Azanja

Azanja
Azanja;
	; Škola u Azanji
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Podunavski
Opština	Smederevska Palanka
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	4713
Geografija
Koordinate	44°25′59″N 20°52′47″E / 44.43305°N 20.87972°E
	Azanja Azanja (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	11423
Pozivni broj	026
Registarska oznaka	SP

Koordinate: 44° 25′ 59" SGŠ, 20° 52′ 47" IGD

Azanja je varoš u Srbiji, u opštini Smederevska Palanka Podunavskog okruga. Nalazi se na prostranom brdovitom platou (nadmorska visina 160 m), na razvođu slivova reka Jezave i Jasenice^[1]. Struktuirana je po šumadijskom tipu zrakastog sela, sa čaršijom („selo“) u centru ^[1]. U centru varoši nalazi se Hram posvećen Sv. besrebrenicima Kozmi i Damjanu, podignut 1884-1885.

Ime i istorija sela

Naziv Azanja je iz turskog doba, a verovatno potiče od arapske reči hazain/hazna sa značenjem žitnice, koševi, magaze^[1]. Od 1887.^[2] do 1950. godine važi za najveće srpsko selo. 1950. godine, kada je broj stanovnika bio 12.500, selo je podeljeno na tri naselja: Vlaški Do, Grčac i Azanju. Zbog brojnosti stanovništa Azanja je bila proglašena varošicom 1922. godine, a sedište istoimene opštine bilo je u periodu 1945-64.

Kultura i obrazovanje

Varoška kulturna dešavanja su većinom vezana za verske praznike. Varoški vašar, o Trnovoj Petki (8. avgusta), održava se od izgradnje crkve 1885. godine. Od 1997. godine u vreme vašara održava se i etno-kulturna manifestacija „Dani azanjske pogače", 2006. godine upotpunjena književnom večeri i izložbom slika likovne kolonije „Azanja 2006". U Azanji se održao i Romski sabor Azanja 2007.

Postoje tri spomenika kulture na teritoriji Azanje^[3]:

zgrada Zemljoradničke zadruge, izgrađena 1920. godine, utvrđena za spomenik 1982.
kuća Nikolajevića sa apotekom, građena 1928/29. god., utvrđena za spomenik 1997.
hram Sv. Kozme i Damjana, građen 1884/85., a utvrđen za spomenik 2000.

Sva tri spomenika su nekategorisani.

Zemljoradnička zadruga u Azanji je osnovana 1894. godine, kao druga zadruga u Srbiji. U Azanji postoji jedna osnovna škola „Radomir Lazić", Amatersko pozorište Azanja, kao i KUD „Azanja". Krajem 2005. godine U Mesnoj zajednici otvoren je ogranak Narodne biblioteke iz Smederevske Palanke. U Azanji postoji jedan fudbalski klub - „Šumadija".

Demografija

Prema podacima popisa iz 2002.^[4], Azanja je imala 4717 stanovnika. U poslednja tri popisa primećen je pad u broju stanovnika. U naselju Azanja živi 3809 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,7 godina (41,0 kod muškaraca i 44,4 kod žena). Istorijski posmatrano, 1784. godine Azanja je imala 14 hrišćanskih domaćinstava, 1924. — 1308, a 2002. 1408 domaćinstava. Prosečan broj članova po domaćinstvu (2002) je 3,35. Prema procenama organizacije World Gazetteer, Azanja 2007. godine ima 4.531 stanovnika^[5].

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	10851	^[6]
1953.	6866
1961.	6540
1971.	6031
1981.	5695
1991.	5365	5147
2002.	4986	4713

Azanja je pretežno naseljena Srbima. Prema popisu iz 2002. godine, u Azanji živi 47 Roma, dok postoje i drugačiji, usmeni podaci, o oko 1500 Roma u ovom naselju^[7].

Etnički sastav prema popisu iz 2002.^[4]
Srbi	4588	97.34%
Romi	47	0.99%
Muslimani	14	0.29%
Crnogorci	12	0.25%
Makedonci	10	0.21%
Kelti	9	0.17%
Hrvati	2	0.04%
Slovenci	1	0.02%
Slovaci	1	0.02%
Rusi	1	0.02%
Mađari	1	0.02%
nepoznato	23	0.31%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[8]


	m	ž
?	2	9
80+	48	88
75-79	79	147
70-74	123	175
65-69	184	204
60-64	117	146
55-59	134	127
50-54	189	173
45-49	194	163
40-44	161	141
35-39	144	133
30-34	162	138
25-29	144	138
20-24	118	126
15-19	141	112
10-14	150	152
5-9	116	109
0-4	122	104
prosek	41.0	44.4

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	1307	1524	1587	1525	1466	1421	1408

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	273	310	209	241	156	134	49	29	4	3	3.35

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	1940	455	1280	143	58	4	2020

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	253	1290	434	38	5

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1190	583	-	1	317	17	42	58	11	49
Ženski	681	430	-	-	75	3	3	46	6	15
Oba	1871	1013	-	1	392	20	45	104	17	64
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	11	23	14	31	16	3	-	13
Ženski	-	7	2	35	46	6	2	-	5
Oba	1	18	25	49	77	22	5	-	18

Sport

FK Šumadija Azanja
ŽRS OŠ „Radomir Lazić“
Stonoteniski Klub Azanja
Azanjsko Lovačko društvo
Ribolovačko društvo „AMUR“

Poznati Azanjci

Zanimljivosti

Azanjci su čest „gost" u anegdotama i vicevima u smederevskom kraju. Azanjac Tomislav Grujić - Gruja je tim povodom izdao knjigu "Iz Azanje, bre"^[9].

Reference

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 grupa autora. 1955. Azanja. u: Enciklopedija Jugoslavije. Leksikografski zavod FNRJ. str. 256.
↑ Karić, V. 1887. Srbija, opis zemlje, naroda i države. Beograd.
↑ Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture, Smederevo. 2003.Spomenici kulture smederevskog i braničevskog kraja^{[mrtav link]}
↑ ^4,0 ^4,1 Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-00-9
↑ „World Gazetteer, Azanja”. Arhivirano iz originala na datum 2013-01-05. Pristupljeno 2010-04-20. (en)
↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ „Vesti Večernjih novosti prenesene na sajtu Centra za prava manjina”. Arhivirano iz originala na datum 2014-12-15. Pristupljeno 2010-04-20.
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
↑ Grujić T. 2002. Iz Azanje, bre. Smederevska Palanka: Ben Akiba. ISBN 86-83559-09-2

Spoljne veze

Portal Srbija

[FNRJ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 grupa autora. 1955. Azanja. u: Enciklopedija Jugoslavije. Leksikografski zavod FNRJ. str. 256.

[2] Karić, V. 1887. Srbija, opis zemlje, naroda i države. Beograd.

[3] Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture, Smederevo. 2003.Spomenici kulture smederevskog i braničevskog kraja^{[mrtav link]}

[knjiga_1-4] 4,0 ^4,1 Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-00-9

[5] „World Gazetteer, Azanja”. Arhivirano iz originala na datum 2013-01-05. Pristupljeno 2010-04-20. (en)

[6] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9

[7] „Vesti Večernjih novosti prenesene na sajtu Centra za prava manjina”. Arhivirano iz originala na datum 2014-12-15. Pristupljeno 2010-04-20.

[8] Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

[9] Grujić T. 2002. Iz Azanje, bre. Smederevska Palanka: Ben Akiba. ISBN 86-83559-09-2

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]