Jedinstveni matični broj građana

Jedinstveni matični broj građana (skraćeno JMBG; makedonski: Единствен матичен број на граѓанинот – ЕМБГ, slovenski: Enotna matična številka občana – EMŠO) lični je identifikacioni broj koji je dodeljivan svim građanima SFR Jugoslavije od 1976. godine.^[1]

Broj je još uvek u upotrebi u novonastalim državama od bivših republika SFRJ, osim u Hrvatskoj. 1. januara 2009. u Hrvatskoj JMBG je zamenjen Osobnim identifikacijskim brojem (OIB) koji je sačinjen od 11 nasumično izabranih cifara.^[2]

Uvođenje

Zakon o uvođenju jedinstvenog matičnog broja građana donet je 1976. godine na nivou SFRJ. Nakon državnog zakona o uvođenju matičnog broja usledili su republički zakoni o jedinstvenom matičnom broju građanina koji su donošeni u periodu od 1978. do 1980. godine u svakoj od republika i u pokrajinama. U republičkim zakonima je definisano:^[3]

da je rok uvođenja matičnog broja do 1987. godine;
da se broj dodeljivao svim licima prema prebivalištu, a novorođenoj deci prema mestu rođenja;
da matični broj određuju organi unutrašnjih poslova svuda sem u Vojvodini i u Sloveniji gde su to činili statistički zavodi;
da evidencija o matičnim brojevima pored samog broja sadrži i ime, prezime, ime jednog roditelja i mesto rođenja.

Uprkos tome u pojedinim republikama broj nije dodeljivan prema regionima mesta rođenja.

Kompozicija broja

Jedinstveni matični broj građana se sastoji od 13 cifara u formi: DD MM GGG RR BBB K (bez praznih mesta), gde su slova šifre za:

DD - dan rođenja
MM - mesec rođenja
GGG - zadnje tri cifre godine rođenja
RR - region rođenja ili prebivališta
BBB - jedinstveni broj
K - kontrolna cifra

Region rođenja ili prebivališta

Region rođenja ili prebivališta je dvocifren broj RR u JMBG-u i određen je sa:

00-09 – stranci koji su dobili SFRJ državljanstvo
10-19 – Bosna i Hercegovina
20-29 – Crna Gora
30-39 – Hrvatska
40-49 – Severna Makedonija
50-59 – Slovenija
60-69 – Građani sa privremenim boravkom
70-79 – Uža Srbija
80-89 – Vojvodina
90-99 – Kosovo

Predviđeni brojevi za dodelu JMBG-a prema regionima rođenja:

republika	cifre	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
stranci	0	mešana upotreba	stranci u Bosni i Hercegovini	stranci u Crnoj Gori	stranci u Hrvatskoj	stranci u Severna Makedonija	stranci u Sloveniji	ne koriste se	stranci u Užoj Srbiji	stranci u Vojvodini	stranci na Kosovu
Bosna i Hercegovina	1	Banja Luka	Bihać	Doboj	Goražde	Livno	Mostar	Prijedor	Sarajevo	Tuzla	Zenica
Crna Gora	2	ne koristi se	Podgorica	Bar, Ulcinj	Budva, Kotor, Tivat	Herceg Novi	Cetinje	Nikšić	Berane, Rožaje, Plav, Andrijevica	Bijelo Polje, Mojkovac	Pljevlja, Žabljak
Hrvatska	3	Osijek	Bjelovar, Virovitica, Koprivnica, Pakrac	Varaždin, Međimurje	Zagreb	Karlovac	Lika	Istra, Primorje	Sisak, Banija	Dalmacija	mešana upotreba
Severna Makedonija	4	ne koristi se	Bitolj	Kumanovo	Ohrid	Prilep	Skoplje	Strumica	Tetovo	Veles	Štip
Slovenija	5	u celoj Sloveniji	ne koriste se
	6	građani sa privremenim boravkom
Centralna Srbija	7	građani upisani u MKR DKP Republike Srbije (po čl. 4 Zakona o JMBG)	Beograd	Kragujevac, Jagodina	Niš, Pirot, Toplica	Leskovac, Vranje	Zaječar, Bor	Smederevo, Požarevac	Mačva, Kolubara	Čačak, Kraljevo, Kruševac	Užice
Vojvodina	8	Novi Sad	Sombor	Subotica	Vrbas	Kikinda	Zrenjanin	Pančevo	Vršac	Ruma	Sremska Mitrovica
Kosovo	9	ne koriste se	Priština	Kosovska Mitrovica	Peć	Đakovica	Prizren	Gnjilane, Kosovska Kamenica, Vitina, Novo Brdo

Jedinstveni broj

Jedinstveni broj je trocifren broj BBB u JMBG-u i određen je sa:

000-499 za muški rod
500-999 za ženski rod

Kontrolna cifra

Kontrolna cifra je jednocifreni broj K u JMBG-u.

Za izračunavanje kontrolne cifre, JMBG zapisujemo u obliku: A₁A₂A₃A₄A₅A₆A₇A₈A₉A₁₀A₁₁A₁₂A₁₃ i računamo sumu S:

S = 7·A₁ + 6·A₂ + 5·A₃ + 4·A₄ + 3·A₅ + 2·A₆ + 7·A₇ + 6·A₈ + 5·A₉ + 4·A₁₀ + 3·A₁₁ + 2·A₁₂

i cifra K, tj. A₁₃ se dobija prema formuli:

K = S mod 11, tj. cifra K je jednaka ostatku pri deljenju broja S sa 11.

Ako ostatak pri deljenju broja S brojem 11 označimo sa m, onda za:

m = 0, kontrolna cifra K = 0.
m = 1, matični broj pogrešan, pa se broj BBB uvećava za 1 i račun kreće ispočetka.
m veće od 1, kontrolna cifra K = 11 - m.

Formula za izračunavanje kontrolne cifre u spredšit programima

Ako se uvedu skraćenice:

A₁ - podaci prvih 12 cifara
B₁ - kontrolna cifra (poslednja cifra)
C₁ - ceo broj sa kontrolnom cifrom,

kod za izračunavanje kontrolne cifre u programima za tabelarnu kalkulaciju će biti:

B₁ = 10-MOD(SUMPRODUCT(MID(A₁,{1,2,3,4,5,6;7,8,9,10,11,12},1)*{7,6,5,4,3,2})-1,11)

C₁ = IF(B₁ = 10; "neispravno!" ; A₁&B₁)

Reference

↑ Provera i detalji Jedinstvenog matičnog broja građana Arhivirano 2009-11-18 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 31.10.2013.
↑ Osobni identifikacioni broj, Ministarstvo finansija - porezna uprava, Hrvatska Arhivirano 2012-08-05 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 31.10.2013.
↑ Zakon o uvođenju Jedinstvenog matičnog broja građana Arhivirano 2013-11-02 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 31.10.2013.

Vanjske veze

Izračun JMBG-a - Google Sheets

[1] Provera i detalji Jedinstvenog matičnog broja građana Arhivirano 2009-11-18 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 31.10.2013.

[2] Osobni identifikacioni broj, Ministarstvo finansija - porezna uprava, Hrvatska Arhivirano 2012-08-05 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 31.10.2013.

[3] Zakon o uvođenju Jedinstvenog matičnog broja građana Arhivirano 2013-11-02 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 31.10.2013.

[1]

[2]

[3]