1754

Ovo je članak o godini 1754.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1720-e  1730-e  1740-e  – 1750-e –  1760-e  1770-e  1780-e
Godine:	1751 1752 1753 – 1754 – 1755 1756 1757

Evropski kolonijalni imperiji 1754. godine.

1754. po kalendarima

Gregorijanski	1754. (MDCCLIV)
Ab urbe condita	2507.
Islamski	1167–1168.
Iranski	1132–1133.
Hebrejski	5514–5515.
Bizantski	7262–7263.
Koptski	1470–1471.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1809–1810.
• Shaka Samvat	1676–1677.
• Kali Yuga	4855–4856.
Kineski
• Kontinualno	4390–4391.
• 60 godina	Yang Drvo Pas (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11754.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1754 (MDCCLIV) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• februar - Kapetan Virdžinijske regimente William Trent stiže na početak rijeke Ohio kako bi tu izgradio utvrdu Fort Prince George. Ovo je naređeno nakon što se major George Washington vratio prošlog decembra s negativnim francuskim odgovorom na zahtjev da se povuku iz dvije utvrde sjevernije.
• 22. 2. - Počinje Guaraní rat: Indijanci preventivno napadaju jedno portugalsko brazilsko naselje. Guaraní ne žele prihvatiti portugalsku vlast a ni iseliti se iz sedam španskih jezuitskih misija, Misiones Orientales, koje su po ugovoru iz 1750. pripale Portugalcima.

• 6. 3. - Umro je britanski vigovski premijer Henry Pelham, deset dana kasnije ga nasleđuje brat Thomas Pelham-Holles, 1. vojvoda od Newcastlea (do 1756. i 1757-62), raniji državni sekretar Severnog departmana (inostrani poslovi).
• mart - Virdžinijski defakto guverner Robert Dinwiddie šalje Washingtona, bez znanja londonske vlade, da zarobi ili ubije svakoga ko bi ometao radove na granici - misli se na Francuze, ovo je praktično ratni mandat. Washington kreće 2. 4. sa manje od 160 ljudi.
  • Dinwiddie i Washington su deoničari Ohajske kompanije, koja namerava naseljavanje u Ohajskoj zemlji. Komercijalne interese u toj oblasti ima i William Trent.
• 25. 3. - Zakon o tajnim brakovima u Engleskoj i Velsu, prvi je propis koji tamo zahteva formalnu bračnu ceremoniju.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 11. 4. - Marija Terezija naređuje Ugarskoj dvorskoj kancelariji da se ispitaju međusobne tužbe srpskog naroda i ostalih naroda u Ugarskoj, naročito sporove sa rimokatoličkim sveštenstvom i županijskim vlastima.
• 11. 4. (31. 3. po j.k.) - Vladika Vasilije služio liturgiju u Moskvi, sama se carica pričestila iz njegovih ruka, kao i prestolonaslednik Petar.
• 16. 4. - Franko-kanadske snage na čelu sa Contrecœurom stižu na početak rijeke Ohio - Britanci sutradan odlaze, a Francuzi ruše njihove građevine i grade svoju veću utvrdu, Fort Duquesne.
• proljeće - Bosanski vezir Hadži Mehmed-paša dolazi s vojskom u Gacko: vladika Sava Petrović i guvernadur Stano Radonjić dogovorili plaćanje harača i da neće četovati u Hercegovini.

• svibanj - Crnogorski vladika Vasilije Petrović napustio Moskvu. U Rusiji je štampao "Istoriju o Černoj Gori" ("istoriski i materialno skroz nepouzdana"), predložio stvaranje crnogorskog puka, dobio je pomoć u crkvenim knjigama i stvarima i za Cetinjski manastir. Po povratku vodi kampanju protiv plaćanja harača Turcima i protiv Mletaka.
• 20. 5. - Završeni izbori u Velikoj Britaniji: vigovci pojačali apsolutnu većinu.
• 28. 5. - Bitka kod Jumonville Glena, u dan. jugozapadnoj Pennsylvaniji, prilikom koje britansko-indijanska ekspedicija pod mladim potpuk. Georgeom Washingtonom (22) u prepadu uništava manji odred franko-kanadskih vojnika u spornom području Ohioa; taj incident označava početak Francuskog i indijanskog rata u Sjevernoj Americi.

• 19. 6. - 11. 7. - Kongres u Albanyju sedam od 14 britanskih kolonija u Americi o saradnji sa nekim indijanskim plemenima i planovima odbrane od Francuza i njihovih indijanskih saveznika. Usvojen je i plan Benjamina Franklina o savezu kolonija, koji odbijaju legislature kolonija i Britanci. Uzor za kolonijalna okupljanja i dokumente iz 1760-tih i '70-tih.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 3. 7. - Bitka kod Fort Necessityja u kojoj nadmoćne francuske snage prisiljavaju Georgea Washingtona na predaju u novoizgrađenoj tvrđavi Fort Necessity, u dan. Farmington, Pennsylvania, ali mu potom daju uvjetni otpust nakon što je potpisao izjavu kojom svoj postupak kod Jumnoville Glena opisuje kao "ubistvo".
• 17. 7. - Počinju predavanja na Univerzitetu Columbia.
• 30. 7. - Dužd Francesco Loredan potvrdio dukal o slobodi veroispovesti iz 1739, za šta su molili dalmatinski pravoslavci.

• avgust - Vest o okršajima sa Francuzima u Americi je stigla u Englesku - dogodine šalju trupe, a isto čini i Francuska.

• 2. 9. - Jak zemljotres pogodio Izmit i Carigrad, gde su oštećene Bajazitova i Fatihova džamija.
• 19. 9. (8. 9. po j.k., Mala Gospojina) - Vezirov čohadar došao na Cetinje, da sa svojim ljudima primi danak - vladika Vasilije je odlučno protiv, tako da su Turci oterani. Za razliku od pomirljivog Save, Vasilije je protiv i Turaka i Mlečana (turski pohod dolazi 1756).

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• listopad - Buna u virovitičkom vlastelinstvu, u vezi sa pripremama za predstojeći popis. U Moslavini, na lijevoj strani donje Lonje, seljaci ove godine uskraćuju podvoz, bezuspješno nastoje da budu priključeni Krajini.

• 29. 11. - Karim Khan Zand je uzeo Širaz Azad Khan Afghanu.

• 13. 12. - Osman III nasljeđuje Mahmuda I kao sultan Osmanskog Carstva (do 1757).
• krajem godine - Porezni popis u Hrvatskoj, od Ludbrega u Podravini do Moslavine: prihod sa zemlje i, kao novina, ostali izvori prihoda (stoka, sječa drva, rakijski kotlovi, mlinovi, trgovina...). Ubrzano se opravljaju putevi, u očekivanju posjete carice Marije Terezije - nezadovoljstvo dovodi do pobune u veljači.
• decembar - Popis stanovništva u Novoj Srbiji, verovatno samo kolonista, ne vojnika: ima 2.225 muškaraca, od čega 257 Srba i 1667 Vlaha.

Kroz godinu

• Marija Terezija izdaje "Krajiška prava" (Militar Gränitz-Rechten): izjednačeno ustrojstvo Varaždinskog i Karlovačkog generalata, ukinuti posljednji ostaci krajiške samouprave, knezovi su samo pomoćnici vojnih organa za sporedne poslove. Nagomilana nezadovoljstva će dovesti do pobune sledeće godine.
• Na Porti se saznaje da je raja 12 nahija smederevskog sandžaka zapala u dugove zbog skupljača poreza i zelenaša pa je "veći deo podanika prebegao u Austriju" - krivci su spahije i zaimi proglašeni za ajane (zemaljske prvake).
• Trgovačka misija Haugvitz-Prokop nalazi 50 različitih vrsta tkanina inozemnog porijekla u trgovinama slavonskih gradova.
• Antun Bečić je skradinski biskup (do 1759). Antun II. Tripković je ninski biskup (do 1771).
• Navodno ukazanje Gospe u mestu Las Lajas, /las lahas/, na jugozapadu današnje Kolumbije - veličanstveno svetilište izgrađeno 1916-49.

Rođenja

• 15. 1. - Jacques Pierre Brissot, francuski revolucionar († 1793)
• 2. 2. - Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, francuski diplomata († 1838)
• 11. 2. - Tanasko Rajić, srpski ustanik († 1815)
• 23. 3. - Jurij Vega, slovenački matematičar i artiljerac († 1802)
• 30. 3. - Jean-François Pilâtre de Rozier, francuski učitelj xemije i fizike.
• 31. 5. - Catherine-Dominique de Pérignon, maršal Francuske († 1818)
• 1. 6. - Ferdinand Karl, austrijski nadvojvoda, guverner Lombardije († 1806)
• 12. 6. - Isaac Le Chapelier, francuski političar († 1794)
• 2. 8. - Pierre Charles L'Enfant, planer Washingtona D.C. († 1825)
• 23. 8. - Luj XVI, francuski kralj († 1793)
• 9. 9. - William Bligh, britanski pomorski oficir († 1817)
• 1. 10. - Pavle, car Rusije († 1801)
• 28. 10. - Fransoa Persi, francuski hirurg i akademik († 1825)
• 6. 11. - Friedrich, prvi kralj Württemberga († 1816)
• 15. 12. - Usman dan Fodio, islamski učenjak, osnivač Kalifata Sokoto († 1817)
• Tekle Haymanot II, etiopski car († 1777)
• Jovan Branovački, austrijski general († 1816)

Smrti

• 10. 1. - Edward Cave, engleski štampar, urednik i izdavač.
• 4. 3. - Leopold Philipp od Arenberga, vojvoda, austrijski feldmaršal (* 1690)
• 6. 3. - Henry Pelham, britanski premijer (* 1694)
• 9. 4. - Christian Wolff, filozof (* 1679)
• 15. 4. - Jacopo Riccati, italijanski matematičar (* 1676)
• 14. 8. - Marija Ana Jozefa, austrijska nadvojvotkinja i portugalska kraljica (* 1683)
• 27. 11. - Abraham de Moivre, francuski matematičar (* 1667)
• 13. 12. - Mahmud I., osmanski sultan (* 1696)

Reference

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

Vanjske poveznice

1754 na Wikimedijinoj ostavi