Sirija (historijska regija)
- Vidi takođe: Levant
Sirija je toponim historijske regije odnosno zapadnog dijela regije Bliskog istoka.
Pojam[uredi | uredi kod]
Precizne granice Sirije nisu dobro definirane. Njezina istovrijednica je biblijski toponim „Aram” (ārām אֲרָם), dok će se kasnije za Siriju koristiti i zamjenice „Sirija-Palestina”, „Levant” i „Velika Sirija” (arap. Bilād al-Šām بلاد الشام), što će biti naziv u praksi unutar pansirijskog nacionalizma. Glavni gradovi regije su:
Stoga historijski pojam uključuje također gradove:
Kroz historiju naziv se uglavnom veže za sljedeće državne cjeline:
- Asirija (akad. Aššur), regija drevne historije u kojoj je nastalo Asirsko carstvo (911/612. pne.);
- Syria, rimska pokrajina od 64. pne. do pada;
- Suriye, osmanski naziv za carsko područje koje je od 1516. do 1864. bilo podijeljeno u dvije pokrajine („eyaleti” ili „beglerbegluci”): Şam i Halep;
- Sirijska Arapska Republika, suvremena država koja je nastala 1946.
Etimologija i evolucija pojma[uredi | uredi kod]
Nekoliko izvora ukazuje da je samo ime „Sirija” dolazi iz luvijskog pojma „Sura/i” i izvedenog starogrčkog naziva Σύριοι (Sýrioi) ili Σύροι (Sýroi), a oba izvorno potječu iz oblika Aššūrāyu (Asirija) u sjevernom Međurječju, što je današnji Iraku i šira Sirija.[1] [2][3][4] U 5. stoljeću pne. Herodot tvrdi da je se Sirija protezala na sjever do „Halysa” (Ἅλυς, današnja rijeka Kızılırmak) i na jug do Arabije i Egipta. Za Plinija Starijeg i Pomponija Melu, Sirija je pokrivala cijeli Plodni polumjesec. U kasnoj antici „Sirija” je označavala regiju smještenu istočno od Sredozemnog mora, zapadno od rijeke Eufrat, sjeverno od Arapske pustinje i južno od Taurskih planina,[5] uključujući modernu Siriju, Libanon, Jordan, Izrael, Palestinu i dijelove južne Turske, naime provinciju Hatay i zapadnu polovicu regije Jugoistočne Anatolije. Ta kasna definicija je ekvivalentna regiji poznatoj u klasičnom arapskom jeziku pod imenom „ash-Šām” (ٱَلشَّام),[6] što znači „sjeverna [zemlja]”[6] (od korijena šʔm – شَأْم tj. „lijevo” ili „sjeverno”). Nakon islamskog osvajanja bizantske Sirije u 7. stoljeću, naziv „Sirija” je ispao iz primarne upotrebe u samoj regiji, a zamijenio ga je arapski ekvivalent „Šām”, mada je preživio u svom izvornom značenju u bizantskoj i zapadnoeuropskoj upotrebi, te u sirijskoj kršćanskoj književnosti.[7] U 19. stoljeću ime „Sirija” je oživljeno u suvremenom arapskom obliku koji za označava cijeli tzv. „Bilad al-Šam”, bilo kao „Suriyah” ili u modernijem oblikom „Suriyya”. Ti nazivi su na kraju zamijenili arapski naziv „Bilad al-Šam”.[7] Nakon Prvog svjetskog rata naziv „Sirija” primijenjen je na Francuski mandat za Siriju i Libanon i na istodobnu te kratkotrajnu Arapsku kraljevinu Sirije.
Države i civilizacije[uredi | uredi kod]
Lista država koje su postojale i/ili vladale na sirijskom prostoru:
- Kraljevina Ebla
- Amoriti (Jamhadska dinastija)
- Akadsko Carstvo
- Staroasirski period
- Hetitsko kraljevstvo i Novohetitske države
- Mitani
- Stari Egipat
- Aramejci, Bit Agusi
- Asirija (ak. Aššur)
- Srednjoasirsko Carstvo
- Asirsko carstvo (911/612. pne.);
- Fenikija, Ugarit, Kraljevstvo Izrael, Urartu
- Novovavilonsko Kraljevstvo (Kaldejci)
- Ahemenidska Monarhija
- Antička Makedonija i Carstvo Aleksandra Velikog
- Seleukidska Monarhija
- Kraljevstvo Armenija
- Pokrajina Rimskog carstva Syria (od 64. pne. do pada)
- Sasanidsko Carstvo
- Bizantsko Carstvo (v. teme)
- Rašidunski Kalifat
- Omejadski Kalifat
- Abasidski Kalifat
- Fatimidski Kalifat
- Seldžučko Carstvo
- Mamelučki Sultanat
- Ajubidska Saladinova dinastija
- Krstaške države, Kneževina Antiohija, Grofovija Tripoli, Grofovija Edessa
- Ilhanat
- Pokrajine Osmanskog carstva Şam i Halep (1516-1864)
- Alavitska država, Veliki Libanon, Alepska država, Damaščanska država, Iskenderundski sandžak
- Francuski Mandat za Siriju i Libanon i Arapsko kraljevstvo Sirije
- Sirija ili Sirijska Arapska Republika (1946)
- Ujedinjena Arapska Republika
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Rollinger, Robert (2006). „The terms "Assyria" and "Syria" again”. Journal of Near Eastern Studies 65 (4): 284–287. DOI:10.1086/511103.
- ↑ Frye, R. N. (1992). „Assyria and Syria: Synonyms”. Journal of Near Eastern Studies 51 (4): 281–285. DOI:10.1086/373570.
- ↑ Herodotos. The History of Herodotus (engl. izd. Rawlinson).. V.: Historija
- ↑ Joseph, John (2008). „Assyria and Syria: Synonyms?”.
- ↑ Taylor & Francis Group (2003). The Middle East and North Africa 2004. Psychology Press. str. 1015. ISBN 978-1-85743-184-1.
- ↑ 6,0 6,1 C. E. Bosworth, članak "AL-SHĀM" u: Encyclopaedia of Islam, Volume 9 (1997), str. 261.
- ↑ 7,0 7,1 Salibi, Kamal S. (2003). A House of Many Mansions: The History of Lebanon Reconsidered. I.B.Tauris. str. 61–62. ISBN 978-1-86064-912-7.
Povezano[uredi | uredi kod]
 |
Ova stranica je razvrstavanje. Koristi se radi pronalaska članaka koji moraju imati dodatnu odrednicu jer bi im u protivnom naslov bio isti. Ako vas je na ovu stranicu dovela unutrašnja poveznica, možda ju je potrebno promijeniti da preusmjerava na namijenjeni članak. |