Patrijarh srpski Savatije
| Savatije Sokolović | |
|---|---|
| Datum smrti | 1589. |
| Prethodnik | Gerasim Sokolović |
| Naslednik | Jerotej Sokolović |
Patrijarh srpski Savatije (Savatije Sokolović; ? — 1589) je bio mitropolit tadašnje zahumsko-hercegovačke mitropolije (1572), a kasnije i patrijarh srpski od 1586. do 1589. godine.
Bio je sinovac patrijarha srpskog Makarija, i ktitor manastira Pive (1573—1586) godine, najveće crkvene građevine podignute za vreme turske vlasti.
Životopis[uredi | uredi kod]
U XVI vijeku na teritorijama kojima su vladali Turci bilo je zabranjeno podizanje novih crkava, ali je bilo dozvoljeno obnavljanje starih. Koristeći to, ali i činjenicu da je nekolicina pripadnika kuće Sokolovića bila na samom političkom vrhu turske carevine, Savatije Sokolović je pod izgovorom da obnavlja staru, iz temelja uspio da podigne novu crkvu. Tako nešto mogao je učiniti samo neko ko je bio blizak vrhovima turske političke vlasti, što je bio slučaj sa Savatijem Sokolovićem koji bio sinovac velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića.
Sokolovići, Mehmed-paša Sokolović, Ferhad-paša Sokolović i Mustafa-paša Sokolović, dugo godina su zauzimali važne položaje u turskoj državi. Upravo u vrijeme dok je Mehmed-paša Sokolović zauzimao položaj velikog vezira, na čelo Srpske pravoslavne crkve dolazi njegov brat od strica Makarije Sokolović. Nedugo potom, njih dvojica 1557. godine obnavljaju Pećku patrijaršiju.
Patrijarha srpskog Makarija je na patrijaršijskom prestolu naslijedio njegov bratanac Antonije Sokolović (1572—1574), a poslije kojeg za patrijarha dolazi Gerasim Sokolović (1574—1580).
Patrijarh Savatije Sokolović, koji je na čelo Pećke patrijaršije došao 1580. godine, uspio je da dobije mnoge povlastice za Srpsku pravoslavnu crkvu najviše zahvaljujući velikom ugledu koji je uživao među Turcima. Tako je ostala karakteristična pritužba rimokatoličkog življa Porti na Savatija koji im nameće porez i „jaše na konju sa velikom pratnjom u kojom ima i Turaka“.
Poslednji pomen patrijarha Savatija Sokolovića datira iz 1585. godine kada je u manastiru Orahovcu, tj. u Remeti, prepisan Pentikostar: „Tada je prestolom pećkim svetiteljevao arhiepiskop kir Savatije“.
Patrijarh srpski Savatije je umro 1589. godine, a na patrijaršijskom tronu nasledio ga je Jerotej Sokolović.
U manastiru Pivi, pored južnih vrata, naslikana je slabo očuvana ktitorska kompozicija. Tu je Savatije Sokolović prikazan kao ktitor, odnosno kako drži u ruci pivsku crkvu i prinosi je Bogorodici. Natpis je skoro potpuno izbrisan, ali se može zaključiti da se Savatije obraća Bogorodici s molbom da primi njegov skromni prinos.
Vidi još[uredi | uredi kod]
- Patrijarh srpski
- Spisak poglavara Srpske pravoslavne crkve
- Makarije Sokolović
- Mehmed-paša Sokolović
- Gerasim Sokolović
- Antonije Sokolović
- Jerotej Sokolović
- Filip Sokolović
- Ferhat-paša Sokolović
Izvori[uredi | uredi kod]
- Savatije Sokolović - patrijarh srpski 1586-1589 (sh)
- Svetosavlje: Savatije (Sokolović) - patrijarh srpski 1586-1589 Arhivirano 2007-06-17 na Wayback Machine-u (sh)
- Projekat Rastko: Piva i Pivljani - Svetozar Tomić (sh)
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
| Prethodnik: Gerasim Sokolović |
patrijarh srpski 1587. |
Nasljednik: Jerotej Sokolović |
Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava • Arsenije I Sremac • Sveti Sava II • Danilo I • Joanikije I • Jevstatije I • Jakov • Jevstatije II • Sveti Sava III • Nikodim • Danilo II • Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II • Sava IV • Jefrem • Spiridon • Danilo III • Sava V • Danilo IV • Kirilo • Nikon • Teofan • Nikodim II • Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović • Antonije Sokolović • Gerasim Sokolović • Savatije Sokolović • Jerotej Sokolović • Filip Sokolović • Jovan • Pajsije Janjevac • Gavrilo I Rajić • Maksim Skopljanac • Arsenije III Crnojević • Kalinik I • Atanasije I • Mojsije Rajović • Arsenije IV Jovanović • Joanikije III Karadža • Atanasije II Gavrilović • Gavrilo II Sarajevac • Gavrilo III • Vikentije Stefanović • Pajsije II Grk • Gavrilo IV Grk • Kirilo II • Vasilije Jovanović-Brkić • Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti i patrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević • Isaija Đaković • Sofronije Podgoričanin • Vikentije Popović • Mojsije Petrović • Vićentije Jovanović • Arsenije IV Jovanović • Isaija Antonović • Pavle Nenadović • Jovan Đorđević • Vićentije Jovanović Vidak • Mojsije Putnik • Stefan Stratimirović • Stefan Stanković • Josif Rajačić • Samuilo Maširević • Prokopije Ivačković • German Anđelić • Georgije Branković • Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović • Petar Jovanović • Mihailo Jovanović • Teodosije Mraović • Inokentije Pavlović • Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije • Varnava • Gavrilo (V) • Vikentije (II) • German • Pavle • Irinej