Italijanski front (Prvi svjetski rat)

Italijanski front (Prvi svjetski rat)
Segment Prvog svjetskog rata
Italijani u Alpima.
Datum 24. maja 1915.– 4. novembra 1918. Lokacija Italija i Austro-Ugarska
Sukobljene strane
Italija Ujedinjeno Kraljevstvo Francuska Sjedinjene Države	Austro-Ugarska Njemačko Carstvo
Komandanti i vođe
Vittorio Emanuele III Luigi Cadorna Amando Diaz Emanuele Filiberto Lord Cavan	Svetozar Boroević Conrad von Hötzendorf Arthur Arz Otto von Bellow
Snage
5.000.000	8.000.000
Žrtve i gubici
Poginulih: 651.000 Ranjenih: 953.886	Poginulih: 404.000 Ranjenih: 1.207.000

Italijanski front je otvoren 1915. godine nakon što je Italija objavila rat Austo-Ugarskoj. Italija je napala Austro-Ugarsku nakon dosta razmišljanja i poslije kršenja kodeksa od strane Austro-Ugara. Takođe sile Antante su joj ponudile određene teritorije u području Dalmacije. Italija se nakon odluke 24. maja 1915. godine da uđu u rat, uputila ka Alpima na granicu sa Austro-Ugarskom.
Dakle ove operacije su se vodile na sjeveroistoku Italije u Julijskim Alpima duž današnje granice Italija sa Slovenijom i Hrvatskom. Rat su zvali i Austro-Italijanski rat i 4. Italijanski rat za nezavisnost. Ciljevi Italije su bili jasni, teritorije koje su joj obećane, Južni Tirol, Istra i Dalmacija. Italija je naime oslobodila Južni Tirol i Istru, pa je dobila njih. Ipak, obećana Dalmacija je dodjeljena Jugoslaviji poslije sporazuma u Versaju
Italijanski front je trebao da olakša posao Antanti na Zapadnom frontu i uništi Austro-Ugarsku. Pobjedom kod Vitorija Veneta Italijani su ubilježili najveću italijansku pobjedu u tom ratu. Ta bitka je bila prekretnica za dalji tok ratovanja. Italijani su bez problema prodrli u Austro-Ugarsku i stigli do Beča.

Predratni period

Italija je nakon Bečkog kongresa bila rasparčana na više država, dok je sjeveroistok pripao Austriji. Poslije revolucionarnog rata Garibaldija i njegove vojske, Italija se ujedinila. Poslije revolucionarnog rata uzela je i neke teritorije Austrije, uključujući i Veneciju.
Jedan od glavnih razloga za ulazak u rat bile su ponude Antante. Takozvana Italia irredenta je bila država koja bi mogla da nahrani Italijane i koja bi digla Italiju u svjetski vrh. Početkom 1910-ih u Italiji raste ekpanzionistički duh i želja pripajanja Dalmacije, Boke Južnog Tirola, Istre, Trentina i pogotovo Trsta. Italija je proklaimovala i teritorije Korzike i Nice pod izgovorom da su to teritorije bivših italijanskih republika, Mletačke republike i Republike Đenove. U tim predjelima je italijanski jezik pričalo 45% ljudi i smatrali su to njihovom teritorijom. Ekspanzionistički duh je rastao i kada je Francuska htjela Alsace-Lorraine koji je pripadao Njemačkoj. Ipak u toj teritoriji je bilo i Hrvata, Crnogoraca, Austrijanaca i Slovenaca, od kojih je samo 5% pričalo italijanski jezik.
Kao i ostale novoformirane nacije, Italija je bila članica Trojnog saveza. Italija je podržala to da, novoformirane države trebaju da dobiju svoj dio kolonijalnog carstva u Africi. Ipak, i dok je bila članica Trojnog saveza, vidjela se italijanska odbojnost prema politici Austro-Ugarske. Odbojnost Italije je kulminirala, kada je Austro-Ugarska objavila rat Srbiji. Italija je 1914. odbila da uđe u rat i proglasila neutralnost. Sile Atante su to uočile i počele su da nude teritorije kojima bi primorali Italijane da uđu u rat kao Atantina saveznica. Italijani su se dugo dvoumili sve do 23. maja 1915. kada su odlučili da uđu u Atantu.

"Svađa oko Italije". U sredini se može vidjeti italijanski kralj Vittorio Emanuele III od Italije kako posmatra vuču konopca evropskih vladara.

Jedan od najvećih zalagača za italijansku neutralnost bio je Antonio Salandra koji se trudio da Italiju ostavi neutralnom. Italija je bila u veoma teškoj poziciji. U Italiji je vladala glad i brojne bolesti su harale Italijom. Italia irredenta bi u Italiji zaustavila ekonomsku krizu i italijanski kralj je morao da prihvati ponudu Atante, koja će kasnije u Versaju dodjeliti obećane teritorije Kraljevini SHS.

Italijanska taktika

Vođa više italijanske komande, Luiđi Kadorna, je već poređao italijanske trupe na sjveroistok Italije. Trupe su bile stacionirane u regiji Veneto. Najbitnije divizije su već bile smještene u Lanin klanac i u Sekstenskim Dolomitima. Italijani su postavili i trupe na mjestima gdje bi Italijani lako mogli da prođu Austro-Ugare i probiju se u srce Austrije. Zbog teško prohodnih Alpa, Italijani su morali da spremaju taktiku za probijanje. Prolaz Kostalunga je bio samo jedan od dosta prolaza koje bi mogli da prođu bez većih teškoća. Ipak, trebalo ih je i zaštiti, jer je Austro-Ugarska bila za njih nepredvidiva. Zbog Alpa Italijani su se dosta razmišljali da li da uđu u rat koji bi mogao da im bude peh. Trebalo je i odabrati pogodno vrijeme za ulazak u rat, jer kada je počeo rat, bila je jesen. To godišnje doba je veoma surovo na Alpima, a i onda slijedi zima koju je na Alpima nemoguće preživjeti. Zbog toga, Italija je odlučila da uđe u rat 24. maja 1915. godine.

Situacija u Austro-Ugarskoj

U Austro-Ugarskoj je bilo veoma napeto, naime milicija je tamo već imala nekoliko sukoba sa tamošnjim iredentistima koje su smatrali velikim uzurpatorima i ljudima na koje bi trebalo obratiti pažnju. Najveća napetost je bila u Trentu i Trstu. Franc Jozef je umalo bio ubijen nakon pokušaja atentata Oberdana u Trstu. Austrijanci su preduzeli mjere po tom pitanju. Još jedan problem za Austrijance je bio, to što nije većinsko stanovništvo bilo austrijskog i ugarskog porijekla, već su preovladavali Česi, Slovaci, Rumuni, Srbi, Hrvati, Crnogorci, Slovenci, Bosanci, ali i budući neprijateljski narod, Italijani.
Austrijanci su u maju 1915. godine, već bili na Istočnom frontu, gdje su Rusi bili nadmoćniji i Austro-Ugari nisu mogli da ratuju na dva fronta. Srećom po njih, već su imali na granici sa Italijom svoju armiju Schützen koja je bila tamo od 16. vijeka, radi intervencije. Tu armiju je predvodio Konrad von Hocendorf. U tom periodu Austro-Ugari su trebali da pošalju jednu armiju Njemcima, ali je nisu poslali zbog kontrole Italijanskog fronta. Pri početku rata, general Svetozar Borojević, porijeklom Srbin iz Vojvodine se pridružio toj armiji.