Mojkovac

Mojkovac
Centar Mojkovca
Grb
Osnovni podaci
Opština	Mojkovac
Stanovništvo
Stanovništvo ((2003))	4120
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	894 m
Mojkovac Mojkovac na karti Crne Gore
Ostali podaci
Poštanski kod	84205
Pozivni broj	050
Registarska oznaka	MK

Mojkovac je grad i središte istoimene opštine u Crnoj Gori koji se nalazi u dolini rijeke Tare u podnožju planina Bjelasice i Sinjavine, a pripada Brdima sjeveroistocnog dijela Republike Crne Gore između nacionalnih parkova Biogradska gora i Durmitor. Prostire se na površini od 367 km² sa oko 11.000 stanovnika.

Od Mojkovca do Podgorice ima 90 km, a do Beograda 380 km. Mojkovac je povezan sa ostalim mestima Jadranskom magistralom, željezničkom prugom Beograd-Bar i regionalnim putem za Žabljak-Pljevlja. Nadmorska visina Mojkovca je 820 metara, a nadmorske visine opštine su od 750 do 2.033 metra. Kroz Mojkovac protiče rijeka Tara, čiji je kanjon drugi po dubini u svijetu, a zaštićen je kod UNESKO-a.

Istorija

Mojkovac je utemeljen za vrijeme vladavine srpskog kralja Uroša (1242-1276) u središtu župe Brskovo, koja je bila u sastavu srpske kraljevine Raške.

Poznat je iz tog perioda srpski srebreni novac koji se kovao u Brskovu, tako da ovo mjesto postaje centar istoimene župe, rudarski i trgovački centar sa karavanskom stanicom između Kotora i Novog Brda i konzulatom Dubrovačke Republike.

U dugoj i bogatoj istoriji narod Potarja je pružao otpor osvajačima koji su nastojali da porobe ovu oblast. Dizao je bune i ustanke i borio se protiv strane sile i svih onih koji su nasrtali na njegovu slobodu.

Prostor opštine Mojkovac sa lijeve obale rijeke Tare postao je dijelom Crne Gore 1878. godine posle Berlinskog kongresa, a prostor sa desne obale 1912. godine tokom Prvog balkanskog rata, poslije viševjekovne vladavine Otomnanskog carstva. Početkom 1916. ovde je vođena Mojkovačka bitka, gdje su branjena sjeverna vrata Mojkovca i Crne Gore, a time i povlačenje srpske vojske u Prvom svetskom ratu. Serdar Janko Vukotić se sa svojom vojskom odupreo se višestruko nadmoćnijoj vojsci Austro-Ugarske. U Drugom svetkom ratu 348 građana Mojkovca je poginulo u partizanskim redovima, među njima i 7 narodnih heroja. Spomen-obilježja koja podsjećaju na slavnu prošlost ovoga kraja se nalaze u Mojkovcu i u centrima mjesnih zajednica, obrazovnih i kulturnih institucija (u centru grada, neposredno kod mostova na Tari, Grotulja spomen groblje, Mjedeno guvno, Gradina na Brskovu, na Bojnoj Njivi i dr.).

Privreda

Mojkovac ima osnovnu i srednju školu, centar za kulturu sa salom koja ima 300 sjedišta, biblioteku sa čitaonicom i prostor za razvoj kulturnog amaterizma. Centar organizuje filmski festival Mojkovačka filmska jesen, Mojkovački sabor na Preobraženje i dr.

Zdravstvena zaštita se organizuje stacionarno i ambulantno u Domu zdravlja i u centrima mjesnih zajednica. Mojkovac ima stadion i sportsku dvoranu za takmičenje u fudbalu, rukometu, košarci, odbojci i borilačkim vještinama. Planinari "Brskova" su izgradili planinarski dom na Bjelasici. Rijekom Tarom se splavari. Organizovan je lov i ribolov.

Privredni subjekti su drvna industrija u primarnoj i finalnoj preradi, metaloprerada, proizvodnja kožne i tekstilne konfekcije.

Hotel "Mojkovac" ima 80 ležaja (trenutno je zakupljen za policiju), motel "Ravnjak" u Bistrici ima 18 ležajeva. U oblasti privatnog preduzetništva ima oko 200 registrovanih preduzeća i samostalnih radnji sa 300 zaposlenih. Ukupno zaposlenih ima oko 1.500 građana, a na birou za zapošljavanje evidentirano je 2.200 nezaposlenih građana. U oblasti komunalne djelatnosti postoji Javna ustanova Gradac koja se bavi vodosnabdijevanjem, čistoćom i lokalnim saobraćajem.

Razvojni planovi opštine Mojkovac baziraju se na iskorišćavanju sopstvenih resursa: poljoprivredu – proizvodnju zdrave hrane, šumarstvo – drvoprerada i turizam sa razvojem postojećih kapaciteta, metalopreradu, kožnu i tekstilnu konfekciju. U oblasti turizma valorizacija postojećih kapaciteta kroz izgradnju SKI centra na sjeverozapadnoj strani planine Bjelasice, za što postoje optimalni uslovi.

Naseljena mjesta

Bistrica, Bjelojevići, Bojna Njiva, Brskovo, Dobrilovina, Gojakovići, Krstac, Lepenac, Gornji Mojkovac, Mojkovac, Podbišće, Polja, Prošćenje, Stevanovac, Štitarica, Uroševina i Žari,

Kultura

Manastir Svetog Đorđa u Dobrilovini, najznačajniji kulturno-istorijski spomenik, spominje se u zapisima iz 1592. godine, udaljen je 25 km od Mojkovca u pravcu Žabljaka. Postoje i drugi objekti materijalne i duhovne kulture iz prošlosti:

• Crkva Svetog Arhangela Mihajla u Štitarici,
• Crkva Blagovijesti u Poljima,
• Crkva Svete Petke – Ružica na Sinjavini,
• Crkve u Prošćenju iz 12.vijeka, koja je rekonstruisana i koju je piskop Budimljansko-nikšićki Joanikije osveštao na Trojičin dan 2004.
• Završena je i izgradnja Hrama Hristovog roždestva u Mojkovcu. Hram je osveštan na Božić 2008.
• Crkva Svetog Prokopija u Lepencu 600m od magistrale puta prema Bijelom Polju.

Demografija

U Mojkovacu živi 3046 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 34,5 godina (33,1 kod muškaraca i 35,8 kod žena). U naselju ima 1215 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,39.

Stanovništvo u ovom gradu veoma je heterogeno.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Godina Stanovnika 1948. 452 1953. 1110 1961. 1920 1971. 2670 1981. 3899 1991. 4429 4391 2003. 4120 4234 2011. Etnički sastav prema popisu iz 2003. Crnogorci    2221 53.90% Srbi    1707 41.43% Jugosloveni    14 0.33% Muslimani    13 0.31% Makedonci    4 0.09% Bošnjaci    4 0.09% Slovenci    2 0.04% Hrvati    1 0.02% Albanci    1 0.02% nepoznato    8 0.19% Stanovništvo prema polu i starosti m ž ? 9       5 80+ 8       20 75-79 27       49 70-74 47       67 65-69 79       111 60-64 68       88 55-59 72       87 50-54 134       128 45-49 162       156 40-44 158       182 35-39 159       166 30-34 123       125 25-29 160       160 20-24 163       182 15-19 198       189 10-14 164       150 5-9 157       146 0-4 125       96 prosek 125 28 Domaćinstva Broj domaćinstava po popisima od 1948-2003. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003. Broj domaćinstava 134 488 626 793 1237 1535 1225 Domaćinstva po broju članova po popisu od 2003. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 1215 203 205 197 309 182 81 28 6 1 3 Domaćinstva Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1567 602 894 48 20 3 1715 Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 523 892 230 68 2 Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija Proizvodnja i snabdevanje... Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze Muški 568 24 - - 61 20 18 52 27 77 Ženski 472 33 - - 63 7 3 89 51 9 Oba 1040 57 - - 124 27 21 141 78 86 Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato Muški 5 5 156 57 22 34 - - 10 Ženski 5 4 31 79 64 25 - - 9 Oba 10 9 187 136 86 59 - - 19 Istaknute ličnosti Milovan Đilas Đido, crnogorski komunista, politički zatvorenik u obe Jugoslavije, učesnik narodnooslobodilačke borbe, politički teoretičar i pisac. Darko Stanić, poznati rukometni golman Stefan Savić, poznati fudbaler Miodrag Božović, poznati fudbaler i fudbalski trener Danijel Furtula, atletičar Aleksa Đilas Bećo, učitelj i narodni heroj Jugoslavije Nikola Zindović, atletičar Žarko Pejović, rukometaš Nebojša Bogavac, košarkaš Dragoslav Medojević, poznati glumac Zoran Simović, poznati golman reprezentacije SFRJ Reference Vanjske veze Mojkovac na Wikimedijinoj ostavi Opština Mojkovac Visit Mojkovac Arhivirano 2013-09-22 na Wayback Machine-u Radio - Televizija Mojkovac Arhivirano 2013-08-20 na Wayback Machine-u Centar za kulturu Mojkovac