1683 – razlika između verzija

**1683. po kalendarima**
Gregorijanski	1683. (MDCLXXXIII)
Ab urbe condita	2436.
Islamski	1094–1095.
Iranski	1061–1062.
Hebrejski	5443–5444.
Bizantski	7191–7192.
Koptski	1399–1400.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1738–1739.
• Shaka Samvat	1605–1606.
• Kali Yuga	4784–4785.
	Kineski
• Kontinualno	4319–4320.
• 60 godina	Yin Voda Svinja; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11683.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1650-e 1660-e 1670-e – 1680-e – 1690-e 1700-e 1710-e
Godine:	1680 1681 1682 – 1683 – 1684 1685 1686

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na datum 31 juli 2014 u 11:37

Ovo je članak o godini 1683.

Godina 1683 (MDCLXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

1. 1. - Osnovan brandenburški grad Groß Friedrichsburg na Zlatnoj Obali (Gani).

31. 3. - Varšavski ugovor: ofanzivno-defanzivni savez Austrije i Poljske protiv Osmanlija. U odbrani Beča će pomoći i snage iz Bavarske, Saksonije, Frankonije i Švapske te Braunšvajg-Lineburga. Profrancuski Brandenburg je tražio novac za pomoć.^[1]

April/Travanj – Jun/Lipanj

10. 4. - Lorenski vojvoda Karlo V imenovan za komandanta carske habsburške vojske.
24. 4. - Turska vojska stigla u Niš^[2].

3. 5. - Sultan Mehmed IV i veliki vezir Kara Mustafa-paša stigli u Beograd. Mustafa 13-tog imenovan glavnim komandantom i nastavlja dalje 24-og dok sultan ostaje u Beogradu.

2. 6. - Kara Mustafa-paša stigao u Osijek.
6. 6. - Otvoren Ashmolean Museum pri Oxfordskom univerzitetu, prvi univerzitetski muzej na svetu.
7. 6. - Imre Thököly, proturski "kralj" Ugarske, se u Osijeku sastao sa Kara Mustafa-pašom.
7. 6. - Đorđe Branković imenovan od cara Leopolda za baruna Ugarske^[3].
12. 6. - U Engleskoj otkrivena Zavera Rye House za ubistvo kralja Čarlsa II i njegovog brata Džejmsa.
26. 6. - 29. 7. - Bombardovanje Alžira, francuska akcija protiv tamošnjih gusara.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Osmanska vojska stigla do Đera, narednih dana zauzeli Vesprem, Papu i Tatu^[4].
14. 7. - Opsada Beča: osmanske snage sa saveznicima započele opsadu Beča. Grad brani Ernst Rüdiger von Starhemberg, car ga je napustio prošle sedmice.
16. 7.? - Bitka za Penghu je odlučujuća pobeda qingovskog generala Shi Langa nad mingovskim lojalistima sa Tajvana - njihova Kraljevina Tungning anektirana sledeće jeseni.
26. 7. - Tekelijeve snage opkolile Požunski zamak, Karlo Lorenski ih odbio od grada 29-og.
27. 7. (17. 7. po j.k.) - "Neverni rod mačarski" opljačkao manastir Grabovac u tolnanskoj županiji^[5].

15. 8. - Jan Sobjeski kreće iz Krakova prema Beču sa višenacionalnom armijom.
24. 8. - Karlo Lorenski porazio Turke kod Bisamberga, severno od Beča (prolaz za Sobjeskog).
31. 8. - Jan Sobjeski se sastao sa Karlom Lorenskim kod Hollabrunna^[6].

12. 9. - Jan III Sobjeski sa Karlom Lorenskim odlučujuće razbio tursku vojsku na Kahlenbergu - propast opsade, omogućena protivofanziva, Veliki turski rat.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

listopad - U Dalmaciji izbio ustanak s obe strane granice, što Mlečani u ovom trenutku žele spriječiti. Do kraja godine oslobođeni Skradin, Karin, Vrana, Benkovac, Obrovac, Drniš a Turcima ostali samo Knin i Sinj, muslimansko stanovništvo bježi u Bosnu^[7]^[8]. Vođa je Ilija Janković, od kraja godine se priključuje Bajo Pivljanin^[9].
6. 10. - Germantown, Philadelphia je prvo stalno naselje Nemaca u Severnoj Americi.
7 - 9. 10. - Bitka kod Parkanja: prvo Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke. U bitci učestvovao i Jovan Monasterlija^[10].
26. 10. - Ostrogon oslobođen nakon kratke opsade^[11].
26. 10. - Španskom objavom rata Francuskoj počinje Rat reujedinjenja (vodi se u Luksemburgu i Španskoj Nizozemskoj).

6. 11. - Pedro II Mirni je novi kralj Portugala (do 1706).

decembar - Najhladnija zabeležena zima u Engleskoj, Ledeni sajam na Temzi traje dva meseca^[12].
25. 12. - Veliki vezir Kara Mustafa-paša pogubljen u Beogradu.

Kroz godinu

Manastir Vraćevšnica ispod Rudnika opusteo za vreme turskog pohoda, u ovo vreme razoren i manastir Rakovac na Fruškoj gori^[13].
Velike rekvizicije i nameti u Osmanskom carstvu zbog Bečkog pohoda^[14].
U Dubrovniku se kuje srebrni novac perpera.
1682-83 - Patrijarh Arsenije III Crnojević putovao u Jerusalim.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1683.

28. 2. - René-Antoine Ferchault de Réaumur, znanstvenik († 1757)
15. 6. - Antun Bizanti, pravnik i povjesničar († 1742)
25. 9. - Jean-Philippe Rameau, kompozitor († 1764)
9. 11. - George II, kralj Velike Britanije i Irske († 1760)
30. 11. - Ludwig Andreas von Khevenhüller, habsburški maršal († 1744)
19. 12. - Filip V, kralj Španije († 1746)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1683.

29. 3. - Yaoya Oshichi, devojčica spaljena zbog paljevine (* ca. 1667)
12. 5. - Stjepan Gradić, filozof, znanstvenik (* 1613)
30. 7. - Marija Tereza, prva supruga Luja XIV (* 1638)
4. 8. - Turhan Hatice Sultan, majka Mehmeda IV (* ca. 1628)
6. 9. - Jean-Baptiste Colbert, francuski ministar finansija (* 1619)
12. 9. - Afonso VI, kralj Portugala (* 1643)
12. 9. - Juraj Križanić, pisac, jezikoslovac (* ca. 1619)
25. 12. - Kara Mustafa-paša, veliki vezir (* ca. 1626)
26. 12. - Ivan Ratkaj, misionar u Meksiku (* 1647)

Reference

↑ Setton, 266
↑ Setton, 261
↑ Historija n. J., 821
↑ Setton, 261-2
↑ Istorija s. n., 543
↑ Setton, 267
↑ Historija n. J., 812
↑ Historija n. J., 1228
↑ Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs
↑ Istorija s. n., 499
↑ Setton, 271
↑ Moss, Stephen (30 November 2011). Weatherwatch: Enjoying the most intense freezing frost of all. Guardian
↑ Istorija s. n., 543-4
↑ Historija n. J., 516

Literatura

Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5

[1] Setton, 266

[2] Setton, 261

[3] Historija n. J., 821

[4] Setton, 261-2

[5] Istorija s. n., 543

[6] Setton, 267

[7] Historija n. J., 812

[8] Historija n. J., 1228

[vcdbst-9] Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs

[10] Istorija s. n., 499

[11] Setton, 271

[12] Moss, Stephen (30 November 2011). Weatherwatch: Enjoying the most intense freezing frost of all. Guardian

[13] Istorija s. n., 543-4

[14] Historija n. J., 516

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

@@ Red 22: / Red 22: @@
 * [[2. 6.]] - Kara Mustafa-paša stigao u [[Osijek]].
 * [[6. 6.]] - Otvoren ''[[Ashmolean Museum]]'' pri [[Oxfordski univerzitet|Oxfordskom univerzitetu]], prvi univerzitetski muzej na svetu.
-* [[7. 6.]] - [[Imre Thököly]] se u Osijeku sastao sa Kara Mustafa-pašom.
+* [[7. 6.]] - [[Imre Thököly]], proturski "kralj" Ugarske, se u Osijeku sastao sa Kara Mustafa-pašom.
+*   7. 6. - [[Grof Đorđe Branković|Đorđe Branković]] imenovan od cara Leopolda za baruna Ugarske<ref>''Historija n. J.'', 821</ref>.
 * 12. 6. - U Engleskoj otkrivena [[Zavera Rye House]] za ubistvo kralja [[Karlo II, kralj Engleske|Čarlsa II]] i njegovog brata [[James II od Engleske|Džejmsa]].
 * [[26. 6.]] - [[29. 7.]] - [[Bombardovanje Alžira (1683)|Bombardovanje Alžira]], francuska akcija protiv tamošnjih [[berberski korsari|gusara]].
@@ Red 31: / Red 32: @@
 * [[16. 7.]]? - [[Bitka za Penghu]] je odlučujuća pobeda [[dinastija Qing|qingovskog]] generala [[Shi Lang]]a nad [[Dinastija Ming|mingovskim]] lojalistima sa Tajvana - njihova [[Kraljevina Tungning]] anektirana sledeće jeseni.
 * [[26. 7.]] - Tekelijeve snage opkolile [[Požunski zamak]], Karlo Lorenski ih odbio od grada 29-og.
+* [[27. 7.]] (17. 7. po j.k.) - "Neverni rod mačarski" opljačkao [[Manastir Grabovac (Mađarska)|manastir Grabovac]] u tolnanskoj županiji<ref>''Istorija s. n.'', 543</ref>.
 * [[15. 8.]] - Jan Sobjeski kreće iz Krakova prema Beču sa višenacionalnom armijom.
@@ Red 37: / Red 39: @@
 * [[12. 9.]] - [[Jan III Sobjeski]] sa Karlom Lorenskim odlučujuće razbio tursku vojsku na [[Kahlenberg]]u - propast opsade, omogućena protivofanziva, [[Veliki turski rat]].
-* septembar - [[Ilija Janković]] poveo borbu protiv Turaka u [[Ravni kotari|Ravnim kotarima]] ([[Karin]] Donji i Gornji, [[Benkovac]], [[Drniš]], selo [[Cetina (Civljane)|Cetina]]), krajem godine mu se pridružuje [[Bajo Pivljanin]]<ref name="vcdbst">Vladimir Ćorović, [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_7_l.html Dalje borbe s Turcima], rastko.rs</ref>.
 === Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac ===
+* listopad - U Dalmaciji izbio ustanak s obe strane granice, što Mlečani u ovom trenutku žele spriječiti. Do kraja godine oslobođeni [[Skradin]], [[Gornji Karin|Karin]], [[Vrana (Pakoštane)|Vrana]], [[Benkovac]], [[Obrovac]], [[Drniš]] a Turcima ostali samo [[Knin]] i [[Sinj]], muslimansko stanovništvo bježi u Bosnu<ref>''Historija n. J.'', 812</ref><ref>''Historija n. J.'', 1228</ref>. Vođa je [[Ilija Janković]], od kraja godine se priključuje [[Bajo Pivljanin]]<ref name="vcdbst">Vladimir Ćorović, [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_7_l.html Dalje borbe s Turcima], rastko.rs</ref>.
 * [[6. 10.]] - [[Germantown, Philadelphia]] je prvo stalno naselje Nemaca u Severnoj Americi.
-* [[7. 10.|7]] - [[9. 10.]] - [[Bitka kod Parkanja]]: prvo Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke.
+* [[7. 10.|7]] - [[9. 10.]] - [[Bitka kod Parkanja]]: prvo Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke. U bitci učestvovao i [[Jovan Monasterlija]]<ref>''Istorija s. n.'', 499</ref>.
 * [[26. 10.]] - '''[[Ostrogon]]''' oslobođen nakon kratke opsade<ref>Setton, 271</ref>.
 *   26. 10. - Španskom objavom rata Francuskoj počinje [[Rat reujedinjenja]] (vodi se u Luksemburgu i Španskoj Nizozemskoj).
@@ Red 51: / Red 53: @@
 === Kroz godinu ===
+* [[Manastir Vraćevšnica]] ispod Rudnika opusteo za vreme turskog pohoda, u ovo vreme razoren i [[manastir Rakovac]] na Fruškoj gori<ref>''Istorija s. n.'', 543-4</ref>.
+* Velike rekvizicije i nameti u Osmanskom carstvu zbog Bečkog pohoda<ref>''Historija n. J.'', 516</ref>.
 * U [[Dubrovačka Republika|Dubrovniku]] se kuje srebrni novac [[perpera]].
 * 1682-83 - Patrijarh [[Arsenije III Crnojević]] putovao u Jerusalim.
@@ Red 77: / Red 80: @@
 == Reference ==
-{{reference}}
+{{reference|2}}
 ;Literatura
 * Kenneth Meyer Setton. ''[http://books.google.com/books?id=XN51y209fR8C Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century]''. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
+* ''Historija naroda Jugoslavije II'', Školska knjiga Zagreb, 1959
+* ''Istorija srpskog naroda'', Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
 {{commonscat|1683}}

1683 – razlika između verzija

Verzija na datum 31 juli 2014 u 11:37

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Rođenja

Smrti

Reference

Navigacija

Pretraga