Miroslav Spalajković
| Miroslav Spalajković | |
| |
| Biografija | |
|---|---|
| Datum rođenja | 18. april 1869. |
| Mesto rođenja | Kragujevac (Kneževina Srbija) |
| Datum smrti | 4. februar 1951. |
| Mesto smrti | Sevr (Francuska) |
uredi  |
|
Dr Miroslav Spalajković (18. april 1869. godine, Kragujevac, Kneževina Srbija — 4. februar 1951. godine, Sevr, Francuska) je bio srpski političar i diplomata.
Za vreme prvog svetskog rata je poslanik Kraljevine Srbije na ruskom dvoru u Petrogradu, gde je, pre i za vreme oktobarske revolucije, igrao značajnu ulogu.[1]
Tokom drugom svetskog rata u okupiranoj Srbiji je bio "siva eminencija kvislinške vlade", najuticajniji savetnik Milana Nedića.[1]
Miroslav Spalajković je rođen u porodici bogatog kragujevačkog trgovca. Studirao je pravo u Parizu, gde je 1897. doktorirao sa tezom o međunarodnopravnom položaju Bosne i Hercegovine pod austrougarskom okupacijom. U diplomatskoj službi Kraljevine Srbije nalazio se od 1900. godine. Bio je sekretar poslanstva u Petrogradu od 1900. do 1904, a zatim, od 1904. do 1906, konzul u Prištini. Za šefa Konzularnog odeljenja Ministarstva inostranih dela imenovan je 1906, a naredne godine za načelnika istog ministarstva. Na ovom položaju ostao je do 1911, kada je postavljen za poslanika u Sofiji, gde je učestvovao je u sklapanju Balkanskog saveza. Od 1913. do 1919, u godinama Prvog svetskog rata i Februarske i Oktobarske revolucije, bio je poslanik Srbije u Rusiji, odnosno Kraljevine SHS u kontrarevolucionarnoj Severnoj oblasti za vreme građanskog rata.
U novostvorenoj državi Spalajković je 1920. postao ministar bez portfelja u vladi Stojana Protića, a potom i narodni poslanik radikala u Ustavotvornoj skupštini. U više navrata bio je vršilac dužnosti ministra inostranih dela Kraljevine Srbije, odnosno Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, koje je kao delegat predstavljao prilikom sklapanja mira u Bukureštu (1913) i Lozani (1922/1923), kao i na prva dva zasedanja skupštine Društva naroda (1920. i 1921). Kao bliski prijatelj kralja Aleksandra Karađorđevića, Spalajković je 1922. postavljen na ključno mesto poslanika u Parizu, na kome je i ostao sve do penzionisanja 1935. godine. U vreme Drugog svetskog rata podržavao je režim generala Milana Nedića i bio jedan od njegovih glavnih ideologa. Spalajković je 1943. objavio paškvilu protiv SPC, kojom ju je denuncirao kod okupatora, a naslov je bio „Crvene vladike“.[2]
Uoči oslobođenja Beograda, Nemci su srpsku kvislinšku vladu 16. oktobra 1944. prebacili u Kicbil u Austriji, i smestili u hotel "Grand":
U Kicbilu se zaista igralo vlade. Održavale su se redovne sednice, stvairali veliki planovi i zamišljao neki rad, a zaboravljalo se da su sami okupatori — Nemci najureni iz naše zemlje. Ovde je glavni savetodavac i spiritus rektor opet bio Spalajković. Sanjali su još o pobedi Nemačke, o vraćanju u zemlju uz pomoć Nemaca i tražili od nemačke vlade ponovno priznanje Nedićeve srpske vlade....[1]
– Cincar-Marković o radu srpske kvislinške vlade u Kicbilu
Poslednje godine života proveo je u emigraciji. Umro je u Francuskoj 1951. godine.
- Arhiv Srbije Arhivirano 2011-08-31 na Wayback Machine-u
