Gusinje

Gusinje
Osnovni podaci
Opština	Gusinje
Stanovništvo
Stanovništvo ((2003))	1704
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	1014 m
Gusinje Gusinje (Crne Gore)
Ostali podaci
Pozivni broj	051
Registarska oznaka	GS

Gusinje, gradsko naselje u opštini Gusinje u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2003. bilo je 1704 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 2472 stanovnika).

Geografija

Gusinje se nalazi u neposrednoj blizini granice sa Albanijom, na ušću Vruje u reku Grnčar. Nalazi se u jugozapadnom delu Plavsko-Gusinjskog basena na oko 900 metara nadmorske visine, ispod strmih padina Prokletija sa juga i Visitora sa severa, na mjestu gdje se ukrštaju putevi iz tri ledničke doline. Nema bitan saobraćajno geografski položaj tako da je područje izrazite migracije stanovništva. Okruženo je visokim planinama i ima oštru klimu.

Kroz manje pristupačnu ali prelijepu dolinu Rapojana nekada je vodio važan karavanski put do Albanije. U njoj se nalazi kraško selo Oko Skakavice i 20 m visok vodopad Grlja na ulazu u kanjon. Inače su ti krajevi u podnožju Prokletija, kojima pripada i Gusinje, poznati po bogatstvu voda i izvora. Na svega 1,5 km od naselja, na nadmorskoj visini od 925 m, nalaze se Alipašini izvori, koji su vijekovima predstavljali nezaobilazan dio ovdašnjeg života. To je najveće stalno kraško vrelo u Crnoj Gori. Izvire na površini od preko 300 kvadratnih metara dajući tokom većeg dijela godine oko četiri kubna metra vode u sekundi.

Istorija

O Gusinju se malo zna iz ranijih vijekova. Po mišljenju Račkoga Dukljaninova župa Guisenio bit će da je Gusinje i njegov kraj. U 14 vijeku je u Plavskoj župi postojalo selo Gusino, bez sumnje današnje Gusinje.

Starije stanovništvo Gusinja su rano izagnali Klimente i zagospodarili onim krajem. Njih su od prije oko početka 18. vijeka napala i izagnala okolna plemena. Od tada su Gusinje naselili plavski muslimani i dr., i ono je postalo sjedište vlasti onog kraja. Ami Boue (Ami Boué, 1794-1881) je 1836. računao da Gusinje ima 300 domova srpskih i arnautskih, a Jurišić u polovini 19 vijeka nalazi, da je Gusinje imalo 400 domova, od kojih su četvrtina bili srpski.

U tursko doba Gusinje je vodilo trgovinu sa Skadrom, Peći i Mitrovicom. Čuveno je po oktobarskom vašaru. Kroz Gusinje i Plav je vodio stari put od Kotora i Skadra za Peć.

Znamenitosti

Od kulturno istorijskih spomenika u Gusinju značajniji su crkva Svetog Đorđa, Vezirova džamija i crkva Svetog Antona u Dolji kod Gusinja.

Vezirova džamija u Gusinju

Crkva Svetog Đorđa u Gusinju podignuta je na mestu starijeg objekta, 1926. godine. Podignuta je prilozima ovdašnjeg pravoslavnog stanovništva. Crkva je jednobrodne osnove, zidana od neobrađenog pritesanog kamena. Pod je od kamenih ploča, a krovni pokrivač od sidra. Otvori imaju kamene okvire sa lučnim završecima. Ikonostas je rad Petra Čolanovića iz 1926. godine. Ikone su rađene u tehnici ulje na platnu. U crkvi je pedesetak štampanih ruskih knjiga, od kojih sedam iz XVIII vijeka.

Vezirova džamija je najstariji sačuvana džamija u Gusinju, sagradio ju je skadarski vezir Kara Mahmud Basatlija 1765. godine

Crkva Svetog Antuna u Dolji kod Gusinja građena je u periodu od 1933. godine do 1936. godine.

Demografija

U naselju Gusinje živi 1189 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 35,6 godina (34,3 kod muškaraca i 36,8 kod žena). U naselju ima 483 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,53.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Bošnjacima (prema popisu iz 2003. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Godina Stanovnika 1948. 2402 1953. 2555 1961. 2756 1971. 2695 1981. 2625 1991. 2472 2076 2003. 1704 3015 2011. Etnički sastav prema popisu iz 2003. Bošnjaci    1175 68.95% Muslimani    262 15.37% Albanci    173 10.15% Crnogorci    48 2.81% Srbi    37 2.17% Hrvati    1 0.05% Makedonci    1 0.05% nepoznato    1 0.05% Stanovništvo prema polu i starosti m ž ? 2       1 80+ 13       17 75-79 17       27 70-74 35       48 65-69 44       57 60-64 33       42 55-59 37       35 50-54 37       42 45-49 63       45 40-44 57       69 35-39 50       60 30-34 33       68 25-29 39       57 20-24 55       53 15-19 86       75 10-14 67       77 5-9 70       69 0-4 73       51 prosek 68 20 Domaćinstva Broj domaćinstava po popisima od 1948-2003. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003. Broj domaćinstava 478 510 528 466 450 498 698 Domaćinstva po broju članova po popisu od 2003. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 483 108 88 67 62 66 54 20 9 3 6 Domaćinstva Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 601 215 355 16 7 8 696 Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 200 347 120 15 14 Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija Proizvodnja i snabdevanje... Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze Muški 185 15 - - 29 7 1 25 19 9 Ženski 79 4 - - 5 - - 9 7 2 Oba 264 19 - - 34 7 1 34 26 11 Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato Muški - - 19 16 11 15 - - 19 Ženski - 1 6 17 16 2 - - 10 Oba - 1 25 33 27 17 - - 29 Reference Literatura „Gusinje”. Narodna enciklopedija. Zagreb: Bibliografski zavod. 1927.  Spoljašnje veze Gusinje na Wikimedijinoj ostavi Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain) Satelitska mapa (Wikimapia) Gugl satelitska mapa (Maplandia) Plan naselja na mapi (Mapquest) Gusinje-prezentacija