street Journal. New York, New York. October 22, 2003. Page A18.
  24. ↑ Hussain, Shaiq. Musharraf to focus on Palestine in Saudia visit from today. The Nation. June 25, 2005. URL accessed March 17, 2006
  25. ↑ Howells, Kim. Kim Howells arrives in Pakistan. Foreign and Commonwealth Office (National). September 6, 2006. URL accessed October 22, 2006

Šablon:Link FA Šablon:Link FA

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Pakistan&oldid=207368