Trinaesti srpski korpus NOVJ
| 13. srpski korpus | |
|---|---|
 | |
| Osnivanje | 7. septembar 1944. |
| Formacija | Druga prol. divzija 24. srpska divzija |
| Jačina | 8.000 boraca |
| Deo | Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Ljubo Vučković |
Trinaesti srpski korpus NOVJ je formiran 7. septembra 1944. godine od Druge proleterske, 22. i 24. srpske divizije. Već 20. septembra, Druga proleterska divizija je izašla iz njegovog sastav, a ušla je 46. srpska divizija. Oktobra 1944. godine, u sastav korpusa je ušla i 47. srpska divizija. Komandant korpusa je Ljubo Vučković, narodni heroj, a politički komesar Vasilije Smajević.
Odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ od 3. decembra 1944. godine Štab korpusa je rasformiran, a jedinice korpusa su stavljene pod neposrednu komandu Glavnog štaba NOV i PO Srbije.
Trinaesti srpski korpus je dejstvovao u južnoj Srbiji, na prostoru između reka Ibra, Zapadne Morave i Nišave, jugoslovensko-bugareske granice, reke Pčinje i granice Kosova. Naredbom Glavnog štaba NOV i PO Srbije, od 8. septembra 1944. godine, dobio je zadatak da razvije operacije u dolini Južne Morave i Nišave. Svojim dejstvom onemogućavao je povlačenje nemačkoj Grupi armija „E“ iz Grčke i Makedonije. Početkom septembra korpus je oslobodio: Vranje, Bujanovac, Vladičin Han i Surdulicu, 8. septembra; Babušnicu, Pirot, Caribrod i Bosilegrad, 10. septembra. Do polovine septembra neprijatelj je ostao samo i utvrđenim garnizinima u Nišu, Leskovcu i Vlastoincu. Korpus je 9. septembra razbio i Čegarski četnički korpus.
Krajem septembra i početkom oktobra, korpus je vodio borbe sa nemačkim jedinicama iz Grupe armija „E“, koje su pokušavale da se probiju od Skoplja ka Beogradu. Zajedno sa jedinicama Druge bugarske otačastveno-frontovske amrije i 223. divizije Crvene armije, od 8. do 14. oktobra učestvovao je u borbama za oslobođenje Niša. Korpus je 10. oktobra oslobodio Vlasotince, a 11. oktobra Leskovac i Vranje.
Oslobođenjem Niša i Vranja uništene su jake nemačke snage i presečena otstupnica Grupi armija „E“ Moravskom dolinom. U drugoj polovini oktobra i u novembru korpus je učestvovao u borbama za oslobođenje sevrnog Kosova. I učestvovao oslobođenju: Prištine, 19. novembra; Vučitrna, 20. novembra; Kosovske Mitrovice, 22. novembra i Novog Pazara, 30. novembra.
|
Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi. |
- Vojna enciklopedija, Beograd 1975. godina.
