Opština Vučitrn
Ukoliko ste tražili tvrđavu, vidite članak Vučitrn (tvrđava).| Vučitrn | |
|---|---|
|
| |
 Grb | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Vučitrn |
| UNMIK | Vučitrn |
| Stanovništvo | |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°49′00″N 20°58′00″E / 42.816667°N 20.966667°E |
| Nadmorska visina | 514 m |
  Vučitrn Vučitrn (Srbije) | |
Koordinate: 42° 49′ 00" SGŠ, 20° 58′ 00" IGD
Vučitrn (albanski Vushtrri ili Vushtrria; ćirilica Vučitrn) je grad i opština istoimene opštine u sjeveroistočnom dijelu Kosova. Administrativno pripada Okrugu Mitrovica.
U opštini Vučitrn, prema UNMIK-ovim procjenama, danas živi oko 106.000 stanovnika, od čega su preko 95 % Albanci.
Naselje ima albansku etničku većinu. Do 1999. godine u gradu je živelo oko 1200 Srba, oko 500 Bošnjaka i oko 2000 Roma.
Broj stanovnika na popisima:
- popis stanovništva 1948. godine: 5813
- popis stanovništva 1953. godine: 6691
- popis stanovništva 1961. godine: 8025
- popis stanovništva 1971. godine: 12334
- popis stanovništva 1981. godine: 20204
- popis stanovništva 1991. godine: 30651
Na području Vučitrna je postojalo ilirsko naselje Vicianum, koje su Rimljani osvojili u 1. vijeku pne. i od njega napravili svoju koloniju. Vicianum je kasnije bio pod bizantskom vlašću, a nakon Velike šizme postao jedno od najistočnijih mjesta na Balkanu s katoličkom većinom.
Nakon što je Otomanski imperij osvojio Kosovo krajem 14. vijeka, Vučitrn je odabran za sjedište sandžaka, i odatle se po lokalnom području širio islam. Od 18. vijeka Vučitrn, dotada važno naselje, počinje gubiti na važnosti. Godine 1912. ga je za vrijeme prvog balkanskog rata oslobodila Srbija, a od 1918. je dio Kraljevine SHS.
Za vrijeme drugog svjetskog rata i nakon sloma Kraljevine Jugoslavije u aprilu 1941. Vučitrn se našao u dijelu Kosova pod njemačkom okupacijom i nominalnom vlašću srpske vlade pod Milanom Nedićem. Nakon završetka rata je postao dio autonomne oblasti, a kasnije SAP Kosovo u okviru SFRJ.
Za vrijeme kosovskog rata su na području Vučitrna zabilježeni mnogi zločini nad lokalnim albanskim stanovništvom od strane srpskih i jugoslavenskih vojno-policijskih snaga. Albanski izvori tvrde da je tada ubijeno oko 500, a nestalo oko 100 stanovnika opštine. To se kasnije izrazilo u stradanju i egzodusu Srba, razaranju i spaljivanju srpskih manastira, crkava i čitavih sela po cijelom području Kosova i Metohije.
Danas je od celokupnog nekadašnjeg utvrđenja opstala samo Donžon kula koja se u narodu naziva Vojinovića kula (po Vojinovićima iz epskih pesama) sa delom bedema u obliku kvadrata.
Sam Donžon spada u red najlepših kula tog tipa u ovom delu Srbije zbog svojih lepih proporcija i pravilno poređanog kamenja u njenim zidovima. Na njenim zidovima (debljine oko 3 m) se vide ostaci mašikula, strelnica odnosno puškarnica, a pored zatvorenog prizemlja, imala je sprat, nad kojim se nalazio otvoreni vrh kule sa grudobranom.
Visina bedema kvadratnog dvorišta je 4 m—5 m, sa izuzetkom južnog dela bedema koji je okrenut ka glavnoj ulici sa kosinom pri dnu (visina 1,2 m—1,5 m, ispad 0,35 m—0,4 m) čija je visina 6 m — 7 m.
Vojinovića most u Vučitrnu preko reke Sitnice na starom karavanskom drumu koji je povezivao Dubrovačku republiku sa Skopljem je najstariji očuvani kameni most na prostoru republike Srbije i potiče sa kraja XIV veka. Čini ga ukupno 9 lukova (5 prvobitnih i 4 naknadno dodata) sa ukupnom dužinom preko 135 m, dok širina kolovoza iznosi skoro 5 m. Sitnica više ne protiče ispod Vojinovića mosta, jer je, usled prirodnih geoloških promena promenila svoj tok, pa sada protiče u neposrednoj blizini Vojinovića mosta.
- Stefan (Nikola) Minić, poznati atletičar iz Priluka
- Radosav Janićijević, poznati novinar i književnik iz Slatine
- Aleksandar Deroko. Srednjovekovni gradovi u Srbiji, Crnoj Gori i Makedoniji. Beograd, 1950.
- Ivan Zdravković. Srednjovekovni gradovi i dvorci na Kosovu. Beograd, 1975
