1709 – razlika između verzija

**1709. po kalendarima**
Gregorijanski	1709. (MDCCIX)
Ab urbe condita	2462.
Islamski	1120–1121.
Iranski	1087–1088.
Hebrejski	5469–5470.
Bizantski	7217–7218.
Koptski	1425–1426.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1764–1765.
• Shaka Samvat	1631–1632.
• Kali Yuga	4810–4811.
	Kineski
• Kontinualno	4345–4346.
• 60 godina	Yin Zemlja Vo(l); (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11709.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1670-e 1680-e 1690-e – 1700-e – 1710-e 1720-e 1730-e
Godine:	1706 1707 1708 – 1709 – 1710 1711 1712

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na datum 15 februar 2020 u 21:07

Godina 1709. (MDCCIX) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

Zima 1708/09. u Evropi se smatra najhladnijom u 500 godina.
U Francuskoj je zavladala glad, broj mrtvih se procenjuje na 600.000. U kombinaciji sa troškovima rata, dolazi do finansijske krize.
2. 1. - Rat za špansko nasleđe (RzŠN): Francuzi prepuštaju Gent saveznicima na čelu sa Marlboroughom i Eugenom Savojskim.
13. 1. - Mogulski car Bahadur Shah I je kod Hyderabada pobijedio svog polubrata Muhammad Kam Bakhsha, koji umire sutradan.
15. 1. - Pošto su carski vojnici, protestanti iz Hessen-Kassela, zauzeli Bolonju, papa Klement XI. prihvata ultimatum i dozvoljava prolaz carske vojske; takođe priznaje Habsburga "Karla III" za legitimnog naslednika Španije.
januar - Abraham Darby I proizveo sirovo željezo putem koksa umjesto drvenog uglja, što je važan korak prema Industrijskoj revoluciji.
17. 1. - RzŠN: Francuzi napuštaju i Brugge - gube Španjolsku Nizozemsku (Belgiju).
18. 1. - Veliki severni rat (VSR), Švedska invazija Rusije: Šveđani su zauzeli Veprik nedaleko od Kijeva. Usled jake zime i ruske politike spržene zemlje, Šveđani gube mnogo ljudi.

1/2. 2. - Britanski pomorac Woodes Rogers na jednom od otoka Arhipelaga Juan Fernandez u Pacifiku pronalazi i spašava nasukanog škotskog gusara Alexandera Selkirka, a što je događaj koji će kasnije postati predložak za znameniti roman Robinson Crusoe.
8 i 21. 2. - Švedski kralj Karlo XII. odnosi pobede kod Opošnje i Krasnokutsk-Gorodnoja
15. 2. - Završen je građanski rat u Kraljevini Kongo, Pedro IV je ovladao celom zemljom.
19. 2. - Umro japanski šogun Tokugawa Tsunayoshi, nasleđuje ga nećak Ienobu (do 1712).

28. 3. - Johann Friedrich Böttger obavestio kralja u Drezdenu o otkriću načina proizvodnje porcelana - Böttger je sarađivao sa, prošle godine preminulim, Ehrenfried Walther von Tschirnhausom.

April/Travanj – Jun/Lipanj

20. 4. - RzŠN: Opsada Alicantea završena franko-španskim zauzećem grada.
23. 4. - VSR: Bitka kod Sokolke, nedaleko od Poltave: švedski strateški neuspeh.
21. 4. - Persijski safavidski vicekralj Kandahara Gurgin-han, takođe i gruzinski kartlijski monarh Giorgi XI, ubijen od strane paštunskog poglavara Mirwais Hotaka, koji zatim vlada nezavisno u kandaharskoj oblasti (do smrti 1715).
29. 4. - RzŠN: Jacques Cassard odbranio od Engleza konvoj sa žitom iz Tunisa za Marsej, čime je Provansa spašena od gladi.

2. 5. - VSR: Šveđani su okružili Poltavu.
6. 5. - Umro mletački dužd Alvise II Mocenigo, naslediće ga Giovanni II Cornaro (do 1722).
7. 5. - RzŠN: Bitka kod La Gudine: španske burbonske snage potukle anglo-portugalsku vojsku.
maj - Savatije Ljubibratić, raniji zahumski mitropolit i poglavar crkve u Boki kotorskoj, obaveštava vernike u Dalmaciji o svom izboru za "državnog arhijereja" po dopuštenju mletačkog dužda^[1]
maj - novembar - U Englesku stiže 13.000 izbeglica (Poor Palatines) sa srednje Rajne - dolazi do rasprave o imigraciji, neki su kasnije preseljeni u Irsku i Ameriku.
28. 5. - RzŠN: na pregovorima o miru Hagu, saveznici su nepopustljivi - "Nema mira bez Španije", traže da Filip V napusti zemlju, čak i da Luj XIV zarati protiv svog unuka ako to ovaj ne bi učinio. Luj 7. juna odbacuje ultimatum.

28. 6. - VSR: Dresdenski ugovor: obnovljen savez između Frederika IV, kralja Danske-Norveške i Augusta Jakog, vladara Saksonije i Poljske-Litvanije, protiv Švedske.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

2 - 17. 7. - VSR: Susret trojice kraljeva, Pruske, Danske i Saksonije, u Potsdamu i Berlinu: Pruska, ipak, ne želi ući u rat.
8. 7. - Veliki sjeverni rat: Bitka kod Poltave u kojoj ruske snage pod carem Petrom Velikim razbijaju švedsku vojsku kralja Karla XII te tako konačno zaustavljaju švedski pokušaj osvajanja Rusije; bitka, u kojoj je gotovo cjelokupna švedska vojska prisiljena na predaju, predstavlja prekretnicu rata i kraj Švedske kao evropske velesile; kralj Karlo XII, pak, uspijeva pobjeći i pronaći utočište na području Osmanskog Carstva, u Bender u današnjoj Moldaviji/Transnistriji.
11. 7. - Predaja u Perevoločnoj: švedski gen. Adam Ludwig Lewenhaupt sa 12.000 vojnika se predaje Rusima.
27. 7. - Japanski car Higashiyama abdicira, nasleđuje ga sin Nakamikado (do 1735) - car je u ovo vreme samo figura.
28. 7. - RzŠN: Posle mesec dana opsade Tournaia, Francuzi napuštaju varoš i povlače se u citadelu.
28. 7. - VSR: U Drezdenu sklopljen dansko-saksonski savez.
leto - Patrijarh Kalinik otvara u Skoplju spor protiv Masfud-age iz Krive reke koji ga je držao 30 dana u prištinskom zindanu; u septembru odlazi u Carigrad gde je izvadio hućum protiv muteselima Tahir-paše Mahmudbegovića, koji su mu iznuđavali novac.^[2]

avgust - Kralj Stanisław Leszczyński napustio Poljsku (vratiće se 1733-36), a ulaze saksonske trupe ranijeg kralja Augusta.

3. 9. - RzŠN: Saveznici zauzeli i citadelu Tournaia.^[3]

11. 9. - RzŠN: Bitka kod Malplaqueta je najkrvavija bitka stoleća i Pirova Marlboroughova pobeda nad maršalom Villarsom na severu Francuske, gde pobednici imaju duplo više žrtava od poraženih.
septembar - U Ljubljani se nalazi dvorska komisija koja ispituje uzroke čestih nemira u Lici, Krbavi pa i Karlovačkom generalatu - Srbi se žale na upravu Komore, traže priključenje generalatu, isto misle i Hrvati.^[4] Karlovački graničari su se bunili ove godine zbog neisplaćenog "lena".^[5]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

8. 10. - Torunjski ugovor: obnovljen savez između Rusije i Poljske-Litvanije, ponovo pod vlašću Augusta II (do 1733).
12. 10. - Odlučeno o osnivanju rudarskog grada u Meksiku, kasnije poznatog kao Chihuahua.
20. 10. - RzŠN: Saveznici zauzeli Mons.
22. 10. - VSR: Kopenhagenski ugovor: obnovljen rusko-danski savez protiv Švedske.
29. 10. - Prvi Barijerski ugovor: Britanci pristaju na holandsku kontrolu južne Nizozemske, kako bi ih zadržali u ratu.
30. 10. - Mojsije Petrović posvećen u Peći za mitropolita dabrobosanskog - u Sarajevo stiže oko 19. novembra ali kratko se zadržava.

novembar (krajem oktobra po j.k.) - Crkveni sabor u Peći, prisutan je i crnogorski vladika Danilo.^[6]
6. 11. - VSR: Rusi započinju opsadu Rige - zauzimaju je u julu.
12. 11. - VSR: Danska armija se iskrcava u švedskoj Skaniji, cilj im je Helsingborg (poraženi u martu).
novembar - Sički ratnik Banda Singh Bahadur zauzeo mogulsku provincijsku prestonicu Samanu u Pandžabu.

decembar - U portugalskom Brazilu završen Rat Emboabasa oko posedovanja nalazišta zlata.
22. 12. - RzŠN: Gusarska ekspedicija Woodesa Rogersa zarobila španski galeon Nuestra Señora de la Encarnación y Desengaño blizu Donje Kalifornije, tri dana kasnije ne uspeva zauzeti mnogo veći brod Nuestra Señora de Begoña.

Kroz godinu

Johann Maria Farina (Giovanni Maria Farina) započinje proizvodnju Kolonjske vode vode u Kelnu.
Obnovljena habsburška Tajna konferencija, sada je stalna sa osam članova na čelu sa dvorskim kancelarom, prvi oblik ministerijalne vlade.^[7]
Građanski sloj prigovara budimskom episkopu što je samo ove godine primio 3980 forinti za venčanice i milostinju.^[8]
Razbojnici udarili kontribuciju na Vukovar, Nuštar i druga naselja.^[9]
Kuga zahvatila velike delove Ugarske.^[10], takođe i srednje Evrope.
Iguman Hadži Visarion i bratstvo manastira Rakovice obnovili, "bez fermana", kosmajski manastir Tresije^[11].
Umro bački episkop Stevan Metohijac.
U Beču podignut Theater am Kärntnertor.
Nicholas Rowe priredio komade Williama Shakespearea u šest tomova, što se smatra prvim modernim izdanjem.
Umro kralj Ayutthaye Suriyenthrathibodi, nasleđuje ga Thai Sa (do 1733).
Herkulaneum otkriven tokom kopanja bunara - masovnija iskopavanja od 1737.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1709.

24. 2. - Jacques de Vaucanson, pronalazač automata († 1782)
28. 3. - Aleksej Razumovski, ruski maršal († 1771)
2. 6. - Josip Betondić, pjesnik († 1764)
8. 8. - Tokugawa Ietsugu, šogun Japana († 1716)
10. 8. - Jean-Jacques Lefranc de Pompignan, polihistor († 1784)
18. 9. - Samuel Johnson, književnik i leksikograf († 1784)
29. 12. - Elizabeta, ruska carica († 1762)
Vasilije Petrović Njegoš, vladika crnogorski († 1766)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1709.

20. 1. - Père de la Chaise, jezuit, ispovjednik Louisa XIV (* 1624)
24. 1. - George Rooke, britanski admiral flote (* 1650)
9. 2. - François-Louis de Bourbon-Conti, francuski knez i general (* 1664)
19. 2. - Tokugawa Tsunayoshi, japanski šogun (* 1646)
1. 4. - Henri-Jules de Bourbon-Condé, knez Condé (* 1643)
2. 4. - Giovanni Battista Gaulli, slikar (* 1639)
21. 4. - Đorđe XI od Kartlija, gruzinski kralj, guverner Kandahara (* 1651)
6. 5. - Alvise II Mocenigo, mletački dužd (* 1628)
6. 5. - Vicko Bujović, pisac, pomorac (* 1660)
29. 6. - Antoine Thomas, jezuitski misionar i astronom u Kini (* 1644)
31. 8. - Andrea Pozzo, jezuitski arhitekta i slikar (* 1642)
4. 9. - Jean-François Regnard, komediograf (* 1655)
2. 10. - Ivan Mazepa, bivši zaporoški hetman (* 1639)
8. 11. - Dimitrije Rostovski, episkop, svetac (* 1651)
1. 12. - Abraham a Sancta Clara, nemački propovednik (* 1644)
8. 12. - Thomas Corneille, pisac, leksikograf, akademik (* 1625)
Suriyenthrathibodi, kralj Ajutaje

Reference

↑ Istorija s. n. IV-2, 46
↑ Istorija s. n. IV-1, 535
↑ The Spanish Succession 1709. spanishsuccession.nl
↑ Istorija s. n. IV-1, 71
↑ Istorija s. n. IV-1, 76
↑ Oslobođenje Crne Gore. rastko.rs
↑ Historija n. J. II, 865
↑ Historija n. J. II, 1154
↑ Istorija s. n. IV-1, 60
↑ Istorija s. n. IV-1, 84-5
↑ Istorija s. n. IV-1, 538

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

Vanjske poveznice

[1] Istorija s. n. IV-2, 46

[2] Istorija s. n. IV-1, 535

[3] The Spanish Succession 1709. spanishsuccession.nl

[4] Istorija s. n. IV-1, 71

[5] Istorija s. n. IV-1, 76

[6] Oslobođenje Crne Gore. rastko.rs

[7] Historija n. J. II, 865

[8] Historija n. J. II, 1154

[9] Istorija s. n. IV-1, 60

[10] Istorija s. n. IV-1, 84-5

[11] Istorija s. n. IV-1, 538

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Red 10: / Red 10: @@
 * Zima 1708/09. u Evropi se smatra najhladnijom u 500 godina.
 * U Francuskoj je zavladala glad, broj mrtvih se procenjuje na 600.000. U kombinaciji sa troškovima rata, dolazi do finansijske krize.
-* [[2. 1.]] - [[Rat za špansko nasleđe]]: Francuzi prepuštaju [[Gent]] saveznicima na čelu sa Marlboroughom i [[Eugen Savojski|Eugenom Savojskim]].
+* [[2. 1.]] - [[Rat za špansko nasleđe]] (RzŠN): Francuzi prepuštaju [[Gent]] saveznicima na čelu sa [[John Churchill, 1. vojvoda od Marlborougha|Marlboroughom]] i [[Eugen Savojski|Eugenom Savojskim]].
 * [[13. 1.]] - [[Mogulsko Carstvo|Mogulski]] car [[Bahadur Shah I]] je kod [[Hyderabad]]a pobijedio svog polubrata [[Muhammad Kam Bakhsh]]a, koji umire sutradan.
-* [[15. 1.]] - Pošto su carski vojnici, protestanti kneza Hessen-Kassela, zauzeli Bolonju, papa [[Klement XI.]] prihvata ultimatum i dozvoljava promet carske vojske; takođe priznaje "[[Karlo VI (SRC)|Karla III]]" za legitimnog naslednika Španije.
+* [[15. 1.]] - Pošto su carski vojnici, protestanti iz Hessen-Kassela, zauzeli Bolonju, papa [[Klement XI.]] prihvata ultimatum i dozvoljava prolaz carske vojske; takođe priznaje Habsburga "[[Karlo VI (SRC)|Karla III]]" za legitimnog naslednika Španije.
 * januar - [[Abraham Darby I]] proizveo [[sirovo željezo]] putem [[koks]]a umjesto drvenog uglja, što je važan korak prema [[Industrijska revolucija|Industrijskoj revoluciji]].
-* [[17. 1.]] - Francuzi napuštaju i [[Brugge]] - gube Španjolsku Nizozemsku (Belgiju).
+* [[17. 1.]] - RzŠN: Francuzi napuštaju i [[Brugge]] - gube Španjolsku Nizozemsku (Belgiju).
-* [[18. 1.]] - [[Švedska invazija Rusije]]: Šveđani su zauzeli Veprik nedaleko od Kijeva. Usled jake zime i ruske politike spržene zemlje, Šveđani gube mnogo ljudi.
+* [[18. 1.]] - [[Veliki severni rat]] (VSR), [[Švedska invazija Rusije]]: Šveđani su zauzeli Veprik nedaleko od Kijeva. Usled jake zime i ruske politike spržene zemlje, Šveđani gube mnogo ljudi.
 * [[1. 2.|1]]/[[2. 2.]] - Britanski pomorac [[Woodes Rogers]] na jednom od [[otok]]a [[Juan Fernández (arhipelag)|Arhipelaga Juan Fernandez]] u [[Pacifik]]u pronalazi i spašava nasukanog škotskog gusara [[Alexander Selkirk|Alexandera Selkirka]], a što je događaj koji će kasnije postati predložak za znameniti roman ''[[Robinson Crusoe]]''.
-* 8 i 21. 2. - Švedski kralj Karlo XII odnosi pobede kod Opošnje i Krasnokutsk-Gorodnoja
+* 8 i 21. 2. - Švedski kralj [[Karlo XII.]] odnosi pobede kod Opošnje i Krasnokutsk-Gorodnoja
 * [[15. 2.]] - Završen je građanski rat u [[Kraljevina Kongo|Kraljevini Kongo]], [[Pedro IV od Konga|Pedro IV]] je ovladao celom zemljom.
 * [[19. 2.]] - Umro japanski šogun [[Tokugawa Tsunayoshi]], nasleđuje ga nećak [[Tokugawa Ienobu|Ienobu]] (do 1712).
@@ Red 25: / Red 25: @@
 === April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj ===
-* [[20. 4.]] - Opsada Alicantea završena franko-španskim zauzećem grada.
+* [[20. 4.]] - RzŠN: Opsada Alicantea završena franko-španskim zauzećem grada.
-* [[23. 4.]] - Bitka kod Sokolke, nedaleko od Poltave: švedski strateški neuspeh.
+* [[23. 4.]] - VSR: Bitka kod Sokolke, nedaleko od Poltave: švedski strateški neuspeh.
-* [[21. 4.]] - Persijski [[Safavidska Monarhija|safavidski]] vicekralj Kandahara Gurgin-han, zaparavo gruzinski kartlijski monarh [[Giorgi XI]], ubijen od strane paštunskog poglavara [[Mirwais Hotak]]a, koji zatim vlada nezavisno u kandaharskoj oblasti (do smrti 1715).
+* [[21. 4.]] - Persijski [[Safavidska Monarhija|safavidski]] vicekralj [[Kandahar]]a Gurgin-han, takođe i gruzinski kartlijski monarh [[Giorgi XI]], ubijen od strane paštunskog poglavara [[Mirwais Hotak]]a, koji zatim vlada nezavisno u kandaharskoj oblasti (do smrti 1715).
-* [[29. 4.]] - [[Jacques Cassard]] odbranio od Engleza konvoj sa žitom iz Tunisa za Marsej, čime je Provansa spašena od gladi.
+* [[29. 4.]] - RzŠN: [[Jacques Cassard]] odbranio od Engleza konvoj sa žitom iz Tunisa za Marsej, čime je Provansa spašena od gladi.
-* [[2. 5.]] - Šveđani su okružili [[Poltava|Poltavu]].
+* [[2. 5.]] - VSR: Šveđani su okružili [[Poltava|Poltavu]].
 * [[6. 5.]] - Umro [[mletački dužd]] [[Alvise II Mocenigo]], naslediće ga [[Giovanni II Cornaro]] (do 1722).
-* [[7. 5.]] - Bitka kod La Gudine: španske burbonske snage potukle anglo-portugalsku vojsku.
+* [[7. 5.]] - RzŠN: Bitka kod La Gudine: španske burbonske snage potukle anglo-portugalsku vojsku.
 * maj - [[Savatije Ljubibratić]], raniji zahumski mitropolit i poglavar crkve u Boki kotorskoj, obaveštava vernike u Dalmaciji o svom izboru za "državnog arhijereja" po dopuštenju mletačkog dužda<ref>''Istorija s. n.'' IV-2, 46</ref>
 * maj - novembar - U Englesku stiže 13.000 izbeglica (''Poor Palatines'') sa srednje Rajne - dolazi do rasprave o imigraciji, neki su kasnije preseljeni u Irsku i Ameriku.
-* [[28. 5.]] - Rat za špansko nasleđe: na pregovorima o miru Hagu, saveznici su nepopustljivi - "Nema mira bez Španije", traže da [[Filip V, kralj Španije|Filip V]] napusti zemlju, čak i da [[Luj XIV]] zarati protiv svog unuka ako to ovaj ne bi učinio. Luj 7. juna odbacuje ultimatum.
+* [[28. 5.]] - RzŠN: na pregovorima o miru Hagu, saveznici su nepopustljivi - "Nema mira bez Španije", traže da [[Filip V, kralj Španije|Filip V]] napusti zemlju, čak i da [[Luj XIV]] zarati protiv svog unuka ako to ovaj ne bi učinio. Luj 7. juna odbacuje ultimatum.
-* 28. 6. - Dresdenski ugovor: obnovljen savez između Frederika IV, kralja Danske-Norveške i Augusta Jakog, vladara Saksonije i Poljske-Litvanije, protiv Švedske.
+* 28. 6. - VSR: Dresdenski ugovor: obnovljen savez između [[Frederik IV od Danske|Frederika IV]], kralja Danske-Norveške i [[August II Jaki|Augusta Jakog]], vladara Saksonije i Poljske-Litvanije, protiv Švedske.
 === Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan ===
-[[Datoteka:Great Northern War Part2.png|mini|180px|[[Veliki severni rat]] od 1709]]
+[[Datoteka:Marten's Poltava.jpg|mini|250px|[[Bitka kod Poltave]]]]
-* 2 - 17. 7. - Susret trojice kraljeva, Pruske, Danske i Saksonije, u Potsdamu i Berlinu: Pruska, ipak, ne želi ući u rat.
+* 2 - 17. 7. - VSR: Susret trojice kraljeva, Pruske, Danske i Saksonije, u Potsdamu i Berlinu: Pruska, ipak, ne želi ući u rat.
 * [[8. 7.]] - [[Veliki sjeverni rat]]: [[Bitka kod Poltave]] u kojoj [[Rusko Carstvo|ruske]] snage pod carem [[Petar Veliki|Petrom Velikim]] razbijaju [[Švedska|švedsku]] vojsku kralja [[Karlo XII od Švedske|Karla XII]] te tako konačno zaustavljaju švedski pokušaj osvajanja Rusije; bitka, u kojoj je gotovo cjelokupna švedska vojska prisiljena na predaju, predstavlja prekretnicu rata i kraj Švedske kao evropske [[velesila|velesile]]; kralj Karlo XII, pak, uspijeva pobjeći i pronaći utočište na području [[Osmansko Carstvo|Osmanskog Carstva]], u [[Bender, Moldavija|Bender]] u današnjoj Moldaviji/Transnistriji.
 * [[11. 7.]] - Predaja u Perevoločnoj: švedski gen. [[Adam Ludwig Lewenhaupt]] sa 12.000 vojnika se predaje Rusima.
 * [[27. 7.]] - Japanski car [[Higashiyama]] abdicira, nasleđuje ga sin [[Nakamikado]] (do 1735) - car je u ovo vreme samo figura.
-* [[28. 7.]] - Posle mesec dana opsade [[Tournai]]a, Francuzi napuštaju varoš i povlače se u citadelu.
+* [[28. 7.]] - RzŠN: Posle mesec dana opsade [[Tournai]]a, Francuzi napuštaju varoš i povlače se u citadelu.
-* 28. 7. - U Drezdenu sklopljen dansko-saksonski savez.
+* 28. 7. - VSR: U Drezdenu sklopljen dansko-saksonski savez.
 * leto - Patrijarh [[Kalinik I Skopljanac|Kalinik]] otvara u Skoplju spor protiv Masfud-age iz Krive reke koji ga je držao 30 dana u prištinskom zindanu; u septembru odlazi u Carigrad gde je izvadio hućum protiv muteselima Tahir-paše Mahmudbegovića, koji su mu iznuđavali novac.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 535</ref>
-* avgust? - Kralj [[Stanisław Leszczyński]] napustio Poljsku (vratiće se 1733-36), a ulaze saksonske trupe ranijeg kralja Augusta.
+* avgust - Kralj [[Stanisław Leszczyński]] napustio Poljsku (vratiće se 1733-36), a ulaze saksonske trupe ranijeg kralja Augusta.
-* [[3. 9.]] - Saveznici zauzeli i citadelu [[Tournai]]a.<ref>[http://www.spanishsuccession.nl/1709.html The Spanish Succession 1709]. spanishsuccession.nl</ref>
+* [[3. 9.]] - RzŠN: Saveznici zauzeli i citadelu [[Tournai]]a.<ref>[http://www.spanishsuccession.nl/1709.html The Spanish Succession 1709]. spanishsuccession.nl</ref>
-* [[11. 9.]] - [[Bitka kod Malplaqueta]] je najkrvavija bitka stoleća i Pirova Marlboroughova pobeda nad maršalom Villarsom na severu Francuske, gde pobednici imaju duplo više žrtava od poraženih.
+[[Datoteka:Bataille Malplaquet.jpg|mini|250px|left|[[Bitka kod Malplaqueta]]]]
+* [[11. 9.]] - RzŠN: [[Bitka kod Malplaqueta]] je najkrvavija bitka stoleća i Pirova Marlboroughova pobeda nad maršalom Villarsom na severu Francuske, gde pobednici imaju duplo više žrtava od poraženih.
 * septembar - U Ljubljani se nalazi dvorska komisija koja ispituje uzroke čestih nemira u Lici, Krbavi pa i Karlovačkom generalatu - Srbi se žale na upravu Komore, traže priključenje generalatu, isto misle i Hrvati.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 71</ref> Karlovački graničari su se bunili ove godine zbog neisplaćenog "lena".<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 76</ref>
 === Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac ===
+[[Datoteka:Great Northern War Part2.png|mini|180px|[[Veliki severni rat]] od 1709]]
 * [[8. 10.]] - Torunjski ugovor: obnovljen savez između Rusije i Poljske-Litvanije, ponovo pod vlašću [[August II Jaki|Augusta II]] (do 1733).
 * [[12. 10.]] - Odlučeno o osnivanju rudarskog grada u Meksiku, kasnije poznatog kao [[Chihuahua, Chihuahua|Chihuahua]].
-* [[20. 10.]] - Saveznici zauzeli francuski [[Mons]].
+* [[20. 10.]] - RzŠN: Saveznici zauzeli [[Mons]].
-* [[22. 10.]] - Kopenhagenski ugovor: obnovljen rusko-danski savez protiv Švedske.
+* [[22. 10.]] - VSR: Kopenhagenski ugovor: obnovljen rusko-danski savez protiv Švedske.
 * [[29. 10.]] - Prvi [[Barijerski ugovor]]: Britanci pristaju na holandsku kontrolu južne Nizozemske, kako bi ih zadržali u ratu.
 * 30. 10. - [[Mitropolit beogradski Mojsije|Mojsije Petrović]] posvećen u Peći za mitropolita [[Mitropolija dabrobosanska|dabrobosanskog]] - u Sarajevo stiže oko 19. novembra ali kratko se zadržava.
 * novembar (krajem oktobra po j.k.) - Crkveni sabor u Peći, prisutan je i crnogorski vladika Danilo.<ref>[https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_10_l.html Oslobođenje Crne Gore]. rastko.rs</ref>
-* [[6. 11.]] - Rusi započinju opsadu [[Riga|Rige]] - zauzimaju je u julu.
+* [[6. 11.]] - VSR: Rusi započinju opsadu [[Riga|Rige]] - zauzimaju je u julu.
-* [[12. 11.]] - Danska armija se iskrcava u švedskoj Skaniji, cilj im je [[Helsingborg]] (poraženi u martu).
+* [[12. 11.]] - VSR: Danska armija se iskrcava u švedskoj Skaniji, cilj im je [[Helsingborg]] (poraženi u martu).
 * novembar - [[Siki|Sički]] ratnik [[Banda Singh Bahadur]] zauzeo mogulsku provincijsku prestonicu [[Samana, Punjab|Samanu]] u Pandžabu.
 * decembar - U portugalskom Brazilu završen [[Rat Emboabasa]] oko posedovanja nalazišta zlata.
-* [[22. 12.]] - Gusarska ekspedicija [[Woodes Rogers|Woodesa Rogersa]] zarobila španski galeon ''Nuestra Señora de la Encarnación y Desengaño'' blizu Donje Kalifornije, tri dana kasnije ne uspeva zauzeti mnogo veći brod ''Nuestra Señora de Begoña''.
+* [[22. 12.]] - RzŠN: Gusarska ekspedicija [[Woodes Rogers|Woodesa Rogersa]] zarobila španski galeon ''Nuestra Señora de la Encarnación y Desengaño'' blizu Donje Kalifornije, tri dana kasnije ne uspeva zauzeti mnogo veći brod ''Nuestra Señora de Begoña''.
 === Kroz godinu ===

1709 – razlika između verzija

Verzija na datum 15 februar 2020 u 21:07

Sadržaj