Prijeđi na sadržaj

Mirijevo

Izvor: Wikipedija
Mirijevo
Novo Mirijevo
Novo Mirijevo
Grad Beograd
Opština Zvezdara
Stanovništvo 41407 (2011.)
Mirijevo na mapi Beograda
Mirijevo
Mirijevo
Mirijevo (Beograda)


Koordinate: 44° 47′ 38" SGŠ, 20° 31′ 37" IGD

Mirijevo je beogradsko naselje u opštini Zvezdara. Jedno je od većih gradskih naselja, ima nekoliko delova: Staro Mirijevo i Novo Mirijevo, čiji su delovi označeni kao Mirijevo II, III,IV.

Položaj i geografija

[uredi | uredi kod]

Mirijevo se nalazi oko 5 kilometara u pravcu istok-jugoistok od centra Beograda, na istočnom rubu urbane zone. Ono zauzima u južni deo doline Mirijevskog potoka (koji teče u pravcu severa, da se kod Rospi ćuprije ulije u rukavac Dunava), u amfiteatru od brdâ, otvorenom ka severu, prema Dunavu i banatskoj ravnici s druge strane reke.

Brda oko Mirijeva su (suprotno kazaljki na satu): Zvezdara (najviši vrh Veliki Vračar 253m) prema severozapadu i zapadu; Zeleno brdo (severno od Malog Mokrog Luga) i Stojčino (ili Stojičino) brdo (270 m) prema jugu; prema istoku su Gradac (iznad naselja "Šoferski raj" odn. Mirijeva IV) i Orlovica (265 m, na nekim planovima grada upisano i kao Orlovača); Lešće (253 m) je prema severoistoku. Jedini preostali deo doline za urbanizaciju je kraj Bajdina, prema jugoistoku.

Ako govorimo o administrativnom području mesne zajednice "Mirijevo", ono se proteže i istočno od "amfiteatra". Zahvata gornji (zapadni) deo udoline između brdâ Gradac (južno od brda Orlovica) i Osovlje (južno od mesta Slanci) na severu i Erinog brda na jugu; u udolini se nalazi izvor Studenac.

Mirijevo se graniči sa naseljima: Ćalije na severu, Zvezdara na zapadu i Mali Mokri Lug na jugu.

Panorama Mirijeva sa Lešća

Stanovništvo

[uredi | uredi kod]

Mirijevo je do ranih 1970-tih bilo zasebno selo, van urbane zone Beograda. Ali širenje Beograda je učinilo svoje, tako da je Mirijevo 1971. postalo mesna zajednica unutar uže teritorije grada. Došlo je do gradnje novih stambenih naselja i velikog porasta stanovništva, kako pokazuju podaci sa popisa stanovništva (od 1981. kao deo Beograda):

  • 186?. - 521
  • 1921. - 1.410
  • 1953. - 2.100
  • 1971. - 7.928
  • 1981. - 18.000
  • 1991. - 34.456
  • 2002. - 36.590[1]

Javni saobraćaj

[uredi | uredi kod]
Linija Terminusi gsp.rs Primedba
27 Mirijevo III - Trg Republike опис Arhivirano 2011-11-25 na Wayback Machine-u Najstarija linija prema Mirijevu,
jedno vreme s oznakom 27A
27E Mirijevo IV - Novi Beograd (Blok 20) опис Arhivirano 2011-11-25 na Wayback Machine-u "E" znači "Ekspres", jer preskače par stanica.
20 Mirijevo III - Veliki Mokri Lug опис Arhivirano 2011-11-25 na Wayback Machine-u
46 Mirijevo - Savski Trg опис Arhivirano 2011-11-25 na Wayback Machine-u
79 Mirijevo IV - Dorćol опис Arhivirano 2011-11-25 na Wayback Machine-u od aprila 2008
25P Mirijevo IV - Kumodraž - Stepina kuća опис Arhivirano 2011-11-25 na Wayback Machine-u od novembra 2011
74 Mirijevo III - Bežanijska Kosa опис Arhivirano 2012-04-06 na Wayback Machine-u od aprila 2012
ADA 4 Mirijevo - Ada Ciganlija опис Arhivirano 2013-06-23 na Wayback Machine-u sezonska, letnja

Postoje i minibus linije:

Više informacija na sajtu busevi.com.

U Mirijevu II postoji i taksi stanica.

Mirijevska naselja

[uredi | uredi kod]

Staro Mirijevo

[uredi | uredi kod]

Najstariji deo je Staro Mirijevo, odn. Mesna zajednica Mirijevo, koja obuhvata i područje prvobitnog sela Mirijeva, uz potok. Staro Mirijevo zauzima severni deo celokupnog naselja, s obe strane Mirijevskog potoka. Područjem od davnina dominiraju pojedinačne porodične kuće, zadnjih decenija i one sa dva-tri stana (po vertikali). U periodu iza 2000., počela je i gradnja većih zgrada, u režiji privatnih investitora, sa 3-4 sprata i više stanova. Glavne ulice su Jovanke Radaković (pribl. u pravcu sever-jug, do ranih 1970-tih se zvala Klanička, nastavlja se u ul. Mirijevski venac) i Vitezova Karađorđeve zvezde (pribl. zapad-istok, nekada se zvala samo Karađorđeva, produžava se na zvezdarsku ulicu Milana Rakića, nekada poznatu kao Mirijevski put).

Stara mirijevska crkva

U centru naselja se nalazi stara crkva sv. proroka Ilije (za više podataka o crkvi i slike unutrašnjosti videti na sajtu "Pravoslavlja"[mrtav link]). Pored crkve se na dan njene slave, 2. avgusta, održava vašar. Blizu potoka se nalazi i VII beogradska gimnazija, u zgradi u kojoj se ranije nalazila OŠ Vukica Mitrović. Uzvodnije se i dalje nalazi OŠ Despot Stefan (prvobitno Rodoljub Čolaković). Prema popisu iz 2002., ovo podnaselje (uključujući Orlovsko naselje) ima 7604 stanovnika.

Orlovsko naselje

[uredi | uredi kod]

Ovo naselje se nalazi na severoistočnom kraju Mirijeva, na padinama brda Orlovica i neformalno je naselje Roma. Glavna ulica je Orlovska, od nje se odvajaju uličice koje su se ranije zvale "Prvo sokače", "Drugo sokače"..., a sada su im data imena ljudi romskog porekla ili koji imaju veze sa Romima: Đango Rajnharta, Jula Brinera, Rabindranata Tagore, Jovana Janićijevića Burduša itd.[2]

U naselju postoji spomenik boginje Bibije Zare. Iznad naselja se nalazi mirijevska antena za mobilnu telefoniju.

Novo Mirijevo

[uredi | uredi kod]

Novo Mirijevo je mesna zajednica sa 28.986 stanovnika, prema popisu iz 2002. Zavisno od vremena izgradnje i tipa zgrada, raščlanjeno je na Mirijevo II, III i IV.

Mirijevo II

[uredi | uredi kod]

Centralni deo podnaselja; okarakterisano je velikim stambenim zgradama sa desetak spratova. Nalazi se južno od Starog Mirijeva i zapadno od Mirijeva III, na jugozapadu se nastavlja u Mali Mokri Lug. Centralna ulica je Mirijevski venac a njoj je paralelna granična ulica Matice Srpske.

Uz Mirijevski venac se nalaze pošta, dva supermarketa (oba Delta Maxi, jedan je prethodno bio C-market) i toplana. Malo dalje, uz ulicu Rableovu, (bivša Spasoja Stejića Baće), nalazi se teren FK Balkana i DIS supermarket. U udolini između Mirijevskog venca i ul. Radivoja Markovića je 2008. projektovan park, sa lipama i terenom za boćanje[3]. Na uzbrdici iznad Mirijevskog venca, pored ulice Samjuela Beketa (ranije Blaže Jovanovića) od 2007. se gradi nova crkva, posvećena Svetom Velikomučeniku Pantelejmonu[4]. Grad Beograd je u januaru 2010. izdvojio sredstva za unutrašnje radove u ovom hramu[5]

Mirijevo III

[uredi | uredi kod]

Istočni deo naselja, sa nižim zgradama, ne više od šest spratova. Karakteristični su nizovi zgrada sa belom fasadom i tamnim krovovima.

U ovom delu se nalazi savremena OŠ Pavle Savić i staro Mirijevsko groblje.

Mirijevo IV

[uredi | uredi kod]

Poslednji, severoistočni, dodatak naselju. Kraj je karakterističan po zgradama sa crvenim krovovima, različite spratnosti i po mnogo zelenila.

Između ul. Ulofa Palmea i Matice Srpske, nalaze se Mirijevska pijaca, sa mnogobrojnim lokalima okolo, a preko puta je Dom zdravlja, većim delom izgrađen do 2008. Uz ul. Mihaila Bulgakova (bivša Dušana Petrovića Šaneta) je izgrađena prva benzinska pumpa.

Južno od Mirijeva IV se nalazi kraj Bajdina, koji se pojačano izgrađuje od 2000-tih. Iznad Bajdine (jug-jugozapad) je Stojčino brdo, na kome se nalazi RTV predajnik. Istočno od Mirijeva IV se izgrađuje naselje prozvano "Šoferski raj".

Današnji naziv naselja se ustalio početkom 19. veka. Tokom vekova, zabeleženo je više naziva za Mirijevo: Mirine, Miranovac, Mirjevci, Miranje, Milievo, Miliero, Mirova, Miriova i Miria-Nebel (ovo zadnje je bilo čisto nemačko selo). Poreklo imena je nesigurno, ima više pretpostavki.

Na prvu ruku, naziv se dovodi u vezu sa pojmom mira. Navodno je na teritoriji Mirijeva zaključen neki mir između Turaka i Austrijanaca uz reči "evo mir". Po drugom predanju, neko selo se nalazilo sa druge strane Zvezdare, na mestu sportskog centra "Olimp" (u ulici Milana Rakića), blizu Carigradskog druma, današnjeg Bulevara. Na tako dostupnom mestu Turci su svraćali i pljačkali narod. Da bi izbegli to, ljudi su otišli s druge strane brda, u besputan i šumovit kraj. Tako je navodno, zbog mira koji su tražili, selo dobilo ime Mirijevo.

Ime može poticati i od turske reči "mirija", koja označava dažbine u naturi koje su seljani morali plaćati, i to u nekoj magazi u okolini današnje crkve (gde današnja ulica V. K. zvezde prelazi preko potoka).

Naziv je mogao biti donesen i sa strane. U Makedoniji, u okolini Kičeva, postojalo je selo Mirovo, koje se pominje u jednom turskom zapisu iz 15. stoleća. Po predanju, selo je raseljeno usled turskog zuluma, njegovi stanovnici su u 18. veku našli utočište u okolini Beograda i tako osnovali današnje Mirijevo.

Naselje istog imena postoji i u opštini Žabari u Braničevskom okrugu (između Požarevca i Petrovca na Mlavi).

Istorija

[uredi | uredi kod]

Ranija istorija

[uredi | uredi kod]

Zbog blizine Beograda, istorija Mirijeva je neizbežno povezana s tim velikim gradom i smenjivanjem njegovih gospodara.

U vreme rimskog Singidunuma, domorodačka plemena su na području današnjeg Mirijeva osnivali naselja. O tome svedoče pronalasci starog novca i temelja kuća iz tog vremena. Najstariji novac pronađen u Mirijevu je novčić cara Licinija (vladao 308-324). U poznim danima rimske imperije, dunavske granice su napadali Goti, Sarmati, Gepidi, Heruli i najrazorniji Huni (441. razorili grad). Justinijan stabilizuje prilike, ali već za njegove vladavine, polovinom 6. veka, napadaju novi narodi: Avari, konjanici kao i Huni; Sloveni, koji će dati etnički karakter i ime Beogradu s okolinom, te Bugari. Mavrikije će na prelazu u 7. stoleće voditi prilično uspešne pohode protiv Avara i Slovena, ali će nakon njegove smrti i distrakcije usled velikih persijskih osvajanja, doći do velike najezde Avara i naročito Slovena na Balkan. Sledeći put će se za grad čuti tek 878. i to pod slovenskim nazivom (koji se vidi u pridevu Belogradiensis). U međuvremenu, grad su držali Bugari - Avari su uništeni u Panoniji početkom 9. veka od strane Karla Velikog. Vizantinci će se vratiti u grad 1018., nakon uništenja Samuilove države, ali će se ubrzo sukobiti sa Ugrima, potomcima konjaničkih nomada koji su u Panoniju došli krajem 9. stoleća.

Na Ćurtovom brdu (breg na zvezdarskoj padini, iznad Starog Mirijeva) nekada je postojala nekropola. Na brdu su pronađene srebrne naušnice s prelaza 12. u 13. vek [6]. Bilo je to prelomno doba - prethodnih oko dva stoleća za prevlast nad regionom su se sukobljavali Vizantija i Ugarska. Nakon pada Carigrada u ruke Latina 1204., Beograd sa okolinom će uglavnom biti u ugarskim rukama, tek će ga na mahove držati Bugari (1204. i 1230.) i Srbi - u vreme kralja Dragutina 1284-1316, nakon čije smrti kralj Milutin nakratko zauzima bratovljeve posede do 1320., a Despotu Stefanu je to bio prestoni grad 1403-27.

U vreme velike opsade ugarskog Beograda 1456, šatori turske rezerve su bili razapeti na padinama iznad leve obale Mirijevskog potoka. Mehmed Osvajač je tom prilikom bio neuspešan, što je slavljeno širom Evrope, ali njegov praunuk Sulejman Veličanstveni će zauzeti Beograd 1521. Time počinje duga turska vladavina, pre Prvog srpskog ustanka prekidana trima austrijskim okupacijama: 1688-1690. (u vreme Bečkog rata), 1717-1739 i 1789-1791.

Dostupni su nam turski katastarski popisi za Beograd i okolinu iz 16. veka, u kojima su popisivani muškarci, na osnovu čega su određivane dažbine. U dokumentu iz 1560. stoji da je Mirijevo-vakuf (zemljišni posed), pored okolnih sela, dodeljen izvesnom Jahija-paši, naročito zbog dobrih vinograda.

Iz vremena druge i najduže austrijske okupacije, imamo podatak sa karte kapetana Amana iz 1721-22 da je Mirijevo (Mirova) imalo sedam kuća i ozidani izvor, smešteno u dolini na mestu oko današnje crkve (Sv. Ilije), sa zapadne strane Mirijevskog potoka (ili "reke")[7]. Nemci su tu, u blizini današnje crkve, zatekli džamiju, koju su pretvorili u katoličku crkvu. Jugozapadno od Mirijeva je na Amanovoj karti ucrtan krst, za koji se pretpostavlja da označava mesto pogibije nekog slavnijeg vojskovođe[8].

Prvi srpski ustanak

[uredi | uredi kod]

Neuspeh austrijskih poduhvata u Srbiji i teror odmetničkih janičara na čelu sa dahijama, naterao je Srbe na ustanak u februaru 1804.. Beograd je isprva držan u labavoj opsadi na liniji Ostružnica-Žarkovo-Avala-Dunav, ali već na proleće je izvršena koncentracija u Topčideru i na Dedinju, sa nadziranjem prostora duž Carigradskog druma. Početkom juna, nakon oslobođenja Smedereva i Požarevca, Požarevačka vojska na čelu sa Milenkom Stojkovićem je zaposela reon od Kumodraža do Višnjice, pa prema tome i okolinu Mirijeva. Protiv dahija, zatvorenih u gradu, bili su i Srbi i sultan, pa je tako bosanski vezir Bećir-paša ovlašćen da pregovara sa Srbima i reši problem. Želeći da preduhitre ovo, dahije su 1. jula pokrenule napad u tri grupe od ukupno 1800 boraca, dve prema Dedinju i jedna u pravcu Mirijeva. Pokušaj je potpuno propao, uz 330 poginulih Turaka, a srpska opsada je primaknuta na stari šanac Eugena Savojskog. Posle pogibije dahija vlast u Beogradu je preuzeo Alija Gušanac, a opsada će se nastaviti do zauzeća Varoši u decembru 1806. (Gornji i Donji grad tvrđave su se predali u sledeća tri meseca)[9]. Turci će slomiti ustanak i u Beograd se vratiti u oktobru 1813.

Knez Miloš će 1815. nastaviti tamo gde se stalo. Srbija će 1830. postati autonomna kneževina, u kojoj Turci neće imati pravo stanovanja, osim u pojedinim varošima, među njima i Beogradu, do 1867. U Mirijevu će 1833. početi s radom prva škola, kao druga u Srbiji, posle današnje škole "Kralja Petra Prvog", ali njen rad je do 1851. bio povremen. Zatim je 1834. izgrađena crkva svetog proroka Ilije od materijala razrušenog manastira u Slancima. Od istog materijala je izgrađena i česma kod crkve, ispred nekadašnje školske zgrade, a današnje MZ Mirijevo (zvonik na crkvi je izgrađen 1873, zdanje je rekonstruisano i freske obnovljene 1998). Srpske porodice su se doseljavale još i pre ustanaka, a to će se i dalje nastaviti; pridošlice su dolazile sa svih strana sveta.

Orlovsko naselje je nastalo u prvoj polovini 19. veka.

Devetnaesti vek

[uredi | uredi kod]

Tokom 1860-tih Mirijevo je bilo deo Malomokroluške opštine, kojoj su pripadali i Veliki Mokri Lug i Kaluđerica. Ova opština je pripadala Vračarskom srezu, jednom od pet u Beogradskom okrugu (okružiju, zasebno od Varoši), koji je srez na Veliku Narodnu skupštinu u Kragujevcu 1869. mogao poslati 4 poslanika. U to vreme Mirijevo je imalo 84 kuće sa 291 muškim i 230 ženskih lica (uk. 521 žitelj). Od toga je bilo 192 "oženjenih" i 32 "udovih". Pismenih je bilo samo troje. Izvestan broj ljudi je plaćao porez ("danak") i to "građanski" 102, "arački" 8 i "momački" 16[10].

Prvi svetski rat

[uredi | uredi kod]

Prvi hici Prvog svetskog rata su ispaljeni na Beograd 28.7.1914., ali Austrougari su u njega uspeli ući tek 2.12., nakon što je srpska vojska napustila grad u fazi povlačenja tokom Kolubarske bitke. Srbi su zatim prešli u kontranapad i potisnuli neprijatelja. Austrougari su 14.12. pokušali da zadrže liniju položaja među kojima je bio i Ekmekluk (Stojčino brdo), ali bezuspešno, zbog čega je istog dana naređeno povlačenje. Tako je Beograd oslobođen već 15.12..[11]

Zahvaljujući stanju na drugim frontovima, Srbija će ostati mirna većim delom 1915.. Beograd će ponovo biti napadnut u jesen, ovaj put uz učešće i nemačkih snaga. Trupe odbrane grada su bile raspodeljene u nekoliko odseka, granica između Beogradskog i Velikoselskog odseka je išla Mirijevskim potokom. Na Velikom Vračaru je postavljena artiljerija: dva engleska topa 120mm, jedan vod poljske artiljerije i jedan protivavionski top. Borbe su počele korekturnim pa rušećim gađanjem grada 5 -6.10.; u naredna dva dana, neprijatelj je posle teških borbi uz podršku artiljerije, uključujući i rečne monitore, uspeo da zauzme varoš, iz koje su se prethodno izvukle srpske trupe.

Tokom 9.10., 59. i 57. austrijska divizija su zauzimali prostor prema brdu Zvezdari. Neki delovi srpskog 10. kadrovskog puka Kombinovanog odreda su napustili Veliki Vračar, ali dok su Austrijanci izviđali situaciju on je ponovo posednut, pri čemu je došlo do okršaja u kome su austrijske jedinice bile pomognute od dva monitora sa istočnog kraja Ade Huje i artiljerije sa leve obale Dunava. Ali, Veliki Vračar je u tom trenutku ostao u srpskim rukama. Uveče tog dana, 57. austrijska divizija je bila okrenuta ka Velikom Vračaru i Rospi Ćupriji.

Sutradan, 10.10., 57. austrijska divizija je dobila naređenje da osvoji Veliki Vračar, Erino Brdo (severoistočno od Kaluđerice) i Klupe (dva brda severozapadno od Vinče), što bi podrazumevalo i prostor Mirijeva. Usled skorog pada Dedinja, komandant srpskog Kombinovanog odreda (puk. Dušan Tufegdžić) je u 11:30 naredio da se jedinice sa Velikog Vračara povuku na liniju Zeleno Brdo - Stražarska Kosa - Miloševac. Napušteni Veliki Vračar je zaposela 57. divizija, ali je zbog otpora kod Rospi Ćuprije i artiljerijske vatre sa Lipaka (brdo iznad Višnjice) dalji napad obustavljen, da bi bio nastavljen 12.10.. U noći 10/11.10., usled teške situacije, naročito zbog jake neprijateljske artiljerijske vatre, komandant odbrane grada (gen. Mihailo Živković) naredio je da se izvrši povlačenje na liniju Čolin Grob-Klupe-Erino Brdo-Veliki Mokri Lug-Torlak-Straževica-Petlovo Brdo-Železnik-Ostružnica, tj. južno od Mirijeva. Do 17.10. srpska vojska je istisnuta iz beogradske okuke Save i Dunava, čime su Centralne sile obezbedile slobodan prelaz preko Dunava i vezu u pravcu Bugarske, koja je 11.10. napala Srbiju, i Turske. Započela je okupacija, koja će trajati do 1.11.1918.[12].

Između ratova

[uredi | uredi kod]

Nakon što je beogradska opština uvela visoku trošarinu na alkoholna pića, došlo je do šverca iz okolnih sela, među kojima i Mirijeva.[13]

Drugi svetski rat

[uredi | uredi kod]

Beograd će u Drugom svetskom ratu biti okupiran od 12.4.1941. do 20.10. 1944.. Trpeće od nemačkog bombardovanja 6.4. i kasnijih dana, a takođe i od savezničkog bombardovanja, naročito u proleće 1944. Građani su se od bombardovanja sklanjali u okolinu, pa i u Mirijevo. Tokom okupacije teško je stradalo Orlovsko naselje, jer je zbog neke odmazde 1941. streljano muško stanovništvo[14].

Beograd će biti oslobođen u oktobru 1944. u sadejstvu NOVJ (Prva armijska grupa na čelu sa gen. Pekom Dapčevićem) i Crvene Armije (Treći ukrajinski front na čelu sa maršalom Tolbuhinom). Nakon osvajanja prilaza gradu, 14.10. je izdato naređenje za napad na sam grad. Neke borbe su vođene i u okolini Mirijeva.

Četrnaesta motostreljačka sovjetska brigada je sa 4. bataljonom 4. srpske brigade i jednim sovjetskim bataljonom iz Kumodraža 14.10. oko 18 sati napala Veliki, a potom i Mali Mokri Lug. Odatle je 14. motostreljačka imala nameru da prodre do Cvetkove Mehane, ali je odustala zbog jakog nemačkog otpora na Konjarniku. Zato je sa 4. srpskim bataljonom preko Mirijeva napala Veliki Vračar, ali se do 22 časa i to izjalovilo, nakon čega je sačekana Peta krajiška divizija. Oko 23 sata, dva bataljona 4. krajiške brigade ove divizije su se posle jakih borbi sa Malog Mokrog Luga probili do Cvetkove mehane, gde su zaustavljeni jakim otporom. Četrnaesta motostreljačka i 4. bataljon su za to vreme krenuli sa Velikog Vračara, preko Konjarnika, prema Autokomandi i Karađorđevom parku.

Zato su 15.10. oko 3 časa Nemci potisnuli 4. krajišku brigadu nazad na zapadne kose M. M. Luga. Ali u 8 sati, ista jedinica se probija jednim bataljonom severno od V. Vračara, sve do železničke stanice Dunav, a sa dva bataljona uspeva da posle teških borbi sa Konjarnika i Stojčinog brda probije nemačke položaje na Laudonovom šancu, a zatim i skrše otpor kod Cvetka i nastave Bulevarom. Tokom dana su ova tri bataljona 4. krajiške, delovi 14. motostreljačke sovjetske (zatečeni kod škole Vojislava Ilića) i 4. srpski bataljon očistili prostor između Bulevara i Dunava do Tehničkih fakulteta i Dunav-stanice, a zauzet je i Veliki Vračar posle teških borbi.

Veliki izazov savezničkim snagama će biti pokušaj nemačkih snaga da iz pravca Smedereva i Grocke prodru u Beograd. Već 15.10. oko 13 sati jedna njihova slabija prethodnica je bez otpora došla do M.M.Luga, ali je tu naletela na zaostali bataljon 4. krajiške brigade i razbijena. Nemačka grupacija je za to vreme zauzela Grocku i poslala jaču prethodnicu radi proboja u Beograd. Očekujući to, 21. srpska divizija je oko 15 časova usmerena na smederevski pravac, njena 4. brigada u Veliki i M. M. Lug. U M.M.Lugu je zadržana i 10. krajiška brigada 5. divizije, a na Stojčinom brdu jedan sovjetski artiljerijski divizion i 4 tenka. Nemačka prethodnica je posle artiljerijske pripreme krenula ka M.M.Lugu. Oko 19 sati je potisnula delove 5. brigade 21. divizije i sat vremena kasnije ušla u okršaj ispred M.M.Luga sa tri bataljona 10-te i jednim 4. krajiške brigade. Uz velike gubitke su uspeli da zauzmu selo, odbace jugoslovenske jedinice ka V.M.Lugu i zaplene sovjetska artiljerijska oruđa na Stojičinom brdu. Oko ponoći su sa brda krenuli u tri pravca: Konjarnik, Bulevar i Veliki Vračar.

Već u 1 ujutru 16. oktobra, 10. krajiška i 10. srpska brigada su u M.M.Lugu izbile na drum i odsekle Nemce od bolečkog pravca, gde se nalazila glavna nemačka grupacija. Glavna kolona nemačke prethodnice je produžila ka Cvetkovoj mehani, ali je tu presretnuta i razbijena na prostoru do škole Vojislava Ilića. Nemci iz "konjarničke" grupe su se povukli na Zeleno brdo, gde su prihvatali retke saborce iz razbijene "bulevarske" kolone, dok popodne 16.10. nisu razbijeni, uz pomoć sovjetskih tenkova.

Najjači otpor je davala grupa na Velikom Vračaru. Radi njihovog uništenja su izvučene neke jedinice iz grada, u kojem su vođene ulične borbe, i premeštene neke iz okolnih sela. Tako je 15. sovjetska motostreljačka brigada dovedena iz Leštana u M.M.Lug, odakle je jedna njena kolona pošla u obilazni manevar preko sela Mirijeva. Na severnoj ivici sela se sastala sa dva bataljona 12. vojvođanske brigade, koja se prebacila iz Banata. Čim je završeno okruživanje Velikog Vračara, popodne 16.10., počeo je snažan napad, uz podršku sovjetske artiljerije i tenkova. Nemci su ubrzo razbijeni; delove koji su pobegli prema M.M.Lugu je do večeri uništavala 13. proleterska i delovi 21. srpske brigade, a oni koji su bežali prema Mirijevu su stradali od 12. vojvođanske i 15. motostreljačke. Time su Mirijevo i Zvezdara konačno oslobođeni od Nemaca. Nemačka glavnina je istog dana i sutradan i dalje pokušavala da se iz Boleča probije u ovom pravcu, ali nije uspela[15].

Posle rata, 16. oktobar će postati dan opštine Zvezdara, a i jedna ulica u Mirijevu II je nazvana po ovom datumu.

Posle rata

[uredi | uredi kod]

Naselje je ubrzo posle rata elektrificirano, prva ambulanta je otvorena 1960. Od kasnih 1960-tih se gradi Proleterovo naselje (50 placeva na prostoru istočno od ul. Jovanke Radaković, južno od ul Milanke Kljajić i severno od Karađorđeve). Ranih 1970-tih se gradi Mirijevo II. Tokom 1980-tih naselje dobija prvu apoteku, poštu i supermarket. Krajem te decenije je izgrađeno Mirijevo III, zatim i Mirijevo IV. Nova pošta je proradila 1996. (za detalje pogledajte ovde). Grade se kuće i poslovni objekti duž ul. Jovanke Radaković.

Tokom NATO bombardovanja 1999., u Mirijevu se najviše osetilo gađanje meta na Zvezdari, ali, izuzev nekolicine slomljenih stakala, nije bilo štete u samom naselju. Dim pogođene rafinerije u Pančevu se iz zapadnog dela naselja mogao videti danima.

Mirijevo u 21. veku

[uredi | uredi kod]

U 21. veku je posle usporenijeg perioda ponovo nastavljena masovna stambena izgradnja. Podižu se mnoge višespratnice u privatnoj režiji po celom naselju, naročito na rubnim područjima, na višim padinama brdâ koja okružuju naselje i u Bajdini. Možemo izdvojiti naselje "Mirijevski cvet" - nekoliko trospratnica s različito obojenim fasadama u Šejkinoj ulici, kod gimnazije, nastalo oko 2007-8, ili naselje "Šoferski raj" iznad (istočno od) Mirijeva IV.

Gasifikacija Mirijeva je počela u novembru 2007., kada je gas dobila prva porodica u Starom Mirijevu[16].

Tokom 2008. se izveštavalo da je mirijevski kriminalni klan među tri najistaknutija u gradu (pored vračarskog i dorćolskog), od petnaestak na koje je teritorija Beograda podeljena. Kao njihova specijalnost su pomenuti krađa automobila, a bave se i razbojništvima, reketom i trgovinom narkoticima[17][18] (za neke događaje iz domena "crne hronike" videti u raspravi).

U Mirijevu je predviđena i gradnja vatrogasne stanice[19]

Dom Zdravlja u Mirijevu je otvoren 16. oktobra 2009. godine, posle trogodišnje gradnje i opremanja. Predviđeno je da ima 14 službi na preko 4000 m2, sa 90 zaposlenih. [20][21]

U ul. Ljubiše Miodragovića je 22.4.2010. zvanično otvoren vrtić "Zvončica"; još jedan vrtić u naselju, "Bubamara", otvoren je sledećeg 1. septembra.

U Orlovskom naselju, ul. Đanga Rajnharta, 9.12.2010. je otvoren "SWIFT" reciklažni centar, projekat čiji je cilj da poboljša život neformalnim sakupljačima sekundarnih sirovina[22].

Mirijevski bulevar

Posle blizu osam meseci radova[23], u saobraćaj je 1. novembra 2011. pušten produžetak Mirijevskog bulevara, od ul. Drage Ljočić do Vitezova Karađorđeve zvezde, uglavnom trasom Mirijevskog potoka. Time je Mirijevo dobilo još jednu vezu sa centrom grada, sa četiri trake i javnim prevozom, preko Višnjičke ulice[24][25].

Zgrada MZ "Staro Mirijevo" (Stara škola) kod Crkve je adaptirana 2011-12. s ciljem dobijanja novih sadržaja (pošta, biblioteka, sportski tereni...). Ogranak Biblioteke grada Beograda "Moma Dimić" je otvoren 14. aprila 2012., sa fondom od 10.000 knjiga[26]. Od septembra 2013. u zgradi radi istureno odeljenje osnovne muzičke škole "Vladimir Đorđević".

Kod MZ "Novo Mirijevo" na Mirijevskom vencu je 21. decembra 2013. otvoreno klizalište na otvorenom Ice Land[27] (sledeće zime nije otvarano).

Trafo-stanica

[uredi | uredi kod]

Dosta uzbuđenja je izazivala planirana izgradnja velike trafo-stanice 400/110 kilovolti "Beograd 20" u Mirijevu, što je dovodilo do protesta 2003.[28]. Početak gradnje je konačno planiran za 1.4.2009., na drugoj lokaciji[29]. Gradonačelnik Dragan Đilas je 10.4.2009. posetio gradilište trafo-stanice (na kome su u toku bili pripremni radovi) i rekao da će ona biti izgrađena u roku od 24 meseca, uz poštovanje ekoloških normi[30]. Izgradnjom trafo-stanice će biti rasterećeno napajanje severnih delova grada, od Kalemegdana do Slavije i Mirijeva, koji sada pokrivaju trafo-stanice "Beograd 3" (Resnik) i "Beograd 17" (Konjarnik)[31].

Do aprila 2012. završeni su građevinski i elektro radovi, pristupni putevi i upravna zgrada, a za početak rada je bilo potrebno da se reše imovinsko-pravni odnosi na trasi dalekovoda[32]; to je bilo predviđeno za proleće 2013.[33]. U julu 2013. gradilište su obišli gradonačelnik Dragan Đilas i ministarka energetike, razvoja i životne sredine Zorana Mihajlović kada je rečeno da ostaje problem gradnje dalekovoda na teritoriji opština Zvezdara i Grocka, pomenut je kraj 2014. i 2015. kao vreme "stabilnog snabdevanja električnom energijom" u Beogradu[34].

Trafostanica je zvanično puštena u rad 2. novembra 2015, čemu je prisustvovao i predsednik Vlade Aleksandar Vučić[35].

Ličnosti u vezi s Mirijevom

[uredi | uredi kod]

Fusnote

[uredi | uredi kod]
  1. Podatak preuzet sa engleske Wikipedije. Može se naći i da Mirijevo po ovom istom popisu ima 75.000 stanovnika (na srpskoj Wikipediji) i 84.000 stanovnika (na mirijevo.co.rs - "...(višespratna stambena izgradnja ima 64.000 stanovnika, a niska stambena izgradnja oko 20.000 stanovnika)". Cela opština Zvezdara, koja osim Mirijeva i Novog Mirijeva ima još 15 mesnih zajednica, ima 132.621 stanovnika, prema popisu iz 2002.
  2. Politika 6.5.2008. str. 26
  3. Politika 18.4.2008. str. 28
  4. ovde se može videti poziv za priloge za izgradnju (ćirilicom)
  5. Radovi u četiri pravoslavna hrama (Studio B)[mrtav link] vest od 17.1.'10, pristupljeno 20.1.
  6. Музеј Града Београда[mrtav link] - slika i kratak opis (mrtav link)
  7. Мапа једног дела београдског дистрикта из 1721. године Arhivirano 2013-02-13 na Wayback Machine-u, iz Godišnjaka grada Beograda, Knj. XVII - 1970, str. 52
  8. "Mapa" iz Godišnjaka, str. 53
  9. Ratna prošlost Beograda, pogl. Karađorđe oslobađa Beograd (ppuk. Nedeljko Maksimović), NIP "Beogradske novine" 1954.
  10. Srpske novine za 1869 (Digitalna Narodna biblioteka)[mrtav link] Brojevi za 20. i 27. maj
  11. ibid, Borbe za Beograd 1914, puk. Jovan Luković
  12. ibid, Beogradska operacija 1915, ppuk. Dimitrije Trifunović
  13. "Vreme", 13. okt. 1937
  14. Mirijevo - istorija Arhivirano 2008-12-20 na Wayback Machine-u, zvezdara.com
  15. ibid, Oslobođenje Beograda 1944 godine, genppuk Savo Drljević
  16. Stigao gas u Mirijevo[mrtav link], studiob.rs (pristup 6.7.2013.)
  17. Hara gang iz Mirijeva (Novosti)[mrtav link]
  18. „Do poslednjeg grama (TV B92)”. Arhivirano iz originala na datum 2009-06-24. Pristupljeno 2009-08-07. 
  19. Širom grada niču 22 vatrogasne stanice, bgsvetionik.com
  20. sa B92 na Youtube-u
  21. Mirijevci dočekali Dom zdravlja[mrtav link], Novosti.rs
  22. Otvoren SWIFT centar na Zvezdari[mrtav link], Studio B
  23. Počela izgradnja deonice Mirijevskog bulevara Arhivirano 2015-11-19 na Wayback Machine-u, Studio B (7. februar 2011)
  24. Meštanima Mirijeva novi bulevar olakšao i ulepšao život Arhivirano 2011-11-01 na Wayback Machine-u, Studiob.rs, 1. 11. 2011.
  25. Mirijevski bulevar od sutra ujutru otvoren za saobraćaj, Blic.rs, 31.10.2011.
  26. Otvoren ogranak Biblioteke grada Beograda "Moma Dimić" Arhivirano 2012-05-22 na Wayback Machine-u, bgb.rs (pristupljeno 24. maja 2012)
  27. U subotu se otvara klizalište u Mirijevu , Blic
  28. Stav protestanata Arhivirano 2008-12-07 na Wayback Machine-u, mirijevo.com
  29. Studio B[mrtav link], 26.1.2009. (neaktivan link)
  30. Gradonačelnik Dragan Đilas obišao gradilište trafo-stanice „Beograd 20” u Mirijevu, beograd.rs
  31. Izgradnja nove trafo-stanice u Mirijevu početkom leta 2008. godine, ekapija.com
  32. Trafo stanica Beograd 20 od velikog značaja za građane[mrtav link], studiob.rs (ima i link za video)
  33. Završetak izgradnje trafostanice u Mirijevu dogodine, Glas javnosti
  34. Trafostanica „Beograd 20" za stabilno snabdevanje strujom Arhivirano 2015-11-02 na Wayback Machine-u, studiob.rs, 19. jul 2013.
  35. Trafostanica u Mirijevu za energetsku stabilnost u Beogradu Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u. studiob.rs. 02. Novembar. 2015

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]

Neke institucije

[uredi | uredi kod]