Šćepan Mijušković – razlika između verzija
m Alekol je premjestio stranicu Sćepan Mijušković na Šćepan Mijušković: slovna greška |
m Čišćenje |
||
| Red 24: | Red 24: | ||
}} |
}} |
||
'''Šćepan Mijušković''', na ćiril. '''Шћепан Мијушковић''', ([[Pješivci|Kuna, Pješivci]], [[Nikšić]]) [[1872.]] - [[Nikšić]], [[21. februara]] [[1924]].), [[Crnogorci|crnogorski]] oficir, [[rat]]ni [[heroj]], [[Crnogorska stranka|član Crnogorske stranke]], [[Crnogorska odličja do 1921.|nositelj najviših crnogorskih vojnih odličja]], [[Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore|borac ''Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore'']] ubijen od strane srbijanskih vlasti kao protivnik [[Podgorička skupština|prisajedinjenja]] [[Kraljevina Crna Gora|Kraljevine Crne Gore]]. |
'''Šćepan Mijušković''', na ćiril. '''Шћепан Мијушковић''', ([[Pješivci|Kuna, Pješivci]], [[Nikšić]]) [[1872.]] - [[Nikšić]], [[21. februara]] [[1924]].), [[Crnogorci|crnogorski]] oficir, [[rat]]ni [[heroj]], [[Crnogorska stranka|član Crnogorske stranke]], [[Crnogorska odličja do 1921.|nositelj najviših crnogorskih vojnih odličja]], [[Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore|borac ''Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore'']] ubijen od strane srbijanskih vlasti kao protivnik [[Podgorička skupština|prisajedinjenja]] [[Kraljevina Crna Gora|Kraljevine Crne Gore]]. |
||
Povodom ubistva Mijuškovića, [[Hrvati|hrvatski]] [[političar]] [[Stjepan Radić]] je [[10. maja]] [[1924.]] publikovao [[proglas|manifest]] ''Braćo Crnogorci'' u kojem, ispred 70 [[HRSS|hrvatskih zastupnika]] |
Povodom ubistva Mijuškovića, [[Hrvati|hrvatski]] [[političar]] [[Stjepan Radić]] je [[10. maja]] [[1924.]] publikovao [[proglas|manifest]] ''Braćo Crnogorci'' u kojem, ispred 70 [[HRSS|hrvatskih zastupnika]] [[Kraljevina SHS|Skupštine Kraljevine SHS]], u kojem poručuje: |
||
{{citat|Čak i da ovaj beogradski centralizam nije učinio drugo zlo do da prezire, sramotno i divljački, čast i slobodu Crne Gore i da pretvara Crnu Goru u mjesto na kojem vlada strah i trepet, mi se, Hrvati, nikada nećemo moći pomiriti sa tim groznim zlocincima.}} |
{{citat|Čak i da ovaj beogradski centralizam nije učinio drugo zlo do da prezire, sramotno i divljački, čast i slobodu Crne Gore i da pretvara Crnu Goru u mjesto na kojem vlada strah i trepet, mi se, Hrvati, nikada nećemo moći pomiriti sa tim groznim zlocincima.}} |
||
==Oficirska karijera== |
== Oficirska karijera == |
||
Završio je Šćepan Mijušković vojnu školu na [[Cetinje|Cetinju]]. |
Završio je Šćepan Mijušković vojnu školu na [[Cetinje|Cetinju]]. |
||
Godine [[1910.]] proizveden u čin kapetana (''[[satnik]]''), a [[1911.]] u čin komandanta Crnogorske vojske. Istaknuti je junak, učesnik u [[Balkanski ratovi|balkanskim ratovima]] [[1912.]]-[[1913.]] godine. Bio je zapovjednik ''[[Pješivci|Pješivačkog]] bataljuna''. |
Godine [[1910.]] proizveden u čin kapetana (''[[satnik]]''), a [[1911.]] u čin komandanta Crnogorske vojske. Istaknuti je junak, učesnik u [[Balkanski ratovi|balkanskim ratovima]] [[1912.]]-[[1913.]] godine. Bio je zapovjednik ''[[Pješivci|Pješivačkog]] bataljuna''. |
||
U [[Drugi balkanski rat|Drugom balkanskom ratu]] zapovjednik kombiniranog ''Čevsko-Bjeličko-Pješivačkog bataljuna'' u srbijansko-crnogorskim borbama protiv [[Bugari|Bugara]] na Zletovskoj rijeci, srbijanski [[kralj]] [[Petar I. Karađorđević]] odlikovao je Mijuškovića ''Karađorđevom zvijezdom''. Učestvovao je i u prvom svjetskom ratu ([[1914]].-[[1916.]]). |
U [[Drugi balkanski rat|Drugom balkanskom ratu]] zapovjednik kombiniranog ''Čevsko-Bjeličko-Pješivačkog bataljuna'' u srbijansko-crnogorskim borbama protiv [[Bugari|Bugara]] na Zletovskoj rijeci, srbijanski [[kralj]] [[Petar I. Karađorđević]] odlikovao je Mijuškovića ''Karađorđevom zvijezdom''. Učestvovao je i u prvom svjetskom ratu ([[1914]].-[[1916.]]). |
||
Po vojnom slomu Crne Gore je [[1916.]] konfiniran u madžarski logor Boldogason, u kojemu je ostao do kapitulacije [[Austro-Ugarska monarhija|Austro-Ugarske monarhije]]. |
Po vojnom slomu Crne Gore je [[1916.]] konfiniran u madžarski logor Boldogason, u kojemu je ostao do kapitulacije [[Austro-Ugarska monarhija|Austro-Ugarske monarhije]]. |
||
==Protivnik prisajedinjenja== |
== Protivnik prisajedinjenja == |
||
Odbio je Šćepan Mijušković dati [[1918.]] oficirsku zakletvu vjernosti srbijanskom kralju Petru i odbio je primiti penziju [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]]. |
Odbio je Šćepan Mijušković dati [[1918.]] oficirsku zakletvu vjernosti srbijanskom kralju Petru i odbio je primiti penziju [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]]. |
||
Jedan je od organizatora [[Božićna pobuna|Božićne pobune]] protiv ukidanja crnogorske državnosti. Vlasti nove države su ga uhapsile pa je od [[1919.]] do [[1921.]] godine zatvorenik u [[Podgorica|podgoričkom]] zatvoru ''Jusovača''. Skupa s 42 drugih zatočenih crnogorskih oficira Mijušković je potpisnik 14. oktobra [[1920]]. ''Izjave crnogorskih oficira'' kojom se dokazuje neustavnost i ništavnost odluka [[Podgorička skupština|Podgoričke skupštine]] iz [[1918.]] godine. Mijušković je neizliječivo obolio od tuberkuloze. |
Jedan je od organizatora [[Božićna pobuna|Božićne pobune]] protiv ukidanja crnogorske državnosti. Vlasti nove države su ga uhapsile pa je od [[1919.]] do [[1921.]] godine zatvorenik u [[Podgorica|podgoričkom]] zatvoru ''Jusovača''. Skupa s 42 drugih zatočenih crnogorskih oficira Mijušković je potpisnik 14. oktobra [[1920]]. ''Izjave crnogorskih oficira'' kojom se dokazuje neustavnost i ništavnost odluka [[Podgorička skupština|Podgoričke skupštine]] iz [[1918.]] godine. Mijušković je neizliječivo obolio od tuberkuloze. |
||
==Ubistvo== |
== Ubistvo == |
||
Kad je oslobođen Mijušković je živio u Nikšiću i bio je pod stalnom nadzorom vlasti. |
Kad je oslobođen Mijušković je živio u Nikšiću i bio je pod stalnom nadzorom vlasti. |
||
U policijskim izvještajima nove vlasti, koja su [[1990-ih]] publikovana u radovima crnogorskih istoričara, označen je kao veoma opasan protivnik koji održava tajne veze s crnogorskim [[komiti|komitama]] u planinama. |
U policijskim izvještajima nove vlasti, koja su [[1990-ih]] publikovana u radovima crnogorskih istoričara, označen je kao veoma opasan protivnik koji održava tajne veze s crnogorskim [[komiti|komitama]] u planinama. |
||
Srbijanski oficiri Milan Kalabić i Grbić s oružnom pratnjom čete žandarma uhapsili su 21. febrauara [[1924.]] godine brigadira Mijuškovića, privezali ga skupa s njegovim rođakom Stevanom Mijuškovićem, te prijateljima Vidakom Magovčevićem, Aleksandrom Mijuškovićem, Radovanom Mijuškovićem, Đorđem Vukičevićem i Nikolom Vulanovićem. Automobilom su ih transportovali u kasarnu žandarmerije. |
Srbijanski oficiri Milan Kalabić i Grbić s oružnom pratnjom čete žandarma uhapsili su 21. febrauara [[1924.]] godine brigadira Mijuškovića, privezali ga skupa s njegovim rođakom Stevanom Mijuškovićem, te prijateljima Vidakom Magovčevićem, Aleksandrom Mijuškovićem, Radovanom Mijuškovićem, Đorđem Vukičevićem i Nikolom Vulanovićem. Automobilom su ih transportovali u kasarnu žandarmerije. |
||
Mijušković je tučen željeznim šipkama i vrećama napunjenim pijeskom do smrti. Njegovo je tijelo u noći sa 21. na 22 februara [[1924.]] bačeno u obližnju jamu. Ubijen je i njegov rođak Stevan Mijušković. |
Mijušković je tučen željeznim šipkama i vrećama napunjenim pijeskom do smrti. Njegovo je tijelo u noći sa 21. na 22 februara [[1924.]] bačeno u obližnju jamu. Ubijen je i njegov rođak Stevan Mijušković. |
||
| Red 55: | Red 55: | ||
Autopsija je dokazala da je imao smrvljena rebra, te da su mu, tokom torture, žandarmi na živo vadili [[bubreg]]e. Oficiri Kalabić i Grbić bili su na kasnijem suđenju oslobođeni odgovornosti i za "kaznu" premiješteni izvan Crne Gore. |
Autopsija je dokazala da je imao smrvljena rebra, te da su mu, tokom torture, žandarmi na živo vadili [[bubreg]]e. Oficiri Kalabić i Grbić bili su na kasnijem suđenju oslobođeni odgovornosti i za "kaznu" premiješteni izvan Crne Gore. |
||
==Reagovanja== |
== Reagovanja == |
||
Jedan rođak ubijenoga Šćepana Mijuškovića pronašao je Milana Kalabića [[1940.]] u [[Beograd]]u i pokušao ga ubiti, ali je ovaj preživio. Milan Kalabić je otac četnika [[Nikola Kalabić|Nikole Kalabića]] koji je [[OZNA|OZNA-i]] pomogao [[1946.]] u hapšenju četničkoga vođe [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]]. |
Jedan rođak ubijenoga Šćepana Mijuškovića pronašao je Milana Kalabića [[1940.]] u [[Beograd]]u i pokušao ga ubiti, ali je ovaj preživio. Milan Kalabić je otac četnika [[Nikola Kalabić|Nikole Kalabića]] koji je [[OZNA|OZNA-i]] pomogao [[1946.]] u hapšenju četničkoga vođe [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]]. |
||
O zločinu je pisao [[1920-ih]] sva ondašnja štampa, a reagovali su crnogorski, hrvatski i dio srbijanskih opozicionih zastupnika u beogradskom parlamentu. No, počinitelju ubistva nikada nisu bili kažnjeni. |
O zločinu je pisao [[1920-ih]] sva ondašnja štampa, a reagovali su crnogorski, hrvatski i dio srbijanskih opozicionih zastupnika u beogradskom parlamentu. No, počinitelju ubistva nikada nisu bili kažnjeni. |
||
| Red 62: | Red 62: | ||
Porodica komandira Mijuškovića je [[1924.]] štampala smrtovnicu u kojoj je pisalo: |
Porodica komandira Mijuškovića je [[1924.]] štampala smrtovnicu u kojoj je pisalo: |
||
{{citat|Zlikovci, koji su poslati da "posrbljavaju" Crnogorce nijesu Srbi no dahije, čiji zločini trijumfuju u Crnoj Gori blagodareći zaštiti onih koji su pozvati da štite javnu bezbjednost i zakonitost.}} |
{{citat|Zlikovci, koji su poslati da "posrbljavaju" Crnogorce nijesu Srbi no dahije, čiji zločini trijumfuju u Crnoj Gori blagodareći zaštiti onih koji su pozvati da štite javnu bezbjednost i zakonitost.}} |
||
U javnost je plasirana falsifikovana posmrtovnica na kojoj su kod posrbljavaju obrisani znaci navoda,da se prikaže da je neko bukvalno posrbljavao Crnu Goru, iako su tadašnji Crnogorci svi bili Srbi. |
U javnost je plasirana falsifikovana posmrtovnica na kojoj su kod posrbljavaju obrisani znaci navoda,da se prikaže da je neko bukvalno posrbljavao Crnu Goru, iako su tadašnji Crnogorci svi bili Srbi. |
||
Priču o zlodjelu Kalabića i žandarma pronijela se i do [[Slovenija|Slovenije]] pa je 29. aprila [[1924.]] godine tamošnji list ''Delavec'' objavio: |
Priču o zlodjelu Kalabića i žandarma pronijela se i do [[Slovenija|Slovenije]] pa je 29. aprila [[1924.]] godine tamošnji list ''Delavec'' objavio: |
||
{{citat|Slučaj sa sramnim i kukavičkim uboistvom u državnom zatvoru Šćepana Mijuškovića, komandanta bivše Crnogorske vojske, i njegovog rođaka Stevana Mijuškovića, oba iz Pješivaca, najbolji je dokaz kakva je sudbina dodijeljena svima poštenima i načelnim ljudima u Crnoj Gori.}} |
{{citat|Slučaj sa sramnim i kukavičkim uboistvom u državnom zatvoru Šćepana Mijuškovića, komandanta bivše Crnogorske vojske, i njegovog rođaka Stevana Mijuškovića, oba iz Pješivaca, najbolji je dokaz kakva je sudbina dodijeljena svima poštenima i načelnim ljudima u Crnoj Gori.}} |
||
| Red 80: | Red 80: | ||
{{Lifetime|1872|1924|Mijušković, Sćepan}} |
{{Lifetime|1872|1924|Mijušković, Sćepan}} |
||
[[Kategorija:Crnogorski političari]] |
[[Kategorija:Crnogorski političari]] |
||
[[Kategorija:Komandanti Prvog svjetskog rata]] |
[[Kategorija:Komandanti Prvog svjetskog rata]] |
||
Verzija na datum 7 februar 2016 u 20:31
| Šćepan Mijušković Шћепан Мијушковић | |
|---|---|
Biografske informacije
| |
| Rođenje | 1872. Pješivci, Nikšić, Kneževina Crna Gora |
| Smrt | 21. februara 1924. Nikšić, Kraljevina SHS |
Karijera
| |
| Služba | Crnogorska vojska |
| Čin | major |
| Ratovi | Prvi balkanski rat, Drugi balkanski rat, Prvi svjetski rat, Božićna pobuna, komitska gerila |
| Vojska | Crnogorska narodna vojska 1879.-1912., Komiti |
| Zapovijedao | Pješivački bataljun, Čevsko-Bjeličko-Pješivački bataljun |
Šćepan Mijušković, na ćiril. Шћепан Мијушковић, (Kuna, Pješivci, Nikšić) 1872. - Nikšić, 21. februara 1924.), crnogorski oficir, ratni heroj, član Crnogorske stranke, nositelj najviših crnogorskih vojnih odličja, borac Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore ubijen od strane srbijanskih vlasti kao protivnik prisajedinjenja Kraljevine Crne Gore. Povodom ubistva Mijuškovića, hrvatski političar Stjepan Radić je 10. maja 1924. publikovao manifest Braćo Crnogorci u kojem, ispred 70 hrvatskih zastupnika Skupštine Kraljevine SHS, u kojem poručuje:
Čak i da ovaj beogradski centralizam nije učinio drugo zlo do da prezire, sramotno i divljački, čast i slobodu Crne Gore i da pretvara Crnu Goru u mjesto na kojem vlada strah i trepet, mi se, Hrvati, nikada nećemo moći pomiriti sa tim groznim zlocincima.
Oficirska karijera
Završio je Šćepan Mijušković vojnu školu na Cetinju.
Godine 1910. proizveden u čin kapetana (satnik), a 1911. u čin komandanta Crnogorske vojske. Istaknuti je junak, učesnik u balkanskim ratovima 1912.-1913. godine. Bio je zapovjednik Pješivačkog bataljuna.
U Drugom balkanskom ratu zapovjednik kombiniranog Čevsko-Bjeličko-Pješivačkog bataljuna u srbijansko-crnogorskim borbama protiv Bugara na Zletovskoj rijeci, srbijanski kralj Petar I. Karađorđević odlikovao je Mijuškovića Karađorđevom zvijezdom. Učestvovao je i u prvom svjetskom ratu (1914.-1916.).
Po vojnom slomu Crne Gore je 1916. konfiniran u madžarski logor Boldogason, u kojemu je ostao do kapitulacije Austro-Ugarske monarhije.
Protivnik prisajedinjenja
Odbio je Šćepan Mijušković dati 1918. oficirsku zakletvu vjernosti srbijanskom kralju Petru i odbio je primiti penziju Kraljevine SHS.
Jedan je od organizatora Božićne pobune protiv ukidanja crnogorske državnosti. Vlasti nove države su ga uhapsile pa je od 1919. do 1921. godine zatvorenik u podgoričkom zatvoru Jusovača. Skupa s 42 drugih zatočenih crnogorskih oficira Mijušković je potpisnik 14. oktobra 1920. Izjave crnogorskih oficira kojom se dokazuje neustavnost i ništavnost odluka Podgoričke skupštine iz 1918. godine. Mijušković je neizliječivo obolio od tuberkuloze.
Ubistvo
Kad je oslobođen Mijušković je živio u Nikšiću i bio je pod stalnom nadzorom vlasti.
U policijskim izvještajima nove vlasti, koja su 1990-ih publikovana u radovima crnogorskih istoričara, označen je kao veoma opasan protivnik koji održava tajne veze s crnogorskim komitama u planinama.
Srbijanski oficiri Milan Kalabić i Grbić s oružnom pratnjom čete žandarma uhapsili su 21. febrauara 1924. godine brigadira Mijuškovića, privezali ga skupa s njegovim rođakom Stevanom Mijuškovićem, te prijateljima Vidakom Magovčevićem, Aleksandrom Mijuškovićem, Radovanom Mijuškovićem, Đorđem Vukičevićem i Nikolom Vulanovićem. Automobilom su ih transportovali u kasarnu žandarmerije.
Mijušković je tučen željeznim šipkama i vrećama napunjenim pijeskom do smrti. Njegovo je tijelo u noći sa 21. na 22 februara 1924. bačeno u obližnju jamu. Ubijen je i njegov rođak Stevan Mijušković.
Posmrtni su ostaci Šćepana Mijuškovića pronađeni tek 72 dana kasnije.
Autopsija je dokazala da je imao smrvljena rebra, te da su mu, tokom torture, žandarmi na živo vadili bubrege. Oficiri Kalabić i Grbić bili su na kasnijem suđenju oslobođeni odgovornosti i za "kaznu" premiješteni izvan Crne Gore.
Reagovanja
Jedan rođak ubijenoga Šćepana Mijuškovića pronašao je Milana Kalabića 1940. u Beogradu i pokušao ga ubiti, ali je ovaj preživio. Milan Kalabić je otac četnika Nikole Kalabića koji je OZNA-i pomogao 1946. u hapšenju četničkoga vođe Dragoljuba Mihailovića.
O zločinu je pisao 1920-ih sva ondašnja štampa, a reagovali su crnogorski, hrvatski i dio srbijanskih opozicionih zastupnika u beogradskom parlamentu. No, počinitelju ubistva nikada nisu bili kažnjeni.
Porodica komandira Mijuškovića je 1924. štampala smrtovnicu u kojoj je pisalo:
Zlikovci, koji su poslati da "posrbljavaju" Crnogorce nijesu Srbi no dahije, čiji zločini trijumfuju u Crnoj Gori blagodareći zaštiti onih koji su pozvati da štite javnu bezbjednost i zakonitost.
U javnost je plasirana falsifikovana posmrtovnica na kojoj su kod posrbljavaju obrisani znaci navoda,da se prikaže da je neko bukvalno posrbljavao Crnu Goru, iako su tadašnji Crnogorci svi bili Srbi.
Priču o zlodjelu Kalabića i žandarma pronijela se i do Slovenije pa je 29. aprila 1924. godine tamošnji list Delavec objavio:
Slučaj sa sramnim i kukavičkim uboistvom u državnom zatvoru Šćepana Mijuškovića, komandanta bivše Crnogorske vojske, i njegovog rođaka Stevana Mijuškovića, oba iz Pješivaca, najbolji je dokaz kakva je sudbina dodijeljena svima poštenima i načelnim ljudima u Crnoj Gori.