1683 – razlika između verzija

**1683. po kalendarima**
Gregorijanski	1683. (MDCLXXXIII)
Ab urbe condita	2436.
Islamski	1094–1095.
Iranski	1061–1062.
Hebrejski	5443–5444.
Bizantski	7191–7192.
Koptski	1399–1400.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1738–1739.
• Shaka Samvat	1605–1606.
• Kali Yuga	4784–4785.
	Kineski
• Kontinualno	4319–4320.
• 60 godina	Yin Voda Svinja; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11683.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1650-e 1660-e 1670-e – 1680-e – 1690-e 1700-e 1710-e
Godine:	1680 1681 1682 – 1683 – 1684 1685 1686

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na datum 30 juli 2014 u 22:03

Ovo je članak o godini 1683.

Godina 1683 (MDCLXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

1. 1. - Osnovan brandenburški grad Groß Friedrichsburg na Zlatnoj Obali (Gani).

31. 3. - Varšavski ugovor: ofanzivno-defanzivni savez Austrije i Poljske protiv Osmanlija. U odbrani Beča će pomoći i snage iz Bavarske, Saksonije, Frankonije i Švapske te Braunšvajg-Lineburga. Brandenburg je tražio novac.^[1]

April/Travanj – Jun/Lipanj

10. 4. - Lorenski vojvoda Karlo V imenovan za komandanta carske habsburške vojske.
24. 4. - Turska vojska stigla u Niš^[2].

3. 5. - Sultan Mehmed IV i veliki vezir Kara Mustafa-paša stigli u Beograd. Mustafa 13-tog imenovan glavnim komandantom i nastavlja dalje 24-og dok sultan ostaje u Beogradu.

2. 6. - Kara Mustafa-paša stigao u Osijek.
6. 6. - Otvoren Ashmolean Museum pri Oxfordskom univerzitetu, prvi univerzitetski muzej na svetu.
7. 6. - Imre Thököly se u Osijeku sastao sa Kara Mustafa-pašom.
12. 6. - U Engleskoj otkrivena Zavera Rye House za ubistvo kralja Čarlsa II i njegovog brata Džejmsa.
26. 6. - 29. 7. - Bombardovanje Alžira, francuska akcija protiv tamošnjih gusara.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Osmanska vojska stigla do Đera, narednih dana zauzeli Vesprem, Papu i Tatu^[3].
14. 7. - Opsada Beča: osmanske snage sa saveznicima započele opsadu Beča. Grad brani Ernst Rüdiger von Starhemberg, car ga je napustio prošle sedmice.
16. 7.? - Bitka za Penghu je odlučujuća pobeda qingovskog generala Shi Langa nad mingovskim lojalistima sa Tajvana - njihova Kraljevina Tungning anektirana sledeće jeseni.
26. 7. - Tekelijeve snage opkolile Požunski zamak, Karlo Lorenski ih odbio od grada 29-og.

15. 8. - Jan Sobjeski kreće iz Krakova prema Beču sa višenacionalnom armijom.
24. 8. - Karlo Lorenski porazio Turke kod Bisamberga, severno od Beča (prolaz za Sobjeskog).
31. 8. - Jan Sobjeski se sastao sa Karlom Lorenskim kod Hollabrunna^[4].

12. 9. - Jan III Sobjeski sa Karlom Lorenskim odlučujuće razbio tursku vojsku na Kahlenbergu - propast opsade, omogućena protivofanziva, Veliki turski rat.
septembar - Ilija Janković poveo borbu protiv Turaka u Ravnim kotarima (Karin Donji i Gornji, Benkovac, Drniš, selo Cetina), krajem godine mu se pridružuje Bajo Pivljanin^[5].

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

6. 10. - Germantown, Philadelphia je prvo stalno naselje Nemaca u Severnoj Americi.
7 - 9. 10. - Bitka kod Parkanja: prvo Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke.
26. 10. - Ostrogon oslobođen nakon kratke opsade^[6].
26. 10. - Španskom objavom rata Francuskoj počinje Rat reujedinjenja (vodi se u Luksemburgu i Španskoj Nizozemskoj).

6. 11. - Pedro II Mirni je novi kralj Portugala (do 1706).

decembar - Najhladnija zabeležena zima u Engleskoj, Ledeni sajam na Temzi traje dva meseca^[7].
25. 12. - Veliki vezir Kara Mustafa-paša pogubljen u Beogradu.

Kroz godinu

U Dubrovniku se kuje srebrni novac perpera.
1682-83 - Patrijarh Arsenije III Crnojević putovao u Jerusalim.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1683.

28. 2. - René-Antoine Ferchault de Réaumur, znanstvenik († 1757)
15. 6. - Antun Bizanti, pravnik i povjesničar († 1742)
25. 9. - Jean-Philippe Rameau, kompozitor († 1764)
9. 11. - George II, kralj Velike Britanije i Irske († 1760)
30. 11. - Ludwig Andreas von Khevenhüller, habsburški maršal († 1744)
19. 12. - Filip V, kralj Španije († 1746)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1683.

29. 3. - Yaoya Oshichi, devojčica spaljena zbog paljevine (* ca. 1667)
12. 5. - Stjepan Gradić, filozof, znanstvenik (* 1613)
30. 7. - Marija Tereza, prva supruga Luja XIV (* 1638)
4. 8. - Turhan Hatice Sultan, majka Mehmeda IV (* ca. 1628)
6. 9. - Jean-Baptiste Colbert, francuski ministar finansija (* 1619)
12. 9. - Afonso VI, kralj Portugala (* 1643)
12. 9. - Juraj Križanić, pisac, jezikoslovac (* ca. 1619)
25. 12. - Kara Mustafa-paša, veliki vezir (* ca. 1626)
26. 12. - Ivan Ratkaj, misionar u Meksiku (* 1647)

Reference

↑ Setton, 266
↑ Setton, 261
↑ Setton, 261-2
↑ Setton, 267
↑ Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs
↑ Setton, 271
↑ Moss, Stephen (30 November 2011). Weatherwatch: Enjoying the most intense freezing frost of all. Guardian

Literatura

Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.

[1] Setton, 266

[2] Setton, 261

[3] Setton, 261-2

[4] Setton, 267

[vcdbst-5] Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs

[6] Setton, 271

[7] Moss, Stephen (30 November 2011). Weatherwatch: Enjoying the most intense freezing frost of all. Guardian

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Red 7: / Red 7: @@
 == Događaji ==
+=== Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak ===
 * [[1. 1.]] - Osnovan [[Brandenburg-Pruska|brandenburški]] grad Groß Friedrichsburg na [[Zlatna Obala (brandenburška kolonija)|Zlatnoj Obali]] ([[Gana|Gani]]).
+* [[31. 3.]] - Varšavski ugovor: ofanzivno-defanzivni savez Austrije i Poljske protiv Osmanlija. U odbrani Beča će pomoći i snage iz Bavarske, Saksonije, Frankonije i Švapske te Braunšvajg-Lineburga. Brandenburg je tražio novac.<ref>Setton, 266</ref>
-* [[31. 3.]] - Poljska, Saksonija i Bavarska ulaze u savez sa Austrijom protiv Turaka.
+=== April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj ===
 [[Datoteka:Central europe 1683.png|mini|250px|Turski posedi u centralnoj Evropi 1683.]]
 * [[10. 4.]] - Lorenski vojvoda [[Karlo V (Lorena)|Karlo V]] imenovan za komandanta carske habsburške vojske.
+* [[24. 4.]] - Turska vojska stigla u Niš<ref>Setton, 261</ref>.
-* [[3. 5.]] - Sultan [[Mehmed IV]] stigao u Beograd.
+* [[3. 5.]] - Sultan [[Mehmed IV]] i veliki vezir [[Kara Mustafa-paša]] stigli u Beograd. Mustafa 13-tog imenovan glavnim komandantom i nastavlja dalje 24-og dok sultan ostaje u Beogradu.
+* [[2. 6.]] - Kara Mustafa-paša stigao u [[Osijek]].
 * [[6. 6.]] - Otvoren ''[[Ashmolean Museum]]'' pri [[Oxfordski univerzitet|Oxfordskom univerzitetu]], prvi univerzitetski muzej na svetu.
 * [[7. 6.]] - [[Imre Thököly]] se u Osijeku sastao sa Kara Mustafa-pašom.
 * 12. 6. - U Engleskoj otkrivena [[Zavera Rye House]] za ubistvo kralja [[Karlo II, kralj Engleske|Čarlsa II]] i njegovog brata [[James II od Engleske|Džejmsa]].
+* [[26. 6.]] - [[29. 7.]] - [[Bombardovanje Alžira (1683)|Bombardovanje Alžira]], francuska akcija protiv tamošnjih [[berberski korsari|gusara]].
+=== Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan ===
-* [[14. 7.]] - '''[[Opsada Beča 1683.|Opsada Beča]]''': osmanske snage sa saveznicima stigle pred [[Beč]]. Grad brani [[Ernst Rüdiger von Starhemberg]], car ga je napustio prošle sedmice.
+* [[1. 7.]] - Osmanska vojska stigla do [[Đer]]a, narednih dana zauzeli [[Vesprem]], [[Papa (Mađarska)|Papu]] i [[Tata (Mađarska)|Tatu]]<ref>Setton, 261-2</ref>.
+* [[14. 7.]] - '''[[Opsada Beča 1683.|Opsada Beča]]''': osmanske snage sa saveznicima započele opsadu [[Beč]]a. Grad brani [[Ernst Rüdiger von Starhemberg]], car ga je napustio prošle sedmice.
 * [[16. 7.]]? - [[Bitka za Penghu]] je odlučujuća pobeda [[dinastija Qing|qingovskog]] generala [[Shi Lang]]a nad [[Dinastija Ming|mingovskim]] lojalistima sa Tajvana - njihova [[Kraljevina Tungning]] anektirana sledeće jeseni.
-* [[26. 7.]] - Tekelijeve snage opkolile [[Požunski zamak]].
+* [[26. 7.]] - Tekelijeve snage opkolile [[Požunski zamak]], Karlo Lorenski ih odbio od grada 29-og.
-* [[15. 8.]] - Jan Sobjeski kreće iz Krakova prema Beču.
+* [[15. 8.]] - Jan Sobjeski kreće iz Krakova prema Beču sa višenacionalnom armijom.
+* [[24. 8.]] - Karlo Lorenski porazio Turke kod Bisamberga, severno od Beča (prolaz za Sobjeskog).
+* [[31. 8.]] - Jan Sobjeski se sastao sa Karlom Lorenskim kod [[Hollabrunn]]a<ref>Setton, 267</ref>.
-* [[12. 9.]] - [[Jan III Sobjeski]] odlučujuće razbio tursku vojsku na [[Kahlenberg]]u - propast opsade, omogućena protivofanziva, [[Veliki turski rat]].
+* [[12. 9.]] - [[Jan III Sobjeski]] sa Karlom Lorenskim odlučujuće razbio tursku vojsku na [[Kahlenberg]]u - propast opsade, omogućena protivofanziva, [[Veliki turski rat]].
 * septembar - [[Ilija Janković]] poveo borbu protiv Turaka u [[Ravni kotari|Ravnim kotarima]] ([[Karin]] Donji i Gornji, [[Benkovac]], [[Drniš]], selo [[Cetina (Civljane)|Cetina]]), krajem godine mu se pridružuje [[Bajo Pivljanin]]<ref name="vcdbst">Vladimir Ćorović, [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_7_l.html Dalje borbe s Turcima], rastko.rs</ref>.
+=== Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac ===
 * [[6. 10.]] - [[Germantown, Philadelphia]] je prvo stalno naselje Nemaca u Severnoj Americi.
-* [[7. 10.|7]] - [[9. 10.]] - [[Bitka kod Parkanja]]: Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke. Ubrzo zatim oslobađaju i '''[[Ostrogon]]'''.
+* [[7. 10.|7]] - [[9. 10.]] - [[Bitka kod Parkanja]]: prvo Jan Sobjeski neuspešan ali vojvoda Karlo Lorenski nadjačao Turke.
+* [[26. 10.]] - '''[[Ostrogon]]''' oslobođen nakon kratke opsade<ref>Setton, 271</ref>.
+*   26. 10. - Španskom objavom rata Francuskoj počinje [[Rat reujedinjenja]] (vodi se u Luksemburgu i Španskoj Nizozemskoj).
 * [[6. 11.]] - [[Pedro II (Portugal)|Pedro II]] Mirni je novi kralj Portugala (do [[1706]]).
@@ Red 67: / Red 79: @@
 ;Literatura
+* Kenneth Meyer Setton. ''[http://books.google.com/books?id=XN51y209fR8C Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century]''. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
 [[Kategorija:1683| ]]

1683 – razlika između verzija

Verzija na datum 30 juli 2014 u 22:03

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Rođenja

Smrti

Reference

Navigacija

Pretraga