Božo Bilić Marjan
| BOŽO BILIĆ MARJAN | |
|---|---|
 Božo Bilić Marjan | |
| Datum rođenja | 1913. |
| Mesto rođenja | Civljane, kod Knina Austrougarska |
| Datum smrti | 4. 12. 1942. (29 godina) |
| Mesto smrti | Bravnice, kod Jajca ND Hrvatska |
| Profesija | radnik |
| Član KPJ od | 1934. |
| Učešće u ratovima | Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Božo Bilić Marjan (Civljane, kod Knina, 1913 — Bravnice, kod Jajca, 4. decembar 1942) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Rođen je 1913. u selu Civljanima, kod Knina. Već u sedamnaestoj godini otišao je u Beograd, gde je radio kao nosač i fizički radnik na građevinama.[1]
Godine 1934. prišao je radničkom pokretu i uskoro postao član Komunističke partije Jugoslavije. Na poziv KPJ, 1936. godine otišao je u Španiju, gde se u redovima Internacionalnih brigada borio za odbranu Španske republike i protiv fašizma. Na ratištu u Španiji, nalazio se u sastavu bataljona „Dimitrov“, gde je bilo još dosta jugoslovena. Posle poraza republikanske armije, zajedno s ostalim borcima internacionalnih brigada prešao je u Francusku, gde su bili zatvoreni u koncentracionim logorima.[1]
Godine 1941, zajedno sa grupom španskih boraca iz Jugoslavije, uspeo je da se vrati u domovinu. Odmah po dolasku aktivno se uključio u Narodnooslobodilakčku borbu u severnoj Dalmaciji. Kao Srbin, svojim uticajem, iskustvom iz Španskog građanskog rata i hrabrošću, imao je velikog uticaja da srpsko stanovništvo iz severne Dalmacije aktivno pristupi Narodnooslobodilačkom pokretu.[1]
Kao član Sreskog komiteta KPH za Sinj, po zadatku Pokrajinskog komiteta KP Hrvatske za Dalmaciju, u Cetinskoj dolini je radio na organizovanju ustanka i formiranju prvih udarnih grupa. Martu 1942. godine postao je politički komesar Svilajske partizanske čete, a u maju komandir Cetinske partizanske čete. Tokom juna komandovao je novoformiranim Srednjedalmatinskim partizanskim odredom. Krajem jula i početkom avgusta predvodio je Odred u borbi protiv Italijana, na putu Sinj-Livno. Tom prilikom spaljeno je 16, a oštećeno 7 kamiona i zarobljen veliki plen u oružju i drugoj vojnoj opremi.[1]
Prilikom formiranja Prve dalmatinske brigade, 16. septembra 1942. godine, Srednjedalmatinski NOP odred je ušao u njen sastav, a Marjan je postavljen za zamenika komandanta brigade, a ubrzo je postao i komandant brigade. Pod njegovom komandom, brigada je vodila borbe protiv ustaša i domobrana kod Sinja i protiv Italijana i ustaša oko Duvna, Livna i Sinja. Marjan se posebno istakao u borbi za Jajce 24/25. novembra 1942. godine. Među borcima, u prvim redovima, jurišao je na jako utvrđenu Ćusinu, koju je neprijatelj smatrao neosvojivom. Iz 42 bunkera nemačka posada je pružala otpor. Posle nekoliko uzastopnih juriša, u kojima je učestvovao i Marjan, bacajući bombe u bunkere, oko pet časova neprijatelj je savladan, a vrh Ćusine zauzet. Na osvojenom vrhu Marjan je naredio da se postave minobacači i otvorio je vatru na grad, omogućivši uspešno izvršenje juriša hercegovačkih i crnogorskih partizana. Sutradan je Jajce bilo oslobođeno, a za uspešno izvršeni zadatak u ovoj borbi Prvu dalmatinsku brigadu je pohvalio Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito.[1]
Prva dalmatinska udarna brigada dobila je, 4. decembra 1942. godine, zadatak da po svaku cenu spreči nadiranje nemačkih jedinica iz Banje Luke ka oslobođenom Jajcu. Na padinama Čemernice brigada je zauzela položaje. Zbog izviđanja, Marjan je, s četiri kurira, na pravcu Drugog bataljona prolazio kroz streljački vod brigade, i po gustoj magli i snijegu ulazio u selo Bravnice, gde ga je pogodio nemački mitraljeski rafal.[1]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.[1]
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
