1859

Ovo je članak o godini 1859.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1820-e  1830-e  1840-e  – 1850-e –  1860-e  1870-e  1880-e
Godine:	1856 1857 1858 – 1859 – 1860 1861 1862

1859. po kalendarima

Gregorijanski	1859. (MDCCCLIX)
Ab urbe condita	2612.
Islamski	1275–1276.
Iranski	1237–1238.
Hebrejski	5619–5620.
Bizantski	7367–7368.
Koptski	1575–1576.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1914–1915.
• Shaka Samvat	1781–1782.
• Kali Yuga	4960–4961.
Kineski
• Kontinualno	4495–4496.
• 60 godina	Yin Zemlja Koza (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11859.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1859 bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar).

Događaji

Zima (jan-feb.)

• 15. 1. (3. 1. po j. k.) - U Beograd stigao izveštaj o Portinoj potvrdi izbora knjaza Miloša (iz Bukurešta postavlja Stevču Mihailovića za mestozastupnika, umesto namesništva).
• 26. 1. (14. 1. po j.k.) - U Srbiji usvojen Zakon o skupštini - ima tek konsultativnu funkciju.
• 27. 1. (15. 1. po j.k.) - Toma Vučić Perišić dao ostavku na čelu Saveta (pre njega već smenjeni neki pomoćnici ministara, Srbi-prečani i privoljen na ostavku Mitropolit beogradski Petar).
• 29. 1. (17. 1. po j.k.) - Miloš u Gurgusovcu, menja naziv varoši u Knjaževac, srušena zloglasna kula.
• 31. 1. (19. 1. po j.k.) - Srpska skupština donela akt o zbacivanju svih savetnika, popečitelja i činovnika koji nisu po volji novom Knjazu.

• 6. 2. (25. 1. po j.k.) - Knjaz Miloš stiže u Beograd (iz kojeg je otišao 1839).
• 9. 2. (28. 1. po j.k.) - Miloševa proklamacija o stupanju na presto, delimična potvrda zatečenih činovnika (ca. Stevča Mihailović na čelu Saveta).

Prol(j)eće (mar-maj)

• 9. 3. - Mobilizacija pijemontske vojske.
• mart po j.k. - U Srbiji "voena dela" (vojni poslovi) izdvojeni iz ministarstva unutrašnjih poslova u posebnu upravu, direktno pod knjazom.

• 1. 4. (20. 3. po j.k.) - U Srbiji ukinute sve šumske takse, neograničeno pravo seče za jedan groš (kao i pre 1857).
• 23. 4. - Početak austrijsko-sardinijskog rata (Drugi rat za italijansku nezavisnost).
• 25. 4. - Početak kopanja Sueckog kanala.
• 27. 4. (15. 4. po j.k.) - U Srbiji Zakon o komisijama za izviđanje činovničkih zloupotreba (na udaru i seoski kmetovi i sveštenici).
• ca. 30. 4. (18. 4. po j.k.) - Despotovica preimenovana u Gornji Milanovac.

L(j)eto (jun-avg.)

• 4. 6. - Bitka kod Mađente, franko-sardinska pobeda nad Austrijancima.
• 13. 6. (1. 6. po j.k.) - Sazvan odbor Svetoandrejske skupštine za njene nesvršene poslove (liberali na čelu).
• 24. 6. - U bitci kod Solferina francusko-pijemontske snage nanose težak poraz Austrijancima; stradanja vojnika potiču Henri Dunanta da započne stvaranje organizacije zvane Crveni križ.

• 11. 7. - Na sastanku austrijskog cara Franje Josipa I i francuskog cara Napoleona III dogovoreno da se Lombardija priključi Pijemontu, te tako formalno završi austrijsko-sardinijski rat (Venecija ostaje Austriji).
• 11. 7. (29. 6. po j.k.) - Uhapšena grupa (većinom bivši savetnici, kao i jedan učitelj mačevanja) optužena da je htela ubiti kneza Miloša ili njegovog sina Mihaila (pušteni dva meseca kasnije).
• 12. 7. (30. 6. po j.k.) - U pritvoru umro Toma Vučić Perišić, protivnici vlasti misle da je otrovan.
• 17. 7. - Dekretom kneza Miloša varošica Vrbica preimenovana u Aranđelovac.
• 18. 7. - Položen kamen temeljac Terazijske česme u Beogradu.

• 21. 8. (9. 8. po j.k.) - Izbori za skupštinu u Srbiji, smetnje izboru liberalne inteligencije.
• 30. 8. - 17. 9. (18. 8. - 5. 9. po j.k.) - U "Srpskim novinama" niz "dukatovačkih članaka" ("Pogled na radnju odbora Svetoandrejske skupštine", potpisani znakom za cesarski dukat, nalik na "#"), konzervativni napad na liberale; pretpostavlja se da ih je pisao Matija Ban, iza kojeg stoji Knez Mihailo.

Jesen (sep-nov.)

Poreklo vrsta

• 1 - 2. 9. - Karingtonov događaj: velika solarna baklja izaziva najveću zabeleženu geomagnetsku oluju - polarna svetlost se videla čak do 42° severne geografske širine.
• 12. 9. (14. safer 1276. AH) - Osmanska vlada izdala Uredbu o čiflucima u Bosni, poznatu kao Saferska naredba - ozakonjeno postojeće stanje.
• 16. 9. - U Frankfurtu na Majni osnovano je Njemačko nacionalno udruženje. Društvo je težilo državnom ujedinjenju Njemačke pod pruskim vodstvom.
• 22. 9. (10. 9. po j.k.) - Knjaz Miloš u Kragujevcu otvara zasedanje Narodne skupštine ("Malogospojinske") - pominje se spisak od 138 činovnika koje treba ukloniti iz državne službe.
• 27. 9. (15. 9. po j.k.) - U Srbiji donesena "Poljska regula", kojom se regulišu poljski radovi (pošto nema ekonoma, nije primenjena).

• 15. 10. (3. 10. po j.k.) - Knez Milošev propis po kojem dužnik može izbeći naplatu zelenaškog duga (mimo pisane obligacije) ako se u crkvi zakune koliki je bio prvobitni dug (ukinuto novembra 1860).
• 16. 10. - Radikalni abolicionist John Brown napada federalno vojno skladište u Harpers Ferryju u neuspjelom pokušaju da izazove ustanak robova na američkom Jugu.
• 29. 10. (17. 10. po j.k.) - Još jedan "dukatovački članak" poziva kneza Miloša da "tresne o zemlju prodrzljivce" (liberale) - urednik "Srpskih novina" smenjen nedelju dana kasnije.

• 24. 11. - Objavljena knjiga engleskog prirodnjaka Charlesa Darwina "Porijeklo vrsta". Njegova revolucionarna teorija evolucije izazvala velike kontroverze u naučnim krugovima, a crkveni krugovi izrazili bojazan da će knjiga podriti religijska vjerovanja o postanku svijeta.

Zima (dec.)

• 2. 12. - John Brown obješen zbog napada na Harpers Ferry.
• 8. 12. - Veliko vojvodstvo Toskana, vojvodstva Parma i Modena i Papske Legacije (severni deo Papske Države) formirale Ujedinjene Provincije Centralne Italije, koje će već u martu biti priključene Pijemont-Sardiniji.

Nepoznato

• Rudnik u Majdanpeku, Srbija, dat jednom francuskom društvu (oduzet 1866. zbog neispunjavanja ugovora).

Rođenja

• 6.1. - Vojislav Subotić, hirurg, osnivač Medicinskog fakulteta u Beogradu († 1923)
• 13. siječnja - Karl Bleibtreu, njemački književnik († 1928.)
• 8. travnja - Edmund Husserl, njemački filozof († 1938.)
• 14.5. - Natalija Obrenović, srpska kraljica († 1941)
• 4. jun - Paja Jovanović, srpski slikar († 1957)
• 7. srpnja - Marko Došen, hrvatski političar († 1944.)
• 7. avgust - Čiča Ilija Stanojević, veliki srpski glumac († 1930)
• 18. listopada - Henri Bergson, francuski filozof († 1941.)
• 15. prosinca - Lazar Ludvig Zamenhof, tvorac međunarodnog jezika esperanta († 1917.)

Smrti

• 20. siječnja - Bettina von Arnim, njemačka književnica (* 1785.)
• 6. svibnja - Alexander von Humboldt, njemački prirodoslovac i istraživač (* 1769.)
• 20. svibnja - Josip Jelačić Bužimski, hrvatski grof, dalmatinsko-hrvatsko-slavonski ban (* 1801.)
• 13.7. - Toma Vučić - Perišić, srpski političar (* 1790)
• 28. rujna - Carl Ritter, njemački geograf (* 1779.)
• 16. prosinca - Wilhelm Grimm, njemački književnik i filolog (* 1786.)