Vrbeštica
| Vrbeštica | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovski |
| Opština | Štrpce |
| Stanovništvo | |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°14′12″N 20°58′44″E / 42.2367°N 20.9789°E |
| Nadmorska visina | 974 m |
  Vrbeštica Vrbeštica (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 0290 |
| Registarska oznaka | UR |
Koordinate: 42° 14′ 12" SGŠ, 20° 58′ 44" IGD
Vrbeštica je naseljeno mesto u opštini Štrpce, smešteno na nadmorskoj visini od 930 do 1050 metara. U selu živi oko 650 stanovnika.
Teritorija sela Vrbeštica nalazi se u južnom delu Srbije, u autonomnoj pokrajini Kosovu i Metohiji. Smeštena je u zapadnom delu opštinske teritorije Štrpce. Seoski atar se proteže od makedonske granice na jugu do suvorečke opštine na severu. Vrbeštica je selo razbijenog tipa i uglavnom se nalazi u dolini Vrbeštičke reke koja je leva pritoka Lepenca.
Selo Vrbeštica je bogato rudama (koja je u prošlosti eksploatisana), šumama, prostranim pašnjacima i poljanama prekrivenim raznim planinskim lekovitim biljem i divljim voćem. Trenutno u selu živi oko 650 stanovnika srpske nacionalnosti. Uz pozitivan prirodni priraštaj, selo je poznato i po velikoj migraciji stanovnika i to većinom u centralnu Srbiju (Batočina i okolina).
Osnovnu školu „Šarski odred“ pohađa oko 100 učenika. U selu postoji pravoslavna crkva Svetog Ilije i isposnica svetog Petra, koja je od sela udaljena 5 kilometara.
U sastav srpske srednjovekovne države, Sirinićka župa je ušla početkom XIII veka, u vreme Stefana Prvovenčanog. U Sirinićkoj župi, u srednjem veku postojala su dva grada:Grčki grad kod Vrbeštice i Čajlije, ostaci tvrđave, blizu Brezovice.
Vrbeštica se pominje u turskom popisu iz 1455. godine. Po ovom popisu ona tada ima 53 kuće. Broj stanovnika je konstantno rastao pa je pred Drugi svetski rat imala 109 kuća, a 1986. godine 206 kuća. Prvu školu Vrbeštica je dobila 1928. godine. Selo je elektrificirano 1969. godine, a vodovod je dobila 1983. godine.[1]
Brezovica je nekada bila naselje u okviru Vrbeštice, ali je početkom osamdesetih postala samostalno selo.
Na severnim obodima Sirinićke župe ima ruda hroma. Eksploatacija rude je počela 1894. godine kada su otvorena dva rudnika a kasnije još dva u Vrbeštici i Jažincu. Svi rudnici su bili u vlasništvo solunskog društva Alatini. Rudnici su prestali sa radom za vreme Balkansih ratova i Prvog svetskog rata, da bi nakon Prvog svetskog rata bio obnovljen rad od strane Aseo.a.d. iz Skoplja. Rad je obnovljen samo u rudnicima u Vrbeštici, dok su oni u Jažincu napušteni.[2] Šezdesetih godina dvadesetog veka napušteni su rudnici i u Vrbeštici.
- Budurići (2 kuća., Sv. Đorđe Alimpije), starosedeoci.
- Bontići (4 kuća., Sv. Đorđe Alimpije) su nepoznate starine.
- Kostići (4 kuća., Sv. Nikola) su nepoznate starine.
- Radunjići (15 kuća., Sv. Petka), davnašnji doseljenici iz skopskog kraja.
- Stanisavljevići (19 kuća) i Bandulići (3 kuća) deljenici Stanisavljevića, slave podjednako dve slave: Sv. Prečistu i Sv. Iliju). Doseljeni su oko sredine XVIII veka od preko Drima, iz današlje severne Albanije.
- Pavlevići (10 kuća) i Ivkovići (1 kuća), doseljeni zajedno sa Stanisavljevićima kao tri brata, te im je i slava ista.
- Orloćevići (32 kuća., Sv. Arhanđeo). Starinom su od Gusinja u Crnoj Gori, odakle su od Albanaca prebegli u selu Bukoš u Metohiji, odakle se jedan brat krajem XVIII veka preselio ovamo da izbegne krvnu osvetu od Albanaca, a drugi brat ostao tamo i prešao u islam.
- Borzanovići (9 kuća., Sv. Nikola). Doseljen predak Borzan iz Pološke oblasti u početku XIX veka, kada su mu muslimani tamo oduzeli imanje. (Borzan, Đorđija, Stanislav, Staja 60 godina.
| Etnički sastav prema popisu iz 1981. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 918 | 99.67% | ||
| Muslimani | 1 | 0.11% | ||
| ostali | 2 | 0.22% | ||
| Demografija[4] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1948. | 854 | |
| 1953. | 931 | |
| 1961. | 1065 | |
| 1971. | 1228 | |
| 1981. | 925 | |
| 1991. | 790 | |
- ↑ Mileta Bukumirić, Onomastika Sirinićke župe. - Onomatološki prilozi, Beograd (Srpska akademija nauka i umetnosti. Odeljenje jezika i književnosti. Odbor za onomastiku), 1981, knj. IX, str. 385-386.
- ↑ A. Urošević, O Kosovu...,str.215-216
- ↑ Podaci „Naselja“ (dr. A. Urošević: Šarplaninska Župa Sirinić)
- ↑ Šablon:DemEvrKiMBr