Kruševac

Za ostale upotrebe, v. Kruševac (razvrstavanje).

Kruševac
Kolaž sastavljen od fotografija Kruševca
Zastava Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Gradonačelnik	Jasmina Palurović (SNS)
Pokrajina	centralna Srbija
Okrug	Rasinski okrug
Stanovništvo
Stanovništvo	57 627
Aglomeracija	114.331
Geografija
Koordinate
Vremenska zona	UTC+1, leti UTC+2
Nadmorska visina	137 m
Površina	854 km²
Kruševac Kruševac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski kod	37-000
Pozivni broj	037
Registarska oznaka	KŠ
Veb-strana	www.krusevac.rs

Kruševac je grad koji se nalazi u središnjem/južnom delu Srbije, u dolini Zapadnog Pomoravlja, na reci Rasini. Kruševac danas ima oko 68.000 stanovnika na teritoriji grada i oko 114 hiljada stanovnika na teritoriji opštine. Opština Kruševac obuhvata 101 naselje. Kruševac je centar Rasinskog okruga. Opština Kruševac zahvata površinu od 854 km².

Poznat je kao srednjovekovna srpska prestonica.

Nalazi se u kruševačkoj kotlini koja obuhvata kompozitnu dolinu Zapadne Morave i prostire se između Levča i Temnića na severu, Župe, Kopaonika i Jastrepca na jugu i Kraljevačke kotline i Ibarske doline na zapadu.

Istorija

Crkva Lazarica

Grad je podigao knez Lazar 1371. godine. Prvi put se pominje 1387. godine, u povelji kojom knez Lazar potvrđuje ranije trgovačke privilegije Dubrovčanima.

Privreda

Kruševac je nekada bio jak privredni centar sa posebno razvijenom metalo - prerađivačkom („14. oktobar“) i hemijskom industrijom (HI „Župa“, „Merima“, „Trayal“ i „Rubin“). Posle privtizacije velikih društvenih kolektiva, u gradu ima i preko 1500 privatnih preduzeća i preko 3500 samostalnih radnji različitih delatnosti. Proces privatizacije ostavio je velike tragove na kruševačkoj privredi, i veliki broj nezaposlenih.

Gradske slave i proslave

U narodnoj sveslovenskoj mitologiji Sveti Vid označava vrhovno, svevideće božanstvo. U srpskoj narodnoj tradiciji Vidovdan se obeležava kao dan Kosovskog boja 1389. godine. Stoga ga je srpska crkva od 1892. godine, ozvaničila i uvrstila u svoje praznike, a posle proroka Amosa i svetog kneza Lazara. Najznačajniji praznik za grad Kruševac svakako je Vidovdan, duboko ukorenjen u svesti stanovništva na ovim prostorima kao dan pogibije kneza Lazara u borbi za očuvanje svoje države i naroda. Proslavlja se sa svim atributima gradske slave, kao i Duhovi ili Sv. Trojica. Na Vidovdan se takođe svake godine, u crkvi Lazarici, daje pomen kosovskim, ali i svim drugim izginulim srpskim ratnicima u oslobodilačkim ratovima. U prošlosti se toga dana održavao i vašar, najveći u Kruševcu. Vašari ili sajmovi, nekada važan vid trgovine, uvedeni su u Kruševcu kad i u celoj Srbiji, zakonskom uredbom 1839. godine. Osim Vidovdanskog, održavali su se na Blagovesti, 7. aprila, Sv. Iliju, 2. avgusta i na "Malu Gospojinu", 21. septembra, što se održalo do današnjih dana. Esnafske slave, nekada važna karakteristika građanskog društva, kada su razni esnafi, društva i udruženja, uglavnom humanitarnog karaktera, proslavljali svog patrona - zaštitnika (najstariji esnafi u Kruševcu su lončarski iz 1839, mumdžijski iz 1842, trgovačko-bakalski iz 1846, meandžijski iz 1848...) zadržale su se još samo kod humanitarnog društva "Dobra narav", ili "Baksuzi, ugursuzi i namćori", specifičnog za ovaj grad, koje se okuplja svake godine devetog utorka od Božića, gajeći svoja pravila ponašanja.

Turizam

Kod Kruševca se nalazi poznata banja Ribarska Banja je balneološko lečilište i klimatsko mesto koje se nalazi na severnim padinama planine Jastrebac.

Slavni ljudi

• Miodrag Petrović Čkalja, poznati glumac
• Dragiša Binić, legendarni fudbaler Crvene Zvezde
• Goran Grbović, poznati bivši košarkaš
• Miodrag-Rade Jašarević, umetnik narodne muzike, dugogodišnji šef Narodnog orkestra Radio Beograda i violinista
• Nenad Sakić, poznati bivši fudbaler
• Miško Ražnatović, poznati košarkaški menadžer
• Katarina Vučetić, manekenka, voditeljka
• Dragan Milosavljević, poznati košarkaš
• Taško Načić, poznati glumac
• Vojin Ćetković, poznati glumac
• Milica Todorović, pevačica
• Ljubinka Bobić, poznata glumica
• Bojan Zajić, poznati fudbaler
• Anka Đurović-Crvenčanin, poznata bolničarka
• Toma Milićević, poznati fudbaler Crvene Zvezde i poznati trener omladinske škole Crvene Zvezde
• Olja Petrović, poznati fudbaler Crvene Zvezde
• Radojka Živković (Tomić), poznata srpska harmonikašica i kompozitor
• Milan Puzić, poznati glumac
• Radmila Savićević, poznata glumica
• Vlastimir Đuza Stoiljković, poznati glumac
• Radoš Bajić, poznati glumac
• Dobrica Ćosić, pisac, političar, prvi predsednik Savezne Republike Jugoslavije 1992-1993
• Radmila Živković, poznata glumica
• Božin Simić, pukovnik Srpske vojske, ambasador FNRJ
• Marko Živić, srpski glumac
• Dragutin Minić Karlo, satiričar i novinar
• Jana Milić, srpska glumica
• Katarina Marković, srpska glumica
• Nataša Tapušković, srpska filmska, pozorišna i filmska glumica
• Vojin Ćetković, srpski glumac

Vidi još

Kruševac na Wikimedijinoj ostavi

• Lazar Hrebeljanović
• Istorija Srbije u srednjem veku

Eksterni linkovi

• Zvanična prezentacija Opštine Kruševac
• Nezavisni kruševački Internet portal
• KruševacPRESS - prvi zvanično registrovan kruševački Internet medij
• Turistička organizacija Kruševca
• Gradski portal Kruševac ONLINE
• Grad Kruševac
• RADIO TELEVIZIJA KRUŠEVAC
• Televizija Jefimija Kruševac
• Kruševac Info
• Zdravstveni centar Kruševac
• Gimnazija Kruševac
• Biblioteka Kruševac
• CSU - Centar za stručno usavršavanje - Kruševac
• Edukativni centar - Kruševac

Takođe videti

• Zapadno Pomoravlje danas i sutra, Zapis 1995, [1]