Hipohlorasta kiselina
| Hipohlorasta kiselina | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | Vodonik hipohlorit, hlor hidroksid | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 7790-92-3 
| ||
| PubChem[1][2] | 24341 | ||
| ChemSpider[3] | 22757
| ||
| UNII | 712K4CDC10
| ||
| EINECS broj | |||
| ChEBI | 24757 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | HOCl | ||
| Molarna masa | 52,46 g/mol | ||
| Agregatno stanje | Bezbojni vodeni rastvor | ||
| Gustina | Varijabilna | ||
| Rastvorljivost u vodi | Rastvorna | ||
| pKa | 7,53[4] | ||
| Opasnost | |||
| Opasnost u toku rada | Oksidaciono sredstvo | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna jedinjenja | hlor kalcijum hipohlorit natrijum hipohlorit | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Hipohlorasta (hipohloritna) kiselina je slaba kiselina sa formulom HClO. Formira se disocijacijom hlora u vodi. Ne može se razdvojiti od reaktanata zbog nestabilnosti. HClO se koristi kao izbeljivač, oksidant, dezodorans i dezinfikator.[5][6]
Dobijanje[uredi | uredi kod]
Dodavanje hlora vodi će uzrokovati stvaranje i hipohloraste i hlorovodonične kiseline: (HCl):
- Cl2 + H2O → HOCl + HCl
Upotreba[uredi | uredi kod]
U organskoj sintezi, hipohlorasta kiselina pretvara alkene u hlorohidrine. U biologiji, hipohlorasta kiselina je napravljena od neutrofila, peroksidacijom hloridnih jona što doprinosi uništavanju bakterija. Hipohlorasta kiselina se koristi za dezinfikaciju bazena.
Reakcije[uredi | uredi kod]
U vodi, hipohlorasta kiselina partitivno disosuje u anjon hipohlorit: ClO-:
- HOCl OCl- + H+
Soli hipohloraste kiseline se zovu hipohloriti. Najpoznatiji je NaOCl, koji je glavni sastojak izbeljivača. Pri uticaju sunčeve svetlosti, hipohlorasta kiselina nagrađuje hlorovodonik. Ta reakcija izgleda ovako:
- {-2Cl2 + 2H2O → 4HCl + O2
HOCl se smatra većim oksidantom nego sam hlor.
Reaktivnost sa biomolekulima[uredi | uredi kod]
Hipohlorasta kiselina reaguje sa mnogim biomolekulima kao što su DNK, RNK, proteinima, lipidima i aminokiselinama.
Reakcija sa proteinskim sulfhidralnim grupama[uredi | uredi kod]
Noks et al. je prvi uvideo da je hipohlorasta kiselina sulfhidralni inhibitor da u dovoljnim količinama može skroz da inaktivira proteine koji imaju slufhidralne grupe. Ovo je zado što hipohlorasta kiselina oksidira sulfhidralne grupe što vodi do disulfidne veze što uzrokuje uporedo vezivanje proteina. Mehanizam hipohloraste kiseline u oksidaciji sulfhidralnih grupa je sličan hloraminovom. Suglasno sa ovim, kaže se da se sulfhidralne grupe koje sadrže sumpor mogu oksidovati čak tri puta sa molekulima hipohloraste kiseline.
Reakcija sa proteinima i aminogrupama[uredi | uredi kod]
Hipohlorasta kiselina spremno reaguje sa aminokiselinama sa amino grupama, gde će se hlor iz HOCl zameniti vodonikom što će uzrokovati stvaranje hloramina. Hlorinirane aminokiseline se divlje razlažu ali proteinske hloramine čuvaju neku kapacitivnost oksidativnosti.
Reakcija sa DNK i nukleotidima[uredi | uredi kod]
Hipohlorasta kiselina reaguje sporije sa DNK i RNK.
Reakcija sa lipidima[uredi | uredi kod]
Hipohlorasta kiselina reaguje samo sa nezasićenim vezama lipida. Jon OCl ne reaguje. Reakcije se vrše hidrolizom sa dodatkom hlora jednom od ugljenika a hidroksilnom grupom drugom.
Bezbednost[uredi | uredi kod]
Hipohlorasta kiselina može formirati eksplozivne supstance.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Harris, Daniel C. (2009). Exploring Chemical Analysis, Fourth Edition. p. 538.
- ↑ Lide David R., ur. (2006). CRC Handbook of Chemistry and Physics (87th izd.). Boca Raton, FL: CRC Press. 0-8493-0487-3.
- ↑ Susan Budavari, ur. (2001). The Merck Index: An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals (13th izd.). Merck Publishing. ISBN 0-911910-13-1.
