Aranđelovac
Aranđelovac | |
---|---|
Grb | |
Osnovni podaci | |
Država | Srbija |
Upravni okrug | Šumadijski |
Opština | Aranđelovac |
Stanovništvo | |
Stanovništvo (2022) | ▲ 24797 |
Geografija | |
Koordinate | 44°18′15″N 20°33′22″E / 44.304166°N 20.556°E |
Nadmorska visina | 259 m |
Ostali podaci | |
Poštanski kod | 34300 34303 |
Pozivni broj | 034 |
Registarska oznaka | AR |
Koordinate: 44° 18′ 15" SGŠ, 20° 33′ 22" IGD
Aranđelovac je grad i opština u Srbiji. Nalazi se u podnožju planina Bukulja i Venčac na oko 255 m nadmorske visine, na 76 km od Beograda. Opština obuhvata dve gradske i 18 seoskih mesnih zajednica. U samom gradu nalazi se Bukovička banja. Administrativno pripada Šumadijskom okrugu sa sedištem u Kragujevcu. Prema poslednjem popisu iz 2002. godine u gradu je živelo 24.309 stanovnika, a na području opštine 48.129 stanovnika.
Etimologija
Sadašnja teritorija grada najvećim delom je pripadala selu Vrbica. Pošto je knez Miloš često boravio u lečilištu Bukovičke banje odluči da u Vrbici 1858. godine podigne crkvu (jednu od nekoliko pokajnica) i posveti je Svetom Arhanđelu Gavrilu, a od dela sela Vrbice sa delom sela Bukovik formira varoš kojoj da ime Aranđelovac.
Znamenitosti
Ono po čemu je Aranđelovac najpoznatiji je blagotvornost kisele vode kojom je još 1811. godine svoje zdravlje krepio Dositej Obradović. Na lični zahtev kneza Miloša, bukovička voda je dopremana u butelama i korišćena na dvoru, a početkom XX veka počinje i ručno flaširanje kisele vode "Knjaz Miloš" da bi se kroz decenije punjenja ova voda okitila najvišim međunarodnim odličjima za kvalitet. Kada se pomene voda ne može se zaobići ni velelepni park Bukovičke banje koji se prostire na površini od 21,5 ha sa stalnom postavkom mermernih skulptura, najpoznatijih naših i svetskih autora, nastalih u tridesetogodišnjem postojanju međunarodne smotre umetnosti Mermer i zvuci koja pored mermernih skulptura organizuje i manifestaciju "Svet keramike", a organizuje i pozorišne predstave, koncerte i folkorne priredbe. Sve manifestacije obavljaju se na letnjoj otvorenoj sceni ili u prelepoj "Sali kneževa" hotela "Staro zdanje", građevine stare preko 150 godina, koju gradu podari dinastija Obrenović. U parku se nalazi i paviljon knjaza Miloša i nekoliko izvora mineralne vode koja se u banjskom lečilištu koristi zajedno sa glinom za lešenje oboljenja gastrointestinalnog i hepatolibijarnog sistema, bolesti respiratornog sistema i povrede lokomotornog sistema.Pored fudbalskog kluba Šumadija, OFK Aranđelovac, KMF Seničani, tu su Rukometni klub Izvor kao i rukometni klub Šamot.
Slobodarska tradicija ovog kraja ostavila je za sobom uspomenu na podizanje Prvog srpskog ustanka u selu Orašac 6 km od Aranđelovca, gde se nalazi memorijalni kompleks smešten oko Marićevića jaruge gde je započeto stvaranje moderne srpske države, a Karađorđe izabran za vođu ustanka.
Aranđelovac ima i dva Hrama Sv. arhangela Gavrila. Jedan je onaj u kome je služio prota Atanasije bukovički, koji je zakleo ustanike na vernost otadžbini, podignut 1835. godine na temeljima srednjevekovne crkve iz 1480. godine. Drugi je podigao knez Miloš, onaj po kome je Aranđelovac dobio ime. Novosagrađen Hram Sv. Ap. Petra i Pavla u naselju Seničani, jedan je od najvećih u Šumadiji. U blizini se nalazi nekadašnji srednjevekovni Manastir Svetog Arhangela Mihaila u Brezovcu, crkve brvnare u Venčanima i Darosavi. U neposrednoj blizini, u Topoli nalazi se mauzolej kralja Petra I na Oplencu kao i Karađorđeva crkva, zatim srednjevekovni manastiri Voljavča, Nikolje i Blagoveštenje.
Na 10 km od Aranđelovca je 1976. podignuto akumulaciono Garaško jezero za snadbevanje vodom Aranćelovca i okoline. Jezero se prostire na površini od oko 65 ha, najveće dubine 22 m, poribljeno je i predstavlja omiljeno izletište građana Aranđelovca zajedno sa bazenom pored samog jezera koji u svom sadržaju ima i sporske terene i ugostiteljski objekat.
Aranđelovački muzej ima svoju stalnu postavku kome pripada Risovačkoj pećini, na samom ulazu u grad, iz doba neolita, a u blizini koje se nalazi i etno-kuća.
Slavni ljudi
- Momir Ilić, rukometaš
- Ratko Nikolić, rukometaš
- Borislav Lorenc, filozof i profesor na Teološkom fakultetu u Beogradu
- Milivoje "Mića" Tomić, poznati glumac
- Saša Nedeljković, bivši fudbaler Crvene Zvezde i vlasnik Kompanije Nedeljković
- Lazar Ćirović (1934-2015), atletski trener
- Saša Bošković, rukometni trener i selektor ženske rukometne reprezentacije Srbije
- Goran Milojević, bivši fudbaler Crvene Zvezde i Partizana
- Ana Đokić, rukometašica
- Danica Maksimović, glumica
- Radmilo Ivančević, bivši fudbaler i fudbalski trener
- Goran Pandurović, bivši fudbaler Partizana i reprezentativac Jugoslavije
- Živan Saramandić, operski pevač
- Dejan Pikula, šahista
- Svetolik Ranković, književnik
- Danko Popović, književnik
- Nikola Vojinović, bivši rukometaš
- Sanja Rajović, rukometašica
- Vladica Cvetković, dopisni član SANU
- Predrag Lazić, akademik, redovni profesor Rudarsko-geološkom fakultetu u Beogradu
- Vladan Milojević, fudbalski trener
- Maja Radovanović, pravnica
Privreda
Najpoznatije preduzeće iz Aranđelovca je AD "Knjaz Miloš" koje sem pomenute mineralne vode, proizvodi i puni sokove i energetske napitke. Holding korporacija "Šamot" proizvodi vatrostalne materijale i vrši eksploatisanje ruda, a za proizvodnju elektroporcelana i izolatora zadužen je "Elektroporcelan". Elektrokeramika proizvodi se u DD "Elka". Eksploataciju mermera vrši preduzeće "Venčac" a proizvodnjom PVC cevi bavi se PP "Peštan". DD "Kubršnica" proizvodi građevinski materijal (opeke i montažne nosače). Pored pomenutih postoji veliki broj manjih privatnih preduzeća a o turizmu se staraju dva hotela:"Šumadija" i "Izvor" , odmaralište INO, motel "Lovački dom" na Bukulji, te veliki broj privatnih smeštajnih kapaciteta i mnoštvo kafića i restorana.
Turizam
U Aranđelovcu se nalazi "Aqua park" za decu.
Povezano
Vanjske veze
- Vidi Aranđelovac - Portal koji prati život grada
- Arandjelovac
- www.bukovickabanja.com
- Ekskluzivni restoran Aleksandar Arhivirano 2019-09-16 na Wayback Machine-u
- www.vesic.org
- Konjički klub Aranđelovac
- dmoz.org/World/Srpski/Regionalno/Srbija/Gradovi/Uža_Srbija/Aranđelovac[mrtav link]
- Bukovička Banja Kompletan vodič kroz Srbiju