1776
(Preusmjereno sa stranice 1776.)
- Ovo je članak o godini 1776.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1740-e 1750-e 1760-e – 1770-e – 1780-e 1790-e 1800-e |
| Godine: | 1773 1774 1775 – 1776 – 1777 1778 1779 |
,_by_John_Trumbull.jpg)
| Gregorijanski | 1776. (MDCCLXXVI) |
| Ab urbe condita | 2529. |
| Islamski | 1189–1190. |
| Iranski | 1154–1155. |
| Hebrejski | 5536–5537. |
| Bizantski | 7284–7285. |
| Koptski | 1492–1493. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1831–1832. |
| • Shaka Samvat | 1698–1699. |
| • Kali Yuga | 4877–4878. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4412–4413. |
| • 60 godina | Yang Vatra Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11776. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1776 (MDCCLXXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u petak po julijanskom kalendaru.
Događaji[uredi | uredi kod]
- 10. 1. - Američki revolucionar Thomas Paine objavljuje znameniti pamflet pod nazivom Common Sense.
- 14. 2. - Reskriptom Marije Terezije osnovana Severinska županija sa središtem u Karlovcu (Mrkoplju?[1] (ukinuti su Tršćanska intendanca i Trgovačka provincija, ali i S. ž. je ukinuta 1786).[2]
- 17. 2. - Objavljen prvi tom znamenitog Gibbonovog historijskog djela The History of the Decline and Fall of the Roman Empire
- 9. 3. - U Londonu škotski ekonomist Adam Smith objavljuje svoju znamenitu knjigu Bogatstvo naroda.
- 25 - 27. 4. - U požaru je stradalo 80% Varaždina. Kraljevsko vijeće, ban i ostali odlaze, tako da više nije glavni grad Hrvatske.
- maj - Kul-čauš Ali-aga odlazi iz Bosne, i "njegov naslednik nastavio je da bašama udara degeneke, da ih zatvara i smiče".[3] Janičari ove godine podstakli neke nerede u tuzlanskoj oblasti.[4]
- 17. 6. - Španski kolonisti osnivaju San Francisco.
- 4. 7. - Deklaracija o nezavisnosti SAD kojom predstavnici trinaest britanskih kolonija u Sjevernoj Americi objavljuju nezavisnost od matice zemlje i stvaranje novog entiteta pod nazivom Sjedinjene Američke Države.
- jul - Hrvatsko kraljevsko vijeće je preneseno iz Varaždina u Zagreb.
- 16. 7. - Theresianische Judenordnung: novi porezi i zakonska ograničenja za austrijske Židove. U Banatu ograničena trgovina a i boravak.[5]
- 22. 7. - Američki rat za nezavisnost: Bitka na Long Islandu u kojoj britanske trupe nanose poraz Kontinentalnoj vojsci Georgea Washingtona.
- 5. 8. - Kraljičinom reskriptom, briga za školstvo u Hrvatskoj i Slavoniji (districtus studiorum zagrabiensis) stavljena je u dužnost posebne školske komisije, vrhovni ravnatelj je Nikola Škrlec Lomnički. Ranija isusovačka akademija je pretvorena u Kraljevsku akademiju s fakultetima teološkim, filozofskim i pravnim.[6]
- 9. 8. - Poveljom Marije Terezije, Rijeka je neposredno pridružena ugarskoj kraljevini kao Corpus separatum hungaricum, nakon čega je grad izdvojen iz sastava Austrijskog primorja. Riječki status postoji do 1848. kada Jelačićevi panduri okupiraju Rijeku.
- 7. 9. - Američki rat za nezavisnost: Ezra Lee bez uspjeha pokušava sa improviziranim podvodnim plovilom Turtle potopiti britanski linijski brod HMS Eagle, a što predstavlja prvi podmornički napad u historiji.
- 15. 9. - Američki rat za nezavisnost: Britanske trupe zauzimaju New York.
- 2. 11. - Školski ustav za pravoslavne trivijalne male škole u provincijalnom delu Banata: treba osnovati narodne škole za srsku i rumunsku decu u svim opštinama gde postoji pravoslavna crkva.[7] Škole su oduzete iz ruku sveštenika i pretvorene u državne ustanove.
- 26. 12. - Američki rat za nezavisnost: Bitka kod Trentona u kojoj Kontinentalna vojska pod Georgeom Washingtonom iznenadnim napadom razbija hesenske najamnike u britanskoj službi.
Kroz godinu[uredi | uredi kod]
- Pavle Đulinac "preveo prvo djelo iz lijepe književnosti", Marmontelovog "Velizarija".[8]
- Teodor Janković-Mirijevski: Ručnaja knjiga potrebnaja magistrom - prerađeno delo J. I. Felbigera, sadrži i moderna ćirilična slova za "ć" i "dž".
- Zaharije Orfelin: Novjejšija slavjanskija propisi - uputstva o tehnici ispisivanja slova.[9]
- Jovan Rajić: "Katihizis mali" - objavljen na narodnom jeziku, po zahtevu državnih vlasti.[10]
- Ivan Lovrić napisao "Opaske" na Fortisovo djelo o Dalmaciji.
- Rajmund Kunić preveo Ilijadu na latinski.
- Filip Lastrić: drugo, dopunjeno izdanje u Ankoni Epitome vetustatum Provinciae Bosniensis.
- Zdravstvene prilike u mletačkoj Istri "vrlo žalosne" (malarija).[11]
- U Parizu osnovana masonska loža Neuf Sœurs ("Devet sestara").
- 1776-90 - Ubrzano naseljavanje Nemaca u Baranji, smanjuje se udeo Srba.[12]
Rođenja[uredi | uredi kod]
- 24. 6. - E.T.A. Hoffmann, njemački pisac, kompozitor i slikar (u. 1822)
- 11. 2. - Joannis Capodistrias, grčki državnik (u. 1831)
- 14. 3. - Eustahija Arsić, prva srpska spisateljica († 1843)
- 11. 6. - John Constable, britanski umjetnik († 1837.)
- 9. 8. - Amedeo Avogadro, italijanski kemičar (u. 1856)
- 27. 12. - Nikolaj Kamenski, ruski general (u. 1811)
Smrti[uredi | uredi kod]
- 25. 8. - David Hume, škotski filozof (u. 1711)
- 22. 9. - Nathan Hale, američki pomorac i revolucionar (pogubljen) (r. 1755)
- 17. 11.. - James Ferguson, škotski astronom (r. 1710.)
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Historija n. J. II, 1095
- ↑ Povijest grada Rijeke (1775 - 1800 godina). formula1-dictionary.net
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 452
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 455
- ↑ Historija n. J. II, 1180
- ↑ Historija n. J. II, 1093
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 268
- ↑ Historija n. J. II, 1194
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 82
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 91
- ↑ Historija n. J. II, 1245
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 214
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)
