Tilos

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Tilos
Podaci
Lokacija Egejsko more
Arhipelag Dodekanez
Koordinate 36°26′0″N27°22′0″E
Država  Grčka
Glavno naselje Megalo Chorio
Površina 63[1] km²
Broj stanovnika 780[2]

Tilos (grčki: Τήλος, talijanski: Piscopi, turski: İlyaki) je jedan od dvanaest otoka Arhipelaga Dodekanez u Egejskom moru u Grčkoj.[1]

Karakteristike

[uredi | uredi kod]

Tilos leži u jugoistočnom Egeju, smješten između Nisirosa i Halkija, udaljen 209 nautičkih milja od Pireja i 48 n.m. od Rodosa. Do Nisirosa ima 13 km, Halkija 18, Simija 34, a do turskog Poluotoka Datçi 20 km.[1]

Ukupna površina otoka iznosi 63 km², a dužina njegove obale 63 km.[1], on je pravi arhipelag u malom, jer se uokolo njega nalazi 16 otočića i hridi od kojih je najveći Antitilos leži udaljen 2 n.m..[1] Zajedno sa njima Općina Tilos ima 64.54 km².[2]

Na Tilosu i svim otočićima uokolo koji su administrativno jedna općina (Dímos Tílou) ukupno živi 790 stanovnika.[2]

Teren otaka je bazično kraški (pa ima puno spilja), brdovit a na pojedim dijelovima i planinski, tu leži najviši vrh Ai-Lias od 612 metara. Mala plodna dolina Eristos u sredini otoka, koja se spušta do plaže Eristos predstavlja izuzetak.[1]

Administrativni centar otoka Megalo Horio (241 stanovnika[2]) leži na sjeverozapadu u relativno plodnoj dolini zbog brojnih podzemnih izvora. On ima dva zaseoka Eristos i Agios Antonios koji je luka.

Najveće naselje i glavna otočka luka Livadia (484 st.[2]) leži u dubokom zaljevu na istok, a njegov znatno stariji zaseok iz 15. vijeka Mikro Horio na brdu.

Historija

[uredi | uredi kod]

Historija Tilosa slična je drugim otocima Dodekaneza, naseljavali su ga različiti narodi od Pelazga do Dorana, i vladali brojni vladari od Venecijanaca, Malteških vitezova do Osmanlija, pa je postao mješavina civilizacija.[3]

Tilos je bio naseljen od neolita (8.-7. milenij pne.), o čemu svjedoče važni i impresivni paleontološki nalazi prahistorijskih surlaša. Njihovi kosturi pronađeni su nakon iskapanja u spilji Karkadio. Ostali arheološki nalazi dokazuju da su Krećani (Minojci), a kasnije i Mikenci živjeli na Tilosu, kao i na drugim dodekaneškim otocima. Na otoku su živjeli i Pelazgi to se može vidjeti iz pronađenih bedema. Tokom 11. vijeka pne. otok su kolonizirali Dorani.[3]

Za Herodota zlatno doba Tilosa bio je 7. vijek pne., jer je tad Tilini iz Gele kolonizirao Siciliju stanovnicima Tilosa i grada Lindosa sa Rodosa.[3]

Tokom 5. vijeka pne. Tilos je postao dio Atenskog Delskog saveza a nakon tog je postao zavisan od susjednog Rodosa sve dok nije došao pod vlast Antičkog Rima. Bogatstvo arheoloških nalaza iz rimskog i ranokršćanskog perioda, svjedoče o tadašnjem blagostanju.[3]

Negdje oko 350. pne. na Tilosu je rođena pjesnikinja Erinna, koja je opjevala svoj otok.[3]

Prosperitet otoka trajao je sve do velikog potresa - 550., od tad Tilos je slijedio sudbinu Rodosa, sa kojim je bio ujedinjen.[3]

Za Bizanta Tilos je zajedno sa Nisirosom, Kosom i Samosom bio dio Teme Samos. Malteški vitezovi sa Rodosa naselili su se na otoku 1310. i obnovili (ili podigli) tri zamka koji i danas postoje.[3]

Od 1552. Tilosom vladaju Osmanlije, ali su mu dale izvjesnu autonomiju u zamjenu za porez.[3]

Tilos je sjedinjen sa Kraljevinom Grčkom 1948.[3]

Tilos je od nekadašnjeg importera električne energije, postao izvoznik jer je uz pomoć fondova Evropske unije podigao vjetroelektrane i solarne panele po krovovima kuća.[4]

Transport

[uredi | uredi kod]

Tilos je povezan dnevnom brodskom linijom sa Rodosom.

Povezano

[uredi | uredi kod]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Tilos geographical position (engleski). Municipality of Tilos. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-12. Pristupljeno 9. 06. 2017. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Greece: South Aegean” (engleski). City population. Pristupljeno 9. 06. 2017. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 History of Tilos (engleski). Municipality of Tilos. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-12. Pristupljeno 9. 06. 2017. 
  4. Project Tilos (engleski). .Tiloshorizon. Arhivirano iz originala na datum 2016-08-27. Pristupljeno 9. 06. 2017. 

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]