Sumerska lista kraljeva
| Drevna Mezopotamija |
|---|
| Eufrat – Tigris |
| Asirologija |
| Gradovi / kraljevstva |
| Sumer: Uruk – Ur – Eridu |
| Kish – Lagaš – Nippur |
| Akadsko Carstvo: Akkad |
| Babilon – Isin – Susa |
| Asirija: Assur – Niniva |
| Dur-Sharrukin – Nimrud |
| Babilonija – Kaldeja |
| Elam – Amoriti |
| Huriti – Mitanni |
| Kasiti – Urartu |
| Kronologija |
| Sumerski kraljevi |
| Asirski kraljevi |
| Babilonski kraljevi |
| Jezik |
| Klinasto pismo |
| Sumerski – Akadski |
| Elamski – Hurijski |
| Mitologija |
| Enûma Elish |
| Gilgameš – Marduk |
Sumerski popis kraljeva je drevni tekst na sumerskom jeziku koji navodi kraljeve Sumera iz sumerskih i stranih dinastija. Kasniji Babilonski popis kraljeva i Asirski popis kraljeva su mu bili slični.
Popis bilježi lokaciju "službenog" kraljevanja, zajedno s kraljevima i dužinama njihove vladavine. Za kraljevanje se vjerovalo da je predano od strane bogova, te da se može prenositi od grada do grada preko vojnog osvajanja. Popis navodi samo jednu vladaricu: Kug-Bau, gostioničarku, koja je bila jedini vladar treće dinastije Kiša.
Popis miješa ranije, najvjerojatnije mitološke kraljeve koji su imali izuzetno duge vladavine s kasnijim, i u historijskom smislu plauzibilnijim vladarima i dinastijama. Ne smije se, međutim, isključiti mogućnost da ranija imena na popisu pripadaju historijskim ličnostima koja su kasnije postale legendarne.
Najstarije ime na popisu čije je postojanje potvrđeno kroz arheološka otkrića je En-me-barage-si od Kiša (cca. 2600. pne.). Činjenica da mu se ime spominje u Gilgamešovom epu je dovelo do špekulacija da je i sam Gilgameš historijska ličnost.
Tri dinastije se ističu po tome što nisu uključene popis: Dinastija iz Larse koja je vladala u periodu Isin-Larsa, kada se Larsa borila za prevlast s Isinom, te dvije dinastije Lagaša prije i poslije Akadskog Carstva, kada je Lagaš imao snažan uticaj na regiju. Podaci o Lagašu su poznati na temelju arheoloških artefakata koji datiraju oko 2500. pne.
Popis je, s obzirom na nedostatak preciznijih podataka, najvažniji izvor za kronologiju 3. milenijuma pne.. Poteškoće u stvaranju striktne kronologije, međutim, stvara to da su brojne dinastije vjerojatno istovremeno vladale u različitim gradovuima.
Neki od najstarijih natpisa koji sadrže popis datiraju iz ranog 3. milenijuma pne.; npr. Prizma Weld-Blundell [1][2] [3] je datirana u 2170. pne. Kasniji Babilonski i Asirski popisi kraljeva su bili bazirani na još uvijek očuvanim dijelovima popisa sve do 3. vijeka pne. kada je Beros popularizirao popis u helenskom svijetu.
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Pred-dinastijski kraljevi | prije cca. 2900. pne. | Njihove vladavine se mjerse u sarovima - periodima od 3600 godina - sljedećoj jedinici iza 60 u sumerskom sistemu brojeva (3600 = 60x60), i nerovima - jedinicama od 600. | ||
| ||||
| Alulim | 8 sarova (28800 godina) | 3300.p.n.e-3265.p.n.e | ||
| Alalngar | 10 sarova (36000 godina) | 3265.p.n.e-3250.p.n.e | ||
| ||||
| En-men-lu-ana | 12 sarova (43200 godina) | 3250.p.n.e-3200.p.n.e | ||
| En-men-gal-ana | 8 sarova (28800 godina) | 3200.p.n.e-3150.p.n.e | ||
| Dumuzid Pastir (Dumuzi) | "Pastir" | 10 sarova (36000 godina) | 3150.p.n.e-3102.p.n.e | |
| ||||
| En-sipad-zid-ana | 8 sarova (28800 godina) | 3102.p.n.e-2965.p.n.e | ||
| ||||
| En-men-dur-ana | 5 sarova and 5 ners (21000 godina) | 2965.p.n.e-2915.p.n.e | ||
| ||||
| Ubara-Tutu | 5 sarova i 1 ner (18600 godina) | 2915.p.n.e-2903.p.n.e | ||
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Prva dinastija Kiša | ||||
| ||||
| Gaur | 1200 godina | 2903.p.n.e-2284.p.n.e | ||
| Gula-Nidaba-Anapad | 960 godina | 2284.p.n.e-2870.p.n.e | ||
| Nangishlishma | 670 godina | 2870.p.n.e-2861.p.n.e | ||
| En-tarah-ana | 420 godina | 2681.p.n.e- 2856.p.n.e | ||
| Babum | 300 godina | 2856.p.n.e- 2851.p.n.e | ||
| Puannum | 840 godina | 2851.p.n.e-2840.p.n.e | ||
| Kalibum | 960 godina | 2840.p.n.e- 2826.p.n.e
|
||
| Kalumum | 840 godina | 2826.p.n.e-2814.p.n.e | ||
| Zuqaqip | 900 godina | 2814.p.n.e- 2801.p.n.e | ||
| Atab (ili A-ba) | 600 godina | 2801.p.n.e- 2793.p.n.e | ||
| Mashda | "sin Atabov" | 840 godina | 2793.p.n.e-2781.p.n.e | |
| Arwium | "sin Mashdin" | 720 godina | 2781.p.n.e-2771.p.n.e | |
| Etana | "pastir koji se uspeo na nebo i konsolidirao strane zemlje" | 1500 godina | 2771.p.n.e- 2752.p.n.e | |
| Balih | "sin Etanin" | 400 godina | 2752.p.n.e- 2745.p.n.e | |
| En-me-nuna | 660 godina | 2745.p.n.e- 2737.p.n.e | ||
| Melem-Kish | "sin En-me-nunain" | 900 godina | 2737.p.n.e- 2723.p.n.e | |
| Barsal-nuna | ("sin En-me-nunain")* | 1200 godina | 2723.p.n.e- 2707.p.n.e
|
|
| Zamug | "sin Barsal-nunain" | 140 godina | 2707.p.n.e-2700.p.n.e | |
| Tizqar | "sin Zamugov" | 305 godina | 2700.p.n.e-2688.p.n.e | |
| Ilku | 900 godina | 2688.p.n.e- 2671.p.n.e
|
||
| Iltasadum | 1200 godina | 2671.p.n.e-2670.p.n.e | ||
| En-me-barage-si | "onaj koji je Elam natjerao da se pokori" | 900 godina | 2670.p.n.e-2659.p.n.e |
Najstariji vladar na popisu čije je postojanje potvrđeno u nezavisnim izvorima. |
| Aga od Kisha | "sin En-me-barage-sijev" | 625 godina | 2659. pne.- 2650. pne | suvremenik Gilgameša od Uruka. |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Prva dinastija Uruka | cca. 27 – 26. vijek pne. | |||
| Mesh-ki-ang-gasher od E-ane | "sin Utuov" | 324 godine | cca. 2800 pne- cca. 2770 pne | uzurpator, savremenik Iltasaduma |
| ||||
| Enmerkar | "sin Mesh-ki-ang-gasherov, kralj Unuga, koji je sagradio Unug (Uruk)" | 420 godina | 2770 pne- 2750 pne | poginuo u opsadi Arate |
| Lugalbanda | "pastir" | 1200 godina | 2750 pne-2720 pne | saborac Enmerkara |
| Dumuzid (Dumuzi) | "ribar čiji je grad bio Kuara." ("Uhvatio je En-me-barage-sija vlastitim rukama.")* |
100 godina | 2720 pne- 2700 pne | |
| Gilgameš | "čiji je otac bio fantom (?), gospodar Kulabe" | 126 godine | 2700 pne-2650 pne | suvremenik Age od Kiša. |
| Ur-Nungal | "sin Gilgamešov" | 30 godina | 2650 pne-2620 pne | |
| Udul-kalama | "sin Ur-Nungalov" | 15 godina | 2620 pne-2605 pne | |
| La-ba'shum | 9 godina | 2605 pne-2596 pne | ||
| En-nun-tarah-ana | 8 godina | 2596 pne-2588 pne | ||
| Mesh-he | "kovač" | 36 godina | 2588 pne-2552 pne | |
| Melem-ana | 6 godina | 2552 pne-2546 pne | ||
| Lugal-kitun | 36 godina | 2546 pne-2510 pne | porazio ga Ensagkusana | |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Prva dinastija Ura | ||||
| Mesh-Ane-pada | 80 godina | 2747 pne-2667 pne | ||
| Meskijaguna | "sin Mesh-Ane-padin" | 36 godina | 2677pne-2661pne | porazio ga Gilgames |
| Elulu | 25 godina | 2660 pne-2635 pne | ||
| Balulu | 36 godina | 2635 pne-2599 pne | porazili ga Elamiti | |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Avanska dinastija | 26. vijek pne. | |||
| Tri kralja Avana | 356 godina | 2712.pn.e-2500.p.n.e | Avanska vladavina u Sumeru | |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Druga dinastija Kiša | 26. vijek pne. | vazali Avana | ||
| Susuda | "puniji" | 201 godina | 2712.p.n.e-2692.p.n.e | |
| Dadasig | 81 godina | 2692.p.n.e-2685.p.n.e
|
||
| Mamagal | "lađar" | 360 godina | 2685.p.n.e-2649.p.n.e | |
| Kalbum | "sin Mamagalov" | 195 godina | 2649.p.n.e-2630.p.n.e | |
| Tuge | 360 godina | 2630.p.n.e-2594.p.n.e | ||
| Men-nuna | "sin Tugeov" | 180 godina | 2594.p.n.e-2576.p.n.e
|
|
| (Enbi-Ishtar) | 290 godina | 2576.p.n.e-2547.p.n.e | ||
| Lugalngu | 360 godina | 2547.p.n.e-2
11 546. pne |
||
| ||||
- (cca. 2500 – cca. 2271. pne.)
Prva nastiness Lagaša (također cca. 2500 – cca. 2271. pne.) se ne spominje u Popisu kraljeva, iako je dobro poznata po natpisima
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Dinastija Hamazija | cca. 2500. pne. | |||
| Hadanish | 360 godina | 2546.p.n.e-
-2510.p.n.e |
||
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Druga dinastija Uruka | cca. 25. vijek pne. | |||
| En-shag-kush-ana | 60 godina | 2510 pne-2450 pne | Osvojio dijelove Sumera, onda je Eannatum od Lagaša osvojio Sumer, Kiš i cijelu Mezopotamija. Kug-Bau od Kiša je stekla nezavisnost od Lagaša, a onda njegov Uruk, nakon Entemenine smrti. | |
| Lugal-kinishe-dudu or Lugal-ure | 120 godina | 2450 pne- 2427 pne | Suvremenik Entemene od Lagaša | |
| Argandea | 7 godina | 2427 pne- 2420 pne | ||
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Druga dinastija Ura | 26 v.p.n.e | vazali Avana | ||
| Nanni | 120 godina | 2599 pne-2550 pne | ||
| Meskijaguna | "sin Nannijev" | 48 godina | 2550 pne-2502 pne | |
| (?) | 2 godine | 2502 pne-2500 pne | ||
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Dinastija Adaba | cca. 25. vijek pne. | |||
| Lugal-Ane-mundu | 90 godina | 2595 pne-2505 pne | Osnovao prvo carstvo u istoriji. Poginuo u bici, u kojoj je prvi put upotrebio koncept falange | |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Dinastija Marija | cca. 25. vijek pne. | |||
| Anbu | 30 godina | 2546.p.n.e-2516.p.n.e | ||
| Anba | "sin Anbuov" | 17 godina | 2516.p.n.e-2499.p.n.e | |
| Bazi | "kožar" | 30 godina | 2499.p.n.e-2469.p.n.e | |
| Zizi od Marija | "puniji" | 20 godina | 2469.p.n.e-2449.p.n.e | |
| Limer | "'gudug' svećenik" | 30 godina | 2449.p.n.e-2419.p.n.e | |
| Sharrum-iter | 9 godina | 2419.p.n.e-2410.p.n.e | ||
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Treća dinastija Kiša | cca. 25. vijek pne. | |||
| Kug-Bau (Kubaba) | "gostioničarka koja je ojačala temelje Kiša" | 100 godina | 2410 pne-2380 pne | Jedina žena na Popisu kraljeva. Stekla nezavisnost od En-anna-tuma I od Lagaša i En-shag-kush-ane od Uruka. Moguća suvremenica Puzur-Niraha od Akshaka |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Dinastija Akshaka | cca. 25 – 24. vijek pne. | |||
| Unzi | 30 godina | 2427.p.n.e-2397.p.n.e | ||
| Undalulu | 6 godina | 2397.p.n.e-2391.p.n.e | ||
| Urur | 6 godina | 2391.p.n.e-2385.p.n.e | ||
| Puzur-Nirah | 20 godina | 2385.p.n.e-2365.p.n.e | Mogući suvremenik Kug-Bau od Kiša | |
| Ishu-Il | 24 godina | 2365.p.n.e-2341.p.n.e | ||
| Shu-Suen od Akshaka | "sin Ishu-Ilov" | 7 godina | 2341.p.n.e-2334.p.n.e | |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Četvrta dinastija Kišpa | cca. 24 – 23. vijek pne. | |||
| Puzur-Suen | "sin Kug-Bau" | 25 godina | 2380 pne-2355 pne | |
| Ur-Zababa | "sin Puzur-Suenov" | 400 (6?) godine | 2355 pne-2349 pne | Sargon Akadski je bio njegov peharnik. |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Lugal-zage-si | 25 godina | 2271 pne-2335 pne | Pobijedio Urukaginu od Lagaša, kao i Kiš i druge sumerske gradove, te tako stvorio ujedinjeno kraljevstvo. Njega je svrgnuo Sargon Akadski. | |
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Sargon Akadski | Ne znaju se roditelji. Usvojio ga je Aki. | 40 godina | 2334.p.n.e-2278 p.n.e | Porazio je Lugal-zage-sija od Uruka, osvojio Sumer i stvorio Akadsko Carstvo. |
| Rimush Akadski | "sin Sargona" | 9 godina | 2278 p.n.e-2269 p.n.e | |
| Man-ishtishu | "stariji brat Rimusha, sin Sargonov" | 15 godina | 2269 p.n.e-2255 p.n.e | |
| Naram-Suen od Akkada | "sin Man-ishtishua" | 56 godina | 2255.p.n.e-2218.p.n.e | Proglasio se bogom, i suocio sa invazijom Guta. |
| Shar-kali-sharri | "sin Naram-Suenov" | 25 godina | 2218.p.n.e-2193.p.n.e | |
| ||||
| "i njih četvorica su vladala samo 3 godine" | 2193 p.n.e-2190 p.n.e | |||
| Dudu od Akkada | 21 godina | 2190 p.n.e-2169.p.n.e | ||
| Shu-Durul | "sin Duduov" | 15 godina | 2169.p.n.e-2154.p.n.e | Grad Akkad je pao pod Gute |
| ||||
- (Moguće je da su ti vladari donje Mezopotamije - suvremenici akadske dinastije)
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Četvrta dinastija Uruka | cca. 2091.? – 2061.? pne. (kratka) | |||
| Ur-ningin | 7 godina | 2150 p.n.e-2143.p.n.e | ||
| Ur-gigir | "sin Ur-ninginov" | 6 godina | 2143.p.n.e-2137.p.n.e | |
| Kuda | 6 godina | 2137.p.n.e-2131.p.n.e | ||
| Puzur-ili | 5 godina | 2131.p.n.e-2126.p.n.e | ||
| Ur-Utu (or Lugal-melem) | ("the son of Ur-gigir")* | 25 godina | 2126.p.n.e-2101.p.n.e | |
| ||||
Druga dinastija Lagaša (prije cca. 2093 – 2046. pne. (kratka)) se ne spominje u Popisu kraljeva, iako je dobro poznata po nazivima.
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Gutejska vladavina | ||||
| ||||
| Inkišuš | 6 godina | 2190.p.n.e-2184.p.n.e | ||
| Zarlagab | 6 godina | 2184.p.n.e-2178.p.n.e | ||
| Šulme (ili Jarlagaš) | 6 godina | 2178.p.n.e-2172.p.n.e | ||
| Silulumeš (ili Silulu) | 6 godina | 2172.p.n.e-2165.p.n.e | ||
| Inimabakeš (ili Duga) | 5 godina | 2165.p.n.e-2161.p.n.e | ||
| Igešauš (ili Ilu-An) | 6 godina | 2161.p.n.e-2155.p.n.e | ||
| Jarlagab | 3 godine | 2155.p.n.e-2152.p.n.e | ||
| Ibate od Gutije | 3 godine | 2152.p.n.e-2149.p.n.e | ||
| Jarla (ili Jarlangab) | 3 godine | 2149.p.n.e-2146.p.n.e | ||
| Kurum | 1 godina | 2146.p.n.e-2145.p.n.e | ||
| Apilkin | 3 godina | 2145.p.n.e-2142.p.n.e | ||
| La-erabum | 2 godina | natpis na vršku mlata, vladao 2142.p.n.e-2140.p.n.e | ||
| Irarum | 2 godine | 2140.p.n.e-2138.p.n.e | ||
| Ibranum | 1 year | 2138.p.n.e-2137.p.n.e | ||
| Hablum | 2 godine | 2137.p.n.e-2135.p.n.e | ||
| Puzur-Suen | "sin Hablumov" | 7 godina | 2135.p.n.e-2128.p.n.e | |
| Jarlaganda | 7 godina | natpis na temeljima u Ummi, vladao 2128.p.n.e-2121.p.n.e | ||
| Si-u | 7 godina | Natpis na temeljima u Ummi, 2121p.n.e-2114.p.n.e | ||
| Tirigan | 40 dana | porazio ga Utu-hengal od Uruka, 2114p.n.e | ||
| ||||
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene |
|---|---|---|---|---|
| Utu-hengal | 7 godina 6 meseci 15 dana | 2120.p.n.e-15.6.2112.p.n.e | porazio Tirigana i Gutejce, imenovao Ur-Nammu za guvernera Ura | |
| ||||
- "Sumerska renesansa"
- (cca. 2047 – 1940. pne. (kratka))
| Vladar | Epitet | Dužina vladavine | Pribl. datumi | Napomene | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ur-Namma (Ur-Nammu) | 18 godina | 2112.p.n.e-2094.p.n.e | porazio Nammahanija od Lagaša, suvremenik Utu-hengala od Uruka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Shulgi | "sin Ur-Nammin" | 46 godina | 2094.p.n.e-2048.p.n.e | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Amar-Suena | "sin Shulgijev" | 9 godina | 2048.p.n.e-2039.p.n.e | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Shu-Suen | "sin Amar-Suenin" | 9 godina | 2039.p.n.e-2030.p.n.e | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ibbi-Suen | "sin Shu-Suenov" | 26 godine | 2030.p.n.e-2004.p.n.e | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dinasija iz Larse (cca. 1961 – 1674. pne. (kratka)) iz ovog perioda nije spomenuta na Popisu.
* Ovi epiteti i imena se ne nalaze u svim verzijama Popisa. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Translation of the Sumerian king list from The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature] (alternate site Arhivirano 2011-07-16 na Wayback Machine-u)
- Black, J.A., Cunningham, G., Fluckiger-Hawker, E, Robson, E., and Zólyomi, G., The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (http://www-etcsl.orient.ox.ac.uk/ Arhivirano 2008-12-10 na Wayback Machine-u), Oxford 1998.
- Vincente, Claudine-Adrienne, "The Tall Leilan Recension of the Sumerian King List", Zeitschrift für Assyriologie 50 (1995), 234–270
- ↑ [1] Arhivirano 2010-11-07 na Wayback Machine-u Historical inscriptions; containing principally the chronological prism, W-B 444, Stephen Langdon, Oxford University Press, 1923
- ↑ [2] Arhivirano 2015-05-13 na Wayback Machine-u WB-444 High Resolution Image from CDLI
- ↑ [3] WB-444 Line Art from CDLI
- ↑ Harriet Crawford, Sumer and the Sumerians, Cambridge University Press, 1991, page 19.
![[2]](http://www.cdli.ucla.edu/dl/photo/P384786.jpg){kind=link}
![[3]](http://www.cdli.ucla.edu/dl/lineart/P384786_l.jpg){kind=link}