Saraorci
Osnovna škola " Vuk Karadžić " (1871-1984) Saraorci[mrtav link]
| Saraorci | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Upravni okrug | Podunavski |
| Grad | Smederevo |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) | 2107 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°29′11″N 21°04′34″E / 44.486333°N 21.076166°E |
| Nadmorska visina | 74 m |
  Saraorci Saraorci na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 11315 |
| Pozivni broj | 026 |
| Registarska oznaka | SD |
Koordinate: 44° 29′ 11" SGŠ, 21° 04′ 34" IGD
Saraorci su naseljeno mesto grada Smedereva, Podunavskog okruga (do 1968. godine Opština Velika Plana). Naselje se nalazi u aluvijalnoj ravni Velike Morave, udaljeno 25 km od Smedereva. Prema popisu iz 2011. selo broji 2107 stanovnika. Kroz saraorački atar danas protiču dve reke: Jezava i Velika Morava.
Po predanju selo je dobilo ime po zidarima Saraorima, koji su zidali Smederevsku tvrđavu. Pretpostavlja se da su živeli pored reke Morave.
Selo je nastalo pre 18. veka[1]. U periodu 1945—1964. Saraorci su bili sedište istoimene opštine, kojoj su pripadala sela Lozovik, Lugavčina, i Miloševac. Tada je naziv sela bio varošica Saraorci.
Saraorci se nalaze južno od Smedereva. Nema podataka na osnovu kojih bi se sa sigurnoću moglo govoriti o osnivanju i starosti ovoga naselja. Ali sudeći po tragovima iz prošlosti, koji se nalaze u blizini ovoga mesta, kao i po imenu, koje navodi na pomisao da su ovde nekada možda živeli saraori, koji koji su radili na podizanju smederevskog grada, moglo bi se reći da je ovde postojalo starije naselje.
U aračkim spiskovima se pominju Saraorci koji su imali 1818. godine 38 kuća. Godine 1846. u Saraorcima je bilo 99 kuća, a po popisu iz 1921. godine u njima je bilo 405 kuća sa 2.109 stanovnika.
Po predanju su Saraorci ranije bili u Selištu, na desnoj strani Jazove, i od nje udaljeni oko 200 metara. U Selištu su bile kuće Pavkovića, Bekića, Rakića i Matića, pa su oni zbog „teskobe“ prešli na današnja mesta. Danas su u Selištu kuće i imanje Blagojevića. Pavkovići (danas imaju razna prezimena) su „udarili kolac ovome mestu“. Njihov je predak Pavko došao u Selište, i od skora je u Selištu postojala stara Pavkova kuća. Bekići (sa raznim prezimenima) su starinom od Kosova, a Rakići (Matkovići) i Matići su iz „Erske“ – od Dragačeva. Radunovići, Ilići (Bradulovići), i Jovanovići su od Kosova, Ilići (Bradilovići), Milosavljevići i Gojkovići su starinom od Kosova.. (podaci krajem 1921. godine).[2][3]
U Saraorcima postoji jedna osnovna škola, OŠ „Heroj Sveta Mladenović“, stara 45 godina. Počela sa radom 29. novembra 1968. godine, a pre toga je postojala škola „Vuk Karadžić“. Školstvo postoji od 1836. godine.
Saraorci imaju bogat istorijat KUD-a „Rade Marković“. KUD je osnovan 60-ih godina 20. veka i do sada je učestvovao na svim važnijim regionalnim i republičkim takmičenjima. Fudbalski klub „Saraorci“ osnovan je 1933. godine. Rukometni klub osnovan 1972. godine i takmičio se u svim rangovima takmičenja, a najveći uspeh je ulazak u drugu saveznu ligu sezone 1998/99. godine, kada zbog NATO agresije prestaje sa takmičenjem, a kasnije i sa radom.
Na teritoriji Saraoraca postoji jedan spomenik kulture[4] — mehana porodice Mladenović, izgrađena početkom 19. veka, a kategorisana kao spomenik kulture od izuzetnog značaja 1981/1983.
Na starom groblju u Saraorcima postoji zadužbina Jovana Vićentijevića-Masaraoša podignuta 1925. godine.
Prema popisu iz 2011. godine u naselju Saraorci živi 1711 punoletan stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,3 godina (39,3 kod muškaraca i 43,3 kod žena). U naselju postoji 689 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,06.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Saraorci su velikim delom naseljeni Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa primećeno je opadanje broja stanovnika.
| Etnički sastav prema popisu iz 2002.[6] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 2279 | 94.44% | ||
| Romi | 94 | 3.89% | ||
| Mađari | 4 | 0.16% | ||
| Crnogorci | 2 | 0.08% | ||
| Hrvati | 2 | 0.08% | ||
| Slovenci | 1 | 0.04% | ||
| Rumuni | 1 | 0.04% | ||
| Nemci | 1 | 0.04% | ||
| nepoznato | 20 | 0.82% | ||
| m | ž | |||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 12 | 25 | ||
| 75-79 | 26 | 39 | ||
| 70-74 | 63 | 103 | ||
| 65-69 | 64 | 75 | ||
| 60-64 | 54 | 64 | ||
| 55-59 | 56 | 48 | ||
| 50-54 | 92 | 82 | ||
| 45-49 | 92 | 94 | ||
| 40-44 | 84 | 72 | ||
| 35-39 | 80 | 71 | ||
| 30-34 | 91 | 80 | ||
| 25-29 | 88 | 87 | ||
| 20-24 | 90 | 77 | ||
| 15-19 | 62 | 83 | ||
| 10-14 | 85 | 71 | ||
| 5-9 | 99 | 65 | ||
| 0-4 | 60 | 79 | ||
| prosek | 37.3 | 40.0 | ||
|
|
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 543 | 260 | - | - | 112 | 2 | 43 | 32 | 6 | 26 |
| Ženski | 256 | 162 | - | - | 17 | - | 2 | 26 | 3 | 4 |
| Oba | 799 | 422 | - | - | 129 | 2 | 45 | 58 | 9 | 30 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | - | 6 | 6 | 12 | 11 | 5 | 1 | - | 21 | |
| Ženski | 1 | 3 | 3 | 14 | 14 | - | 3 | - | 4 | |
| Oba | 1 | 9 | 9 | 26 | 25 | 5 | 4 | - | 25 |
- Tanasije Mladenović (1913—2003), pesnik
- Zoran Janković, gradonačelnik Ljubljane
- Radmila Dimić, interpretator srpskih narodnih pesama 1922—1991
- Petar Vićentijević, optičar, jedan od osnivača fonda za pio, nosilac pet oktobarskih plaketa 1927—2001
- ↑ Sušić, M. B. 1968. Saraorci. U: Enciklopedija Jugoslavije 7: str. 143. Jugoslovenski leksikografski zavod: Zagreb.
- ↑ Podaci su uzeti iz: „Naselja“ knj.19 (dr. B. M. Drobnjaković: Smederevsko podunavlje i Jasenice
- ↑ Literatura „Letopis Podunavskih mesta“(Beč 1999) period 1812 – 1935 g. Letopisa, po predanju, Podunavskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani
- ↑ Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture, Smederevo. 2003.Spomenici kulture smederevskog i braničevskog kraja[mrtav link], Pristupljeno 24. 4. 2013.
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 978-86-84433-00-0
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
- „Letopis“: Podunavska mesta i običaji Marina (Beč 1999 g.). Letopis period 1812 – 2009 g. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju mesta u Južnoj Srbiji, mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani
- Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927. objavjeno (1927 g.)„Napredak Pančevo,,
- Napomena
U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do stvaranje države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.
