Coimbra
Coimbra
| |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 40°12′N 8°25′W / 40.200°N 8.417°W | |||
| Država |  Portugal
| ||
| Regija | Centralni Portugal | ||
| Distrikt | Distinkt Coimbra | ||
| freguesias | Almalaguês, Almedina (Coimbra), Ameal, Antanhol (Coimbra), Antuzede, Arzila, Assafarge, Botão, Brasfemes, Castelo Viegas, Ceira, Cernache, Eiras (Coimbra), Lamarosa, Ribeira de Frades (Coimbra), Santa Clara (Coimbra), Santa Cruz (Coimbra), Santo António dos Olivais (Coimbra), São Bartolomeu (Coimbra), São João do Campo, São Martinho de Árvore, São Martinho do Bispo (Coimbra), São Paulo de Frades (Coimbra), São Silvestre, Sé Nova (Coimbra), Souselas, Taveiro, Torre de Vilela, Torres do Mondego, Trouxemil, Vil de Matos | ||
| Osnivanje | |||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | João Paulo Barbosa de Melo | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 319 km² | ||
| Visina | 43 m | ||
| Stanovništvo (2005.) | |||
| - Urbano područje | 107 490[1] | ||
| - Gustoća područja utjecaja | 316,8 /km² | ||
| Poštanski broj | 3000-300 | ||
| Pozivni broj | (+351) 262 | ||
| Službena stranica Câmara Municipal de Coimbra | |||
| Karta | |||
  Coimbra Coimbra na karti Portugala | |||
Coimbra je grad od 107 490 stanovnika [1] i istoimena općina u sredini Portugala, u Regiji Centro administrativni centar Distikta Coimbra.
Coimbra je peti grad po veličini u Portugalu, i centar središnjeg dijela zemlje, poznat po svom univerzitetu, jednim od najstarijih na svijetu, osnovanom još 1290, koji i danas ima puno studenata, pored lokalnih u njemu studira oko 20 000 studenata iz ostalih dijelova Portugala i svijeta.
Coimbra je udaljena 228 km od Lisabona, u pravcu sjeveroistoka, i 120 km do Porta, do Atlanskog oceana i luke Figueira da Foz ima 50-tak kilometara. Grad leži najvećim dijelom na brežuljcima iznad rijeke Mondego, tako da je njegov historijski centar pun uskih strmih ulica, popločenih kamenom. Coimbra je bila rodno mjesto prvog portugalskog kralja, i još 6 kraljeva nakon njega.
Za rimskih vremena najveći grad u toj regiji bila je Conimbriga, koju su Rimljani zauzeli u prvoj polovici 2. vijeka pne. a na mjestu gdje je danas Coimbra osnovali su grad Aeminium u vrijeme cara Augusta. Od antičke Civita Aeminium, danas je ostao dobro očuvan akvedukt i kriptoportik. Za njihovih vremena Conimbriga je bila puno važniji i veći grad, Aeminium je dobio na značaju nakon provale Germana koji su u dva navrata 465. i 468. razorili Conimbrigu. Nakon tog je sjedište biskupije ]] preseljeno u Aeminium. A vremenom je Aeminium, preuzeo i ime razorene Conimbrige, koje je na kraju postalo Coimbra. Mauri su 711. provalili na Iberijski poluotok i zauzeli Coimbru, za njihovih vremena Kulumrija (kako su je prezvali) bila je značajno trgovačko središte između kršćanskog sjevera i islamskog juga Portugala. Coimbra je ostala pod Maurskom vlašću do 1064, kad ju je oslobodio španjolski vladar Ferdinand I. .
Nakon kršćanske reconquiste, grad je procvjetao i postao najvažniji centar nakon Porta. Sredinom 12. vijeka Portugal se odvojio od Španjolske i postao samostalna kraljevina, prvi portugalski kralj Afonso I. (koji je i rođen u Coimbri 1109.) proglasio je Coimbru svojom prijestolnicom. Coimbra je bila prijestolnica Portugala do 1255., kad je preseljena u Lisabon. Coimbra je već u 12. vijeku bila naselje sa jasnom urbanom strukturom i podijelom, u gornjem gradu (Cidada Alta ili Almedina) živjelo je visoko plemstvo, svećenstvo i kasnije studenti, a u donjem gradu (Cidade Baixa) pored rijeke Mondego bile su trgovine i obrtničke radnje.
Od sredine 16. vijeka, grad se počeo drastično mijenjati, kad je u njega konačno preseljen lisabonski univerzitet 1537., po nalogu kralja Joãa III, on je za prostor univerziteta dao svoju rezidenciju. Taj univerzitet je inače osnovan još 1290. za vrijeme kralja Dinisa u Lisabonu, a tokom 13. i 14. vijeka bio predmet nadmetanja između Coimbre i Lisabona (jedno kratko vrijeme od 1308. do 1338. bio je u Coimbri).
U 18. vijeku izgrađena je barokna Biblioteka Joanina, koja je danas jedan od njegovih najvećih simbola, drugi simbol barokni toranj (Torre da Universidade), podigao je između 1728. i 1733. arhitekt João Frederico Ludovice. Prisutnost brojnih studenata i nastavnika, često stranih, ubrzala je razvoj grada i promjenila njegovu ekonomsku strukturu, koja se prilagodila studentima i njihovim potrebama. Od početka 19. vijeka grad se počeo širiti izvan zidina, za to je bio zaslužan i markiz Pombal sa svojom reformom. Prve dekade 19. vijeka bile su teške za Coimbru jer je bila okupirana od francuskih revolucionarnih trupa. U drugoj polovici 19. vijeka, grad je se počeo modernizirati; 1856., otvoren je električni telegraf i uvedena plinska rasvjeta, 1864. povezan je sa željeznicom a 1875. izgrađen je prvi željezni most preko rijeke Mondego.
- Akvadukt sv. Sebastijana (Aqueduto de São Sebastião) izgrađen je krajem 16. vijeka po nacrtu talijanskog arhitekta Filipa Terzia, za opskrbu vodom Samostana Santana i Dvorca Coimbra.
- Biblioteka Joanina izgrađena je u 18. vijeku u baroknom stilu.
- Novi samostan sv. Klare (Convento de Santa Clara-a-Nova) podignut je u 17. vijeku, umjesto napuštenog starog samostana pored rijeke Mondego.
- Stari samostan sv. Klare (Convento de Santa Clara-a-Velha) podignut je u 14. vijeku u gotičkom stilu, na lijevoj obali rijeke, zbog čestih poplava je napušten u 17. vijeku. Nakon toga zatrpao ga je riječni mulj, ponovno je iskopan (relativno dobro očuvan) krajem 20. vijeka.
- Samostan sv. Križ (Mosteiro de Santa Cruz) izgrađen je 1131. u romaničkom stilu, od kojeg ništa nije ostalo jer je kompletno preuređen u 16. vijeku u portugalskoj varijanti kasne gotike. On je portugalski panteon, jer su u njemu sahranjena dva portugalska kralja.
- Stara katedrala (Sé Velha de Coimbra) je jedna od najznačajnih romaničkih građevina u Portugalu, podignuta u dugoj polovici 12. vijeka
- Nova katedrala (Sé Nova de Coimbra) podignuta je 1598. kao crkva jezuitskog samostana u baroknom stilu, nakon njihova protjerivanja 1759. iz Portugala u nju je 1772. premješteno biskupsko sjedište iz starije romaničke katedrale.
| Univerzitet u Coimbri - Alta i Sofia | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Portugal | |
| Registriran: | 2013. |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii, iv, vi |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Univerzitet u Coimbri - Alta i Sofia smješten je na brdu unutar starog grada s pogledom na grad. Istorija Univerziteta sa svojim fakultetima traje više od sedam stoljeća. Značajne univerzitetske zgrade uključuju katedralu Santa Cruz iz 12. stoljeća i niz koledža iz 16. stoljeća, Kraljevsku palatu Alcáçova, u kojoj je Univerzitet od 1537. godine, biblioteku Joanine sa svojim bogatim baroknim dekorom, Botaničku baštu iz 18. stoljeća, Universzitetski Press kao i veliki „univerzitetski grad“ nastao tokom 1940-ih.[2]
Zgrade Univerziteta postale su referenca u razvoju drugih visokoškolskih ustanova u portugalskom govornom području, gdje su također imale veliki uticaj na učenje i književnost. Coimbra nudi izvanredan primjer integriranog univerzitetskog grada sa specifičnom urbanom tipologijom, kao i vlastitim ceremonijalnim i kulturnim tradicijama koje su se održavale u životu kroz vijekove. Godine 2013. univerzitet je uvršten na UNESCO-ov popis svjetske baštine.[3][4]
| stanovništvo Coimbraa od 1801. do 2004. | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1801 | 1849 | 1900 | 1930 | 1960 | 1981 | 1991 | 2001 | 2004 |
| 37304 | 15425 | 41994 | 54701 | 63777 | 62896 | 62621 | 63563 | 64124 |
Coimbru zovu Cidade dos estudantes (Grad studenata) ili Lusitanska Atena, jer je mjesto najstarijeg i najvećeg univerziteta u Portugalu, na kom su 10% studenata stranci. U Coimbri je osnovana najstarija i najveća portugalska studentska asocijacija - Associação Académica de Coimbra -1887.
Osim slavnog Univerziteta Coimbra u gradu djeluju još neke visokoškolske ustanove; Politehnički Institut Coimbra (Instituto de Coimbra Politecnico), Viša škola za sestrinstvo (Escola Superior de Enfermagem de Coimbra) kao i neke privatne škole. Grad je ima i velik broj javnih i privatnih osnovnih i srednjih škola, neke od njih imaju reputaciju najboljih u Portugalu.
Pored Univerziteta Coimbra, oko kojeg se vrti najviše aktivnosti u gradu, Coimbra ima i razvijenu industriju.
Poznata poduzeća koja imaju sjedište u Coimbri su softverske kuće Critical Software i Ciberbit, zatim Space Technologies (elektronika, precizna mehanika), ISA (telemetrija) i tvornica cementa Cimpor u Souselasu (CIMPOR Souselas), evropski servis Olympusa, farmaceutske kompanije Bluepharma i BASI i ljevaonica željeza Fucoli-Somepal. Pored tog u gradu radi nekoliko manjih pogona za proizvodnju keramike i prehrambenih proizvoda.
Okolica Coimbre je bogat poljoprivredni kraj, poznat po povrtlastvu, vinogradarstvu i uzgoju stoke. Dobro je razvijena i drvna industrija zbog šuma u gorskom zaleđu.
Coimbra ima prvoligaški nogometni klub Associação Académica de Coimbra, dva prvoligaška ragbi kluba (Associação Académica de Coimbra - Secção de Rugby i Agrária), jedan košarkaški klub (Associação Académica de Coimbra - Secção de Basquetebol) i jedan rukometni klub nacionalnog značaja.
Coimbra je ima ugovore o prijateljstvu sa slijedećim gradovima :
- ↑ 1,0 1,1 „2005 population estimates for cities in Portugal ” (engleski). mongabay. Pristupljeno 8. 11. 2011.
- ↑ „Coimbra univerzitet - Alta i Sofia - br.1387”. UNESCO: Svjetska baština - whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 4. 2023.(en)
- ↑ „Spomenici upisani na listu svjetske baštine u Portugalu”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 04. 2023.(en)
- ↑ Coimbra univerzitet - Alta i Sofia - www.uc.pt - pristupljeno 19. 04. 2023
